Chronological

Maschil Ethan yr Esrahiad.

89 Trugareddau yr Arglwydd a ddatganaf byth: â’m genau y mynegaf dy wirionedd o genhedlaeth hyd genhedlaeth. ² Canys dywedais, Adeiledir trugaredd yn dragywydd: yn y nefoedd y sicrhei dy wirionedd. ³ Gwneuthum amod â’m hetholedig, tyngais i’m gwas Dafydd. ⁴ Yn dragywydd y sicrhaf dy had di; ac o genhedlaeth i genhedlaeth yr adeiladaf dy orseddfainc di. Sela. ⁵ A’r nefoedd, O Arglwydd, a foliannant dy ryfeddod; a’th wirionedd yng nghynulleidfa y saint. ⁶ Canys pwy yn y nef a gystedlir â’r Arglwydd? pwy a gyffelybir i’r Arglwydd ymysg meibion y cedyrn? ⁷ Duw sydd ofnadwy iawn yng nghynulleidfa y saint, ac i’w arswydo yn ei holl amgylchoedd. ⁸ O Arglwydd Dduw y lluoedd, pwy sydd fel tydi, yn gadarn Iôr? a’th wirionedd o’th amgylch? ⁹ Ti wyt yn llywodraethu ymchwydd y môr: pan gyfodo ei donnau, ti a’u gostegi. ¹⁰ Ti a ddrylliaist yr Aifft, fel un lladdedig: trwy nerth dy fraich y gwasgeraist dy elynion. ¹¹ Y nefoedd ydynt eiddot ti, a’r ddaear sydd eiddot ti: ti a seiliaist y byd a’i gyflawnder. ¹² Ti a greaist ogledd a deau: Tabor a Hermon a lawenychant yn dy enw. ¹³ Y mae i ti fraich a chadernid: cadarn yw dy law, ac uchel yw dy ddeheulaw. ¹⁴ Cyfiawnder a barn yw trigfa dy orseddfainc: trugaredd a gwirionedd a ragflaenant dy wyneb. ¹⁵ Gwyn eu byd y bobl a adwaenant yr hyfrydlais: yn llewyrch dy wyneb, O Arglwydd, y rhodiant hwy. ¹⁶ Yn dy enw di y gorfoleddant beunydd; ac yn dy gyfiawnder yr ymddyrchafant. ¹⁷ Canys godidowgrwydd eu cadernid hwynt ydwyt ti; ac yn dy ewyllys da y dyrchefir ein corn ni. ¹⁸ Canys yr Arglwydd yw ein tarian; a Sanct Israel yw ein Brenin. ¹⁹ Yna yr ymddiddenaist mewn gweledigaeth â’th Sanct, ac a ddywedaist, Gosodais gymorth ar un cadarn: dyrchefais un etholedig o’r bobl. ²⁰ Cefais Dafydd fy ngwasanaethwr: eneiniais ef â’m holew sanctaidd: ²¹ Yr hwn y sicrheir fy llaw gydag ef: a’m braich a’i nertha ef. ²² Ni orthryma y gelyn ef; a’r mab anwir nis cystuddia ef. ²³ Ac mi a goethaf ei elynion o’i flaen; a’i gaseion a drawaf. ²⁴ Fy ngwirionedd hefyd a’m trugaredd fydd gydag ef; ac yn fy enw y dyrchefir ei gorn ef. ²⁵ A gosodaf ei law yn y môr, a’i ddeheulaw yn yr afonydd. ²⁶ Efe a lefa arnaf, Ti yw fy Nhad, fy Nuw, a Chraig fy iachawdwriaeth. ²⁷ Minnau a’i gwnaf yntau yn gynfab, goruwch brenhinoedd y ddaear. ²⁸ Cadwaf iddo fy nhrugaredd yn dragywydd; a’m cyfamod fydd sicr iddo. ²⁹ Gosodaf hefyd ei had yn dragywydd; a’i orseddfainc fel dyddiau y nefoedd. ³⁰ Os ei feibion a adawant fy nghyfraith, ac ni rodiant yn fy marnedigaethau; ³¹ Os fy neddfau a halogant, a’m gorchmynion ni chadwant: ³² Yna mi a ymwelaf â’u camwedd â gwialen, ac â’u hanwiredd â ffrewyllau. ³³ Ond ni thorraf fy nhrugaredd oddi wrtho, ac ni phallaf o’m gwirionedd. ³⁴ Ni thorraf fy nghyfamod, ac ni newidiaf yr hyn a ddaeth allan o’m genau. ³⁵ Tyngais unwaith i’m sancteiddrwydd, na ddywedwn gelwydd i Dafydd. ³⁶ Bydd ei had ef yn dragywydd, a’i orseddfainc fel yr haul ger fy mron i. ³⁷ Sicrheir ef yn dragywydd fel y lleuad, ac fel tyst ffyddlon yn y nef. Sela. ³⁸ Ond ti a wrthodaist ac a ffieiddiaist, ti a ddigiaist wrth dy Eneiniog. ³⁹ Diddymaist gyfamod dy was; halogaist ei goron, gan ei thaflu i lawr. ⁴⁰ Drylliaist ei holl gaeau ef; gwnaethost ei amddiffynfeydd yn adwyau. ⁴¹ Yr holl fforddolion a’i hysbeiliant ef: aeth yn warthrudd i’w gymdogion. ⁴² Dyrchefaist ddeheulaw ei wrthwynebwyr; llawenheaist ei holl elynion. ⁴³ Troaist hefyd fin ei gleddyf, ac ni chadarnheaist ef mewn rhyfel. ⁴⁴ Peraist i’w harddwch ddarfod, a bwriaist ei orseddfainc i lawr. ⁴⁵ Byrheaist ddyddiau ei ieuenctid: toaist gywilydd drosto ef. Sela. ⁴⁶ Pa hyd, Arglwydd, yr ymguddi? ai yn dragywydd? a lysg dy ddigofaint di fel tân? ⁴⁷ Cofia pa amser sydd i mi: paham y creaist holl blant dynion yn ofer? ⁴⁸ Pa ŵr a fydd byw, ac ni wêl farwolaeth? a wared efe ei enaid o law y bedd? Sela. ⁴⁹ Pa le y mae dy hen drugareddau, O Arglwydd, y rhai a dyngaist i Dafydd yn dy wirionedd? ⁵⁰ Cofia, O Arglwydd, waradwydd dy weision, yr hwn a ddygais yn fy mynwes gan yr holl bobloedd fawrion; ⁵¹ A’r hwn y gwaradwyddodd dy elynion, O Arglwydd; â’r hwn y gwaradwyddasant ôl troed dy Eneiniog. ⁵² Bendigedig fyddo yr Arglwydd yn dragywydd. Amen, ac Amen.

96 Cenwch i’r Arglwydd ganiad newydd; cenwch i’r Arglwydd, yr holl ddaear. ² Cenwch i’r Arglwydd, bendigwch ei enw; cyhoeddwch o ddydd i ddydd ei iachawdwriaeth ef. ³ Datgenwch ymysg y cenhedloedd ei ogoniant ef, ymhlith yr holl bobloedd ei ryfeddodau. ⁴ Canys mawr yw yr Arglwydd, a chanmoladwy iawn: ofnadwy yw efe goruwch yr holl dduwiau. ⁵ Canys holl dduwiau y bobloedd ydynt eilunod: ond yr Arglwydd a wnaeth y nefoedd. ⁶ Gogoniant a harddwch sydd o’i flaen ef; nerth a hyfrydwch sydd yn ei gysegr. ⁷ Tylwythau y bobl, rhoddwch i’r Arglwydd, rhoddwch i’r Arglwydd ogoniant a nerth. ⁸ Rhoddwch i’r Arglwydd ogoniant ei enw: dygwch offrwm, a deuwch i’w gynteddoedd. ⁹ Addolwch yr Arglwydd mewn prydferthwch sancteiddrwydd: yr holl ddaear, ofnwch ger ei fron ef. ¹⁰ Dywedwch ymysg y cenhedloedd, Yr Arglwydd sydd yn teyrnasu; a’r byd a sicrhaodd efe, fel nad ysgogo: efe a farna y bobl yn uniawn. ¹¹ Llawenhaed y nefoedd, a gorfoledded y ddaear; rhued y môr a’i gyflawnder. ¹² Gorfoledded y maes, a’r hyn oll y sydd ynddo: yna holl brennau y coed a ganant. ¹³ O flaen yr Arglwydd; canys y mae yn dyfod, canys y mae yn dyfod i farnu y ddaear: efe a farna y byd trwy gyfiawnder, a’r bobloedd â’i wirionedd.

Salm o foliant.

100 Cenwch yn llafar i’r Arglwydd, yr holl ddaear. ² Gwasanaethwch yr Arglwydd mewn llawenydd: deuwch o’i flaen ef â chân. ³ Gwybyddwch mai yr Arglwydd sydd Dduw: efe a’n gwnaeth, ac nid ni ein hunain: ei bobl ef ydym, a defaid ei borfa. ⁴ Ewch i mewn i’w byrth ef â diolch, ac i’w gynteddau â mawl: diolchwch iddo, a bendithiwch ei enw. ⁵ Canys da yw yr Arglwydd: ei drugaredd sydd yn dragywydd; a’i wirionedd hyd genhedlaeth a chenhedlaeth.

Salm Dafydd.

101 Canaf am drugaredd a barn: i ti, Arglwydd, y canaf. ² Byddaf ddeallus mewn ffordd berffaith. Pa bryd y deui ataf? rhodiaf mewn perffeithrwydd fy nghalon o fewn fy nhŷ. ³ Ni osodaf ddim anwir o flaen fy llygaid: cas gennyf waith y rhai cildynnus; ni lŷn wrthyf fi. ⁴ Calon gyndyn a gilia oddi wrthyf: nid adnabyddaf ddyn drygionus. ⁵ Torraf ymaith yr hwn a enllibio ei gymydog yn ddirgel: yr uchel o olwg, a’r balch ei galon, ni allaf ei ddioddef. ⁶ Fy llygaid fydd ar ffyddloniaid y tir, fel y trigont gyda mi: yr hwn a rodio mewn ffordd berffaith, hwnnw a’m gwasanaetha i. ⁷ Ni thrig o fewn fy nhŷ yr un a wnelo dwyll: ni thrig yn fy ngolwg yr un a ddywedo gelwydd. ⁸ Yn fore y torraf ymaith holl annuwiolion y tir, i ddiwreiddio holl weithredwyr anwiredd o ddinas yr Arglwydd.

105 Clodforwch yr Arglwydd; gelwch ar ei enw: mynegwch ei weithredoedd ymysg y bobloedd. ² Cenwch iddo, canmolwch ef: ymddiddenwch am ei holl ryfeddodau ef. ³ Gorfoleddwch yn ei enw sanctaidd: llawenyched calon y rhai a geisiant yr Arglwydd. ⁴ Ceisiwch yr Arglwydd a’i nerth: ceisiwch ei wyneb ef bob amser. ⁵ Cofiwch ei ryfeddodau y rhai a wnaeth efe; ei wyrthiau, a barnedigaethau ei enau; ⁶ Chwi had Abraham ei was ef, chwi feibion Jacob ei etholedigion. ⁷ Efe yw yr Arglwydd ein Duw ni: ei farnedigaethau ef sydd trwy yr holl ddaear. ⁸ Cofiodd ei gyfamod byth, y gair a orchmynnodd efe i fil o genedlaethau: ⁹ Yr hyn a amododd efe ag Abraham, a’i lw i Isaac; ¹⁰ A’r hyn a osododd efe yn ddeddf i Jacob, ac yn gyfamod tragwyddol i Israel; ¹¹ Gan ddywedyd, I ti y rhoddaf dir Canaan, rhandir eich etifeddiaeth. ¹² Pan oeddynt ychydig o rifedi, ie, ychydig, a dieithriaid ynddi: ¹³ Pan rodient o genhedlaeth i genhedlaeth, o’r naill deyrnas at bobl arall: ¹⁴ Ni adawodd i neb eu gorthrymu; ie, ceryddodd frenhinoedd o’u plegid; ¹⁵ Gan ddywedyd, Na chyffyrddwch â’m rhai eneiniog, ac na ddrygwch fy mhroffwydi. ¹⁶ Galwodd hefyd am newyn ar y tir; a dinistriodd holl gynhaliaeth bara. ¹⁷ Anfonodd ŵr o’u blaen hwynt, Joseff, yr hwn a werthwyd yn was. ¹⁸ Cystuddiasant ei draed ef mewn gefyn: ei enaid a aeth mewn heyrn: ¹⁹ Hyd yr amser y daeth ei air ef: gair yr Arglwydd a’i profodd ef. ²⁰ Y brenin a anfonodd, ac a’i gollyngodd ef; llywodraethwr y bobl, ac a’i rhyddhaodd ef. ²¹ Gosododd ef yn arglwydd ar ei dŷ, ac yn llywydd ar ei holl gyfoeth: ²² I rwymo ei dywysogion ef wrth ei ewyllys; ac i ddysgu doethineb i’w henuriaid ef. ²³ Aeth Israel hefyd i’r Aifft; a Jacob a ymdeithiodd yn nhir Ham. ²⁴ Ac efe a gynyddodd ei bobl yn ddirfawr; ac a’u gwnaeth yn gryfach na’u gwrthwynebwyr. ²⁵ Trodd eu calon hwynt i gasáu ei bobl ef, i wneuthur yn ddichellgar â’i weision. ²⁶ Efe a anfonodd Moses ei was; ac Aaron, yr hwn a ddewisasai. ²⁷ Hwy a ddangosasant ei arwyddion ef yn eu plith hwynt, a rhyfeddodau yn nhir Ham. ²⁸ Efe a anfonodd dywyllwch, ac a dywyllodd: ac nid anufuddhasant hwy ei air ef. ²⁹ Efe a drodd eu dyfroedd yn waed, ac a laddodd eu pysgod. ³⁰ Eu tir a heigiodd lyffaint yn ystafelloedd eu brenhinoedd. ³¹ Efe a ddywedodd, a daeth cymysgbla, a llau yn eu holl fro hwynt. ³² Efe a wnaeth eu glaw hwynt yn genllysg, ac yn fflamau tân yn eu tir. ³³ Trawodd hefyd eu gwinwydd, a’u ffigyswydd; ac a ddrylliodd goed eu gwlad hwynt. ³⁴ Efe a ddywedodd, a daeth y locustiaid, a’r lindys, yn aneirif; ³⁵ Y rhai a fwytasant yr holl laswellt yn eu tir hwynt, ac a ddifasant ffrwyth eu daear hwynt. ³⁶ Trawodd hefyd bob cyntaf‐anedig yn eu tir hwynt, blaenffrwyth eu holl nerth hwynt. ³⁷ Ac a’u dug hwynt allan ag arian ac aur; ac heb un llesg yn eu llwythau. ³⁸ Llawenychodd yr Aifft pan aethant allan: canys syrthiasai eu harswyd arnynt hwy. ³⁹ Efe a daenodd gwmwl yn do, a thân i oleuo liw nos. ⁴⁰ Gofynasant, ac efe a ddug soflieir; ac a’u diwallodd â bara nefol. ⁴¹ Efe a holltodd y graig, a’r dyfroedd a ddylifodd; cerddasant ar hyd lleoedd sychion yn afonydd. ⁴² Canys efe a gofiodd ei air sanctaidd, ac Abraham ei was. ⁴³ Ac a ddug ei bobl allan mewn llawenydd; ei etholedigion mewn gorfoledd. ⁴⁴ Ac a roddes iddynt diroedd y cenhedloedd: a meddianasant lafur y bobloedd. ⁴⁵ Fel y cadwent ei ddeddfau ef, ac y cynhalient ei gyfreithiau. Molwch yr Arglwydd.

Caniad y graddau.

132 O Arglwydd, cofia Dafydd, a’i holl flinder; ² Y modd y tyngodd efe wrth yr Arglwydd, ac yr addunodd i rymus Dduw Jacob: ³ Ni ddeuaf i fewn pabell fy nhŷ, ni ddringaf ar erchwyn fy ngwely; ⁴ Ni roddaf gwsg i’m llygaid, na hun i’m hamrantau, ⁵ Hyd oni chaffwyf le i’r Arglwydd, preswylfod i rymus Dduw Jacob. ⁶ Wele, clywsom amdani yn Effrata: cawsom hi ym meysydd y coed. ⁷ Awn i’w bebyll ef; ymgrymwn o flaen ei fainc draed ef. ⁸ Cyfod, Arglwydd, i’th orffwysfa; ti ac arch dy gadernid. ⁹ Gwisged dy offeiriaid gyfiawnder; a gorfoledded dy saint. ¹⁰ Er mwyn Dafydd dy was, na thro ymaith wyneb dy Eneiniog. ¹¹ Tyngodd yr Arglwydd mewn gwirionedd i Dafydd; ni thry efe oddi wrth hynny; o ffrwyth dy gorff y gosodaf ar dy orseddfainc. ¹² Os ceidw dy feibion fy nghyfamod a’m tystiolaeth, y rhai a ddysgwyf iddynt; eu meibion hwythau yn dragywydd a eisteddant ar dy orseddfainc. ¹³ Canys dewisodd yr Arglwydd Seion: ac a’i chwenychodd yn drigfa iddo ei hun. ¹⁴ Dyma fy ngorffwysfa yn dragywydd: yma y trigaf; canys chwenychais hi. ¹⁵ Gan fendithio y bendithiaf ei lluniaeth: diwallaf ei thlodion â bara. ¹⁶ Ei hoffeiriaid hefyd a wisgaf ag iachawdwriaeth: a’i saint dan ganu a ganant. ¹⁷ Yna y paraf i gorn Dafydd flaguro: darperais lamp i’m Heneiniog. ¹⁸ Ei elynion ef a wisgaf â chywilydd: arno yntau y blodeua ei goron.