Chronological

4 Dinggin ninyo, ^(A)mga anak ko, ang turo ng ama,
At makinig kayo upang matuto ng kaunawaan:
² Sapagka't bibigyan ko kayo ng mabuting aral;
Huwag ninyong bayaan ang aking kautusan.
³ Sapagka't ako'y anak sa aking ama,
^(B)Malumanay at bugtong sa paningin ng aking ina.
^4 (C)At tinuruan niya ako, at nagsabi sa akin:
Pigilan ng iyong puso ang aking mga salita;
^(D)Ingatan mo ang aking mga utos, at mabuhay ka:
^5 (E)Magtamo ka ng karunungan, magtamo ka ng kaunawaan;
Huwag mong kalimutan, ni humiwalay man sa mga salita ng aking bibig:
⁶ Huwag mo siyang pabayaan at iingatan ka niya;
^(F)Ibigin mo siya at iingatan ka niya.
⁷ Karunungan ay pinaka pangulong bagay; kaya't kunin mo ang karunungan:
Oo, sa lahat mong kukunin ay kunin mo ang unawa.
^8 (G)Iyong ibunyi siya, at kaniyang itataas ka:
Kaniyang dadalhin ka sa karangalan, pagka iyong niyakap siya.
⁹ Siya'y magbibigay sa iyong ulo ng ^(H)pugong na biyaya:
Isang putong ng kagandahan ay kaniyang ibibigay sa iyo.
¹⁰ Dinggin mo, Oh anak ko, at iyong tanggapin ang aking mga sinasabi;
^(I)At ang mga taon ng iyong buhay ay magiging marami.
¹¹ Aking itinuro ka sa daan ng karunungan;
Aking pinatnubayan ka sa landas ng katuwiran.
¹² Pagka ikaw ay yumayaon ^(J)hindi magigipit ang iyong mga hakbang;
At kung ikaw ay tumatakbo, hindi ka matitisod.
¹³ Hawakan mong mahigpit ang turo; huwag mong bitawan:
Iyong ingatan: sapagka't siya'y iyong buhay.
^14 (K)Huwag kang pumasok sa landas ng masama,
At huwag kang lumakad ng lakad ng mga masasamang tao.
¹⁵ Ilagan mo, huwag mong daanan;
Likuan mo, at magpatuloy ka.
^16 (L)Sapagka't hindi sila nangatutulog, malibang sila'y nakagawa ng kasamaan;
At ang kanilang tulog ay napapawi, malibang sila'y makapagpabuwal.
¹⁷ Sapagka't sila'y nagsisikain ng tinapay ng kasamaan,
At nagsisiinom ng alak ng karahasan.
^18 (M)Nguni't ang landas ng matuwid ^(N)ay parang maliyab na liwanag,
Na sumisilang ng higit at higit sa sakdal na araw.
^19 (O)Ang lakad ng masama ay parang kadiliman:
Hindi nila nalalaman kung ano ang kanilang kinatitisuran.
²⁰ Anak ko, makinig ka sa aking mga salita;
Ikiling mo ang iyong pakinig sa aking mga sabi.
^21 (P)Huwag mangahiwalay sa iyong mga mata;
^(Q)Ingatan mo sa kaibuturan ng iyong puso.
²² Sapagka't ^(R)buhay sa nangakakasumpong,
At kagalingan sa buo nilang katawan.
²³ Ingatan mo ang iyong puso ng buong sikap;
^(S)Sapagka't dinadaluyan ng buhay,
²⁴ Ihiwalay mo sa iyo ang masamang bibig,
At ang mga suwail na labi ay ilayo mo sa iyo.
²⁵ Tuminging matuwid ang iyong mga mata,
At ang iyong mga talukap-mata ay tuminging matuwid sa harap mo.
²⁶ Papanatagin mo ang landas ng iyong mga paa,
At mangatatag ang lahat ng iyong lakad.
^27 (T)Huwag kang lumiko sa kanan o sa kaliwa man:
Ihiwalay mo ang iyong paa sa kasamaan.

5 Anak ko, pakinggan mo ang aking karunungan;
Ikiling mo ang iyong pakinig sa aking unawa:
² Upang makapagingat ka ng kabaitan,
At upang ang iyong mga labi ay ^(U)makapagingat ng kaalaman.
^3 (V)Sapagka't ang mga labi ng masamang babae ay tumutulo ng pulot,
At ang kaniyang bibig ay madulas kay sa langis:
⁴ Nguni't ang kaniyang huling wakas ay ^(W)mapait kay sa ahenho,
Matalas na parang tabak na may talim sa magkabila.
^5 (X)Ang kaniyang mga paa ay nagsisibaba sa kamatayan;
Ang kaniyang mga hakbang ay nagsisihawak sa Sheol;
⁶ Na anopa't hindi niya nasusumpungan ang kapanatagan ng landas ng buhay;
Ang kaniyang mga lakad ay hindi panatag, at hindi niya nalalaman.
⁷ Ngayon nga, mga anak ko, dinggin ninyo ako,
At huwag kayong magsihiwalay sa mga salita ng aking bibig.
⁸ Ilayo mo ang iyong lakad sa kaniya,
At huwag kang lumapit sa pintuan ng kaniyang bahay:
⁹ Baka mo ibigay ang iyong karangalan sa iba,
At ang iyong mga taon sa mga mabagsik:
¹⁰ Baka ang mga di kilalang babae ay mapuno ng iyong kalakasan;
At ang iyong mga pinagpagalan ay mapasa bahay ng kaapid;
¹¹ At ikaw ay manangis sa iyong huling wakas,
Pagka ang iyong laman at ang iyong katawan ay natunaw,
¹² At iyong sabihin,
Bakit ko kinayamutan ang turo,
At ^(Y)hinamak ng aking puso ang saway:
¹³ Ni hindi ko man sinunod ang tinig ng aking mga tagapagturo,
O ikiling ko man ang aking pakinig sa kanila na mga nagturo sa akin!
¹⁴ Ako'y malapit sa lahat ng kasamaan
Sa gitna ng kapisanan at ng kapulungan.
¹⁵ Uminom ka ng tubig sa iyong sariling tipunan ng tubig,
At sa nagsisiagos na tubig sa iyong sariling balon.
¹⁶ Mananabog ba ang iyong mga bukal sa kaluwangan,
At mga agos ng tubig sa mga lansangan?
¹⁷ Maging iyong magisa,
At huwag sa di kilala na kasama mo.
¹⁸ Pagpalain ang iyong bukal;
At magalak ka sa ^(Z)asawa ng iyong kabataan.
^19 (AA)Gaya ng maibiging usa at ng masayang usang babae,
Bigyan kang katiwasayan ng kaniyang dibdib sa buong panahon;
At laging malugod ka sa kaniyang pagibig.
²⁰ Sapagka't bakit ka malulugod, anak ko, sa ibang babae,
At yayakap sa sinapupunan ng di kilala?
²¹ Sapagka't ang mga lakad ng tao ay nasa ^(AB)harap ng mga mata ng Panginoon,
At kaniyang pinapatag ang lahat niyang mga landas.
²² Ang sarili niyang mga kasamaan ay ^(AC)kukuha sa masama.
At siya'y matatalian ng mga panali ng kaniyang kasalanan.
^23 (AD)Siya'y mamamatay sa kakulangan ng turo;
At sa kadahilanan ng kaniyang pagkaulol ay maliligaw siya.

6 Anak ko, ^(AE)kung ikaw ay naging mananagot sa iyong kapuwa,
Kung iyong ikinamay ang iyong kamay sa di kilala,
² Ikaw ay nasilo ng mga salita ng iyong bibig,
Ikaw ay nahuli ng mga salita ng iyong bibig.
³ Gawin mo ito ngayon, anak ko, at lumigtas ka,
Yamang ikaw ay nahulog sa kamay ng iyong kapuwa:
Yumaon ka, magpakababa ka, at mangayupapa ka sa iyong kapuwa.
^4 (AF)Huwag mong bigyan ng tulog ang iyong mga mata.
O magpaidlip man sa iyong mga talukap-mata.
⁵ Lumigtas ka na parang usa sa kamay ng mangangaso,
At ^(AG)parang ibon sa kamay ng mamimitag.
^6 (AH)Pumaroon ka sa langgam, ikaw na tamad;
Masdan mo ang kaniyang mga lakad at magpakapantas ka:
⁷ Na bagaman walang pangulo,
Tagapamahala, o pinuno,
^8 (AI)Naghahanda ng kaniyang pagkain sa taginit,
At pinipisan ang kaniyang pagkain sa pagaani.
⁹ Hanggang kailan matutulog ka, Oh ^(AJ)tamad?
Kailan ka babangon sa iyong pagkakatulog?
¹⁰ Kaunti pang pagkakatulog, kaunti pang pagkaidlip,
Kaunti pang paghahalukipkip ng mga kamay upang matulog:
¹¹ Sa gayo'y ang iyong karalitaan ay ^(AK)darating na parang magnanakaw,
At ang iyong kasalatan na parang lalaking may sandata.
¹² Taong walang kabuluhan, taong masama,
Ay siya na lumalakad na may masamang bibig;
^13 (AL)Na kumikindat ng kaniyang mga mata, na nagsasalita ng kaniyang mga paa,
Na nagsasalita ng kaniyang mga daliri;
¹⁴ Pagdaraya ay nasa kaniyang puso, ^(AM)siya'y laging kumakatha ng kasamaan;
Siya'y naghahasik ng pagtatalo.
¹⁵ Kaya't darating na bigla ang kaniyang kasakunaan;
Sa kabiglaanan ^(AN)ay mababasag siya, at ^(AO)walang kagamutan.
¹⁶ May anim na bagay na ipinagtatanim ng Panginoon;
Oo, pito na mga kasuklamsuklam sa kaniya:
^17 (AP)Mga palalong mata, ^(AQ)sinungaling na dila,
^(AR)At mga kamay na nagbububo ng walang salang dugo;
^18 (AS)Puso na kumakatha ng mga masamang akala,
^(AT)Mga paa na matulin sa pagtakbo sa kasamaan;
^19 (AU)Sinungaling na saksi na nagsasalita ng kabulaanan,
At ang ^(AV)naghahasik ng pagtatalo sa gitna ng magkakapatid.

²⁰ Anak ko, ^(AW)ingatan mo ang utos ng iyong ama,
At huwag mong kalimutan ang kautusan ng iyong ina:
^21 (AX)Ikintal mong lagi sa iyong puso,
Itali mo sa iyong ^(AY)leeg.
²² Pagka ikaw ay lumalakad, papatnubay sa iyo;
Pagka ikaw ay natutulog, babantay sa iyo;
At pagka ikaw ay gumigising, makikipagusap sa iyo.
^23 (AZ)Sapagka't ang utos ay tanglaw; at ang kautusan ay liwanag;
At ang mga saway na turo ay daan ng buhay:
^24 (BA)Upang ingatan ka sa masamang babae,
Sa tabil ng dila ng di kilala.
^25 (BB)Huwag mong pitahin ang kaniyang kagandahan sa iyong puso;
At huwag ka mang hulihin niya ng kaniyang mga talukap-mata.
²⁶ Sapagka't ^(BC)dahil sa isang masamang babae ay walang naiiwan sa lalake kundi isang putol na tinapay:
At ^(BD)hinuhuli ^(BE)ng mangangalunya ang mahalagang buhay.
²⁷ Makakukuha ba ng apoy ang tao sa kaniyang sinapupunan,
At hindi masusunog ang kaniyang mga suot?
²⁸ O makalalakad ba ang sinoman sa mga mainit na baga,
At ang kaniyang mga paa ay hindi mapapaso?
²⁹ Gayon ang sumisiping sa asawa ng kaniyang kapuwa;
Sinomang humipo ay hindi maaaring di parusahan.
³⁰ Hindi hinahamak ng mga tao ang magnanakaw kung siya'y nagnanakaw,
Upang busugin siya pagka siya'y gutom:
³¹ Nguni't kung siya'y masumpungan, ^(BF)isasauli niyang makapito;
Kaniyang ibibigay ang lahat na laman ng kaniyang bahay.
³² Siyang nagkakamit ng pangangalunya sa isang babae ay ^(BG)walang bait:
Ang gumagawa niyaon ay nagpapahamak sa kaniyang sariling kaluluwa.
³³ Mga sugat at kasiraang puri ang tatamuhin niya;
At ang kaniyang kapintasan ay hindi mapapawi.
³⁴ Sapagka't ang paninibugho ay pagiinit ng tao;
At hindi siya magpapatawad sa kaarawan ng panghihiganti.
³⁵ Hindi niya pakukundanganan ang anomang tubos;
Ni magpapahinga man siyang tuwa, bagaman ikaw ay magbigay ng maraming suhol.