Chronological

19 Maigi ^(A)ang dukha na lumalakad sa kaniyang pagtatapat
Kay sa suwail sa kaniyang mga labi at mangmang.
² Gayon din ang kaluluwa na walang kaalaman ay hindi mabuti;
At siyang nagmamadali ng kaniyang mga paa ay nagkakasala.
³ Ang kamangmangan ng tao ay sumisira ng kaniyang lakad;
At ang kaniyang puso ay nagagalit ^(B)laban sa Panginoon.
^4 (C)Ang kayamanan ay nagdadagdag ng maraming kaibigan:
Nguni't ang dukha ay hiwalay sa kaniyang kaibigan.
^5 (D)Ang sinungaling na saksi ay walang pagsalang parurusahan;
At ang nagsasalita ng mga kasinungalingan ay hindi makatatahan.
^6 (E)Marami ang mamamanhik ng lingap sa magandang-loob:
At ^(F)bawa't tao ay kaibigan ng nagbibigay ng mga kaloob.
⁷ Ipinagtatanim siya ng ^(G)lahat ng kapatid ng dukha:
Gaano pa nga kaya ang ilalayo sa kaniya ng kaniyang mga kaibigan!
Kaniyang hinahabol sila ng mga salita, nguni't wala na sila.
⁸ Siyang nagiimpok ng karunungan ay umiibig sa kaniyang sariling kaluluwa:
Siyang nagiingat ng pagunawa ay makakasumpong ng mabuti.
⁹ Ang sinungaling na saksi ay walang pagsalang parurusahan;
At ang nagbabadya ng mga kasinungalingan ay mamamatay.
¹⁰ Maayos na pamumuhay ay hindi magaling sa mangmang;
Lalo na ^(H)sa alipin na magpuno sa mga pangulo.
^11 (I)Ang bait ng tao ay nagpapakupad sa galit.
At kaniyang kaluwalhatian na paraanin ang pagsalangsang.
¹² Ang poot ng hari ay parang ungal ng leon;
Nguni't ang kaniyang lingap ay ^(J)parang hamog sa damo.
¹³ Ang mangmang na anak ay kapanglawan ng kaniyang ama:
^(K)At ang mga pakikipagtalo ng asawa ay walang likat na tulo.
¹⁴ Bahay at mga kayamanan ay minamana sa mga magulang:
^(L)Nguni't ang mabait na asawa ay galing sa Panginoon.
^15 (M)Katamaran ay nagbabaon sa mahimbing na pagkakatulog;
At ang tamad na kaluluwa ay ^(N)magugutom.
¹⁶ Ang nagiingat ^(O)ng utos ay nagiingat ng kaniyang kaluluwa:
Nguni't ang walang babala sa kaniyang mga lakad ay mamamatay.
¹⁷ Ang naaawa sa dukha ay nagpapautang sa ^(P)Panginoon,
At ang kaniyang mabuting gawa ay babayaran sa kaniya uli.
^18 (Q)Parusahan mo ang iyong anak, dangang may pagasa;
At huwag mong ilagak ang iyong puso sa kaniyang ikapapahamak.
¹⁹ Ang taong may malaking poot ay magtataglay ng parusa:
Sapagka't kung iyong iligtas iyong marapat na gawin uli.
²⁰ Makinig ka ng payo, at tumanggap ka ng turo,
Upang ikaw ay maging pantas ^(R)sa iyong huling wakas.
^21 (S)May maraming katha sa puso ng tao;
Nguni't ang payo ng Panginoon, ay siyang tatayo.
²² Yaong nakagagawa sa isang tao upang siya'y maging kanaisnais ay ang kaniyang kagandahang-loob:
At ang isang dukha ay maigi kay sa isang sinungaling.
²³ Ang pagkatakot sa Panginoon ay ^(T)patungo sa kabuhayan;
At ang nagtatangkilik noon ay tatahang may kasiyahan:
Hindi siya dadalawin ng kasamaan.
²⁴ Idinadampot ^(U)ng tamad ang kaniyang kamay sa pinggan,
At hindi na magsusubo pa sa kaniyang bibig uli.
²⁵ Iyong saktan ang manglilibak, at ang musmos ay magaaral ng kabaitan:
At iyong sawayin ang naguunawa, at siya'y makakaunawa ng kaalaman.
²⁶ Ang sumasamsam sa kaniyang ama, at nagpapalayas sa kaniyang ina,
^(V)Ay anak na nakakahiya at nagdadala ng kakutyaan.
²⁷ Magtigil ka, anak ko, sa pakikinig ng aral
Na nagliligaw lamang mula sa mga salita ng kaalaman.
²⁸ Ang walang kabuluhang saksi ay lumilibak sa kahatulan:
At ^(W)ang bibig ng masama ay lumalamon ng kasamaan.
²⁹ Ang mga kahatulan ay nahahanda sa mga manglilibak,
^(X)At ang mga hampas ay sa mga likod ng mga mangmang.

20 Ang ^(Y)alak ay manunuya, ang matapang na alak ay manggugulo;
At sinomang napaliligaw sa kaniya ay hindi pantas.
² Ang kakilabutan ng hari ay ^(Z)parang ungal ng leon:
Ang namumungkahi sa kaniya sa galit ay nagkakasala laban sa kaniyang sariling buhay.
^3 (AA)Karangalan sa tao ang magingat sa pakikipagkaalit:
Nguni't bawa't mangmang ay magiging palaaway.
^4 (AB)Ang tamad ay hindi magaararo dahil sa tagginaw;
Kaya't siya'y magpapalimos sa pagaani, ^(AC)at wala anoman.
⁵ Payo sa puso ng tao ay ^(AD)parang malalim na tubig;
Nguni't iibigin ng taong naguunawa.
⁶ Maraming tao ay magtatanyag bawa't isa ng kaniyang sariling kagandahang-loob:
Nguni't sinong makakasumpong sa taong tapat?
⁷ Ang ganap na tao na lumalakad sa kaniyang pagtatapat,
Mapapalad ang ^(AE)kaniyang mga anak na susunod sa kaniya.
^8 (AF)Ang hari na nauupo sa luklukan ng kahatulan
Pinananabog ng kaniyang mga mata ang lahat na kasamaan.
^9 (AG)Sinong makapagsasabi, Nilinis ko ang aking puso,
Ako'y dalisay sa aking kasalanan?
¹⁰ Mga iba't ibang panimbang, at mga iba't ibang takalan,
Kapuwa mga karumaldumal sa Panginoon.
¹¹ Ang bata man ay nagpapakilala sa kaniyang mga gawa,
Kung ang kaniyang gawa ay magiging malinis, at kung magiging matuwid.
¹² Ang nakikinig na tainga, at ang nakakakitang mata,
Kapuwa ginawa ng Panginoon.
¹³ Huwag mong ibigin ang pagtulog, baka ka madukha;
Idilat mo ang iyong mga mata, at mabubusog ka ng tinapay.
¹⁴ Walang halaga, walang halaga, sabi ng mamimili:
Nguni't pagka nakalayo siya, naghahambog nga.
¹⁵ May ginto, at saganang mga rubi:
Nguni't ^(AH)ang mga labi ng kaalaman ay mahalagang hiyas.
^16 (AI)Kunin mo ang kaniyang suot na nananagot sa di kilala;
At tanggapan mo ng sanla ang nananagot sa mga di kilala.
¹⁷ Tinapay ng kasinungalingan ay matamis sa tao:
Nguni't pagkatapos ay mabubusog ang kaniyang bibig ng batong lapok.
^18 (AJ)Bawa't panukala ay natatatag sa pamamagitan ng payo:
At sa pamamagitan ng pantas na pamamatnubay ay ^(AK)makikipagdigma ka.
^19 (AL)Ang yumayaong mapaghatid-dumapit ay naghahayag ng mga lihim:
Kaya't huwag kang makisalamuha sa kaniya na nagbubukang maluwang ng kaniyang mga labi.
²⁰ Siyang sumusumpa sa kaniyang ama o sa kaniyang ina,
Ang kaniyang ilawan ay ^(AM)papatayin sa salimuot na kadiliman.
^21 (AN)Ang mana ay matatamong madali sa pasimula;
^(AO)Nguni't ang wakas niyao'y hindi pagpapalain.
²² Huwag mong sabihin, ^(AP)Ako'y gaganti ng kasamaan:
^(AQ)Maghintay ka sa Panginoon, at kaniyang ililigtas ka.
²³ Mga iba't ibang panimbang ay ^(AR)karumaldumal sa Panginoon;
At ang sinungaling na timbangan ay hindi mabuti.
²⁴ Ang mga lakad ng tao ay ^(AS)sa Panginoon;
Paano ngang mauunawa ng tao ang kaniyang lakad?
²⁵ Silo nga sa tao ang magsabi ng walang pakundangan, Banal nga,
At magsiyasat pagkatapos ng mga panata.
^26 (AT)Ang pantas na hari ay nagpapapanabog ng masama.
At dinadala ^(AU)sa kanila ang gulong na panggiik.
²⁷ Ang diwa ng tao ay ^(AV)ilawan ng Panginoon,
Na sumisiyasat ng mga pinakaloob na bahagi ng tiyan.
^28 (AW)Kagandahang-loob at katotohanan ay nagpapalagi sa hari:
At ang kaniyang luklukan ay inaalalayan ng kagandahang-loob.
²⁹ Ang kaluwalhatian ng mga binata ay ang kanilang kalakasan:
At ang kagandahan ng matanda ay ^(AX)ang ulong may uban.
³⁰ Ang mga latay na sumasakit ay lumilinis ng kasamaan:
At ang mga hampas ay dinaramdam sa mga pinakaloob na bahagi ng tiyan.

21 Ang puso ng hari ay nasa kamay ng Panginoon na parang mga batis:
Kumikiling saan man niya ibigin.
^2 (AY)Bawa't lakad ng tao ay matuwid sa kaniyang sariling mga mata:
Nguni't tinitimbang ng Panginoon ang mga puso.
^3 (AZ)Gumawa ng kaganapan at kahatulan
Ay lalong kalugodlugod sa Panginoon kay sa hain.
^4 (BA)Ang mapagmataas na tingin, at ang palalong puso,
Siyang ilaw ng masama, ay kasalanan.
⁵ Ang mga pagiisip ng masipag ay patungo sa kasaganaan lamang:
Nguni't bawa't nagmamadali ay sa pangangailangan lamang.
^6 (BB)Ang pagtatamo ng mga kayamanan sa pamamagitan ng sinungaling na dila
Ay singaw na tinatangay na paroo't parito noong nagsisihanap ng kamatayan.
⁷ Ang pangdadahas ng masama ay siya ring papalis sa kanila;
Sapagka't sila'y nagsitangging magsigawa ng kahatulan.
⁸ Ang lakad ng nagpapasan ng sala ay lubhang liko;
Nguni't tungkol sa malinis, ang kaniyang gawa ay matuwid.
^9 (BC)Lalong maigi ang tumahan sa sulok ng bubungan,
Kay sa palatalong babae sa maluwang na bahay.
^10 (BD)Ang kaluluwa ng masama ay nagnanasa ng kasamaan:
Ang kaniyang kapuwa ay hindi nakakasumpong ng lingap sa kaniyang mga mata.
^11 (BE)Pagka ang mangduduwahagi ay pinarusahan, ang musmos ay nagiging pantas:
At pagka ang pantas ay tinuturuan, siya'y tumatanggap ng kaalaman.
¹² Pinagninilay ng matuwid ang bahay ng masama,
Kung paanong napapahamak ang masama sa kanilang pagkapariwara.
^13 (BF)Ang nagtatakip ng kaniyang mga pakinig sa daing ng dukha,
Siya naman ay dadaing, nguni't hindi didinggin.
¹⁴ Ang ^(BG)kaloob na lihim ay nagpapatahimik ng galit,
At ang alay sa sinapupunan, ay ng malaking poot.
¹⁵ Kagalakan sa matuwid ang gumawa ng kahatulan;
Nguni't kapahamakan sa mga manggagawa ng kasamaan.
¹⁶ Ang tao na gumagala sa labas ng daan ng kaunawaan,
^(BH)Magpapahinga sa kapisanan ng patay.
¹⁷ Ang umiibig ng kalayawan ay magiging dukha:
Ang umiibig sa alak at langis ay hindi yayaman.
^18 (BI)Ang masama ay isang katubusan para sa matuwid,
At ang taksil ay sa lugar ng matuwid.
^19 (BJ)Lalong maigi ang tumahan sa ilang na lupain,
Kay sa makisama sa palatalo at magagaliting babae.
²⁰ May mahalagang kayamanan at langis sa tahanan ng pantas;
Nguni't ito'y sinasakmal ng mangmang.
^21 (BK)Ang sumusunod sa katuwiran at kagandahang-loob
Nakakasumpong ng buhay, katuwiran, at karangalan.
²² Sinasampa ng pantas ang ^(BL)bayan ng makapangyarihan,
At ibinabagsak ang lakas ng pagkakatiwala niyaon.
^23 (BM)Sinomang nagiingat ng kaniyang bibig at kaniyang dila
Nagiingat ng kaniyang kaluluwa mula sa mga kabagabagan.
²⁴ Ang palalo at mapagmataas na tao, manglilibak ang kaniyang pangalan,
Siya'y gumagawa sa kahambugan ng kapalaluan.
^25 (BN)Ang nasa ng tamad ay pumapatay sa kaniya;
Sapagka't tumatanggi ang kaniyang mga kamay sa paggawa.
²⁶ May nagiimbot sa kasakiman buong araw:
Nguni't ang ^(BO)matuwid ay nagbibigay at hindi nagkakait.
²⁷ Ang hain ng masama ay karumaldumal:
Gaano pa nga, pagka kaniyang dinadala na may masamang isip!
²⁸ Ang sinungaling na saksi ay mamamatay:
Nguni't ang taong nakikinig ay magsasalita upang mamalagi.
²⁹ Ang masamang tao ay nagmamatigas ng kaniyang mukha;
Nguni't tungkol sa taong matuwid, nagaayos ng kaniyang mga lakad.
^30 (BP)Walang karunungan, o kaunawaan man,
O payo man laban sa Panginoon.
^31 (BQ)Ang kabayo ay handa laban sa kaarawan ng pagbabaka:
Nguni't ang pagtatagumpay ay sa Panginoon.