Old/New Testament

Si David, si Nabal, kag si Abigail

25 Karon napatay si Samuel, kag ang tanan nga Israelinhon nagtipon kag nagpangasubo sa iya. Ginlubong nila siya sa iya banwa sa Rama.

Pagkatapos sadto, nagsaylo si David sa kamingawan sang Maon.^{[a] 2} Didto sa Maon may isa ka tawo nga manggaranon gid, nga may duta^[b] sa Carmel. May 1,000 siya ka kanding kag 3,000 ka karnero nga iya ginapaguntingan sa Carmel. ³ Ang iya ngalan amo si Nabal nga halin sa kaliwat ni Caleb, kag ang iya asawa amo si Abigail. Maalam kag matahom si Abigail, pero si Nabal iya dali maakig kag malain sing batasan.

⁴ Karon, sang didto si David sa kamingawan, nabalitaan niya nga nagapagunting si Nabal sang iya mga karnero. ^5-6 Gani nagpadala siya sang napulo ka tawo sa Carmel. Ginsugo niya sila nga ihambal ini nga mensahi kay Nabal: “Kamusta! Kabay pa nga maangkon mo ang malawig nga kabuhi. Kag kabay pa nga maayo ang imo kahimtangan kag ang kahimtangan sang imo bug-os nga panimalay kag sang tanan nga ara sa imo. ⁷ Nakabalita ako nga nagapagunting ka sang imo mga karnero. Sang kaupod namon ang imo mga manugbantay sang karnero sa Carmel, wala namon sila pagpintasi kag wala sing may nadula sa ila. ⁸ Pamangkuta bala sila, kag sugiran ka nila. Karon, nagapangabay ako nga pakitaan mo sang kaayo ang akon mga tinawo, kay piesta man subong. Kabiga ako nga imo anak kag ang akon mga suluguon nga imo mga suluguon; hatagi kami sang bisan ano nga gusto mo ihatag sa amon.”

⁹ Gani pag-abot sang mga tinawo ni David kay Nabal, ginhambal nila ang mensahi ni David. Dayon naghulat sila. ¹⁰ Ginpanginwala ni Nabal si David. Siling niya sa mga tinawo ni David, “Sin-o bala ining si David nga anak ni Jesse? Subong nga mga inadlaw madamo nga mga suluguon ang nagapalagyo sa ila agalon. ¹¹ Ngaa ihatag ko sa inyo ang akon tinapay kag tubig kag ang karne sang sapat nga akon ginpaihaw para sa mga manuggunting sang akon mga karnero? Wala gani ako kahibalo kon sa diin kamo naghalin.”

¹² Nagbalik ang mga tinawo ni David kag ginsugid nila sa iya ang ginsiling ni Nabal. ¹³ Dayon nagsiling si David sa iya mga tinawo, “Itaklos ang inyo mga espada!” Gani gintaklos nila ang ila mga espada, kag amo man ang ginhimo ni David. Mga 400 ka tawo ang nag-upod kay David. Nagpabilin ang 200 sa pagbantay sang mga kargaminto.

¹⁴ Karon, ang isa sa mga suluguon ni Nabal nagsiling kay Abigail nga asawa ni Nabal, “Nagpadala diri si David sang mga mensahero halin sa kamingawan, kag nagpangamusta pa sila kay Nabal nga amon agalon, pero gin-insulto lang niya sila. ¹⁵ Maayo gid ato nga mga tawo sa amon; wala nila kami pag-anha. Kag sa bug-os nga tion nga didto kami sa uma malapit sa ila, wala gid sang may nadula sa amon. ¹⁶ Ginproteksyunan nila kami adlaw-gab-i sang nagabantay kami sang mga karnero. ¹⁷ Karon maghunahuna ka kon ano ang imo mahimo, tungod kay magaabot ang katalagman sa imo bana kag sa iya bug-os nga panimalay. Puwerte sa iya kalaot, gani wala gid sing may mangahas nga mag-estorya sa iya.”

¹⁸ Wala na mag-uyang sang tiyempo si Abigail. Nagpakuha siya sang 200 ka bilog nga tinapay, duha ka suludlan nga panit nga puno sang bino, lima ka gin-ihaw nga karnero, mga isa ka sako nga sinanlag nga uyas, 100 ka hakop sang pasas, kag 200 ka hakop sang binulad nga higos.^[c] Dayon ginpakarga niya ini sa mga asno, ¹⁹ kag ginsilingan ang iya mga suluguon, “Mag-una kamo; masunod lang ako sa inyo.” Pero wala niya ginsugiran ang iya bana nga si Nabal.

²⁰ Samtang nagasakay si Abigail sa iya asno kag nagapaliko sa kilid sang bukid, nakita niya nga nagapadulong si David kag ang iya mga tinawo pakadto sa iya. ²¹ Wala pa lang dugay nga nagsiling si David, “Wala sing pulos ang pagbantay ko sang mga pagkabutang ni Nabal sa kamingawan agod wala sing may madula. Ang kaayo nga ginpakita ko sa iya ginbalusan niya sang kalain. ²² Kabay pa nga silutan ako sang Dios sing puwerte gid kon indi ko maubos pamatay hasta sa aga ang tanan nga lalaki nga sakop niya.”

^23-24 Sang makita ni Abigail si David, nagdali-dali siya panaog sa iya asno kag nagluhod kay David bilang pagtahod sa iya. Nagsiling siya, “Palihog, sir, pamatii ako. Ako na lang ang basula. ²⁵ Kabay nga indi mo pagsapakon ang malaot nga si Nabal. Bagay gid sa iya ang iya ngalan nga Nabal, nga ang buot silingon ‘buang-buang.’ Sir, ako iya wala gid makakita sa mga tawo nga imo ginpadala.

²⁶ “Karon, ginpunggan ka sang Ginoo sa pagtimalos kag sa pagpamatay. Ginasumpa ko sa buhi nga Ginoo kag sa imo nga kabay pa nga ang imo mga kaaway kag ang tanan nga gusto maghalit sa imo mangin pareho ang ila dangatan kay Nabal. ²⁷ Kon mahimo, sir, batuna ini nga mga regalo nga akon gindala sa imo, kag ihatag sa imo mga tinawo. ²⁸ Palihog patawara ako sa akon mga kakulangan. Sigurado gid nga paharion ka sang Ginoo kag ang imo mga kaliwat, tungod nga nagapakig-away ka para sa iya. Kabay pa nga wala sing malain nga matabo sa imo samtang nagakabuhi ka. ²⁹ Bisan may maglagas sa pagpatay sa imo, tipigan ka gihapon sang Ginoo nga imo Dios pareho sa tawo nga nagatipig sang malahalon nga butang. Pero ang imo mga kaaway ipanglabyog pareho sang paglabyog sang isa ka tawo sang bato. ³⁰ Kon matuman na ang tanan nga maayo nga mga butang nga ginpromisa sang Ginoo sa imo, kag mangin hari ka na sang Israel, ³¹ indi ka pagkonsensyahon tungod nga wala ka nagtimalos kag nagpamatay nga wala sing kabangdanan. Kag kon pakamaayuhon ka sang Ginoo palihog indi ako pagkalimti.”

³² Nagsiling si David kay Abigail, “Dalayawon ang Ginoo, ang Dios sang Israel, nga nagpadala sa imo subong nga adlaw sa pagpakigkita sa akon. ³³ Salamat sa Dios sa imo maayo nga panghunahuna kag sa pagpugong sa akon sa pagtimalos kag pagpamatay sa sini nga adlaw. ³⁴ Kon wala ka nagdali-dali sa pagpakigkita sa akon, wala kuntani sing may nabilin nga buhi sa mga tinawo ni Nabal pagkaaga. Kay amo ina ang akon ginsumpa sa buhi nga Ginoo, ang Dios sang Israel, nga nagpugong sa akon sa paghimo sang malain sa imo.” ³⁵ Ginbaton ni David ang mga regalo ni Abigail kag nagsiling, “Magpauli ka kag indi na magpalibog, kay tumanon ko ang imo pangabay.”

³⁶ Sang pag-abot ni Abigail sa ila balay, nagapapunsyon si Nabal nga daw sa hari. Malipayon gid siya kag puwerte kahubog. Gani wala siya pagsugiri ni Abigail hasta mag-aga. ³⁷ Sang naumpawan na siya sang aga, ginsugiran siya ni Abigail sa natabo. Gin-atake siya sa tagipusuon kag indi na siya makahulag. ³⁸ Pagkaligad sang napulo ka adlaw, ginpagrabe pa gid siya sang Ginoo kag napatay siya.

³⁹ Sang mabatian ni David nga napatay si Nabal, nagsiling siya, “Dalayawon ang Ginoo! Siya ang nagbalos kay Nabal sa iya pag-insulto sa akon, kag ginlikaw niya ako sa pagbalos. Ginsilutan niya si Nabal sa iya malain nga ginhimo sa akon.”

Dayon nagpadala si David sang mga mensahero sa pagpangabay kay Abigail nga pangasaw-on niya siya. ⁴⁰ Pag-abot sang mga mensahero ni David sa Carmel, nagsiling sila kay Abigail, “Ginpakadto kami ni David sa imo sa pagdala sa imo sa iya agod mangin asawa niya.” ⁴¹ Nagluhod si Abigail bilang pagtahod sa ila kag nagsiling, “Huo, sugot ako. Handa ako sa pag-alagad sa iya bisan pa sa iya mga suluguon.”^{[d] 42} Nagdali-dali dayon si Abigail sa pagsakay sa asno kag nag-upod sa mga mensahero ni David. Gindala niya ang lima niya ka suluguon nga babayi. Kag nangin asawa siya ni David. ⁴³ Ginpangasawa man ni David si Ahinoam nga taga-Jezreel, kag sila nga duha iya asawa. ⁴⁴ Ang iya asawa anay nga si Mical ginpaasawa ni Saul sa kay Paltiel nga taga-Galim, nga anak ni Laish.

Wala Liwat Pagpatya ni David si Saul

26 Isa sina ka adlaw, may mga taga-Zif nga nagkadto kay Saul sa Gibea kag nagsiling, “Si David nagapanago sa kabukiran sang Hakila, nga nagaatubang sa Jeshimon.” ² Gani nagkadto si Saul sa kamingawan sang Zif sa pagpangita kay David. Gin-upod niya ang iya 3,000 ka tinawo nga iya ginpili sa Israel. ³ Nagkampo sila sa higad sang dalan sa bukid sang Hakila, nga nagaatubang sa Jeshimon. Si David iya nagtiner sa kamingawan. Sang mabalitaan ni David nga ginsunod siya didto ni Saul, ⁴ nagpadala siya sang mga espiya, kag nahibaluan niya nga nag-abot gid man si Saul.

⁵ Dayon nagkadto si David sa lugar nga ginkampuhan ni Saul. Nakita niya nga nagakatulog si Saul kag si Abner nga anak ni Ner, nga kumander sang mga soldado. Ginapalibutan si Saul sang mga soldado nga nagakatulog man. ⁶ Nagpamangkot si David kay Ahimelec nga Hithanon kag kay Abishai nga anak ni Zeruya kag utod ni Joab, “Sin-o bala sa inyo ang maupod sa akon sa pagsulod sa kampo ni Saul?” Nagsabat si Abishai, “Ako ang maupod.” ⁷ Gani sang sina mismo nga gab-i, naglakat si David kag si Abishai sa kampo ni Saul, kag nakita nila si Saul nga nagakatulog, nga ang iya bangkaw natibsok sa duta malapit sa iya ulohan. Si Abner kag ang mga soldado nagakatulog man sa iya palibot. ⁸ Nagsiling si Abishai kay David, “Gintugyan na sang Dios sa imo ang imo kaaway subong nga adlaw. Karon tuguti ako nga bun-on ko siya sang bangkaw. Patapikon ko siya sa duta sa isa lang ka pagbuno.” ⁹ Pero nagsiling si David kay Abishai, “Indi siya pagpatya! Kay silutan gid sang Ginoo ang magpatay sa iya pinili nga hari. ¹⁰ Ginasiguro ko gid sa imo, sa presensya sang buhi nga Ginoo, nga ang Ginoo mismo ang magpatay sa iya, ukon mapatay siya sa natural nga kamatayon ukon sa inaway. ¹¹ Pero indi magtugot ang Ginoo nga ako ang magpatay sa iya pinili nga hari. Kuhaon ta lang ang bangkaw kag ang suludlan sang tubig nga ara sa iya ulohan, kag maglakat.” ¹² Gani ginkuha ni David ang bangkaw kag ang suludlan sang tubig nga ara sa ulohan ni Saul, kag naglakat sila. Wala gid sing may nakakita ukon nakahibalo sa natabo; wala gid sing may nakabugtaw sa ila tungod kay ginpahamuok sang Ginoo ang ila pagtulog.

¹³ Dayon nagkadto sila ni David sa pihak sang kapatagan kag nagtindog sa ibabaw sang bukid nga malayo-layo diutay sa kampo nila ni Saul. ¹⁴ Nagsinggit si David sa ila ni Abner, nga kumander sang mga soldado ni Saul, “Abner, mabatian mo bala ako?” Nagsabat si Abner, “Sin-o ka? Ano ang kinahanglan mo sa hari?” ¹⁵ Nagsabat si David, “Indi bala nga ikaw ang labing maisog nga tawo sa Israel? Ngaa wala mo pagbantayi ang hari nga imo agalon? May nagkadto dira sa pagpatay sa iya! ¹⁶ Indi maayo ining imo pagpabaya sa hari. Nagasumpa ako sa buhi nga Ginoo nga dapat ka mapatay kag ang imo mga tinawo, kay wala ninyo pagbantayi ang inyo agalon, ang pinili nga hari sang Ginoo. Tan-awa kon makita mo pa ang bangkaw sang hari kag ang suludlan sang tubig nga ara sadto sa iya ulohan.” ¹⁷ Nakilala ni Saul ang tingog ni David, gani nagsiling siya, “David, anak, ikaw bala ina?” Nagsabat si David, “Huo ako ini, Mahal nga Hari. ¹⁸ Ngaa bala nga ginalagas mo ako nga imo alagad? Ano bala ang nahimo ko nga malain? ¹⁹ Mahal nga Hari, pamatii ang akon isiling. Kon ang Ginoo amo ang nagtulod sa imo sa pagpatay sa akon, kabay pa nga kaluoyan niya ako paagi sa pagbaton sang akon halad. Pero kon ini iya lang sang tawo, kabay pa nga pakamalauton sila sang Ginoo. Kay ginpalayas nila ako sa duta nga ginapanag-iyahan sang Ginoo kag ginsilingan nga mag-alagad ako sa iban nga mga dios. ²⁰ Indi pag-itugot nga mapatay ako sa iban nga duta, nga malayo sa Ginoo. Ngaa ikaw nga hari sang Israel nagahingabot gid sa akon nga pareho man lang ako sa bitik? Ngaa ginalagas mo ako pareho sa pispis sa bukid?”

²¹ Nagsiling si Saul, “Nakasala ako. Magbalik ka sa akon David, anak ko, kag indi ko na ikaw pag-anhon liwat, kay wala mo ako pagpatya subong. Daw buang ako sa akon ginhimo, kag sala gid ako.” ²² Nagsabat si David, “Ari ang imo bangkaw, ipakuha ini diri sa isa mo ka tinawo. ²³ Gintugyan ka sang Ginoo sa akon subong nga adlaw, pero wala ko ikaw pagpatya kay ikaw ang pinili nga hari sang Ginoo. Sa sining ginhimo ko pakamaayuhon ako sang Ginoo, kay ginabalusan niya ang kada tawo nga matarong kag matutom. ²⁴ Subong nga ginhatagan ko sang bili ang imo kabuhi karon nga adlaw, kabay pa nga hatagan man sang bili sang Ginoo ang akon kabuhi kag luwason niya ako sa tanan nga kalisod.” ²⁵ Dayon nagsiling si Saul kay David, “Kabay pa nga pakamaayuhon ka sang Dios, anak ko. Madamo pa nga mga butang ang imo pagahimuon, kag magamadinalag-on ka gid.” Dayon naglakat si David, kag si Saul iya nagpauli.

Mga Manggad sa Langit^(A)

³² “Kamo nga nagasunod sa akon pila lang gid,^[a] pero indi kamo magkahadlok kay ginbuot sang inyo Amay nga paharion kamo sa iya ginharian. ³³ Ibaligya ninyo ang inyo pagkabutang, kag ihatag ang kuwarta sa mga imol agod makatipon kamo sang manggad didto sa langit. Ini indi gid mabuhinan ukon madunot, tungod nga wala didto sing makawat nga makapalapit kag wala man sing mga sapat-sapat nga makaut-ot. ³⁴ Kay kon diin ang inyo manggad didto man ang inyo tagipusuon.”

Ang Masaligan nga mga Suluguon

^35-36 Nagsiling pa gid si Jesus sa ila, “Magpreparar kamo sa tanan nga tion agod indi kamo makibot sa pagbalik sang inyo Ginoo. Sunda ninyo ang mga suluguon nga nagahulat sa pagbalik sang ila agalon nga nagtambong sa punsyon. Nagabantay sila kag wala nila ginapatay ang ila mga suga. Gani bisan ano nga oras mag-abot ang ila agalon, kon magpanuktok, mabuksan nila dayon ang puwertahan. ³⁷ Bulahan ato nga mga suluguon nga maabtan sang ila agalon nga nagabugtaw kag nagabantay sa iya pag-abot. Ang matuod, magapreparar ang ila agalon sa pagserbisyo sa ila. Papungkuon niya sila sa iya lamisa kag siya mismo ang magaserbi sa ila. ³⁸ Bulahan gid sila kon maabtan sila nga nakapreparar sa iya pag-abot bisan sa tungang gab-i ukon kaagahon. ³⁹ Tandai ninyo ini: kon nahibaluan sang tagbalay kon ano nga oras maabot ang makawat, bantayan gid niya agod indi makasulod ang makawat sa iya balay. ⁴⁰ Gani magbantay gid kamo, kay sa oras nga wala ninyo ginapaabot, ako nga Anak sang Tawo magaabot.”

Ang Masaligan kag ang Indi Masaligan nga Suluguon^(B)

⁴¹ Nagpamangkot si Pedro, “Ginoo, para bala kay sin-o ang paanggid nga ina, sa amon bala ukon sa tanan?” ⁴² Ginsabat siya ni Jesus paagi sa isa ka paanggid, “Indi bala nga kon sin-o ang masaligan kag maalam nga suluguon amo ang ginapili sang agalon nga magdumala sa iya kaupod nga mga suluguon? Siya ang nagahatag sa ila sang ila pagkaon sa husto nga oras. ⁴³ Bulahan ato nga suluguon nga sa pagbalik sang iya agalon maabtan siya nga nagahimo sang iya buluhaton. ⁴⁴ Sa pagkamatuod, padumalahon siya sa tanan nga pagkabutang sang iya agalon. ⁴⁵ Pero kaluluoy ang suluguon nga sa paglakat sang iya agalon magahunahuna siya nga madugay pa siya magbalik, gani magasugod siya sa pagpamintas sa iya kaupod nga mga suluguon, lalaki kag babayi man, kag magapagusto siya sang kaon, inom kag pahubog. ⁴⁶ Magaabot ang iya agalon sa oras nga wala gid niya ginahunahuna, kag grabe ang silot nga iya agumon.^[b] Ibutang siya sa isa ka lugar upod sa mga tawo nga indi gid masaligan.

⁴⁷ “Ang suluguon nga nakahibalo kon ano ang luyag sang iya agalon pero wala nagatuman, madamo nga hanot ang iya pagaagumon. ⁴⁸ Kag ang suluguon nga wala nakahibalo kon ano ang luyag sang iya agalon kag nakahimo sang mga butang nga indi maayo hanuton man, pero diutay lang. Kay ang bisan sin-o nga ginhatagan sang madamo, madamo man ang ginapaabot sa iya. Mas madamo ang ginapaabot sa tawo nga gintugyanan sang madamo.”

Si Jesus ang Kabangdanan sang Pagbinahin-bahin^(C)

⁴⁹ Nagsiling pa gid si Jesus sa ila, “Nagkadto ako diri sa kalibutan sa pagdala sang silot nga daw kalayo, kag luyag ko nga magdabdab na ini. ⁵⁰ Pero sa wala pa ini matabo madamo anay nga mga pag-antos ang akon maagihan. Kag indi gid ako mapahamtang samtang wala pa ini matapos.

⁵¹ “Nagahunahuna bala kamo nga nagkadto ako diri sa kalibutan agod mangin maayo ang relasyon sang isa kag isa? Ang matuod, nagkadto ako diri agod magbinahin-bahin ang mga tawo. ⁵² Kay halin subong, tungod sa akon, may lima ka tawo sa pamilya nga magabinahin-bahin. Ang tatlo kontra sa duha kag ang duha kontra sa tatlo. ⁵³ Ang amay kag ang iya anak nga lalaki magakontrahanay. Ang iloy kag ang iya anak nga babayi magakontrahanay, kag ang ugangan nga babayi kag ang iya umagad nga babayi magakontrahanay.”

Panilagi Ninyo ang mga Nagakalatabo Karon^(D)

⁵⁴ Dayon nagsiling si Jesus sa mga tawo, “Kon makita ninyo ang gal-om sa nakatundan nagasiling kamo nga magaulan, kag amo gani ang matabo. ⁵⁵ Kag kon maghuyop na ang habagat nagasiling kamo nga magainit, kag amo man ang matabo. ⁵⁶ Mga hipokrito! Makahibalo kamo magpakot kon ano ang matabo paagi sa inyo pagtan-aw sa duta kag sa langit, pero ngaa indi kamo makapakot sang mga nagakalatabo subong?”

Magpasag-uli ka sa Imo Kaaway^(E)

⁵⁷ “Ngaa wala gid ninyo ginabinagbinag kon ano ang husto? ⁵⁸ Kon may mag-akusar sa imo, tinguhai gid sa pagpakighusay samtang nagapakadto pa lang kamo sa korte. Kay basi piliton gid niya ikaw nga dal-on sa huwis kag itugyan ka dayon sang huwis sa pulis agod prisohon. ⁵⁹ Kag indi ka gid makaguwa kon indi mo anay mabayaran ang tanan mo nga multa.”^[c]