Old/New Testament

7 Gani ginkuha sang mga taga-Kiriat Jearim ang Kahon sang Ginoo kag gindala sa balay ni Abinadab nga ara sa bukid. Kag ginpili nila si Eleazar, nga anak ni Abinadab, sa pagbantay sini.

Nagdumala si Samuel sa Israel

² Nagtiner ang Kahon sang Ginoo sa Kiriat Jearim sa malawig nga tion—mga 20 ka tuig. Kag sa sina nga mga tinuig, nagapangasubo kag nagapangayo sang bulig sa Ginoo ang bug-os nga katawhan sang Israel. ³ Nagsiling si Samuel sa ila, “Kon sinsero gid man ang inyo pagbalik sa Ginoo, ipilak ninyo ang inyo mga dios-dios pati na ang imahen ni Ashtoret, kag itugyan ninyo ang inyo kabuhi sa Ginoo, kag siya lang ang alagaran ninyo. Kon himuon ninyo ini luwason niya kamo sa kamot sang mga Filistinhon.” ⁴ Gani ginpilak nila ang mga imahen ni Baal kag ni Ashtoret, kag nag-alagad lang gid sa Ginoo.

⁵ Dayon nagsiling si Samuel sa mga Israelinhon, “Magtipon kamo tanan sa Mizpa, kag magapangamuyo ako sa Ginoo para sa inyo.” ⁶ Sang nagtipon na sila tanan sa Mizpa, nagkuha sila sang tubig kag gin-ula nila sa presensya sang Ginoo. Sadto nga adlaw nagpuasa sila kag nagtuad sang ila mga sala nga ila ginhimo kontra sa Ginoo. Ginpanguluhan ni Samuel ang mga Israelinhon didto sa Mizpa.

⁷ Sang mabalitaan sang mga Filistinhon nga ang mga Israelinhon nagtipon sa Mizpa, nagpreparar ang mga pangulo sang mga Filistinhon sa pagsalakay sa ila. Kag sang mabalitaan ini sang mga Israelinhon, hinadlukan sila sa mga Filistinhon. ⁸ Nagsiling sila kay Samuel, “Indi ka mag-untat sa pagpangamuyo sa Ginoo nga aton Dios nga luwason niya kita sa mga Filistinhon.” ⁹ Dayon nagkuha si Samuel sang karnero nga nagatiti pa kag ginsunog niya ini nga bilog bilang halad nga ginasunog para sa Ginoo. Nagpangayo siya sang bulig sa Ginoo para sa Israel kag ginsabat siya sang Ginoo.

¹⁰ Samtang ginahalad ni Samuel ang halad nga ginasunog, nag-abot ang mga Filistinhon sa pagpakig-away sa mga Israelinhon. Pero sang sina nga adlaw ginpadaguob sang Ginoo sing puwerte katunog gani nagsinala-sala ang mga Filistinhon, kag napierdi sila sa mga Israelinhon. ¹¹ Ginlagas kag ginpamatay sila sang mga Israelinhon halin sa Mizpa hasta sa ubos sang Bet Car.

¹² Dayon nagkuha si Samuel sang bato kag ginbutang sa tunga sang Mizpa kag Shen. Gin-ngalanan niya ini nga Ebenezer^[a] kay siling niya, “Hasta subong ginabuligan kami sang Ginoo.” ¹³ Gani napierdi ang mga Filistinhon, kag wala na sila magsalakay liwat sa lugar sang mga Israelinhon samtang buhi si Samuel, kay nagpamatok gid ang Ginoo sa ila. ¹⁴ Ang mga banwa sa tunga sang Ekron kag Gat nga naagaw sang mga Filistinhon nabalik sa Israel. Kag nauntat man ang inaway sang mga Israelinhon kag sang mga Amornon.

¹⁵ Nagpadayon si Samuel nga pangulo sang Israel sa bug-os niya nga kabuhi. ¹⁶ Kada tuig, nagalibot siya halin sa Betel pakadto sa Gilgal kag Mizpa, agod panguluhan ang mga Israelinhon sa sini nga mga lugar. ¹⁷ Pero pagkatapos nagapauli gid siya sa Rama, sa diin siya nagaestar, kag nagapangulo man siya sa mga tawo didto. Kag naghimo siya didto sang halaran para sa Ginoo.

Nagpangayo sang Hari ang mga Israelinhon

8 Sang tigulang na si Samuel, ginpili niya ang iya mga anak nga mangin pangulo sang Israel. ² Ang ngalan sang iya kamagulangan amo si Joel, kag ang manghod amo si Abia. Kag nag-alagad sila bilang pangulo sa Beersheba. ³ Pero wala sila magsunod sa pagginawi sang ila amay. Makikuwarta sila, nagabaton sila sang lagay, kag ginatiko nila ang hustisya.

⁴ Gani nagtipon ang tanan nga manugdumala sang Israel, kag nagkadto kay Samuel sa Rama. ⁵ Nagsiling sila sa iya, “Tigulang ka na; kag ang imo mga anak wala nagasunod sa imo pagginawi. Karon, hatagi kami sang hari nga magpangulo sa amon, pareho sang iban nga mga nasyon nga may hari.” ⁶ Pero naglain gid ang buot ni Samuel sa ila ginapangayo, gani nagpangamuyo siya sa Ginoo. ⁷ Kag nagsiling ang Ginoo sa iya, “Tumana ang ginahambal nila sa imo; indi ikaw ang ila ginsikway kundi ako. ⁸ Halin sang pagpaguwa ko sa ila sa Egipto hasta subong ginasikway nila ako kag nagaalagad sila sa iban nga mga dios. Kag karon amo man ang ila ginahimo sa imo. ⁹ Sige, tumana ang ila ginapangayo, pero paandami gid sila kon ano ang pagahimuon sang hari nga magadumala sa ila.”

¹⁰ Ginsugid ni Samuel sa mga tawo nga nagapangayo sang hari sa iya ang tanan nga ginhambal sang Ginoo. ¹¹ Nagsiling si Samuel, “Amo ini ang pagahimuon sang hari nga magadumala sa inyo: kuhaon niya ang inyo mga anak nga lalaki kag himuon niya nga mga soldado. Ang iban sa ila himuon niya nga mga manugkarwahe, ang iban mga manugkabayo, kag ang iban magauna sa iya karwahe. ¹² Ang iban sa ila himuon niya nga mga opisyal nga magadumala sa 1,000 ka soldado, kag ang iban sa 50 ka soldado. Ang iban paaraduhon niya sa iya uma kag paanihon sa iya patubas, kag ang iban pa gid pahimuon niya sang mga armas sa inaway kag mga kagamitan para sa iya mga karwahe. ¹³ Kuhaon niya ang inyo mga anak nga babayi kag himuon niya nga mga manughimo sang pahamot, manugluto, kag manughimo sang tinapay. ¹⁴ Kuhaon niya ang pinakamaayo ninyo nga mga uma, mga talamnan sang ubas, kag mga talamnan sang olibo, kag ihatag niya ini sa iya mga alagad. ¹⁵ Kuhaon niya ang ikanapulo sang inyo mga uyas kag mga ubas, kag ihatag ini sa iya mga opisyal kag sa iban pa niya nga mga alagad. ¹⁶ Kuhaon man niya ang inyo mga suluguon nga mga lalaki kag mga babayi kag ang pinakamaayo ninyo nga mga baka kag mga asno sa pag-obra sa iya. ¹⁷ Kuhaon pa gid niya ang ikanapulo sang inyo mga kasapatan, kag kamo mismo mangin iya mga ulipon. ¹⁸ Kon mag-abot na ina nga tion, magapangayo kamo sang bulig sa Ginoo tungod sang pagpamigos sang hari nga inyo ginpili, pero indi kamo pagsabton sang Ginoo.”

¹⁹ Pero wala magpamati ang mga tawo kay Samuel. Nagsiling sila, “Indi mahimo! Gusto namon nga may hari nga magdumala sa amon. ²⁰ Dayon mangin pareho kami sa iban nga mga nasyon, nga may hari nga nagadumala sa amon kag nagapanguna sa amon sa pagpakig-away.” ²¹ Sang mabatian ni Samuel ang tanan nga ginsiling sang mga tawo, ginsugid niya ini sa Ginoo. ²² Nagsabat ang Ginoo sa iya, “Tumana ang ila luyag; hatagi sila sang hari.” Dayon nagsiling si Samuel sa mga Israelinhon, “Sige, magpauli na kamo sa inyo mga banwa.”

Ginpili ni Samuel si Saul nga Hari

9 May isa ka manggaranon kag kilala nga tawo sa tribo ni Benjamin. Ang iya ngalan si Kish, kag anak siya ni Abiel. Si Abiel anak ni Zeror. Si Zeror anak ni Becorat. Kag si Becorat anak ni Afia nga kaliwat ni Benjamin. ² Si Kish may anak nga si Saul. Bataon pa si Saul, kag siya ang pinakaguwapo kag pinakamataas sa Israel.

³ Karon, nadula ang mga asno ni Kish, gani nagsiling siya sa iya anak nga si Saul, “Upda ang isa sa mga suluguon kag pangitaa ang mga asno.” ⁴ Gani naglakat si Saul kag ang suluguon. Nagkadto sila sa kabukiran sang Efraim hasta sa lugar sang Shalisha, pero wala nila makita ang mga asno. Gani nagkadto sila sa lugar sang Shaalim kag sa mga lugar sang Benjamin, pero wala man nila makita didto. ⁵ Sang nakaabot sila sa lugar sang Zuf, nagsiling si Saul sa iya suluguon, “Dali, mabalik na lang kita, kay basi kita na ang kabalak-an ni tatay imbes ang mga asno.” ⁶ Pero nagsabat ang suluguon, “Hulat anay! May isa ka propeta sang Dios^[b] sa malapit nga banwa. Ginatahod gid siya sang mga tawo, kag ang tanan niya nga ginasiling nagakatabo gid. Makadto kita sa iya subong, kay basi kon masugiran niya kita kon sa diin ta makita ang mga asno.” ⁷ Nagsiling si Saul sa iya suluguon, “Kon makadto kita sa iya, ano ang ihatag ta sa iya? Wala kita sing pagkaon nga nabilin. Wala kita sing iregalo sa iya.” ⁸ Nagsabat ang suluguon, “Ari, may sensilyo ako nga pilak.^[c] Ihatag ko ini sa propeta sang Dios agod sugiran niya kita kon sa diin ta makita ang mga asno.” ^9-10 Nagsiling si Saul sa iya, “Maayo gid! Dali, makadto kita sa manalagna.” (Sang una sa Israel, kon may tawo nga gusto nga makabaton sang mensahi halin sa Dios, nagasiling siya, “Dali, makadto kita sa manalagna,” kay ang ginatawag subong nga propeta ginatawag sadto nga manalagna.)

Nagkadto si Saul kag ang suluguon sa banwa nga sa diin ara ang propeta sang Dios. ¹¹ Sang nagapataklad sila sa bukid pakadto sa banwa, may nasugata sila nga mga dalaga nga nagapaguwa sa banwa sa pagsag-ob. Nagpamangkot sila sa mga dalaga, “Ari bala diri ang manalagna?” ¹² Nagsabat sila, “Huo, ari siya. Una-una lang siya sa inyo. Bag-o pa lang siya nag-abot sa amon banwa sa pagpanguna sa mga tawo sa ila paghalad didto sa simbahan sa mataas nga lugar. Dalia ninyo! ¹³ Hingabuti ninyo siya antes siya magkadto didto agod magkaon. Indi magsugod kaon ang mga tawo nga gin-imbitar kon indi pa siya makaabot, tungod nga kinahanglan nga bendisyunan niya anay ang halad. Gani taklad na kamo subong, kay maabtan ninyo siya samtang adlaw pa.”

¹⁴ Gani nagtaklad sila sa banwa. Kag sang nagapasulod sila, nakita nila si Samuel nga nagapadulong sa ila sa pagkadto sa simbahan sa mataas nga lugar.

¹⁵ Sang nagligad nga adlaw antes mag-abot si Saul, nagsiling na nga daan ang Ginoo kay Samuel, ¹⁶ “Buwas, sa amo sini nga oras, pakadtuon ko sa imo ang isa ka tawo nga halin sa lugar sang Benjamin. Haplasan mo sang lana ang iya ulo sa pagpakita nga siya ang pinili nga pangulo sang akon katawhan nga mga Israelinhon. Luwason niya ang akon katawhan sa kamot sang mga Filistinhon, kay nakita ko ang mga pag-antos sang akon katawhan, kag nabatian ko ang ila pagpangayo sang bulig.”

¹⁷ Sang makita ni Samuel si Saul, nagsiling ang Ginoo kay Samuel, “Siya ang tawo nga ginsiling ko sa imo. Magadumala siya sa akon katawhan.”

¹⁸ Nagpalapit si Saul kay Samuel sa may puwertahan sang banwa kag nagpamangkot, “Sa diin bala ang balay sang manalagna?” ¹⁹ Nagsabat si Samuel, “Ako ang manalagna. Mag-una kamo sa akon sa simbahan sa mataas nga lugar, kay sa sini nga adlaw magakaon kamo upod sa akon. Kag buwas sa aga, isugid ko sa imo ang imo ginahunahuna, kag dayon palakton ko kamo. ²⁰ Kon parte sa mga asno nga nadula tatlo na ka adlaw ang nagligad, indi ka magkabalaka kay nakita na sila. Kag karon sugiran ko ikaw nga ikaw kag ang panimalay sang imo amay amo ang ginahandom sang mga Israelinhon nga magapangulo sa ila.” ²¹ Nagsabat si Saul, “Pero naghalin lang ako sa tribo ni Benjamin, ang pinakagamay nga tribo sang Israel, kag ang amon pamilya amo ang pinakakubos sa amon tribo. Ngaa nagasiling ka sina sa akon?”

²² Sang didto na sila sa simbahan sa mataas nga lugar, gindala ni Samuel si Saul kag ang suluguon sa dako nga kuwarto nga sa diin nagapungko ang 30 ka tawo nga ginpang-imbitar. Dayon ginpapungko niya si Saul kag ang suluguon sa pulungkuan nga para sa dungganon nga mga bisita. ²³ Nagsiling si Samuel sa manugluto, “Dal-a diri ang karne nga ginpapain ko sa imo.” ²⁴ Gani ginkuha sang manugluto ang paa kag ginbutang sa atubangan ni Saul. Nagsiling si Samuel kay Saul, “Sige, kauna, kay ginpain ko ina para sa imo sa sini nga okasyon, upod sa mga tawo nga akon ginpang-imbitar.” Gani nagkaon si Saul upod kay Samuel sa sina nga adlaw.

²⁵ Pagbalik nila sa banwa halin sa simbahan sa mataas nga lugar, ginpreparahan ni Samuel sang hiligdaan si Saul didto sa matapan nga atop sang iya balay, ²⁶ kag didto nagtulog si Saul. Pagkaaga,^[d] gintawag ni Samuel si Saul didto sa atop. Siling niya, “Magpanghimos ka na, kay papaulion ko na ikaw.” Sang nakapanghimos na si Saul, nagguwa sila ni Samuel. ²⁷ Sang nagapaguwa na sila sa banwa, nagsiling si Samuel kay Saul, “Paunaha ang imo suluguon kay maestorya kita dali lang. Isiling ko sa imo ang ginsiling sang Dios.” Gani nag-una ang suluguon.

Ang Ginpabutyag ni Pedro Parte kay Jesus^(A)

¹⁸ Isa ka adlaw nagapangamuyo si Jesus nga siya lang. Ang iya mga sumulunod ara sa iya tupad. Nagpamangkot si Jesus sa ila, “Suno sa mga tawo, sin-o bala ako?” ¹⁹ Nagsabat sila, “May nagasiling nga ikaw si Juan nga manugbautiso. Ang iban nagasiling nga ikaw si Elias, kag ang iban pa gid nagasiling nga ikaw isa sa mga propeta sang una nga nabanhaw.” ²⁰ Nagsiling si Jesus sa ila, “Pero suno sa inyo sin-o bala ako?” Nagsabat si Pedro, “Ikaw ang Cristo nga ginpromisa sang Dios nga magahari.”

Naghambal si Jesus Parte sa Iya Palaabuton nga Pag-antos kag Kamatayon^(B)

²¹ Dayon ginmanduan sila ni Jesus nga indi gid sila magpanugid bisan kay sin-o nga siya amo ang Cristo. ²² Nagsiling siya, “Ako nga Anak sang Tawo kinahanglan gid nga mag-antos sa pagahimuon sa akon sang mga manugdumala sang mga Judio, sang manugdumala nga mga pari, kag sang mga manunudlo sang Kasuguan. Sikwayon nila ako kag patyon, pero sa ikatlo nga adlaw mabanhaw ako.”

²³ Dayon nagsiling si Jesus sa tanan nga tawo didto, “Kon may tawo nga gusto magsunod sa akon, indi niya dapat pagpasulabihon ang iya kaugalingon. Kag dapat handa siya sa pag-atubang sa kamatayon^[a] sa iya nga pagsunod sa akon adlaw-adlaw. ²⁴ Kay ang bisan sin-o nga luyag magluwas sang iya kabuhi madula niya ini. Pero ang bisan sin-o nga maghalad sang iya kabuhi tungod sa akon makaangkon sang kabuhi nga wala sing katapusan. ²⁵ Ano gid bala ang makuha sang tawo kon maangkon niya ang tanan nga butang diri sa kalibutan, pero mawala ang iya kabuhi? Wala gid! ²⁶ Kay ang bisan sin-o nga nagakahuya sa akon kag sa akon mga ginatudlo, igakahuya ko man kon ako nga Anak sang Tawo magbalik na nga nagasilak sa gahom nga halin sa akon kag sa Amay kag sa mga anghel. ²⁷ Sa pagkamatuod, may mga tawo diri nga indi pa mapatay hasta makita nila ang paghari sang Dios.”

Ang Pagbalhin sang Dagway ni Jesus^(C)

²⁸ Mga walo ka adlaw pagkatapos nga ginhambal ni Jesus ini, gindala niya si Pedro, si Juan, kag si Santiago pataklad sa bukid agod magpangamuyo. ²⁹ Sang nagapangamuyo si Jesus nagbalhin ang iya dagway, kag ang iya bayo nagputi gid kag masilaw. ³⁰ Hinali lang may nagpakita nga duha ka tawo nga nagapakighambal sa iya. Sila amo si Moises kag si Elias. ³¹ Nagasilak man sila kag nagapakighambal sila kay Jesus parte sa iya kamatayon nga madali na lang matuman sa Jerusalem. ³² Nagakatulog sila ni Pedro sing mahamuok. Pero nakamata sila, kag nakita nila si Jesus nga nagasilak kag ang duha ka tawo nga nagatindog sa iya tupad. ³³ Sang manughalin na ang duha ka tawo kay Jesus, nagsiling si Pedro sa iya, “Manunudlo,^[b] maayo nga ari kami^[c] diri. Mahimo kami sing tatlo ka payag, ang isa para sa imo, ang isa para kay Moises, kag ang isa para kay Elias.” (Ang matuod, wala nakahibalo si Pedro kon ano ang iya ginahambal.) ³⁴ Wala pa makatapos hambal si Pedro ginlikupan sila sang panganod. Hinadlukan sila ni Pedro sang magtabon sa ila ang panganod. ³⁵ Dayon may nabatian sila nga tingog halin sa panganod nga nagasiling, “Amo ini ang akon pinili nga Anak. Pamatii ninyo siya!” ³⁶ Sang nag-untat na ang tingog, nakita nila nga si Jesus na lang ang nabilin. Ginhipsan lang anay nila ni Pedro ang ila nakita pagkasunod nga mga inadlaw.