Old/New Testament

Ang Pagkatawo ni Samuel

1 May isa ka tawo nga kaliwat ni Zuf nga ang iya ngalan si Elkana. Ini siya nagaestar sa Rama sa kabukiran sang Efraim. Anak siya ni Jeroham nga anak ni Elihu. Si Elihu anak ni Tohu nga anak ni Zuf, nga halin sa tribo ni Efraim. ² Si Elkana may duha ka asawa nga amo si Hana kag si Penina. May mga anak si Penina pero si Hana iya wala.

³ Kada tuig nagakadto si Elkana kag ang iya pamilya sa Shilo sa pagsimba kag sa paghalad sa Ginoo nga Makagagahom. Ang mga pari sang Ginoo didto sa Shilo amo ang duha ka anak ni Eli nga si Hofni kag si Finehas. ⁴ Kada maghalad si Elkana, ginapartida niya ang iban nga bahin sang iya halad kay Penina kag sa ila mga kabataan. ⁵ Pero ginadoble niya ang bahin ni Hana tungod kay ginahigugma gid niya siya bisan pa nga indi siya makabata kay ginhimo siya sang Ginoo nga baw-as. ⁶ Kag tungod nga indi siya makabata, permi siya ginapaakig kag ginapakahuy-an ni Penina nga iya ribal. ⁷ Amo ini ang nagakatabo kada tuig. Kada kadto ni Hana sa balay sang Ginoo ginapaakig siya ni Penina hasta nga maghibi na lang siya kag indi na magkaon. ⁸ Nagasiling si Elkana sa iya, “Ngaa nagahibi ka? Ngaa indi ka magkaon? Ngaa nagapangasubo ka? Indi bala nga mas labi pa ako sa imo sang sa napulo ka bata?”

^9-10 Isa sadto ka tion, pagkatapos nila kaon didto sa balay sang Ginoo sa Shilo, nagtindog si Hana kag nagpangamuyo nga nagahilibion, kay puwerte gid ang kalisod nga iya nabatyagan. Nagapungko sadto ang pari nga si Eli malapit sa puwertahan sang balay^[a] sang Ginoo. ¹¹ Nagpanumpa si Hana sa Ginoo nga nagasiling, “O Ginoo nga Makagagahom, tan-awa ang akon pag-antos. Dumduma ako nga imo alagad kag indi gid ako pagkalimti. Kon hatagan mo ako sang anak nga lalaki, ihatag ko siya sa imo agod mag-alagad siya sa imo sa bug-os niya nga kabuhi. Kag bilang tanda sang iya bug-os nga pag-alagad sa imo, indi pagguntingan ang iya buhok.”

^12-13 Samtang nagapadayon siya sa pagpangamuyo sa Ginoo, nakita ni Eli nga nagatikab ang iya bibig pero indi bation ang iya tingog. Naghunahuna si Eli nga hubog siya. ¹⁴ Gani nagsiling siya sa iya, “Hasta san-o ka pa nga magpahubog? Abi untati na ina!” ¹⁵ Nagsabat si Hana, “Indi ako hubog, sir, kag wala ako makainom sang bisan ano nga klase sang ilimnon. Ginapautwas ko lang sa Ginoo ang puwerte nga kalisod nga akon ginabatyag. ¹⁶ Indi ako pagkabiga nga isa ka malain nga babayi. Nagapangamuyo ako diri tungod sa akon puwerte nga kalisod.” ¹⁷ Nagsabat si Eli, “Lakat, kag indi ka na magpalibog. Kag kabay pa nga ang Dios sang Israel magahatag sang imo ginapangayo sa iya.” ¹⁸ Nagsiling si Hana, “Sir, salamat sa imo kaayo sa akon.” Naglakat siya dayon, kag nagkaon na siya kag wala na nagpangasubo.

¹⁹ Pagkaaga, aga pa gid nagbangon si Elkana kag ang iya pamilya kag nagsimba sila sa Ginoo. Dayon nagpauli sila sa ila balay sa Rama. Naghulid si Elkana kay Hana, kag ginsabat sang Ginoo ang pangamuyo ni Hana nga hatagan siya sang bata. ²⁰ Gani nagbusong siya, kag sang ulihi nagbata sing lalaki. Gin-ngalanan niya siya nga Samuel,^[b] kay siling niya, “Ginpangayo ko siya sa Ginoo.”

Ginhalad ni Hana si Samuel

²¹ Karon, nag-abot naman ang tion nga si Elkana kag ang iya bug-os nga pamilya magahalad sa Ginoo suno sa ila ginahimo kada tuig. Amo man ini ang tion nga magahalad siya sa pagtuman sang iya panaad sa Ginoo. ²² Pero wala mag-upod si Hana. Nagsiling siya sa iya bana, “Kon malutas na ang bata, dal-on ko siya sa balay sang Ginoo kag ihalad sa iya, kag didto siya magaestar sa bug-os niya nga kabuhi.” ²³ Nagsabat si Elkana sa iya, “Himua kon ano ang maayo para sa imo. Pabilin ka lang diri hasta nga malutas mo siya. Kag kabay pa nga pakamaayuhon sang Ginoo ang imo ginpromisa sa iya.” Gani nagpabilin si Hana kag gin-atipan niya ang iya bata.

²⁴ Sang malutas na ang bata, gindala siya ni Hana sa balay sang Ginoo didto sa Shilo. Nagdala man siya sang tatlo ka tuig nga turo nga baka, tunga sa sako nga harina, kag bino nga nasulod sa panit nga suludlan. ²⁵ Pagkatapos nga maihaw ang baka gindala nila si Samuel kay Eli. ²⁶ Nagsiling si Hana kay Eli, “Kon nadumduman mo pa, sir, ako ang babayi nga nagtindog diri sadto nga nagapangamuyo sa Ginoo. ²⁷ Ginpangayo ko ini nga bata sa Ginoo kag ginhatag niya ang akon ginpangayo. ²⁸ Gani karon ihalad ko siya sa Ginoo. Magaalagad siya sa Ginoo sa bug-os niya nga kabuhi.” Dayon ginsimba nila^[c] ang Ginoo.

Ang Pangamuyo ni Hana

2 Dayon nagpangamuyo si Hana,

¹¹ Dayon nagpauli si Elkana kag si Hana sa Rama. Pero ginbilin nila si Samuel agod mag-alagad sa Ginoo sa idalom sang pag-atipan ni Eli nga pari.

Ang Sala sang Duha ka Anak ni Eli

¹² Ang duha ka anak ni Eli mga malaot nga mga tawo. Wala sila nagatuman sa Ginoo ¹³ tungod kay wala nila ginasunod ang mga pagsulundan parte sa bahin nga mabaton sang mga pari halin sa halad sang mga tawo. Amo ini ang ila ginahimo kon may nagahalad: Samtang ginapabukalan ang ginahalad nga mga karne, ginapakadto nila didto ang ila suluguon nga may dala nga dako nga tinidor nga may tatlo ka ngipon. ¹⁴ Dayon ginatuslok sang suluguon ang mga karne sa sulod sang kaldero ukon kolon. Ang madala sang tinidor amo ang bahin nila nga mga pari. Amo ini ang ila ginahimo kada halad sang mga Israelinhon sa Shilo. ¹⁵ Kag bisan antes pa sunugon ang tambok sang karne, nagapalapit ang ila suluguon sa tawo nga nagahalad kag nagasiling, “Hatagi sang karne ang pari para sugbahon. Indi siya magbaton sang ginpabukalan; gusto niya ang hilaw.” ¹⁶ Kon magsiling gani ang nagahalad nga hulaton anay nga mahalad ang tambok sang karne antes siya magkuha sang gusto niya, amo ini ang iya ginasiling, “Indi puwede! Kinahanglan ihatag mo subong gid, kay kon indi, agawon ko ina sa inyo.” ¹⁷ Dako gid ini nga sala nga nahimo sang mga anak ni Eli sa panulok sang Ginoo, kay wala nila ginatahod ang halad para sa Ginoo.

¹⁸ Karon, ang bata nga si Samuel padayon nga nagaalagad sa Ginoo. Nagasul-ob siya sang espesyal nga panapton^[e] nga linen. ¹⁹ Kada tuig ginahimuan ni Hana si Samuel sang pangsampaw nga bayo, kag iya ini ginadala sa iya kon maglakat siya upod sa iya bana sa paghalad sang tuigan nga halad. ²⁰ Kag didto, ginabendisyunan ni Eli si Elkana kag ang iya asawa. Nagasiling siya kay Elkana, “Kabay pa nga hatagan ka sang Ginoo sang mga kabataan paagi sa sining imo asawa bilang baylo sa isa nga ginpangayo niya kag iya man nga ginhatag sa Ginoo.” Dayon nagpauli sila.

²¹ Ginkaluoyan sang Ginoo si Hana. Nakabata pa siya sang tatlo ka lalaki kag duha ka babayi. Si Samuel iya padayon nga nagadako nga ara sa Ginoo.

Si Eli kag ang Iya mga Anak

²² Karon si Eli tigulang na gid. Nabatian niya ang tanan nga malain nga ginahimo sang iya mga anak sa mga Israelinhon. Kag nabatian man niya ang ila pagpakighilawas sa mga babayi nga nagaalagad sa may puwertahan dampi sang Tolda nga Ginapakigkitaan. ²³ Gani ginsilingan niya sila, “Nabatian ko sa mga tawo ang tanan nga kalautan nga ginahimo ninyo. Ngaa ginahimo ninyo ina? ²⁴ Untati na ninyo ina, mga anak, kay indi maayo ining mga nabatian ko sa katawhan sang Ginoo.”

²⁵ Nagsiling pa gid si Eli, “Kon ang isa ka tawo makasala sa iya isigkatawo, mahimo nga ang Dios^[f] magapatunga sa ila; pero sin-o ang magapatunga kon ang tawo makasala sa Ginoo?” Pero wala nagpamati sa iya ang iya mga anak tungod nagdesisyon na ang Ginoo nga patyon sila.

²⁶ Sa pihak nga bahin, padayon nga nagadako si Samuel, kag nalipay gid sa iya ang Ginoo kag ang mga tawo.

Ang Tagna sa Panimalay ni Eli

²⁷ Karon, nagpalapit ang isa ka propeta sang Dios^[g] kay Eli kag nagsiling sa iya, “Amo ini ang ginahambal sang Ginoo: Nagpahayag ako sa imo katigulangan nga si Aaron kag sa iya pamilya sang sila ulipon pa sang hari sang Egipto.^{[h] 28} Sa tanan nga tribo sang Israel, ang iya pamilya ang ginpili ko nga mangin akon mga pari sa pag-alagad sa halaran, sa pagsunog sang insenso, kag sa pagsul-ob sang espesyal nga panapton^[i] sang pari sa akon presensya. Ginhatagan ko man sila sang mga parte sa mga halad nga paagi sa kalayo^[j] nga ginahalad sang mga Israelinhon. ²⁹ Karon, ngaa ginahilabtan^[k] pa ninyo ang mga halad nga para sa akon? Ngaa ginataha mo pa, Eli, ang imo mga kabataan sang sa akon? Kay ginapabay-an mo sila nga patambukon nila ang ila kaugalingon sang mga maayo nga parte sang mga halad nga halin sa akon katawhan nga mga Israelinhon. ³⁰ Sadto anay, ako nga inyo Ginoo, ang Dios sang Israel, nagpromisa nga kamo gid lang kag ang iban pa nga mga kaliwat sang inyo katigulangan ang makaalagad sa akon hasta san-o bilang mga pari. Pero indi na karon, kay padunggan ko ang nagapadungog sa akon, pero ang nagapakalain sa akon pakamalauton ko. ^31-32 Tandai ini, magaabot ang tion nga laglagon ko ang tanan nga pamatan-on sa inyo kag sa iban pa nga mga kaliwat sang inyo katigulangan. Magaantos kamo kag indi ninyo matilawan ang kabuganaan^[l] nga ihatag ko sa Israel. Wala gid sing may magkabuhi nga tigulang sa inyo. ³³ Indi ko pagpahalinon ang iban sa inyo sa pag-alagad sa akon bilang pari, pero magaagi sila sa puwerte nga pag-antos, kag indi maglawig ang ila kabuhi. ³⁴ Kag bilang tanda para sa imo nga matabo ini nga mga butang, mapatay ang imo duha ka anak nga si Hofni kag si Finehas sa isa lang ka adlaw. ³⁵ Magapili ako sang matutom nga pari nga magasunod sa akon kabubut-on. Hatagan ko siya sang mga kaliwat nga magaalagad sa akon pinili nga hari hasta san-o. ³⁶ Ang tanan nga mabilin sa imo mga kaliwat magapakitluoy sa mga kaliwat sang sini nga pari nga hatagan sila sang kuwarta ukon pagkaon. Magapangabay sila sa ila nga himuon sila nga kabulig nga mga pari para lang nga makakaon sila.”

Ang Pagpanawag sang Dios kay Samuel

3 Sang sadto nga panahon nga nagaalagad si Samuel sa Ginoo, sa idalom sang pag-atipan ni Eli, talagsa na lang nagapakighambal ang Ginoo, kag diutay lang gid ang mga palanan-awon. ² Isa sadto ka gab-i, nagatulog si Eli sa iya kuwarto. Indi na maayo makakita si Eli. ³ Si Samuel iya didto nagatulog sa balay^[m] sang Ginoo nga sa diin nabutang ang Kahon sang Dios^[n]. Kag samtang nagasiga pa ang suga sang Dios, ⁴ gintawag sang Ginoo si Samuel. Nagsabat si Samuel, “Ano, sir?” ⁵ Dayon nagdalagan siya kay Eli kag nagsiling, “Ano, sir, ngaa ginatawag mo ako?” Nagsiling si Eli, “Wala ako nagtawag sa imo. Magbalik ka kag magtulog liwat.” Gani nagbalik siya kag nagtulog.

⁶ Gintawag naman siya liwat sang Ginoo, “Samuel!” Nagbangon si Samuel kag nagkadto kay Eli, kag nagsiling, “Ano sir, ngaa ginatawag mo ako?” Nagsabat si Eli, “Anak, wala ako nagtawag sa imo, magbalik ka kag magtulog liwat.” ⁷ Wala pa gid sadto makilala ni Samuel ang Ginoo, kay wala pa makapakighambal ang Ginoo sa iya.

⁸ Gintawag sang Ginoo si Samuel sa ikatlo nga beses. Nagbangon si Samuel kag nagkadto kay Eli, kag nagsiling, “Ano sir, ngaa ginatawag mo ako?” Dayon nahibaluan ni Eli nga ang Ginoo gali amo ang nagatawag kay Samuel. ⁹ Gani ginsilingan niya si Samuel, “Magbalik ka kag magtulog, kag kon magtawag siya liwat, silinga, ‘Maghambal ka, Ginoo, kay ako nga imo alagad nagapamati.’ ” Gani nagbalik si Samuel kag nagtulog liwat.

¹⁰ Nagkadto ang Ginoo kay Samuel kag nagtindog. Kag pareho sang iya ginhimo, gintawag niya siya, “Samuel! Samuel!” Dayon nagsiling si Samuel, “Maghambal ka, Ginoo, kay ako nga imo alagad nagapamati.” ¹¹ Nagsiling ang Ginoo, “Tandai ini, sa indi madugay may pagahimuon ako sa Israel. Ang tanan nga makabati sini mahadlukan gid. ¹² Pag-abot sang sina nga tion, himuon ko gid ang tanan nga ginsiling ko kontra sa pamilya ni Eli. ¹³ Kay ginsilingan ko siya nga silutan ko ang iya pamilya hasta san-o tungod ginpabay-an niya ang sala sang iya mga anak nga nagadala sa ila sang pagpakamalaot^[o] bisan nahibaluan niya ini. ¹⁴ Gani ginsumpa ko nga ang sala sang pamilya ni Eli indi gid mapatawad hasta san-o sang bisan ano nga halad.”

¹⁵ Nagtulog si Samuel hasta mag-aga, kag dayon ginbuksan niya ang puwertahan sang balay sang Ginoo. Nahadlok siya magsugid kay Eli parte sa ginpahayag sang Ginoo sa iya. ¹⁶ Pero gintawag siya ni Eli, “Samuel, anak.” Nagsabat si Samuel, “Ano sir?” ¹⁷ Nagpamangkot si Eli, “Ano bala ang ginsiling sang Ginoo sa imo? Indi ka maglikom sa akon. Silutan ka sang Dios sing puwerte gid kon indi mo pag-isugid sa akon ang tanan niya nga ginsiling sa imo.” ¹⁸ Gani ginsugid ni Samuel sa iya ang tanan. Wala gid siya sang may ginlikom. Nagsiling si Eli, “Siya ang Ginoo; himuon niya kon ano ang maayo para sa iya.”

¹⁹ Samtang nagadako si Samuel padayon siya nga ginatuytuyan sang Ginoo; kag ang tanan nga ginsiling ni Samuel ginbuot sang Ginoo nga matuman. ²⁰ Gani ginkilala siya nga isa ka propeta sang Ginoo halin sa Dan hasta sa Beersheba.^{[p] 21} Padayon nga nagapakita ang Ginoo kay Samuel sa Shilo, kag didto ginapahayag niya ang iya kaugalingon kay Samuel paagi sa pagpakighambal sa iya.

Gin-ayo ni Jesus ang Tawo nga May Malaot nga mga Espiritu^(A)

²⁶ Nagpadayon sila sa pagpanakayon hasta nakaabot sila sa lugar sang mga Gerasenhon^[a] nga nagaatubang sa Galilea. ²⁷ Pagtakas ni Jesus, ginsugata siya sang isa ka tawo nga may malaot nga mga espiritu. Ini nga tawo permi lang nagauba kag wala nagapauli sa iya balay sa banwa. Didto siya nagaestar sa mga kuweba nga lulubngan. ²⁸ Sang makita niya si Jesus nagsinggit siya kag nagluhod sa atubangan niya. Dayon naghambal siya sa mabaskog nga tingog, “Jesus, Anak sang Labing Mataas nga Dios, ano ang imo labot sa akon? Nagapakitluoy ako sa imo nga indi mo ako pagsilutan.” ²⁹ Amo ini ang ginsiling niya tungod kay ginsugo na ni Jesus ang malaot nga espiritu nga magguwa sa iya. Madugay na nga ginagamhan siya sang malaot nga espiritu. Kag bisan ginagapos sang mga tawo ang iya mga kamot kag tiil sang mga kadena, kag ginabantayan gid siya, ginapamugto lang niya ini, kag ginadala siya sang malaot nga espiritu sa kamingawan. ³⁰ Ginpamangkot siya ni Jesus, “Sin-o ang imo ngalan?” Nagsabat siya, “Ako si Panong.” Amo ina ang sabat niya tungod kay madamo ang malaot nga mga espiritu nga nagsulod sa iya. ³¹ Kag nagpakitluoy ang malaot nga mga espiritu nga indi lang sila pagtabugon sa kadadalman nga sa diin sila silutan.

³² Malapit didto, may madamo nga mga baboy nga nagakaon sa banglid. Nagpakitluoy kay Jesus ang malaot nga mga espiritu nga tugutan na lang sila nga magsulod sa mga baboy. Kag gintugutan sila ni Jesus. ³³ Gani nagguwa ang malaot nga mga espiritu sa tawo kag nagsulod sa mga baboy. Dayon nagdinaguso ang mga baboy padulhog sa banglid deretso sa tubig kag nagkalalumos.

³⁴ Sang makita sang mga manugsagod sang mga baboy ang natabo, nagdinalagan sila, kag ginpanugid nila ini sa mga tawo sa banwa kag sa kaumahan. ³⁵ Gani nagkadto ang mga tawo kay Jesus kay gusto nila nga makita ang natabo. Pag-abot nila didto nakita nila ang tawo nga sadto anay may malaot nga mga espiritu nga nagapungko sa tiilan ni Jesus nga may bayo kag husto na ang iya paminsaron. Gani hinadlukan sila. ³⁶ Ang mga nakakita sa natabo nagsugid sa mga tawo kon paano nag-ayo ang tawo nga gin-gamhan anay sang malaot nga mga espiritu. ³⁷ Dayon ang tanan nga Gerasenhon^[b] kag ang mga tawo nga nagaestar sa palibot nila nagpangabay kay Jesus nga maghalin siya didto sa ila, kay dako gid ang ila kahadlok. Gani nagsakay si Jesus sa sakayan kag nagbalik sa iya ginhalinan. ³⁸ Ang tawo nga gin-gamhan anay sang malaot nga mga espiritu nagpakitluoy kay Jesus nga mag-upod sa iya. Pero nagsiling si Jesus sa iya, ³⁹ “Magpauli ka sa inyo kag isugid mo ang mga ginhimo sang Dios sa imo.” Gani nagpauli ang tawo, kag naglibot siya sa bug-os nga banwa nga nagapanugid sang tanan nga ginhimo ni Jesus sa iya.

Ang Babayi nga Bata ni Jairus kag ang Babayi nga Ginapangguwaan sang Dugo^(B)

⁴⁰ Sang pagdungka ni Jesus sa tabok sang dagat, nalipay gid ang mga tawo sa pag-abiabi sa iya tungod kay tanan sila nagapaabot sa iya. ⁴¹ Dugay-dugay may nag-abot nga tawo nga ang iya ngalan si Jairus. Isa siya ka manugdumala sang simbahan sang mga Judio. Sang pagpalapit niya kay Jesus nagluhod siya kag nagpakitluoy nga magkadto siya didto sa iya balay, ⁴² tungod kay daw mapatay na ang iya bugtong nga bata. Ining babayi nga bata nagaedad sang dose ka tuig. Sang nagapakadto sila ni Jesus sa balay ni Jairus, nagadinugok ang madamo nga mga tawo sa iya. ⁴³ Karon, may babayi didto nga ginapangguwaan sang dugo sa sulod sang dose na ka tuig. [Naubos na niya gasto ang tanan niya nga pagkabutang sa pagpabulong.] Pero wala gid sang may nakaayo sa iya. ⁴⁴ Nagpanagil-ot siya sa mga tawo hasta nakapalapit siya sa likod ni Jesus. Dayon gintandog niya ang gaway-gaway^[c] sang bayo ni Jesus, kag sa gilayon nag-untat ang pagpangguwa sang dugo sa iya. ⁴⁵ Dayon nagsiling si Jesus, “Sin-o ang nagtandog sa akon?” Tanan sila naghambal nga wala sila makatandog sa iya. Gani nagsiling si Pedro, “Manunudlo, nahibaluan mo man nga kadamo sang mga tawo nga nagadinas-ukanay sa imo palibot.” ⁴⁶ Pero nagsabat si Jesus, “May nagtandog gid sa akon, tungod nga nabatyagan ko nga may gahom nga nagguwa sa akon.” ⁴⁷ Sang matalupangdan sang babayi nga nahibaluan ni Jesus ang ginhimo niya, nagpalapit siya nga nagakurog kag nagluhod kay Jesus. Sa atubangan sang tanan ginsugid niya kay Jesus kon ngaa gintandog niya siya kag kon paano siya nag-ayo dayon. ⁴⁸ Nagsiling si Jesus sa iya, “Anak, ang imo pagtuo nag-ayo^[d] sa imo. Magpauli ka nga may kalinong.”

⁴⁹ Samtang nagahambal pa siya sa babayi may nag-abot halin sa balay ni Jairus. Siling niya kay Jairus, “Patay na ang imo bata. Indi na pagdisturbuha ang manunudlo.” ⁵⁰ Pero pagkabati sadto ni Jesus nagsiling siya kay Jairus, “Indi ka magkahadlok, magtuo ka lang kag magaayo siya.” ⁵¹ Pag-abot nila sa balay ni Jairus wala niya pagtuguti ang iban nga mag-upod sa iya sa sulod luwas lang sa ila ni Pedro, Juan, kag Santiago, kag ang amay kag iloy sang bata. ⁵² Sige ang hinibi sang mga tawo didto. Gani nagsiling si Jesus sa ila, “Indi kamo maghibi, kay indi patay ang bata kundi nagakatulog lang.” ⁵³ Ginkadlawan nila si Jesus tungod kay nahibaluan nila nga patay na gid ang bata. ⁵⁴ Nagpalapit si Jesus sa bata kag gin-uyatan niya ang kamot kag nagsiling, “’Day, magbangon ka!” ⁵⁵ Kag dayon nagbalik ang iya espiritu kag nagbangon siya gilayon. Nagsugo si Jesus nga pakan-on ang bata. ⁵⁶ Natingala gid ang iya mga ginikanan, pero ginmanduan sila ni Jesus nga indi gid magpanugid sa bisan kay sin-o parte sa natabo.