Old/New Testament

Nagtinguha si Saul sa Pagpatay kay David

19 Karon, ginsilingan ni Saul si Jonatan kag ang tanan niya nga alagad nga patyon si David. Pero palangga gid ni Jonatan si David, ² gani ginpaandaman niya si David. Siling niya, “Nagapangita sang kahigayunan ang akon amay sa pagpatay sa imo, gani mag-andam ka gid. Buwas sa aga magpanago ka sa isa ka lugar sa uma, kag indi ka maghalin didto. ³ Dal-on ko didto si tatay kag estoryahon ko siya parte sa imo. Dayon sugiran ko ikaw kon ano ang akon matukiban.”

⁴ Gani gindala ni Jonatan si Saul didto sa uma, kag gindayaw ni Jonatan si David sa iya amay. Dayon nagsiling siya, “Tay,^[a] indi pag-anha si David nga imo alagad. Wala man siya nakasala sa imo. Nakahimo pa gani siya sang dako nga kaayuhan sa imo. ⁵ Gintaya niya ang iya kabuhi sang ginpatay niya ang Filistinhon nga si Goliat, kag ginpadaog sang Ginoo ang bug-os nga Israel. Nakita mo ini kag nalipay ka gid. Ti ngaa gusto mo patyon ang isa ka inosente nga tawo pareho kay David nga wala man lang sing rason?”

⁶ Ginpamatian ni Saul si Jonatan kag nagpanumpa siya sa buhi nga Ginoo nga indi niya pag-ipapatay si David. ⁷ Sang ulihi gintawag ni Jonatan si David kag ginsugiran sang tanan nila nga ginhambalan ni Saul. Gindala niya dayon si David kay Saul, kag nag-alagad si David kay Saul pareho sang una.

⁸ Sang ulihi, nag-inaway naman ang mga Filistinhon kag mga Israelinhon, kag ginpanguluhan ni David ang iya mga tinawo sa pagpakig-away. Puwerte gid ang pagsalakay nila ni David, gani nagpalalagyo ang mga Filistinhon.

⁹ Isa sina ka tion, gin-gamhan^[b] si Saul sang malaot nga espiritu nga ginpadala sang Ginoo samtang nagapungko siya sa iya balay nga nagauyat sang iya bangkaw. Kag samtang nagatukar si David sang arpa, ¹⁰ gintinguhaan ni Saul nga itapik si David sa dingding paagi sa pagbangkaw sa iya. Pero nakalikaw si David. Dayon nagpalagyo si David sina nga gab-i.

¹¹ Nagpadala dayon si Saul sang mga tawo sa pagbantay sa balay ni David kag sa pagpatay sa iya pagkaaga. Pero ginpaandaman si David ni Mical nga iya asawa, “Kon indi ka magpalagyo karon nga gab-i, buwas patyon ka.” ¹² Gani ginbuligan ni Mical si David nga makapanaog sa bintana, kag nagpalagyo si David. ¹³ Nagkuha dayon si Mical sang dios-dios kag ginpahigda sa hiligdaan. Ginhabulan niya ini kag ginbutangan sang bulbol sang kanding ang ulo. ¹⁴ Sang pag-abot sang mga tawo nga ginpadala ni Saul sa pagdakop kay David, ginsilingan sila ni Mical nga nagamasakit si David. ¹⁵ Sang ginsugid nila ini kay Saul, ginpabalik sila ni Saul agod tan-awon nila mismo si David, kag ginsilingan niya sila, “Dal-a ninyo siya diri sa akon nga nagahigda sa iya hiligdaan agod patyon ko siya.” ¹⁶ Pero sang pagsulod nila sa balay ni David, natukiban nila nga ang nagahigda dios-dios gali nga may bulbol sang kanding sa ulo.

¹⁷ Nagsiling si Saul kay Mical, “Ngaa gindayaan mo ako kag ginpapalagyo ang akon kaaway?” Nagsabat si Mical, “Nagsiling siya sa akon nga patyon niya ako kon indi ko siya pagbuligan nga makapalagyo.”

¹⁸ Gani nakapalagyo si David kag nagkadto siya kay Samuel sa Rama, kag ginsugiran niya si Samuel sang tanan nga ginhimo ni Saul sa iya. Dayon nagkadto sila ni Samuel sa Nayot kag didto nagtiner.

¹⁹ May nakabalita kay Saul nga si David didto sa Nayot sa Rama. ²⁰ Gani nagpadala siya sang mga tawo sa pagdakop kay David. Pero pag-abot nila, nakita nila ang grupo sang mga propeta nga nagahalambalanon, kag si Samuel ang nagapangulo sa ila. Dayon gin-gamhan sang Espiritu sang Dios ang mga tinawo ni Saul kag naghalambalanon man sila. ²¹ Sang mabatian ni Saul ang natabo, nagpadala pa gid siya sang mga tawo sa pagdakop kay David. Pero pag-abot nila, naghalambalanon man sila. Nagpadala pa gid si Saul sang mga tawo sa ikatatlo nga tion, kag naghalambalanon man gihapon sila. ²² Sang ulihi si Saul na gid mismo ang nagkadto sa Rama. Pag-abot niya sa dako nga buho nga pulunduhan sang tubig didto sa Secu, nagpamangkot siya kon diin si Samuel kag si David. Ginsugiran siya nga didto sa Nayot. ²³ Pero samtang nagapakadto siya didto, gin-gamhan man siya sang Espiritu sang Dios kag naghalambalanon siya hasta nakaabot siya sa Nayot. ²⁴ Sang didto na siya, gin-uba niya ang iya bayo kag naghalambalanon siya sa atubangan ni Samuel. Naghigda siya nga nagauba sa bilog nga adlaw kag gab-i. Amo ini ang rason kon ngaa nagpamangkot ang mga tawo, “Nangin propeta na bala si Saul?”

Si David kag si Jonatan

20 Karon, nagpalagyo si David halin sa Nayot sa Rama kag nagkadto kay Jonatan kag nagpamangkot, “Ano bala ang sala nga nahimo ko sa imo amay nga gusto niya ako nga patyon?” ² Nagsabat si Jonatan, “Indi ka mapatay! Wala nagahimo sang bisan ano ang akon amay nga wala niya ginapahibalo sa akon, bisan indi ina importante. Kon nagtinguha gid man siya sa pagpatay sa imo, ginpahibalo niya kuntani ako. Gani indi ina matuod!” ³ Pero nagsiling si David, “Nahibaluan sang imo amay nga maayo ka sa akon, gani ginpakamaayo niya nga indi ka pagpahibaluon sang iya plano nga pagpatay sa akon kay basi maglain gid ang imo buot. Pero ginasiguro ko gid sa imo, kag sa presensya sang buhi nga Ginoo, nga ara ako sa peligro sang kamatayon.” ⁴ Nagsiling si Jonatan, “Himuon ko ang bisan ano nga ipahimo mo sa akon.” ⁵ Gani nagsiling si David, “Buwas Piesta sang Pag-umpisa sang Bulan, kag dapat ako magkaon upod sa imo amay. Pero tuguti ako nga maglakat kag magpanago sa uma hasta sa gab-i sang ikatatlo nga adlaw. ⁶ Kon pangitaon ako sang imo amay sugiri siya nga naglisensya ako sa imo nga magpauli sa amon sa Betlehem agod makaupod ako sa bug-os ko nga pamilya sa ila nga paghalad, nga ginahimo nila kada tuig. ⁷ Kon magsiling siya nga wala sing kaso, ti wala ako sing kulbaan. Pero kon magpangakig siya, sigurado gid nga may tuyo siya nga patyon ako. ⁸ Nagapangabay ako nga himuon mo ini nga kaayo sa akon bilang pamatuod sang imo kasugtanan nga ginhimo sa akon sa presensya sang Ginoo. Pero kon nakasala gid man ako, ikaw na mismo ang magpatay sa akon. Ngaa itugyan mo pa ako sa imo amay?” ⁹ Nagsabat si Jonatan, “Indi ina matabo! Kon sigurado ako nga ang akon amay may tuyo sa pagpatay sa imo ipahibalo ko gid ini sa imo.” ¹⁰ Nagpamangkot si David, “Sin-o ang magsugid sa akon kon maakig ang imo amay?” ¹¹ Nagsiling si Jonatan, “Dali, malakat kita sa uma.” Gani naglakat sila.

¹² Nagsiling si Jonatan kay David, “Nagapromisa ako sa Ginoo, ang Dios sang Israel, nga sa amo sini nga oras buwas ukon sa sunod nga adlaw, makipag-estorya ako sa akon amay, kag kon maayo ang iya buot sa imo pahibaluon ko ikaw. ¹³ Pero kon may tuyo ang akon amay sa pagpatay sa imo, kag indi ko ikaw pagpahibaluon agod makapalagyo ka, kabay pa nga silutan ako sang Ginoo sing puwerte gid. Karon, kabay pa nga updan ka sang Ginoo pareho sang iya pag-upod sadto sa akon amay. ¹⁴ Kag kabay pa nga samtang buhi pa ako, ipakita mo ang imo paghigugma sa akon pareho sang paghigugma sang Ginoo sa aton. Kag kon patay na ako, ¹⁵ ipadayon mo gihapon ang imo paghigugma sa akon pamilya, bisan patyon pa sang Ginoo ang tanan mo nga kaaway.”

¹⁶ Gani naghimo si Jonatan sang kasugtanan sa panimalay ni David, kag nagsiling siya, “Kabay pa nga ipalaglag ka sang Ginoo sa imo mga kaaway kon indi mo pagtumanon ang akon pangabay.”^{[c] 17} Ginpasumpa liwat ni Jonatan si David sa pagpalangga sa iya, tungod kay palangga gid niya si David subong sang iya kaugalingon.

¹⁸ Dayon nagsiling si Jonatan kay David, “Buwas Piesta sang Pag-umpisa sang Bulan, kag mahibaluan gid nga wala ka didto kay bakante ang imo pulungkuan. ¹⁹ Sa isa ka buwas, kon maggab-i na magkadto ka sa imo anay ginpanaguan sa uma. Didto ka maghulat sa may bato sang Ezel. ²⁰ Dayon magapana ako sang tatlo ka beses sa kilid sang sini nga bato nga daw may ginapana ako. ²¹ Padalaganon ko dayon ang isa ka bata kag ipapangita sa iya ang mga pana. Kon magsiling ako sa iya nga ara ang mga pana sa tupad niya, kag kuhaon niya ini kag dal-on sa akon, magguwa ka. Kay ginasiguro ko gid sa imo, sa presensya sang buhi nga Ginoo, nga wala ka sing kahadlukan nga katalagman. ²² Pero kon magsiling ako sa bata nga ang mga pana sa unhan pa niya, nagakahulugan ina nga kinahanglan magpalagyo ka kay ginapapalagyo ka sang Ginoo. ²³ Kag kon parte sa aton ginsumpaan dumduma nga ang Ginoo amo ang aton saksi hasta san-o.”

²⁴ Gani nagpanago si David sa uma. Kag sang nag-abot ang adlaw sang Piesta sang Pag-umpisa sang Bulan, nagpungko si Haring Saul agod magkaon. ²⁵ Didto siya nagpungko sa iya kinaandan nga pulungkuan malapit sa dingding. Si Jonatan nagapungko sa iya atubangan, kag si Abner sa iya tupad. Pero ang pulungkuan ni David bakante. ²⁶ Wala sing may ginsiling si Saul parte kay David sadto nga adlaw kay naghunahuna siya nga basi may nahimo si David nga nakapahigko sa iya, gani indi siya takos sa pagpartisipar sa piesta.

²⁷ Pero sang madason nga adlaw, ang ikaduha nga adlaw sang bulan, bakante gihapon ang pulungkuan ni David. Gani nagpamangkot si Saul kay Jonatan, “Ngaa wala magkadto diri si David nga anak ni Jesse sa pagkaon kahapon hasta subong?” ²⁸ Nagsabat si Jonatan, “Naglisensya si David sa akon nga mapauli siya sa Betlehem. ²⁹ Kay nagsiling ang iya utod nga mag-upod gid siya sa ila pamilya sa paghalad, kag gusto niya makita ang iya mga paryente. Amo ina nga indi ninyo siya kaupod sa pagkaon.” ³⁰ Naakig gid si Saul kay Jonatan. Siling niya, “Dungol kag ritubado ka gid nga bata! Nahibaluan ko nga ginaapinan mo si David. Ginapakahuy-an mo lang ang imo kaugalingon kag ang imo iloy. ³¹ Samtang nagakabuhi si David, indi ka gid mangin hari. Karon, kuhaa siya kag dal-a diri sa akon, kay dapat siya mapatay.” ³² Nagpamangkot si Jonatan, “Ngaa bala dapat siya mapatay? Ano bala ang iya nahimo?” ³³ Pero ginbangkaw siya sang iya amay agod patyon. Gani nahibaluan niya nga desidido gid ang iya amay sa pagpatay kay David. ³⁴ Naghalin si Jonatan sa lamisa sa puwerte nga kaakig, kag wala siya nagkaon sadto nga adlaw, tungod naglain gid ang iya buot sa makahuluya nga pagtratar sang iya amay kay David.

³⁵ Pagkaaga, nagkadto si Jonatan sa uma sa pagpakigkita kay David. May upod siya nga bata nga lalaki. ³⁶ Nagsiling siya sa bata, “Dalagan ka kag pangitaa ang mga pana nga akon ipana.” Gani sang nagadalagan ang bata nagpana si Jonatan sa unhan niya. ^37-38 Sang pag-abot sang bata sa gintup-an sang pana, nagsinggit si Jonatan, “Ara pa sa unhan mo ang pana. Dasiga, kuhaa dayon!” Ginpulot sang bata ang pana kag nagbalik kay Jonatan nga iya agalon. ³⁹ Wala gid sing inalung-ong ang bata kon ano ang kahulugan sadto. Si Jonatan lang gid kag si David ang nakahibalo. ⁴⁰ Dayon ginhatag ni Jonatan ang iya mga pana sa bata kag ginsilingan, “Dal-a ini pabalik sa banwa.”

⁴¹ Sang makalakat na ang bata, nagguwa si David sa bato nga iya ginapanaguan, kag nagluhod^[d] siya kay Jonatan sing tatlo ka beses bilang pagtahod sa iya. Dayon naghaksanay^[e] sila kag naghilibion; si David gid ang puwerte maghibi. ⁴² Dayon nagsiling si Jonatan kay David, “Sige, maayo lang nga paglakat. Kag kabay pa nga buligan kita sang Ginoo nga indi maguba ang aton ginsumpaan sa iya bilang mag-abyan hasta sa aton mga kaliwat.” Dayon naglakat si David, kag si Jonatan iya nagbalik sa banwa.

Nagkadto si David sa Nob

21 Karon, nagkadto si David kay Ahimelec nga pari sa Nob. Nagkurog sa kahadlok si Ahimelec sang makita niya si David. Nagpamangkot si Ahimelec, “Ngaa isa ka lang?” ² Nagsabat si David, “May misyon ako diri halin sa hari, kag ginsilingan niya ako nga indi gid ako magpanugid parte sa sini nga misyon. Kon parte sa akon mga tinawo, ginsilingan ko sila nga magkitaay lang kami sa isa ka lugar. ³ Karon, may pagkaon ka bala dira? Palihog hatagi ako sing lima ka bilog nga tinapay ukon bisan ano lang.” ⁴ Nagsabat ang pari, “Wala ako sang ordinaryo nga tinapay, pero may tinapay diri nga ginhalad. Ihatag ko ini kon ikaw kag ang imo mga tinawo wala maghulid sa babayi sa sini nga mga inadlaw.” ⁵ Nagsabat si David, “Wala kami nagahulid sa babayi kon may misyon kami. Bisan ordinaryo lang nga misyon ang amon kadtuan kinahanglan nga mangin matinlo^[f] kami. Ano na gid ayhan karon nga espesyal ini nga misyon.” ⁶ Gani tungod nga wala sing ordinaryo nga tinapay, ginhatag sang pari sa iya ang tinapay nga ginahalad sa presensya sang Dios, nga ginkuha sa balaan nga lamisa^[g] kag ginbayluhan dayon sang bag-o nga tinapay.

⁷ Natabuan nga ato didto ang suluguon ni Saul nga si Doeg nga Edomnon. Siya ang pangulo sang mga manugbantay sang kasapatan ni Saul. Didto siya kay may tulumanon siya sa Ginoo.

⁸ Nagpamangkot si David kay Ahimelec, “May espada ukon bangkaw ka bala diri? Wala ako makadala sang akon espada ukon sang bisan ano nga armas tungod kay insigida ang sugo sang hari.” ⁹ Nagsabat ang pari, “Ari diri ang espada ni Goliat nga Filistinhon nga imo ginpatay sa Kapatagan sang Elah. Naputos ini sang tela dira sa likod sang espesyal nga panapton^[h] sang pari. Kuhaa kon gusto mo kay wala na sing iban pa nga armas diri.” Nagsiling si David, “Ihatag ina sa akon. Wala na sing espada nga pareho sina.”

¹⁰ Gani nagpalagyo si David kay Saul kag nagkadto kay Haring Akish sang Gat. ¹¹ Nagsiling ang mga opisyal ni Akish sa iya, “Indi bala si David ini nga hari sang ila lugar? Indi bala siya ang ginapadunggan sang mga babayi samtang nagasaot sila kag nagakanta sang, ‘Pila lang ka libo ang napatay ni Saul, pero kay David iya tignapulo ka libo’?”

¹² Ginhunahuna ni David ang ila ginhambal, kag hinadlukan gid siya kay Haring Akish sang Gat. ¹³ Gani nagpabuang-buang si David samtang didto siya sa Gat. Nagpanguris-kuris siya sa mga puwertahan sang banwa, kag ginapatulo niya ang iya laway sa iya bungot. ¹⁴ Gani nagsiling si Akish sa iya mga opisyal, “Tan-awa ninyo! Buang ina nga tawo! Ngaa nga gindala ninyo siya sa akon? ¹⁵ Damo na diri sang buang, ngaa gindala pa ninyo siya sa akon balay kag magbinuang sa akon atubangan?”

Ginpangayuan si Jesus sang Milagro^(A)

²⁹ Samtang nagadamo pa gid ang mga tawo nga nagatilipon kay Jesus, nagsiling siya, “Kamo nga mga tawo sa sini nga henerasyon tama kalaot. Nagapangayo kamo sang milagro bilang pamatuod nga ginpadala ako sang Dios. Pero wala sing milagro nga ipakita sa inyo luwas sa milagro nga pareho sang natabo kay Jonas. ³⁰ Subong nga si Jonas nangin tanda sa mga taga-Nineve, ang matabo sa akon nga Anak sang Tawo mangin tanda man sa inyo. ³¹ Sa adlaw sang paghukom, mabanhaw^[a] ang Rayna sang Bagatnan^[b] upod sa inyo nga mga tawo sa sini nga henerasyon kag basulon niya kamo. Kay naghalin pa siya sa malayo gid nga lugar^[c] sa pagpamati sa kaalam ni Haring Solomon. Karon may ari diri nga labaw pa kay Solomon, pero wala kamo nagpamati sa iya. ³² Sa adlaw sang paghukom, mabanhaw man ang mga taga-Nineve upod sa inyo nga mga tawo sa sini nga henerasyon kag basulon man nila kamo. Kay pagkabati sang mga taga-Nineve sadto sang wali ni Jonas, naghinulsol sila. Karon may ari diri nga labaw pa kay Jonas, pero wala kamo naghinulsol sang nagwali siya sa inyo.”

Ang Suga nga Ara sa Aton^(B)

³³ Nagsiling pa gid si Jesus, “Wala sing tawo nga nagasindi sang suga kag taguon lang niya ini dayon ukon takluban sang sulukban, kundi ginabutang ini sa tulungtungan agod masanagan ang mga nagasulod sa balay. ³⁴ Ang aton mata amo ang suga sang aton lawas. Kon masanag ang imo panulok, masanagan ang imo bug-os nga lawas. Pero kon madulom ang imo panulok, madulman ang imo bug-os nga lawas. ³⁵ Gani siguruhon mo nga nasanagan ka gid, kay basi nga ang imo ginasiling nga masanag madulom. ³⁶ Kag kon ang imo bug-os nga lawas nasanagan kag wala gid sing parte nga nadulman, masanagan ang tanan, pareho sang pagsiga sang suga sa imo.”

Ang mga Ginpanghambal ni Jesus Kontra sa mga Pariseo kag mga Manunudlo sang Kasuguan^(C)

³⁷ Pagkatapos hambal ni Jesus, may isa ka Pariseo nga nag-agda sa iya nga magkaon sa iya balay. Gani nag-upod si Jesus kag nagkaon. ³⁸ Natingala ang Pariseo sang makita niya nga wala nagpanghugas si Jesus antes magkaon suno sa ila ritual. ³⁹ Gani naghambal ang Ginoo sa iya, “Kamo nga mga Pariseo, ginahugasan ninyo ang sa guwa lang nga bahin sang tasa kag pinggan bilang ritual, pero ang sa sulod ninyo puno sang kadalok kag kalautan. ⁴⁰ Mga buang-buang! Indi bala nga ang Dios nga naghimo sang guwa nga bahin amo man ang naghimo sang sulod nga bahin? ⁴¹ Gani agod mangin matinlo kamo, kaluoyi ninyo ang mga imol kag indi ninyo pagdaluki kon ano man ang ila mga kinahanglanon.

⁴² “Kaluluoy kamo nga mga Pariseo! Ginahatag ninyo ang inyo ikanapulo bisan sang inyo mga panakot, pero ginabaliwala ninyo ang paghimo sang matarong sa inyo isigkatawo kag ang paghigugma sa Dios. Maghatag kamo sang inyo ikanapulo pero indi ninyo pag-ibaliwala ang paghimo sang sinang mas importante nga mga butang.

⁴³ “Kaluluoy kamo nga mga Pariseo! Kay kon ara kamo sa mga simbahan, gusto gid ninyo magpungko sa mga pulungkuan nga para sa mga dungganon. Kag sa mga lugar nga madamo sang tawo, gusto gid ninyo nga magtahod sila sa inyo. ⁴⁴ Kaluluoy kamo! Pareho kamo sa lulubngan nga wala sing tanda kag ginatapakan lang sang mga tawo nga wala kahibalo nga lulubngan gali ato.”^[d]

⁴⁵ Nagsiling ang isa ka manunudlo sang Kasuguan, “Manunudlo, sa imo panghambal ginainsultuhan mo man kami.” ⁴⁶ Nagsabat si Jesus, “Kamo nga mga manunudlo sang Kasuguan, kaluluoy man kamo! Kay ginapabug-atan ninyo ang mga tawo sa madamo nga mga pagsulundan nga ginadugang ninyo sa Kasuguan, pero kamo mismo wala gani nagatuman. ⁴⁷ Kaluluoy kamo! Nagapakay-o kamo sang mga lulubngan sang mga propeta nga ginpamatay sang inyo mga katigulangan. ⁴⁸ Gani nagapamatuod kamo kag nagakomporme man sang ila mga ginhimo. Kay sila ang nagpamatay sang mga propeta kag kamo ang nagapakay-o sang ila mga lulubngan. ⁴⁹ Amo gani nga suno sa kaalam sang Dios nagsiling siya, ‘Magapadala ako sa ila sang mga propeta kag mga apostoles; ang iban sang akon ipadala pagapatyon nila, kag ang iban hingabuton nila.’ ⁵⁰ Gani kamo nga mga tawo sa sini nga henerasyon pagasilutan man sang Dios tungod sang ila pagpamatay sang mga propeta sang una, halin pa sang pagtuga sang kalibutan— ⁵¹ halin kay Abel hasta kay Zacarias nga ginpatay sa tunga sang halaran kag sang templo. Huo, nagasiling ako sa inyo, kamo nga mga tawo sa sini nga henerasyon silutan gid tungod sang ila mga ginhimo.

⁵² “Kaluluoy kamo nga mga manunudlo sang Kasuguan! Kay ginatago ninyo ang yabi sa pag-intiendi sang kamatuoran. Indi lang nga wala kamo nagasunod sa kamatuoran, kundi ginabalabagan pa ninyo ang iban nga gusto magsunod.”

⁵³ Pagkatapos nga naghalin si Jesus sa balay, ang mga manunudlo sang Kasuguan kag ang mga Pariseo nagsugod na nga magdumot gid sa iya. Sige ang ila pamangkot sa iya parte sa nagkalain-lain nga mga butang ⁵⁴ sa pagdakop-dakop sa iya mga pulong.