Old/New Testament

Nagrebelde ang Israel kay Rehoboam^(A)

10 Nagkadto si Rehoboam sa Shekem, nga sa diin nagtipon ang mga Israelinhon sa pagproklamar sa iya nga hari. ² Pagkabati sini ni Jeroboam nga anak ni Nebat, nagbalik siya sa Israel. (Kay sadto nga panahon didto siya nagaestar sa Egipto, nga sa diin nagpalagyo siya kay Haring Solomon.) ³ Ginpatawag sang mga Israelinhon si Jeroboam, kag tanan sila nagkadto kay Rehoboam kag nagsiling, ⁴ “Mabug-at ang mga ginpatuman sang imo amay sa amon. Pero kon pamag-anon mo, alagaran ka namon.”

⁵ Nagsabat si Rehoboam, “Hatagi ninyo ako anay sang tatlo ka adlaw sa paghunahuna sini, pagkatapos balik kamo sa akon.” Gani nagpauli ang mga tawo. ⁶ Nagpakigkita dayon si Haring Rehoboam sa mga manugdumala nga nakaalagad sa iya amay nga si Solomon sang buhi pa siya. Nagpamangkot si Rehoboam sa ila, “Ano bala ang inyo malaygay nga isabat ko sa ginapangabay sang sadto nga mga tawo?” ⁷ Nagsabat sila, “Kon ipakita mo ang imo kaayo sa ila, kag ihatag mo sa ila ang ila ginapangabay, magaalagad sila sa imo hasta san-o.”

⁸ Pero wala pagtumana ni Rehoboam ang ila laygay, sa baylo nagpakigkita siya sa iya katubo-tubo nga mga pamatan-on nga nagaalagad sa iya. ⁹ Nagpamangkot siya sa ila, “Ano bala ang inyo malaygay nga isabat ko sa ginapangabay sang sadto nga mga tawo? Nagapangabay sila sa akon nga pamag-anan ko ang mabug-at nga mga ginpatuman sang akon amay sa ila.” ¹⁰ Nagsabat ang mga pamatan-on, “Amo ini ang isabat mo sa sadto nga mga tawo nga nagapangabay sa imo: ‘Ang akon kamalingking mas dako pa sa hawak sang akon amay. ¹¹ Ang buot ko silingon nga mas mabug-at pa ang ipatuman ko sa inyo sang sa ginpatuman sang akon amay. Kon ginhanot kamo sang akon amay sang latigo, hanuton ko kamo sang putik nga may matalom nga mga metal.^[a]’ ”

¹² Pagkaligad sang tatlo ka adlaw, nagbalik si Jeroboam kag ang mga tawo kay Haring Rehoboam, suno sa ginsiling sang hari sa ila. ¹³ Pero wala pagtumana ni Rehoboam ang ginlaygay sa iya sang mga manugdumala. Sa baylo, ginhambalan niya sing masakit ang mga tawo ¹⁴ suno sa ginlaygay sang mga pamatan-on. Nagsiling siya sa ila, “Mabug-at ang ginpatuman sang akon amay sa inyo, pero mas mabug-at pa gid ang ipatuman ko sa inyo. Kon ginhanot kamo sang akon amay sang latigo, hanuton ko kamo sang putik nga may matalom nga mga metal.”

¹⁵ Gani wala magpamati ang hari sa pangabay sang mga tawo, kay ini pagbuot sang Dios agod matuman ang iya ginsiling kay Jeroboam nga anak ni Nebat paagi kay Ahia nga taga-Shilo. ¹⁶ Sang mareyalisar sang mga Israelinhon nga wala sila pagpamatii sang hari, nagsiling sila sa hari, “Wala kami labot sa imo nga kaliwat ni David! Bahala ka na sa imo ginharian! Dali kamo mga Israelinhon, mapauli kita!” Gani nagpalauli ang mga Israelinhon. ¹⁷ Ang mga Israelinhon lang nga nagaestar sa mga banwa sang Juda amo ang padayon nga gindumalahan ni Rehoboam.

¹⁸ Karon, ginpakadto ni Haring Rehoboam sa mga Israelinhon si Hadoram,^[b] ang manugdumala sang mga tawo nga ginapilit nga mag-obra. Pero ginbato siya sang mga Israelinhon hasta nga napatay. Dayon nagdali-dali sakay si Haring Rehoboam sa iya karwahe kag nagpalagyo sa Jerusalem. ¹⁹ Bisan hasta subong nagarebelde ang mga Israelinhon sa mga kaliwat ni David.

Ginpaandaman ni Shemaya si Rehoboam^(B)

11 Pag-abot ni Rehoboam sa Jerusalem, gintipon niya ang mga hanas nga mga soldado sang mga tribo sang Juda kag Benjamin. Nakatipon siya sang 180,000 ka soldado sa pagpakig-away kontra sa katawhan sang Israel kag sa pagbawi sang iya ginharian. ² Pero nagsiling ang Ginoo kay Shemaya nga iya alagad, ³ “Hambala si Haring Rehoboam sang Juda, nga anak ni Solomon, kag ang tanan nga Israelinhon sa Juda kag Benjamin ⁴ nga ako, ang Ginoo, nagasiling: ‘Indi kamo magpakig-away sa inyo kadugo. Magpauli kamo, kay pagbuot ko ini tanan.’ ” Gintuman nila ang Ginoo kag wala nila ginsalakay si Jeroboam.

⁵ Nagpabilin si Rehoboam sa Jerusalem kag ginpabakod niya ang ini nga mga banwa sa pagprotektar sang Juda: ⁶ Betlehem, Etam, Tekoa, ⁷ Bet Zur, Soco, Adulam, ⁸ Gat, Maresha, Zif, ⁹ Adoraim, Lakish, Azeka, ¹⁰ Zora, Ayalon, kag Hebron. Amo ini ang napaderan nga mga banwa sa Juda kag Benjamin. ¹¹ Ginpapag-on niya ang mga pader sini kag nagbutang siya sang mga kumander sa sini nga mga banwa. Ini sila ginhatagan niya sang mga pagkaon, lana sang olibo kag bino. ¹² Ginpabutangan niya ini nga mga banwa sang mga taming kag mga bangkaw bilang dugang nga depensa. Gani ang Juda kag ang Benjamin padayon nga nangin sakop niya.

¹³ Ang mga pari kag mga Levita nga nagaestar sa iban nga mga tribo sang Israel nagdampig kay Rehoboam. ¹⁴ Ini nga mga kaliwat ni Levi naghalin sa ila balay kag duta kag nagsaylo sa Juda kag Jerusalem tungod kay ginsikway sila ni Jeroboam kag sang iya mga anak bilang mga pari sang Ginoo. ¹⁵ Nagbutang si Jeroboam sang iya kaugalingon nga mga pari sa mga simbahan sa mataas nga mga lugar, nga sa diin nagasimba sila sa ila mga dios-dios nga kanding kag baka nga ginpahimo ni Jeroboam. ¹⁶ Ang mga Israelinhon sa iban nga mga tribo sang Israel nga gusto gid magdangop sa Ginoo, ang Dios sang Israel, nagsunod sa mga kaliwat ni Levi sa Jerusalem, agod makahalad sila sang mga halad sa Ginoo, ang Dios sang ila mga katigulangan. ¹⁷ Ginpalig-on nila ang ginharian sang Juda, kag sa sulod sang tatlo ka tuig ginsuportaran nila si Rehoboam nga anak ni Solomon. Nagsunod sila sa Ginoo pareho sang ila ginhimo sang paghari ni David kag ni Solomon.

Ang Pamilya ni Rehoboam

¹⁸ Ginpangasawa ni Rehoboam si Mahalat, nga ang iya amay si Jerimot nga anak ni David kag ang iya iloy si Abihail nga anak ni Eliab kag apo ni Jesse. ¹⁹ Si Rehoboam kag si Mahalat may tatlo ka anak nga lalaki nga sila ni Jeush, Shemaria, kag Zaham. ²⁰ Ginpangasawa man ni Rehoboam si Maaca nga anak ni Absalom. Ang ila mga anak nga lalaki amo sila ni Abia, Atai, Ziza, kag Shelomit. ²¹ Mas palangga ni Rehoboam si Maaca sang sa iban niya nga mga asawa. May 18 ka asawa si Rehoboam kag may 60 pa gid siya ka asawa nga suluguon. Kag ang iya mga anak 28 ka lalaki kag 60 ka babayi. ²² Ang anak niya kay Maaca nga si Abia amo ang ginpili niya nga pangulo sang iya mga anak nga prinsipe, nga nagakahulugan nga siya ang magabulos sa iya bilang hari. ²³ Mainalamon nga ginhatagan ni Rehoboam sang katungdanan ang iban pa niya nga mga anak. Ginpadumala niya sila sa tanan nga napaderan nga mga banwa sang Juda kag Benjamin. Ginhatagan niya sila sang ila mga kinahanglanon kag sang madamo nga mga asawa.

Ginsalakay ni Haring Shishak sang Egipto ang Jerusalem^(C)

12 Sang malig-on na ang paghari ni Rehoboam kag gamhanan na siya, ginsikway niya kag sang bug-os nga Israel ang kasuguan sang Ginoo. ² Tungod nga indi sila matutom sa Ginoo, ginsalakay ni Haring Shishak sang Egipto ang Jerusalem sang ikalima nga tuig sang paghari ni Rehoboam. ³ May dala si Shishak nga 1,200 ka karwahe, 60,000 ka manugkabayo, kag puwerte kadamo nga mga soldado, nga ang iban sa ila halin pa sa Libya, Sukot, kag Etiopia.^{[c] 4} Ginsakop ni Shishak ang napaderan nga mga banwa sang Juda kag nagpadayon sila sa pagsalakay pakadto sa Jerusalem.

⁵ Dayon nagkadto si Propeta Shemaya kay Rehoboam kag sa mga pangulo sang Juda, nga nagpalalagyo sa Jerusalem tungod sa kahadlok kay Shishak. Nagsiling si Shemaya sa ila, “Amo ini ang ginasiling sang Ginoo: Ginsikway ninyo ako, gani karon pabay-an ko kamo kay Shishak.”

⁶ Nagpaubos sang ila kaugalingon ang hari kag ang mga pangulo sang Israel. Nagsiling sila, “Matarong ang Ginoo!”

⁷ Sang makita sang Ginoo nga nagpaubos sila sang ila kaugalingon, nagsiling ang Ginoo paagi kay Shemaya, “Tungod nga nagpaubos sila sang ila kaugalingon, indi ko sila paglaglagon kundi hilwayon ko sila sa indi madugay. Indi ko pag-ipaagom ang akon kaakig sa Jerusalem paagi kay Shishak. ⁸ Pero ipasakop ko sila sa iya agod makatuon sila nga mas maayo ang mag-alagad sa akon sang sa mag-alagad sa mga dutan-on nga mga hari.”

⁹ Sang ginsalakay ni Haring Shishak sang Egipto ang Jerusalem, ginpanguha niya ang mga manggad sa templo sang Ginoo kag sa palasyo. Ginkuha niya ang tanan, pati na ang mga taming nga bulawan nga ginpahimo ni Solomon. ¹⁰ Gani nagpahimo si Haring Rehoboam sang mga taming nga saway sa pag-ilis sadto nga mga taming, kag gin-intrigar niya ini sa mga opisyal sang mga guwardya nga nagabantay sa puwertahan sang palasyo. ¹¹ Kag kon magkadto ang hari sa templo sang Ginoo, nagaupod sa iya ang mga guwardya nga nagadala sang sini nga mga taming, kag pagkatapos ginabalik man nila ini sa ila kuwarto.

¹² Tungod nga nagpaubos si Rehoboam sang iya kaugalingon, nadula ang kaakig sang Ginoo sa iya, kag wala siya malaglag sing bug-os. Sa matuod lang, may ara pa gid man nga kaayuhan sa Juda.

¹³ Naglig-on ang pagdumala ni Haring Rehoboam kag nagpadayon siya sa paghari didto sa Jerusalem. Nagaedad siya sing 41 sang nangin hari siya, kag naghari siya sing 17 ka tuig sa Jerusalem, ang siyudad nga ginpili sang Ginoo sa tanan nga tribo sang Israel nga sa diin padunggan siya. Ang ngalan sang iloy ni Rehoboam amo si Naama, nga isa ka Ammonhon. ¹⁴ Naghimo sing malaot si Rehoboam tungod nga wala siya naghandom sa pagdangop sa Ginoo.

¹⁵ Ang estorya parte sa paghari ni Rehoboam halin sa umpisa hasta sa katapusan nasulat sa Libro ni Propeta Shemaya kag Libro ni Propeta Ido, nga listahan sang mga kaliwat. Permi lang sadto nagainaway si Rehoboam kag si Jeroboam. ¹⁶ Sang napatay si Rehoboam, ginlubong siya sa Banwa ni David. Kag si Abia nga iya anak amo ang nagbulos sa iya bilang hari.

³⁰ (Wala pa makasulod si Jesus sa banwa sang Betania. Didto pa lang siya sa lugar nga sa diin ginsugata siya ni Marta.) ³¹ Pagkakita sang mga Judio, nga nagalipay kay Maria, nga nagtindog siya kag magdali-dali guwa, ginsunod nila siya kay abi nila makadto siya sa lulubngan agod didto maghibi.

³² Pag-abot ni Maria didto kay Jesus, nagluhod siya kag nagsiling, “Ginoo, kon diri ka lang, wala kuntani napatay ang akon utod.” ³³ Pagkakita ni Jesus nga nagahibi si Maria kag pati ang iya mga kaupod nga mga Judio, natandog gid ang iya tagipusuon. ³⁴ Nagpamangkot siya dayon sa ila, “Sa diin ninyo siya ginlubong?” Nagsabat sila, “Dali Ginoo, itudlo namon sa imo.” ³⁵ Naghibi si Jesus. ³⁶ Gani nagsiling ang mga Judio, “Kita ninyo kon daw ano ang iya pagpalangga kay Lazarus!” ³⁷ Pero nagsiling ang iban, “Indi bala nga gin-ayo niya ang mga mata sang bulag? Ti ngaa wala niya mapunggi ang kamatayon ni Lazarus?”

Ginbanhaw ni Jesus si Lazarus

³⁸ Natandog liwat ang tagipusuon ni Jesus. Kag nagkadto siya dayon didto sa ginlubngan kay Lazarus. Isa ini ka kuweba nga natakpan sang isa ka bato. ³⁹ Pag-abot nila didto, nagsiling si Jesus, “Kuhaa ninyo ang bato.” Pero nagsiling si Marta nga utod sang napatay, “Ginoo, mabaho na siya subong, kay apat na ka adlaw nga siya ginlubong!” ⁴⁰ Nagsiling si Jesus sa iya, “Indi bala nga nagsiling ako sa imo nga kon magtuo ka, makita mo ang gahom sang Dios?” ⁴¹ Gani ginkuha nila ang bato. Nagtangla si Jesus sa langit kag nagsiling, “Amay, nagapasalamat ako sa imo tungod kay ginpamatian mo ako. ⁴² Nahibaluan ko nga permi mo ako ginapamatian, pero nagasiling ako sing pareho sini para sa mga tawo nga diri subong sa akon palibot, agod magpati sila nga ikaw amo ang nagpadala sa akon diri sa kalibutan.” ⁴³ Pagkatapos niya hambal sini, nagsinggit siya, “Lazarus, guwa ka!” ⁴⁴ Kag nagguwa matuod ang napatay nga si Lazarus nga ang iya kamot kag tiil may nagasambod pa nga mga tela nga linen, kag ang iya guya naputos man sang panyo. Nagsiling si Jesus sa ila, “Hubari ninyo siya kag palakta.”

Nagplano ang mga Lider sang mga Judio nga Patyon si Jesus^(A)

⁴⁵ Madamo sa mga Judio nga nagbisita sa ila ni Maria ang nagtuo kay Jesus pagkakita nila sa iya ginhimo. ⁴⁶ Pero ang iban sa ila nagkadto sa mga Pariseo kag nagsugid sang ginhimo ni Jesus. ⁴⁷ Gani gintawag sang mga Pariseo kag sang mga manugdumala nga mga pari ang tanan nga miyembro sang Korte sang mga Judio. Kag sang nagatilipon na sila, nagsiling sila, “Ano bala ang aton himuon? Madamo nga mga milagro ang ginahimo sang sini nga tawo. ⁴⁸ Kon pabay-an lang naton siya, ang tanan magatuo na sa iya nga siya amo ang hari sang Israel. Kag kon amo ini ang matabo, sulungon kita sang mga soldado sang Roma kag gub-on nila ang aton templo kag ang aton bug-os nga nasyon!” ⁴⁹ Pero ang isa sa mga kaupod nila nga si Caifas, nga pangulo nga pari sadto nga tuig, nagsiling, “Wala gid kamo sing nahibaluan! ⁵⁰ Wala bala ninyo mahunahunai nga mas maayo pa nga isa lang ka tawo ang mapatay para sa aton nasyon kaysa ang bug-os nga nasyon ang madula?” ⁵¹ Wala niya ato ginhambal nga iya-iya lang, kundi bilang pangulo nga pari sadto nga tuig, naghambal ang Dios paagi sa iya nga kinahanglan nga mapatay si Jesus para sa mga Judio. ⁵² Kag indi lang para sa ila, kundi para man sa tanan nga anak sang Dios nga naglalapta sa iban nga mga lugar, agod matipon sila kag mangin isa sila tanan. ⁵³ Halin sadto nga adlaw nagplano ang mga lider sang mga Judio nga patyon si Jesus. ⁵⁴ Gani wala na nagsagad pakita si Jesus sa mga banwa sang mga Judio, kundi nagkadto siya sa lugar nga malapit sa kamingawan, sa isa ka banwa nga ginatawag Efraim. Didto siya nagtiner kaupod sang iya mga sumulunod.

⁵⁵ Karon, malapit na lang ang piesta sang mga Judio nga ginatawag Piesta sang Paglabay sang Anghel. Gani madamo nga mga tawo ang nagpa-Jerusalem agod sa indi pa mag-abot ang piesta makapakatinlo sila sang ila kaugalingon suno sa pagsulundan sang ila relihiyon. ⁵⁶ Ginpangita nila si Jesus, pero wala nila makita. Gani nagpinamangkutanay sila, “Ano bala sa banta ninyo? Indi gid siya siguro magpamiesta, di bala?” ⁵⁷ Sadto gali nga tion nagsugo na nga daan ang mga manugdumala nga mga pari kag ang mga Pariseo nga ang bisan sin-o nga makahibalo kon diin si Jesus dapat magsugid sa ila agod madakop nila siya.