Old/New Testament

Ang Paghari ni Azaria sa Juda^(A)

15 Nangin hari sang Juda si Azaria^[a] nga anak ni Amazia sang ika-27 nga tuig sang paghari ni Jeroboam II sa Israel. ² Nagaedad si Azaria sang 16 ka tuig sang nangin hari siya. Sa Jerusalem siya nag-estar, kag naghari siya sa sulod sang 52 ka tuig. Ang iya iloy amo si Jecolia nga taga-Jerusalem. ³ Maayo ang ginhimo ni Azaria sa panulok sang Ginoo, pareho sa ginhimo sang iya amay nga si Amazia ⁴ Pero wala niya ginpaguba ang mga simbahan sa mataas nga mga lugar, gani padayon didto ang mga tawo sa paghalad sang mga halad kag sa pagsunog sang mga insenso.

⁵ Ginpaantos sang Ginoo si Azaria sang delikado nga balatian sa panit^[b] hasta sa adlaw nga napatay siya. Nag-estar siya sa isa ka naseparar nga balay. Si Jotam nga iya anak amo ang nagpangulo sa palasyo kag sa katawhan sang Juda. ⁶ Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Azaria, kag ang tanan nga iya ginhimo, nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Juda. ⁷ Sang napatay si Azaria, ginlubong siya malapit sa ginlubngan sang iya mga katigulangan sa Banwa ni David. Kag si Jotam nga iya anak amo ang nagbulos sa iya bilang hari.

Ang Paghari ni Zacarias sa Israel

⁸ Nangin hari sang Israel si Zacarias nga anak ni Jeroboam II sang ika-38 nga tuig sang paghari ni Azaria sa Juda. Sa Samaria nag-estar si Zacarias, kag naghari siya sa sulod sang anom ka bulan. ⁹ Malain ang iya ginhimo sa panulok sang Ginoo, pareho sa ginhimo sang iya mga katigulangan. Wala siya nagbiya sa mga sala ni Jeroboam nga anak ni Nebat, nga nangin kabangdanan sang pagpakasala sang mga taga-Israel.

¹⁰ Karon, nagplano sing malain si Shalum nga anak ni Jabesh kontra kay Zacarias. Ginpatay niya si Zacarias sa atubangan sang mga tawo, kag ginbuslan bilang hari. ¹¹ Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Zacarias nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Israel.

¹² Gani natuman ang ginsiling sang Ginoo kay Jehu, “Ang imo mga kaliwat magahari sa Israel hasta sa ikaapat nga henerasyon.”

Ang Paghari ni Shalum sa Israel

¹³ Nangin hari sang Israel si Shalum nga anak ni Jabesh sang ika-39 nga tuig sang paghari ni Uzia^[c] sa Juda. Sa Samaria nag-estar si Shalum, kag naghari siya sa sulod sang isa lang ka bulan. ¹⁴ Kay ginpatay siya ni Menahem nga anak ni Gadi kag ginbuslan bilang hari sang nagkadto si Menahem sa Samaria halin sa Tirza.

¹⁵ Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Shalum, pati ang iya plano nga pagpatay kay Zacarias, nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Israel.

¹⁶ Sadto nga tion, ginsalakay ni Menahem ang Tifsa kag ang mga lugar sa palibot sini hasta sa Tirza, kay ang mga pumuluyo sini indi magsurender sa iya. Ginpamatay niya ang tanan nga pumuluyo sang Tifsa, kag ginpangririan ang tiyan sang mga nagabulusong nga mga babayi.

Ang Paghari ni Menahem sa Israel

¹⁷ Nangin hari sang Israel si Menahem nga anak ni Gadi sang ika-39 nga tuig sang paghari ni Azaria sa Juda. Sa Samaria nag-estar si Menahem, kag naghari siya sa sulod sang 10 ka tuig. ¹⁸ Malain ang iya ginhimo sa panulok sang Ginoo. Sa bug-os niya nga paghari wala siya nagbiya sa mga sala ni Jeroboam nga anak ni Nebat, nga nangin kabangdanan sang pagpakasala sang mga taga-Israel.

¹⁹ Karon, nagkadto si Haring Tiglat Piliser^[d] sang Asiria sa Israel sa pagsalakay sini. Ginhatagan ni Menahem si Tiglat Piliser sing mga 35 ka tonelada nga pilak agod buligan siya ni Tiglat Piliser nga maglig-on pa gid ang iya paghari. ²⁰ Ang mga pilak ginkuha ni Menahem sa mga manggaranon sa Israel paagi sa pagpilit sa kada isa sa ila sa paghatag sang tag-50 ka bilog nga pilak. Gani nag-untat sa pagsalakay ang hari sang Asiria kag nagpauli siya sa iya nasyon.

²¹ Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Menahem, kag ang tanan nga iya ginhimo, nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Israel. ²² Sang napatay si Menahem, si Pekaya nga iya anak amo ang nagbulos sa iya bilang hari.

Ang Paghari ni Pekaya sa Israel

²³ Nangin hari sang Israel si Pekaya nga anak ni Menahem sang ika-50 nga tuig sang paghari ni Azaria sa Juda. Sa Samaria nag-estar si Pekaya, kag naghari siya sa sulod sang duha ka tuig. ²⁴ Malain ang iya ginhimo sa panulok sang Ginoo. Wala siya nagbiya sa mga sala ni Jeroboam nga anak ni Nebat, nga nangin kabangdanan sang pagpakasala sang mga taga-Israel.

²⁵ Karon, nagplano sing malain si Peka nga anak ni Remalia kontra kay Pekaya. Ining si Peka amo ang kumander sang mga soldado ni Pekaya. Upod sa 50 ka tawo sa Gilead, ginpatay ni Peka si Pekaya pati si Argob kag si Arieh, didto sa mabakod nga parte sang palasyo sa Samaria. Kag ginbuslan ni Peka si Pekaya bilang hari.

²⁶ Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Pekaya, kag ang tanan nga iya ginhimo, nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Israel.

Ang Paghari ni Peka sa Israel

²⁷ Nangin hari sang Israel si Peka nga anak ni Remalia sang ika-52 ka tuig sang paghari ni Azaria sa Juda. Sa Samaria nag-estar si Peka, kag naghari siya sa sulod sang 20 ka tuig. ²⁸ Malain ang iya ginhimo sa panulok sang Ginoo. Wala siya nagbiya sa mga sala ni Jeroboam nga anak ni Nebat, nga nangin kabangdanan sang pagpakasala sang mga taga-Israel.

²⁹ Sang panahon sang paghari ni Peka, ginsalakay ni Haring Tiglat Piliser sang Asiria ang Israel, kag naagaw niya ang mga banwa sang Ion, Abel Bet Maaca, Janoa, Kedesh, kag Hazor. Naagaw man niya ang Gilead, Galilea, kag ang bug-os nga duta sang Naftali. Kag gindala niya ang mga pumuluyo sini sa Asiria bilang mga bihag.

³⁰ Dayon nagplano sing malain si Hoseas nga anak ni Elah kontra kay Peka nga anak ni Remalia. Ginpatay niya si Peka kag ginbuslan bilang hari. Natabo ini sang ika-20 nga tuig sang paghari ni Jotam, nga anak ni Uzia, sa Juda.

³¹ Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Peka, kag ang tanan nga iya ginhimo, nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Israel.

Ang Paghari ni Jotam sa Juda^(B)

³² Nangin hari sang Juda si Jotam nga anak ni Uzia sang ikaduha nga tuig sang paghari ni Peka, nga anak ni Remalia, sa Israel. ³³ Nagaedad si Jotam sang 25 ka tuig sang nangin hari siya. Sa Jerusalem siya nag-estar, kag naghari siya sa sulod sang 16 ka tuig. Ang iya iloy amo si Jerusha nga anak ni Zadok. ³⁴ Maayo ang ginhimo ni Jotam sa panulok sang Ginoo, pareho sa ginhimo sang iya amay nga si Uzia. ³⁵ Pero wala niya ginpaguba ang mga simbahan sa mataas nga mga lugar, gani padayon didto ang mga tawo sa paghalad sang mga halad kag sa pagsunog sang mga insenso. Si Jotam ang nagpatindog sang Aminhan nga Puwertahan sang templo sang Ginoo.

³⁶ Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Jotam, kag ang iya mga ginhimo, nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Juda. ³⁷ Sang panahon sang iya paghari, nagsugod ang Ginoo sa paggamit kay Haring Rezin sang Aram kag kay Peka nga anak ni Remalia sa pagsalakay sa Juda. ³⁸ Sang napatay si Jotam, ginlubong siya sa ginlubngan sang iya mga katigulangan sa Banwa ni David nga iya man katigulangan. Kag si Ahaz nga iya anak amo ang nagbulos sa iya bilang hari.

Ang Paghari ni Ahaz sa Juda^(C)

16 Nangin hari sang Juda si Ahaz nga anak ni Jotam sang ika-17 nga tuig sang paghari ni Peka, nga anak ni Remalia, sa Israel. ² Nagaedad si Ahaz sang 20 ka tuig sang nangin hari siya. Sa Jerusalem siya nag-estar, kag naghari siya sa sulod sang 16 ka tuig. Malain ang iya ginhimo sa panulok sang Ginoo nga iya Dios, indi pareho sa ginhimo sang iya katigulangan nga si David. ³ Nagsunod siya sa mga pagginawi sang mga hari sang Israel, kag bisan gani ang iya anak ginhalad niya sa kalayo. Ginsunod niya ang makangilil-ad nga mga ginahimo sang mga nasyon nga ginpatabog sang Ginoo sa mga Israelinhon. ⁴ Naghalad siya sang mga halad kag nagsunog sang mga insenso sa mga simbahan sa mataas nga mga lugar, sa ibabaw sang mga bukid kag sa idalom sang tagsa ka madabong nga kahoy.

⁵ Samtang nagahari si Ahaz sa Juda, nagsalakay sa Jerusalem si Haring Rezin sang Aram kag si Haring Peka sang Israel, nga anak ni Remalia, kag ginkibon nila ini. Pero wala nila madaog si Ahaz. ⁶ Sadto nga tion, nabawi ni Haring Rezin sang Aram^[e] ang Elat paagi sa pagtabog sa katawhan sang Juda. Nagsaylo dayon ang iban nga mga Arameanhon^[f] sa Elat kag didto sila nag-estar hasta subong.

⁷ Nagsugo si Ahaz sang mga mensahero sa pagdala sang sini nga mensahi kay Haring Tiglat Piliser sang Asiria: “Ako nga imo alagad luwasa sa mga kamot sang hari sang Aram kag sang hari sang Israel nga nagasalakay sa akon.” ⁸ Ginkuha ni Ahaz ang pilak kag bulawan sa templo sang Ginoo kag sa bodega sang palasyo kag ginpadala ini sa hari sang Asiria bilang regalo. ⁹ Nagsugot ang hari sang Asiria sa ginpangabay ni Ahaz, gani ginsalakay niya ang Damascus kag gin-agaw ini. Gindala niya ang mga pumuluyo sini sa Kir bilang mga bihag, kag ginpatay niya si Rezin.

¹⁰ Dayon nagkadto si Haring Ahaz sa Damascus sa pagpakigkita kay Haring Tiglat Piliser sang Asiria. Sang didto siya, may nakita siya nga halaran. Gani ginpadal-an niya ang pari nga si Uria sang modelo sang halaran lakip na ang mga detalye sa paghimo sini. ¹¹ Naghimo si Uria sang halaran nga suno gid sa modelo nga ginpadala sa iya ni Ahaz, kag natapos niya ang halaran sa wala pa nakabalik si Ahaz. ^12-13 Pag-abot ni Haring Ahaz halin sa Damascus, nakita niya ang halaran. Nagpalapit siya sa halaran kag naghalad^[g] sang halad nga ginasunog kag halad nga regalo. Kag ginbubuan niya ang halaran sang halad nga ilimnon kag ginwisikan sang dugo sang sapat nga iya ginhalad para sa maayo nga relasyon. ¹⁴ Dayon ginpakuha niya ang daan nga halaran nga saway. Ara ini sa presensya sang Ginoo didto sa tunga sang bag-o nga halaran kag sang templo sang Ginoo. Dayon ginpabutang niya ini sa aminhan sang bag-o nga halaran. ¹⁵ Nagmando siya dayon kay Uria nga pari, “Gamita ang bag-o nga halaran sa paghalad sang mga halad nga ginasunog kada aga kag sang mga halad nga regalo kada gab-i. Gamita man ini sa paghalad sang mga halad nga ginasunog kag mga halad nga regalo nga ginahalad sang hari kag sang mga tawo, kag pati man sa ila mga halad nga ilimnon. Iwisik mo sa bag-o nga halaran ang dugo sang halad nga ginasunog kag sang iban pa nga mga halad. Pero ang saway nga halaran himuon ko nga akon palangamuyuan.” ¹⁶ Kag ginhimo ni Uria nga pari ang ginsugo sa iya ni Haring Ahaz.

¹⁷ Dayon ginkuha ni Haring Ahaz ang mga dingding kag mga labador sang mga karo nga ginagamit sa paghakot sang tubig sa templo. Ginkuha man niya ang dako nga suludlan sang tubig nga ginatawag Dagat sa likod sang mga turo nga baka nga saway, kag ginbutang ini sa tulungtungan nga bato. ¹⁸ Kag agod malipay ang hari sang Asiria, ginkuha ni Ahaz sa palasyo ang ulu-atop nga ginagamit kon Adlaw nga Inugpahuway kag ginsira ang alagyan sang mga hari sang Juda pasulod sa templo.

¹⁹ Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Ahaz, kag ang iya mga ginhimo, nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Juda. ²⁰ Sang napatay si Ahaz, ginlubong siya sa ginlubngan sang iya mga katigulangan sa Banwa ni David. Kag si Hezekia nga iya anak amo ang nagbulos sa iya bilang hari.

Si Jesus kag si Nicodemus

3 May isa ka tawo nga ang iya ngalan si Nicodemus. Ini nga tawo isa sa mga manugdumala sang mga Judio, kag miyembro siya sang grupo nga ginatawag nga Pariseo. ² Isa sadto ka gab-i, nagkadto siya kay Jesus kag nagsiling sa iya, “Rabbi,^[a] nahibaluan namon nga ikaw manunudlo nga ginpadala sang Dios, tungod kay wala sing may makahimo sang mga milagro nga pareho sang imo ginapanghimo kon ang Dios wala nagaupod sa iya.” ³ Nagsabat si Jesus, “Sa pagkamatuod, ginasugid ko sa imo nga wala sing tawo nga masakop sa paghari sang Dios^[b] kon indi siya matawo liwat.”^{[c] 4} Nagpamangkot si Nicodemus, “Ti, paano ang pagkatawo liwat sang tawo kon tigulang na siya? Indi na siya puwede nga magsulod sa tiyan sang iya iloy agod magpakatawo liwat.” ⁵ Nagsabat si Jesus, “Sa pagkamatuod, ginasugid ko sa imo nga wala sing tawo nga masakop sa paghari sang Dios kon indi siya matawo paagi sa tubig kag sa Espiritu Santo. ⁶ Ang ginbata paagi sa tawo, tawhanon, pero ang ginbata paagi sa gahom sang Espiritu Santo, espirituhanon. ⁷ Gani indi ka matingala sa akon ginsiling sa imo nga kinahanglan matawo kamo liwat. ⁸ Nagahuyop ang hangin sa bisan diin nga iya gusto. Mabatian ta ang iya huni, pero wala kita kahibalo kon diin ini nagahalin kag kon diin ini nagapakadto. Pareho man sini sa tawo nga natawo paagi sa Espiritu Santo.” ⁹ Gani nagpamangkot si Nicodemus, “Ti paano bala ang pagkahimo sini?” ¹⁰ Nagsabat si Jesus, “Bantog ka nga manunudlo sa Israel, pero wala ka kahibalo sini? ¹¹ Sa pagkamatuod, ginasugid ko sa imo nga ang mga butang nga amon nahibaluan kag nakita amo ang amon ginasugid. Ugaling indi kamo magpati sa amon ginasugid. ¹² Karon, kon wala gani kamo nagapati sa akon ginasugid sa inyo parte sa mga butang diri sa kalibutan, mas indi na gid kamo magpati sa akon kon sugiran ko kamo parte sa mga butang didto sa langit. ¹³ Kag wala sing bisan sin-o nga nakasaka sa langit kundi ako lang gid nga Anak sang Tawo, kay didto man ako naghalin sa langit.”

¹⁴ Nagsiling pa gid si Jesus, “Pareho sang ginhimo ni Moises sa iya pagbayaw sang man-og sa kamingawan, sa amo man nga paagi, ako nga Anak sang Tawo kinahanglan nga pagabayawon man,^{[d] 15} agod ang kada isa nga magtuo sa akon makaangkon sang kabuhi nga wala sing katapusan.”

¹⁶ Kay ginahigugma gid sang Dios ang mga tawo sa kalibutan, amo gani nga ginhatag niya ang iya bugtong nga Anak, agod nga ang bisan sin-o nga magtuo sa iya indi mawala^[e] kundi hatagan sang kabuhi nga wala sing katapusan. ¹⁷ Kay ang Dios wala nagpadala sang iya Anak diri sa kalibutan agod sentensyahan ang mga tawo nga silutan, kundi ginpadala niya siya sa pagluwas sang mga tawo. ¹⁸ Gani ang bisan sin-o nga tawo nga nagatuo sa iya indi pagsentensyahan nga silutan, pero ang bisan sin-o nga wala nagatuo sa iya nasentensyahan na tungod nga wala siya nagtuo sa bugtong nga Anak sang Dios.^[f]