Old/New Testament

Ang Talamnan sang Ubas ni Nabot

21 Karon, may isa ka tawo nga taga-Jezreel nga ang iya ngalan si Nabot. May talamnan siya sang ubas sa Jezreel sa tupad sang palasyo ni Haring Ahab sang Samaria. ² Isa sina ka tion, nagsiling si Ahab kay Nabot, “Tungod nga malapit sa akon palasyo ang imo talamnan sang ubas, ihatag na lang ina sa akon para himuon ko nga talamnan sang mga utan. Kag bilang baylo, hatagan ko ikaw sang mas maayo nga talamnan sang ubas; ukon kon gusto mo, bayaran ko ikaw sa nagakaigo nga bili sini.” ^3-4 Pero nagsabat si Nabot, “Indi magtugot ang Ginoo nga ihatag ko sa imo ang ginpanubli ko sa akon mga katigulangan.”

Nagpauli si Ahab nga masinulub-on kag akig tungod sa ginsabat ni Nabot sa iya. Naghigda siya nga nagaatubang sa dingding, kag indi magkaon. ⁵ Ginkadtuan siya ni Jezebel nga iya asawa kag ginpamangkot, “Ngaa nga nagapangasubo ka? Ngaa indi ka magkaon?” ⁶ Nagsabat siya sa iya asawa, “Ginsilingan ko si Nabot nga baklon ko ang iya talamnan sang ubas; ukon kon gusto niya, bayluhan ko sang mas maayo nga talamnan sang ubas, pero wala siya magsugot.” ⁷ Nagsiling si Jezebel, “Indi bala nga hari ikaw sang Israel? Bangon ka kag magkaon! Magkalipay ka kay ihatag ko sa imo ang talamnan sang ubas ni Nabot nga taga-Jezreel.”

⁸ Gani nagsulat si Jezebel sa ngalan ni Ahab, kag ginselyuhan niya ini sang selyo sang hari, kag ginpadala sa mga manugdumala kag sa iban pa nga mga opisyal sang banwa nga sa diin nagaestar si Nabot. ⁹ Amo ini ang mensahi sang iya sulat: “Tipuna ninyo ang katawhan para magpuasa, kag papungkua ninyo si Nabot sa unahan sang mga tawo. ¹⁰ Dayon papungkua ninyo sa iya atubangan ang duha ka malaot nga mga tawo agod mag-akusar sa iya nga ginpakamalaot niya ang Dios kag ang hari. Dal-a dayon ninyo siya sa guwa sang banwa kag batuhon hasta mapatay.”

¹¹ Ginhimo sang mga manugdumala kag sang iban pa nga mga opisyal ang ginsiling sa ila ni Jezebel sa sulat. ¹² Gintipon nila ang mga tawo para magpuasa kag ginpapungko nila si Nabot sa unahan sang mga tawo. ¹³ Dayon may nag-abot nga duha ka malaot nga mga tawo kag nagpungko sa atubangan ni Nabot, kag gin-akusar nila siya sa atubangan sang mga tawo. Siling nila, “Ginpakamalaot ni Nabot ang Dios kag ang hari.” Gani gindala nila si Nabot sa guwa sang banwa kag ginbato hasta nga napatay. ¹⁴ Dayon nagsulat sila kay Jezebel nga ginbato nila si Nabot kag patay na.

¹⁵ Pagkahibalo ni Jezebel nga patay na si Nabot, nagsiling siya kay Ahab, “Patay na si Nabot. Gani maglakat ka kag angkuna ang talamnan sang ubas ni Nabot nga ginbalibad niya nga ibaligya sa imo.” ¹⁶ Pagkabati ni Ahab nga patay na si Nabot, naglakat siya gilayon sa pag-angkon sang talamnan sang ubas ni Nabot.

¹⁷ Nagsiling ang Ginoo kay Elias nga taga-Tishbe, ¹⁸ “Lakat kag kadtui si Haring Ahab sang Israel, nga nagahari sa Samaria. Ara siya sa talamnan sang ubas ni Nabot kay gusto niya ini nga angkunon. ¹⁹ Silinga siya nga amo ini ang akon ginasiling: ‘Pagkatapos nga ginpatay mo ang tawo, kuhaon mo pa pati ang iya duta? Tungod sa imo ginhimo, dilapan sang mga ido ang imo dugo sa guwa sang banwa, subong nga gindilapan nila didto ang dugo ni Nabot.’ ”

²⁰ Pagkakita ni Ahab kay Elias nagsiling siya, “Nakita gid man ako sang akon kaaway!” Nagsabat si Elias, “Huo, nagkadto ako sa imo tungod kay gintugyan mo ang imo kaugalingon sa paghimo sing malain sa panulok sang Ginoo! ²¹ Gani amo ini ang ginasiling sang Ginoo sa imo: ‘Laglagon ko ikaw. Pamatyon ko ang tanan mo nga kaliwat nga lalaki, ulipon man ukon indi. ²² Laglagon ko ang imo panimalay pareho sa ginhimo ko sa panimalay ni Jeroboam nga anak ni Nebat, kag sa panimalay ni Baasha nga anak ni Ahia, tungod kay ginpaakig mo ako kag ikaw ang nangin kabangdanan sang pagpakasala sang mga taga-Israel.’

²³ “Kag parte kay Jezebel, nagasiling ang Ginoo nga pagakaunon siya sang mga ido sa pader sang Jezreel. ²⁴ Ang mga miyembro sang imo panimalay nga magakalamatay sa banwa pagakaunon sang mga ido, kag ang magakalamatay sa uma pagakaunon sang mga pispis.”

²⁵ (Wala gid sing tawo nga nagtugyan sang iya kaugalingon sa paghimo sang malain sa panulok sang Ginoo pareho sang ginhimo ni Ahab, nga ginsutsot ni Jezebel nga iya asawa. ²⁶ Naghimo siya sang makangilil-ad gid nga butang paagi sa pagsimba sa mga dios-dios, pareho sa ginhimo sang mga Amornon nga ginpatabog sang Ginoo sa mga Israelinhon.)

²⁷ Pagkabati ni Ahab sa ginsiling ni Elias, gin-gisi niya ang iya bayo kag nagsuksok sang sako, kag nagpuasa. Nagtulog siya nga nagasuksok sang sako, kag naglakat-lakat nga nagapangasubo.

²⁸ Nagsiling ang Ginoo kay Elias nga taga-Tishbe, ²⁹ “Nakita mo bala kon daw ano ang pagpaubos ni Ahab sang iya kaugalingon sa akon atubangan? Tungod kay nagpaubos siya, indi ko pag-ipadala ang kalaglagan sa iya panahon, kundi ipadala ko ini sa panimalay sang iya anak kon maghari na siya.”

Ginpaandaman ni Micaya si Ahab^(A)

22 Wala nag-inaway ang Aram^[a] kag ang Israel sa sulod sang tatlo ka tuig. ² Kag sang ikatatlo nga tuig nagpakigkita si Haring Jehoshafat sang Juda sa kay Haring Ahab sang Israel. ³ Nagsiling si Ahab^[b] sa iya mga opisyal, “Nahibaluan ninyo nga aton ang Ramot Gilead. Pero ngaa wala kita nagahimo sing paagi nga mabawi ta ini sa hari sang Aram?” ⁴ Gani ginpamangkot ni Ahab si Jehoshafat, “Maupod ka bala sa amon sa pagpakig-away sa Ramot Gilead?” Nagsabat si Jehoshafat kay Ahab, “Handa ako nga mag-upod sa imo, kag handa ako nga ipagamit sa imo ang akon mga soldado kag mga kabayo. ⁵ Pero pamangkuton ta anay ang Ginoo kon ano ang iya masiling.”

⁶ Gani ginpatawag ni Ahab ang mga propeta—mga 400 sila tanan, kag ginpamangkot, “Malakat bala ako sa pagpakig-away sa Ramot Gilead ukon indi?” Nagsabat sila, “Lakat, kay padaugon ka sang Ginoo!” ⁷ Pero nagpamangkot si Jehoshafat, “Wala na bala diri sang iban pa nga propeta sang Ginoo nga aton mapamangkutan?” ⁸ Nagsabat si Ahab kay Jehoshafat, “May isa pa nga puwede naton mapamangkutan kon ano ang isiling sang Ginoo—si Micaya nga anak ni Imla. Pero akig ako sa iya kay wala gid siya sing ginatagna nga maayo parte sa akon kundi puro lang malain.” Nagsabat si Jehoshafat, “Indi ka dapat maghambal sang subong sina.” ⁹ Gani ginpatawag ni Ahab ang isa sa iya mga opisyal kag ginsilingan, “Dal-a ninyo diri gilayon si Micaya nga anak ni Imla.”

¹⁰ Karon, si Haring Ahab sang Israel kag si Haring Jehoshafat sang Juda, nga nagabayo sang ila harianon nga mga bayo, nagapungko sa ila tagsa ka trono sa atubangan sang linasan nga ara dampi sa puwertahan sang Samaria. Kag nagapamati sila sa ginasiling sang mga propeta. ¹¹ Si Zedekia nga isa sa mga propeta, nga anak ni Kenaana, may ginhimo nga sulosungay nga salsalon. Nagsiling siya, “Amo ini ang ginasiling sang Ginoo: Paagi sa sini nga sungay, laglagon mo, Haring Ahab, ang mga Arameanhon hasta nga maubos sila.” ¹² Amo man ang ginsiling sang tanan nga propeta. Siling nila, “Salakaya ang Ramot Gilead, Haring Ahab, kag magadaog ka, kay itugyan ini sang Ginoo sa imo.”

¹³ Sa pihak nga bahin, ang ginsugo sa pagkuha kay Micaya nagsiling sa iya, “Ang tanan nga propeta palareho nga nagsiling nga magadaog ang hari, gani amo man ina ang imo isiling.” ¹⁴ Pero nagsiling si Micaya, “Nagasumpa ako sa buhi nga Ginoo nga ihambal ko lang ang ginapahambal niya sa akon.”

¹⁵ Pag-abot ni Micaya kay Haring Ahab nagpamangkot ang hari sa iya, “Micaya, salakayon bala namon ang Ramot Gilead ukon indi?” Nagsabat si Micaya, “Salakaya ninyo kag magadaog kamo, kay itugyan ina sang Ginoo sa imo.” ¹⁶ Pero nagsiling ang hari kay Micaya, “Pila gid bala ka beses nga pasumpaon ko ikaw nga sugiran mo ako sing matuod sa ngalan sang Ginoo?” ¹⁷ Gani nagsiling si Micaya, “Nakita ko sa palanan-awon nga naglalapta ang mga Israelinhon sa mga kabukiran pareho sa mga karnero nga wala sing manugbantay, kag nagsiling ang Ginoo, ‘Ini nga mga tawo wala na sing pangulo. Papaulia sila nga may kalinong.’ ” ¹⁸ Nagsiling si Haring Ahab kay Jehoshafat, “Indi bala ginsilingan ko na ikaw nga wala gid siya sing maayo nga ginatagna sa akon kundi puro lang malain?”

¹⁹ Nagsiling pa si Micaya, “Pamatii ang mensahi sang Ginoo! Nakita ko ang Ginoo nga nagapungko sa iya trono, kag may nagatindog nga mga langitnon nga mga tinuga sa iya tuo kag wala. ²⁰ Kag nagsiling ang Ginoo, ‘Sin-o ang magahaylo kay Ahab nga magsalakay sa Ramot Gilead agod mapatay siya didto?’ Lain-lain ang sabat sang langitnon nga mga tinuga. ²¹ Sang ulihi may espiritu nga nagpalapit sa Ginoo kag nagsiling, ‘Ako ang magahaylo sa iya.’ ²² Nagpamangkot ang Ginoo, ‘Sa ano nga paagi?’ Nagsabat siya, ‘Malakat ako kag pahambalon ko sing binutig ang mga propeta ni Ahab.’ Nagsiling ang Ginoo, ‘Lakat kag himua ina. Magamadinalag-on ka sa paghaylo sa iya.’ ”

²³ Nagsiling dayon si Micaya, “Amo ato ang natabo. Ginpadal-an sang Ginoo ang imo mga propeta sang espiritu nga nagpahambal sa ila sing binutig. Ginbuot sang Ginoo nga malaglag ka.” ²⁴ Nagpalapit si Zedekia kay Micaya kag gintampa siya. Kag nagsiling si Zedekia, “Paano ka makasiling nga ang Espiritu sang Ginoo naghalin sa akon kag nagpakighambal sa imo?” ²⁵ Nagsabat si Micaya, “Mahibaluan mo ini sa adlaw nga mapierdi kamo sa inaway kag manago ka sa pinakasulod nga kuwarto sang balay.”

²⁶ Nagmando dayon si Haring Ahab, “Dakpa ninyo si Micaya kag dal-a pabalik kay Amon nga pangulo sang banwa kag kay Joash nga akon anak. ²⁷ Kag silinga ninyo sila nga nagmando ako nga prisohon ini nga tawo kag hatagan siya sang tinapay lang kag tubig hasta makabalik ako halin sa inaway nga wala maano.”

²⁸ Nagsiling si Micaya, “Kon makabalik ka pa nga wala maano, ti, ang Ginoo wala naghambal paagi sa akon.” Dayon nagsiling si Micaya sa tanan nga tawo didto, “Tandai ninyo ang akon ginsiling!”

Napatay si Ahab^(B)

²⁹ Gani nagsalakay sa Ramot Gilead si Haring Ahab sang Israel kag si Haring Jehoshafat sang Juda. ³⁰ Nagsiling si Ahab kay Jehoshafat, “Sa tion sang inaway indi ako magpakilala nga ako ang hari, pero ikaw iya magsuksok sang imo harianon nga bayo.” Gani nagpakuno-kuno si Ahab, kag nagpakig-away sila.

³¹ Karon, nagmando ang hari sang Aram sa 32 ka kumander sang iya mga karwahe, “Indi ninyo pagsalakayon si bisan sin-o, kundi ang hari lang sang Israel.” ³² Pagkakita sang mga kumander kay Jehoshafat, naghunahuna sila nga siya ang hari sang Israel, gani ginsalakay nila siya. Pero sang pagsinggit ni Jehoshafat, ³³ nareyalisar sang mga kumander nga indi gali siya ang hari sang Israel, gani nag-untat sila sa paglagas sa iya.

³⁴ Pero sang nagapamana ang isa ka Arameanhon nga soldado sa mga soldado sang Israel, nalagpatan nga naigo niya ang hari sang Israel sa tinabuan sang iya panagang sa dughan. Nagsiling si Haring Ahab sa nagadala sang iya karwahe, “Ipalayo ako sa inaway! Kay napilasan ako.” ³⁵ Puwerte na gid ang inaway sadto nga adlaw, kag ang hari sang Israel nagasandig na lang sa iya karwahe nga nagaatubang sa mga Arameanhon. Nagailig ang iya dugo sa karwahe, kag napatay siya pagkahapon. ³⁶ Sang nagasalop na ang adlaw, may nagsinggit sa mga soldado sang Israel, “Ang tagsa-tagsa magpauli sa iya lugar!”

³⁷ Gani napatay ang hari sang Israel kag gindala ang iya bangkay sa Samaria, kag didto ginlubong. ³⁸ Ginhugasan nila ang karwahe sa palaligusan sa Samaria, nga sa diin nagapaligo ang mga babayi nga nagabaligya sang ila lawas, kag ang iya dugo gindilapan sang mga ido. Natabo ini suno sa ginsiling sang Ginoo.

³⁹ Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Ahab, kag ang tanan nga iya ginhimo, pati ang pagpatindog niya sang matahom nga palasyo, kag ang pagpabakod sang mga banwa, nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Israel. ⁴⁰ Sang napatay si Ahab, si Ahazia nga iya anak amo ang nagbulos sa iya bilang hari.

Ang Paghari ni Jehoshafat sa Juda^(C)

⁴¹ Nangin hari sang Juda si Jehoshafat nga anak ni Asa sang ikaapat nga tuig sang paghari ni Ahab sa Israel. ⁴² Nagaedad si Jehoshafat sang 35 ka tuig sang nangin hari siya. Sa Jerusalem siya nag-estar, kag naghari siya sa sulod sang 25 ka tuig. Ang iya iloy amo si Azuba nga anak ni Shilhi. ⁴³ Ginsunod gid niya ang pagginawi sang iya amay nga si Asa. Matarong ang iya ginhimo sa panulok sang Ginoo. Pero wala niya pagkuhaa ang mga simbahan sa mataas nga mga lugar, gani ang mga tawo padayon nga naghalad kag nagsunog sang mga insenso didto. ⁴⁴ May maayo man nga relasyon si Jehoshafat sa hari sang Israel.

⁴⁵ Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Jehoshafat, kag ang iya bantog nga mga binuhatan, kag ang iya mga pagpakig-away, nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Juda. ⁴⁶ Ginpalayas niya ang mga lalaki kag mga babayi nga nagabaligya sang ila lawas sa mga lugar nga ginasimbahan, nga nabilin sang panahon sang iya amay nga si Asa. ⁴⁷ Sadto nga panahon wala sing hari sa Edom; ginadumalahan lang ini sang isa ka pangulo nga ginpili ni Jehoshafat.

⁴⁸ May ginpahimo si Jehoshafat nga mga barko nga pangnegosyo^[c] nga magbiyahe sa Ofir para magkuha sang bulawan. Pero wala ini nakabiyahe kay nagkalaguba ini sa Ezion Geber. ⁴⁹ Sadto nga tion, nagsiling si Ahazia nga anak ni Ahab kay Jehoshafat, “Paupda ang akon mga tinawo sa imo mga tinawo sa pagpanakayon.” Pero wala magsugot si Jehoshafat.

⁵⁰ Sang napatay si Jehoshafat, ginlubong siya sa ginlubngan sang iya mga katigulangan sa Banwa ni David. Kag si Jehoram nga iya anak amo ang nagbulos sa iya bilang hari.

Ang Paghari ni Ahazia sa Israel

⁵¹ Nangin hari sang Israel si Ahazia nga anak ni Ahab sang ika-17 nga tuig sang paghari ni Jehoshafat sa Juda. Sa Samaria nag-estar si Ahazia, kag naghari siya sa sulod sang duha ka tuig. ⁵² Malain ang iya ginhimo sa panulok sang Ginoo, tungod kay nagsunod siya sa iya amay kag iloy, kag kay Jeroboam nga anak ni Nebat, nga amo ang nangin kabangdanan sang pagpakasala sang mga taga-Israel. ⁵³ Nagsimba siya kag nag-alagad kay Baal, gani ginpaakig niya ang Ginoo, ang Dios sang Israel, pareho sang ginhimo sang iya amay.

Ginlansang si Jesus sa Krus^(A)

²⁶ Sang ginadala nila si Jesus sa lugar nga pagalansangan sa iya, may nasugata sila nga tawo nga si Simon nga taga-Cyrene. Nagapasulod siya sa siyudad halin sa uma. Ginhawiran nila siya, kag ginpapas-an nila sang krus, kag ginpasunod kay Jesus.

²⁷ Madamo nga mga tawo ang nagsunod kay Jesus. May mga babayi didto nga nagahilibion kag nagapanalambiton tungod nga naluoy gid sila kay Jesus. ²⁸ Pero ginbalikid sila ni Jesus kag ginsilingan, “Kamo nga mga babayi nga taga-Jerusalem, indi kamo maghibi tungod sa akon. Hibii ninyo ang inyo kaugalingon kag ang inyo mga anak. ²⁹ Tungod nga magaabot ang mga inadlaw nga magasiling ang mga tawo, ‘Bulahan ang mga babayi nga baw-as kag wala sing may ginapatiti.’ ³⁰ Sa sina nga tion magasiling ang mga tawo sa mga bukid, ‘Tiphagi kami kag tabuni!’^{[a] 31} Kay kon ginahimo nila ini sa akon nga wala gani sing sala, ti ano pa gid ayhan kalain ang ila himuon sa tawo nga may sala?”^[b]

³² Luwas kay Jesus may duha pa ka tawo nga mga kriminal nga ila gindala agod pagapatyon. ³³ Pag-abot nila sa lugar nga ginatawag “Bagol,” ginlansang nila si Jesus sa krus upod ang duha ka kriminal. Ang isa ginbutang nila sa tuo ni Jesus kag ang isa sa wala. ³⁴ [Nagsiling si Jesus, “Amay, patawara sila kay wala sila kahibalo sang ila ginahimo.”] Kag naggabot-gabot ang mga soldado agod partidahon ang mga bayo ni Jesus. ³⁵ Nagatilindog didto ang mga tawo nga nagatulok. Ginyaguta siya sang mga manugdumala sang banwa. Siling nila, “Ginluwas niya ang iban, luwason man niya ang iya kaugalingon kon siya amo ang Cristo nga pinili sang Dios.” ³⁶ Nagyaguta man sa iya ang mga soldado samtang nagapalapit sila agod paimnon siya sang maaslom nga bino. ³⁷ Siling nila, “Kon ikaw ang Hari sang mga Judio, luwasa ang imo kaugalingon!” ³⁸ Kag may ginbutang sila nga karatula didto sa iya uluhan nga nagasiling, “Amo ini ang Hari sang mga Judio.”

³⁹ Ang isa sa mga kriminal nga nalansang sa krus nagpasipala man kay Jesus. Siling niya, “Indi bala nga ikaw ang Cristo? Luwasa ang imo kaugalingon kag kami man!” ⁴⁰ Pero ginsaway siya sang isa ka kriminal. Siling niya, “Wala ka bala nahadlok sa Dios? Pareho man lang kita nga ginasilutan. ⁴¹ Kita nga duha dapat gid nga silutan tungod sang aton mga sala. Pero ini nga tawo wala gid sing sala.” ⁴² Dayon nagsiling siya kay Jesus, “Jesus, dumduma man ako kon maghari ka na!” ⁴³ Nagsiling si Jesus sa iya, “Matuod ining ginasiling ko sa imo nga subong nga adlaw mangin kaupod ko ikaw sa Paraiso.”

Ang Pagkapatay ni Jesus^(B)

^44-45 Sang mga alas dose na sang udto, wala na nagsilak ang adlaw kag nagdulom ang bug-os nga kalibutan sa sulod sang tatlo ka oras. Napihak ang kurtina sang templo halin sa ibabaw paidalom. ⁴⁶ Nagsinggit sing mabaskog si Jesus, “Amay, ginatugyan ko sa imo ang akon espiritu!”^[c] Sang makahambal siya sadto nabugto ang iya ginhawa. ⁴⁷ Pagkakita sang kapitan sang natabo, nagdayaw siya sa Dios. Siling niya, “Matuod gid nga wala sing sala ini nga tawo!” ⁴⁸ Ang mga tawo nga nagtilipon sa pagtan-aw sang nagakalatabo nagpalauli nga nagapamukpok sang ila dughan tungod sang dako nga kasubo. ⁴⁹ Ang mga nakakilala kay Jesus kag ang mga babayi nga nag-upod sa iya halin pa sa Galilea nagtindog sa malayo kag nakita man nila ang nagkalatabo.

Ang Paglubong kay Jesus^(C)

^50-51 May isa ka tawo nga ang iya ngalan si Jose nga taga-Arimatea nga sakop sang Judea. Miyembro siya sang Korte sang mga Judio, pero wala siya nagsugot sa ila plano sa pagpatay kay Jesus. Maayo kag matarong siya nga tawo, kag nagapaabot siya sa paghari sang Dios. ⁵² Nagkadto siya kay Pilato kag ginpangayo niya ang bangkay ni Jesus. ⁵³ Dayon ginkuha niya ang bangkay ni Jesus sa krus kag ginsamburan sang tela nga linen. Ginbutang niya ang bangkay sa lulubngan nga gin-guhab sa banglid nga wala pa gid malubngi. ⁵⁴ Biyernes sadto kag adlaw sang pagpreparar para sa Adlaw nga Inugpahuway.

⁵⁵ Ang mga babayi nga nag-upod kay Jesus halin sa Galilea nagsunod man kay Jose kag nakita nila ang ginlubngan kag kon paano ang pagbutang sang bangkay ni Jesus. ⁵⁶ Dayon nagpauli sila kag nagpreparar sing mga pahamot nga inughaplas sa bangkay ni Jesus.

Pero sa Adlaw nga Inugpahuway, nagpahuway sila suno sa Kasuguan.