Beginning
Li Jesús quixqˈueheb chi cuaˈac li ca̱hib mil
8 Saˈ jun chic li cutan queˈxchˈutub rib nabal li tenamit riqˈuin li Jesús. Xban nak ma̱cˈaˈ xcuaheb quixbokeb lix tzolom ut quixye reheb: 2 ―Tokˈobeb ru li qˈuila tenamit aˈin. Ac cuan oxib cutan roquiqueb arin cuiqˈuin ut ma̱cˈaˈ chic xcuaheb. 3 Cui tebintakla saˈ rochocheb chi incˈaˈ teˈcuaˈak, naru nequeˈlub saˈ be xban nak cuan najt xeˈchal chak.― 4 Lix tzolom queˈxye re: ―¿Bar takatau cua saˈ li naˈajej aˈin re takaqˈueheb chi cuaˈac? Arin ma̱cˈaˈ cuan, chanqueb. 5 Ut li Jesús quixpatzˈ reheb: ―¿Jarub li caxlan cua cuan e̱riqˈuin? chan. ―Cuukub ajcuiˈ, chanqueb. 6 Tojoˈnak quixye reheb li tenamit nak teˈchunla̱k chiru chˈochˈ. Quixchap li cuukub chi caxlan cua. Quixbantioxi chiru li Dios ut quixjachi. Ut quixqˈue reheb lix tzolom re nak teˈxjeqˈui reheb li tenamit. 7 Ut cuan cuib oxib li cocˈ car riqˈuineb. Nak quirosobtesi quixye reheb nak teˈxjeqˈui ajcuiˈ reheb li tenamit. 8 Queˈcuaˈac chi us ut queˈcˈojla xchˈo̱l. Ut cuukub chacach chic li qui‑elaˈan. 9 Cuanqueb na ca̱hibak mil li queˈcuaˈac ut nak ac xeˈcuaˈac, queˈchakˈrabi̱c xban li Jesús. 10 Ut saˈ junpa̱t qui‑oc li Jesús saˈ li jucub rochbeneb lix tzolom ut queˈco̱eb saˈ li naˈajej xcue̱nt Dalmanuta.
Eb laj fariseo queˈraj rilbal li milagro
11 Queˈcuulac laj fariseo riqˈuin li Jesús. Queˈoc chixcuechˈinquil yal re xyalbal. Queˈxye re nak tixba̱nu junak milagro chiruheb re rilbal ma ya̱l na nak riqˈuin li Dios nachal lix cuanquil. 12 Quixjikˈ xchˈo̱l li Jesús xban nak quititzˈ xbaneb, ut quixye: ―Caˈaj cuiˈ milagro yo̱queb chixpatzˈbal eb li tenamit aˈin. Relic chi ya̱l tinye e̱re nak ma̱ jun milagro tinba̱nu chiruheb.― 13 Qui‑el riqˈuineb laj fariseo. Qui‑oc saˈ li jucub rochbeneb lix tzolom. Yo̱queb chi xic jun pacˈal li palau.
Li Jesús quixjuntakˈe̱ta lix tijleb eb laj fariseo riqˈuin lix chˈamal li caxlan cua
14 Ut quisach saˈ xchˈo̱leb xcˈambal xcuaheb. Ac cuanqueb saˈ li jucub nak queˈxqˈue retal nak jun ajcuiˈ li caxlan cua cuan riqˈuineb. 15 Li Jesús quixye reheb: ―Cheba̱nu cue̱nt. Micuan xchˈamal xcaxlan cuaheb laj fariseo e̱riqˈuin chi moco xchˈamal xcaxlan cua laj Herodes.― 16 Eb lix tzolom queˈoc chi a̱tinac chi ribileb rib ut queˈxye: ―¿Cˈaˈru xya̱lal aˈin? ¿Ma xban nak ma̱cˈaˈ li caxlan cua kiqˈuin nak xye ke chi joˈcan? chanqueb. 17 Li Jesús quixnau cˈaˈru yo̱queb chixyebal chi ribileb rib ut quixye reheb: ―¿Cˈaˈut nak yo̱quex chixyebal nak ma̱cˈaˈ e̱cua? ¿Ma incˈaˈ nequetau ru nak ma̱cuaˈ chirix xchˈamal li caxlan cua yo̱quin chi a̱tinac? Chirix ban xtijlebeb laj fariseo yo̱quin chi a̱tinac. La̱ex cˈajoˈ xcacuil e̱chˈo̱l. 18 Incˈaˈ nequetau xya̱lal. Cuan xnakˈ e̱ru ut incˈaˈ nequex‑iloc. Cuan e̱xic ut incˈaˈ nequex‑abin. 19 ¿Ma incˈaˈ najulticoˈ e̱re nak xinjachi li o̱b chi caxlan cua reheb li o̱b mil chi cui̱nk? Ut ¿jarub chacach qui‑elaˈan? chan reheb. ―Cablaju, chanqueb. 20 ―¿Ma incˈaˈ najulticoˈ e̱re nak xinjachi li cuukub chi caxlan cua reheb li ca̱hib mil. Ut jarub chacach qui‑elaˈan? chan reheb. ―Cuukub chacach, chanqueb. 21 Ut li Jesús quixye reheb: ―¿Ma toj ma̱jiˈ ajcuiˈ nequetau xya̱lal chi joˈcanan?―
Li Jesús quixqˈuirtesi li mutzˈ aran Betsaida
22 Queˈcuulac li Jesús rochbeneb lix tzolom aran Betsaida. Quicˈameˈ chak jun li cui̱nk riqˈuin. Mutzˈ ru li cui̱nk. Queˈxtzˈa̱ma chiru nak tixqˈue li rukˈ saˈ xbe̱n re nak ta̱ilok. 23 Li Jesús quixchap li rukˈ li mutzˈ ut quixcˈam chire li tenamit. Ut quixchu̱ba saˈ xnakˈ ru li mutzˈ. Quixqˈue li rukˈ saˈ xbe̱n ut quixpatzˈ re: ―¿Ma nacat‑iloc bayak anakcuan? chan re. 24 Li mutzˈ qui‑iloc ut quixye: ―Nin‑iloc caˈchˈin. Nacuileb li cui̱nk chanchaneb li cheˈ nak yo̱queb chi be̱c.― 25 Tojoˈnak li Jesús quixqˈue cuiˈchic li rukˈ saˈ li xnakˈ ru li mutzˈ ut quiqˈuira li ru. Nak qui‑iloc li cui̱nk, tzˈakal chic naril chixjunil. 26 Li Jesús quixtakla li cui̱nk saˈ rochoch ut quixye re: ―Matxic saˈ li tenamit ut ma̱ ani aj e ta̱ye nak xatinqˈuirtesi, chan re.
Laj Pedro quixye nak li Jesús, aˈan li Cristo
27 Chirix aˈan co̱ li Jesús rochbeneb lix tzolom saˈ li cocˈ tenamit xcue̱nt Cesarea Filipo. Nak yo̱queb chi xic, quixpatzˈ reheb lix tzolom: ―¿Anihin la̱in nak nequeˈxye li tenamit? chan. 28 Queˈxye re: ―Cuan nequeˈyehoc re nak la̱at laj Juan laj Cubsihom Haˈ xcuacli cuiˈchic chi yoˈyo. Ut cuan nequeˈyehoc re nak la̱at li profeta Elías, li quicuan najter. Ut cuan cuiˈchic nequeˈyehoc re nak la̱at jun chic li profeta, chanqueb. 29 ―Ut la̱ex ¿anihin la̱in nak nequeye? chan cuiˈchic reheb. Ut laj Pedro quixye: ―La̱at li Cristo.― 30 Li Jesús quixye reheb nak ma̱ ani aj e teˈxye nak aˈan li Cristo.
Li Jesús quixye resil lix camic
31 Li Jesús quixchˈolob xya̱lal chiruheb nak aˈan li Alalbej ut nak nabal li raylal cha̱lc re saˈ xbe̱n. Quixye reheb nak ta̱tzˈekta̱na̱k xbaneb li xakabanbileb chi cˈanjelac saˈ li templo. Ta̱tzˈekta̱na̱k ajcuiˈ xbaneb li xbe̱nil aj tij. Joˈ ajcuiˈ xbaneb laj tzˈi̱b ut quixye ajcuiˈ reheb nak ta̱camsi̱k ut ta̱cuacli̱k cuiˈchic chi yoˈyo saˈ rox li cutan. 32 Quixye chi tzˈakal li cˈaˈru tixcˈul. Nak quirabi aˈan laj Pedro quirisi xjunes li Jesús ut qui‑oc chixkˈusbal ut quixye re: ―Ma̱ye chi joˈcan Ka̱cuaˈ.― 33 Ut li Jesús quixsukˈisi rib. Quirileb lix tzolom ut quixkˈus laj Pedro. Quixye re: ―Elen arin saˈ xnakˈ cuu. La̱at chanchanat aj Tza. La̱at incˈaˈ yo̱cat chixcˈoxlanquil joˈ naxcˈoxla li Dios. La̱at yo̱cat chixcˈoxlanquil joˈ naxcˈoxla li cui̱nk, chan. 34 Tojoˈnak quixbokeb li qˈuila tenamit rochbeneb lix tzolom ut quixye reheb: ―Li ani ta̱raj inpa̱banquil, tento nak tixtzˈekta̱na li cˈaˈru naxrahi ru lix chˈo̱l. Tixcuy xnumsinquil li raylal li tixcˈul usta ta̱camsi̱k saˈ incˈabaˈ. Ut chinixta̱kehak. 35 Li ani ta̱tzˈekta̱na̱nk cue re xcolbal lix yuˈam arin saˈ ruchichˈochˈ, tixtzˈek li junelic yuˈam. Aˈut li naxsach lix yuˈam saˈ incˈabaˈ la̱in malaj ut saˈ xcˈabaˈ li evangelio, aˈan ta̱re̱chani li junelic yuˈam. 36 ¿Cˈaˈru tixra junak cui̱nk nak ta̱re̱chani chixjunil lix biomal li ruchichˈochˈ ut tixtzˈekta̱na li junelic yuˈam xban li biomal? 37 ¿Ma cuan ta biˈ li cˈaˈru tixtoj cuiˈ li yuˈam chi junelic? 38 Li ani ta̱xuta̱na̱k chiruheb li tenamit aj ma̱c inban la̱in malaj ut xban li cua̱tin, la̱in li Alalbej tinxuta̱na̱k ajcuiˈ xbaneb nak tincha̱lk chak riqˈuin xnimal xlokˈal lin Yucuaˈ cuochbeneb li santil ángel.―
9 Ut li Jesús quixye: ―Relic chi ya̱l tinye e̱re nak cuanqueb arin saˈ e̱ya̱nk li incˈaˈ teˈca̱mk toj teˈril lix nimajcual cuanquilal li Dios nak ta̱cha̱lk riqˈuin lix xcuanquil.―
Qui‑ileˈ lix lokˈal li Jesús nak quijalanoˈ li riloba̱l
2 Cuakib cutan chic xyebal aˈan xban li Jesús nak quixcˈameb laj Pedro, laj Jacobo, ut laj Juan saˈ xbe̱n jun li nimla tzu̱l. Nak cuanqueb aran xjuneseb, quijalanoˈ li riloba̱l li Jesús chiruheb. 3 Ut li rakˈ quijalanoˈ rilbal. Nalemtzˈun chic li rakˈ. Saksakpotzˈin nacˈutun, chanchan li ratzˈam que. Ma̱ jun aj puchˈunel arin saˈ ruchichˈochˈ tixsakobresi junak tˈicr joˈ nak quisakobresi̱c li rakˈ li Jesús. 4 Ac xaka̱mil laj Elías ut laj Moisés chiruheb nak queˈril. Ut yo̱queb chi a̱tinac riqˈuin li Jesús. 5 Laj Pedro quixye: ―Ka̱cuaˈ, cˈajoˈ xchakˈal ru nak cuanco arin. Xkayi̱b ta oxibak muheba̱l arin. Jun a̱cue, jun re laj Moisés, ut jun re laj Elías.― 6 Quixye chi joˈcan xban nak incˈaˈ chic naxnau cˈaˈru tixye xban nak cˈajoˈ lix xiuheb. 7 Ut quichal jun nimla chok saˈ xbe̱neb. Li Dios quia̱tinac chak saˈ li chok, ut quixye: ―Aˈin li cualal, raro inban. Cherabi li cˈaˈru tixye.― 8 Ut nak quiril ac ma̱ aniheb chic laj Elías ut laj Moisés. Caˈaj chic li Jesús quicana xjunes. 9 Nak yo̱queb chak chi cubec saˈ li tzu̱l quixye li Jesús reheb nak ma̱ ani aj e teˈxye li cˈaˈru queˈril toj ta̱cuacli̱k cuiˈchic li Alalbej chi yoˈyo saˈ xya̱nkeb li camenak. 10 Eb aˈan ma̱ ani aj e queˈxye, caˈaj cuiˈ chi ribileb rib queˈa̱tinac. Queˈxye: ―¿Cˈaˈru xya̱lal aˈan nak li Jesús quixye nak ta̱cuacli̱k cuiˈchic chi yoˈyo saˈ xya̱nkeb li camenak?― 11 Queˈxpatzˈ re li Jesús: ―¿Cˈaˈut nak nequeˈxye laj tzˈi̱b nak xbe̱n cua ta̱cha̱lk laj Elías tojoˈnak tol‑e̱lk li Cristo? chanqueb. 12 Ut nak quichakˈoc li Jesús quixye reheb: ―Ya̱l ajcuiˈ tzˈi̱banbil retalil nak laj Elías xbe̱n cua ta̱cha̱lk chixcˈu̱banquil chixjunil li cˈaˈak re ru. Ut tzˈi̱banbil ajcuiˈ saˈ li Santil Hu chicuix la̱in li Alalbej nak nabal li raylal tincˈul ut tineˈxtzˈekta̱na. 13 Abanan tinye e̱re nak laj Elías ac xcˈulun ut cˈajoˈ li raylal queˈxba̱nu re joˈ tzˈi̱banbil saˈ li Santil Hu chanru ta̱cˈulma̱nk.―
Li Jesús quirisi li ma̱us aj musikˈej riqˈuin li al
14 Nak coxeˈe̱lk cuanqueb cuiˈ li bele̱b chic lix tzolom li Jesús, queˈril nak cuan nabal li tenamit riqˈuineb. Ut eb laj tzˈi̱b yo̱queb chixcuechˈinquil lix tzolom li Jesús. 15 Ut eb li qˈuila tenamit queˈsach xchˈo̱l chirilbal li Jesús, ut queˈco̱eb saˈ a̱nil chixcˈulbal ut queˈxqˈue xsahil xchˈo̱l. 16 Li Jesús quixpatzˈ reheb: ―¿Cˈaˈru nequecuechˈi cuiˈ e̱rib? chan. 17 Quichakˈoc jun saˈ xya̱nkeb li qˈuila tenamit ut quixye re: ―At Ka̱cuaˈ, xincˈam chak jun li cualal arin. Mem ut cuan ma̱us aj musikˈej riqˈuin. 18 Yalak bar nacuteˈ saˈ chˈochˈ xban li ma̱us aj musikˈej. Na‑el cuokx saˈ re ut naxcˈuxuxi li ruch re ut naxchecˈ rib. Xintzˈa̱ma chiruheb la̱ tzolom nak teˈrisi li ma̱us aj musikˈej; abanan incˈaˈ xeˈru chirisinquil.― 19 Nak li Jesús quichakˈoc, quixye reheb: ―Ti̱c incˈaˈ nequexpa̱ban. ¿Joˈ najtil chic tincua̱nk e̱riqˈuin re nak texpa̱ba̱nk? ¿Joˈ najtil chic texincuy nak nequecˈoxla? Cˈam chak li al arin cuiqˈuin, chan li Jesús. 20 Queˈxcˈam li al riqˈuin ut li ma̱us aj musikˈej nak quiril li Jesús quixchˈikle li al, quixcut saˈ chˈochˈ ut quixtolcˈosi ut qui‑oc chi e̱lc cuokx saˈ re. 21 Ut li Jesús quixpatzˈ re lix yucuaˈ: ―¿Jokˈe xticla lix yajel li al aˈin? chan. ―Toj caˈchˈin nak quixtiquib xcˈulbal chi joˈcaˈin, chan lix yucuaˈ. 22 ―Nabal sut nacuteˈ saˈ xam. Nabal sut nacuteˈ saˈ haˈ xban li ma̱us aj musikˈej re xcamsinquil. Cui cuan cˈaˈru naru ta̱ba̱nu re, ba̱nu usilal, il xtokˈoba ku ut choa̱tenkˈa, chan. 23 Li Jesús quixye: ―¿Cˈaˈut nak nacaye “cui naru”? ¿Ma incˈaˈ nacanau nak cui nacatpa̱ban chixjunil naru xba̱nunquil? chan. 24 Saˈ junpa̱t quia̱tinac lix yucuaˈ li al ut quixye chi cau, ―La̱in ninpa̱b. China̱tenkˈa re nak tinpa̱b chi tzˈakal.― 25 Nak li Jesús quiril nak saˈ junpa̱t yo̱queb chi chˈutla̱c nabal li tenamit, quixchˈila li ma̱us aj musikˈej. Quixye re: ―At ma̱us aj musikˈej, la̱at nacatmemobresin. La̱at nacattzˈapoc xic. La̱in tinye a̱cue, elen riqˈuin li al aˈin ut mat‑oc chic riqˈuin, chan. 26 Ut li ma̱us aj musikˈej quixjap re ut quixchˈikle chi cau li al. Tojoˈnak qui‑el riqˈuin. Ut li al chanchan camenak quicana. Nabal li tenamit queˈyehoc re nak xcam. 27 Ut li Jesús quixchap chi rukˈ li al ut quixcuaclesi ut li al quixakli. 28 Nak qui‑oc li Jesús saˈ cab xjunes rochbeneb lix tzolom, queˈxpatzˈ re: ―¿Cˈaˈut nak incˈaˈ xoru la̱o chirisinquil li ma̱us aj musikˈej? chanqueb. 29 Ut li Jesús quixye reheb: ―Caˈaj cuiˈ riqˈuin ayu̱n ut riqˈuin tijoc naru risinquil li ma̱us aj musikˈej aˈin.―
Li Jesús quixye cuiˈchic resil lix camic
30 Ut nak queˈel aran, queˈnumeˈ saˈ li naˈajej Galilea. Ut li Jesús incˈaˈ quiraj nak teˈxnau nak cuan aran. 31 Yo̱ chixchˈolobanquil xya̱lal chiruheb lix tzolom. Quixye reheb: ―La̱in li Alalbej, tineˈxkˈaxtesi saˈ rukˈeb li cui̱nk li teˈcamsi̱nk cue. Ut nak ac xineˈxcamsi, tincuacli̱k cuiˈchic chi yoˈyo saˈ xya̱nkeb li camenak saˈ rox li cutan.― 32 Aban eb aˈan incˈaˈ queˈxtau ru li cˈaˈru quixye reheb, ut queˈxucuac chixpatzˈbal cˈaˈru xya̱lal li quixye.
Li nim xcuanquil, aˈan li nacˈanjelac chiruheb li ras ri̱tzˈin
33 Queˈcuulac saˈ li tenamit Capernaum. Nak cuanqueb saˈ cab quixpatzˈ reheb lix tzolom: ―¿Cˈaˈru li yo̱quex chixcuechˈinquil rix nak yo̱co chi cha̱lc? chan. 34 Mem queˈcana ut incˈaˈ chic queˈchakˈoc xban nak yo̱queb chixcuechˈinquil rix ani reheb li nim xcuanquil. 35 Li Jesús quicˈojla ut quixbokeb li cablaju chi xtzolom riqˈuin ut quixye reheb: ―Li ani ta̱raj nak ta̱qˈuehekˈ xcuanquil, chixcubsihak rib ut chicˈanjelak chiruheb chixjunileb.― 36 Quixchap chi rukˈ jun li chˈina al ut quixqˈue saˈ xyiheb. Quixkˈalu ut quixye reheb: 37 ―Li ani naxqˈue xlokˈal li toj kˈun xchˈo̱l joˈ li chˈina al aˈin saˈ incˈabaˈ la̱in, naxqˈue ajcuiˈ inlokˈal la̱in. Ut ma̱cuaˈ caˈaj cuiˈ la̱in naxqˈue inlokˈal. Naxqˈue aj ban cuiˈ xlokˈal li Dios li quitaklan chak cue.―
Li ani incˈaˈ xicˈ na‑iloc ke, aˈan na‑oquen chikix
38 Laj Juan quixye re li Jesús: ―At Ka̱cuaˈ, jun cui̱nk xkil chak leˈ. Yo̱ chi isi̱nc ma̱us aj musikˈej saˈ a̱cˈabaˈ. Ut la̱o xkaye re nak incˈaˈ tixba̱nu aˈan xban nak moco kacomon ta.― 39 Ut li Jesús quixye reheb: ―Me̱kˈus xban nak ma̱ ani ta̱ba̱nu̱nk junak milagro saˈ incˈabaˈ la̱in ut mokon ta̱oc ta chintzˈekta̱nanquil. 40 Li ani incˈaˈ xicˈ na‑iloc ke, aˈan na‑oquen chikix. 41 Li ani ta̱qˈuehok jun secˈak haˈ e̱re saˈ incˈabaˈ la̱in xban nak la̱ex cualal incˈajol, relic chi ya̱l tinye e̱re nak tixcˈul lix kˈajca̱munquil.―
Xiu xiu li tˈanecˈ saˈ li ma̱c
42 Li ani ta̱poˈok xchˈo̱leb li toj kˈuneb xchˈo̱l, us raj xcutbal saˈ li palau chi bacˈbo junak nimla pec chi xcux. 43 Cui la̱ cuukˈ ta̱qˈuehok a̱cue chi ma̱cobc, us raj cui ta̱yocˈ. Mas us nak cua̱nk la̱ yuˈam chi junelic riqˈuin jun ajcuiˈ la̱ cuukˈ chiru nak tatxic riqˈuin cuib la̱ cuukˈ saˈ li xbalba, bar cuiˈ incˈaˈ ta̱chupk li xam. 44 Aran incˈaˈ teˈca̱mk li motzoˈ chi moco li xam ta̱chupk. 45 Cui la̱ cuok ta̱qˈuehok a̱cue chi ma̱cobc, us raj cui ta̱yocˈ. Mas us nak cua̱nk la̱ yuˈam chi junelic riqˈuin jun la̱ cuok chiru nak tatxic riqˈuin cuib la̱ cuok saˈ li xbalba, bar cuiˈ incˈaˈ ta̱chupk li xam. 46 Aran incˈaˈ teˈca̱mk li motzoˈ chi moco li xam ta̱chupk. 47 Cui li xnakˈ a̱cuu ta̱qˈuehok a̱cue chi ma̱cobc, us raj cui ta̱cuisi. Mas us nak tat‑oc saˈ xnimajcual cuanquilal li Dios riqˈuin jun li xnakˈ a̱cuu chiru nak tatxic saˈ li xbalba riqˈuin cuib xnakˈ a̱cuu. 48 Aran incˈaˈ teˈca̱mk li motzoˈ chi moco li xam ta̱chupk. 49 Joˈ nak naqˈueman li atzˈam chiru li tib re nak incˈaˈ nachuhoˈ, joˈcan ajcuiˈ nak nayaleˈ rix li kapa̱ba̱l. Chanchan riqˈuin xam nayaleˈ rix xban li raylal nakacˈul. 50 Cha̱bil li atzˈam, abanan cui na‑osoˈ lix quiˈal ma̱cˈaˈ chic na‑oc cuiˈ. Joˈcan ajcuiˈ la̱ex chi cua̱nk e̱cha̱bilal ut cua̱nkex saˈ usilal chi ribil e̱rib.
Copyright © 2000 by Wycliffe Bible Translators International