Old/New Testament

Paandam Batok sa Pagsimba sa mga Dios-dios

13 “Kon may isa ka propeta ukon manugsaysay sang kahulugan sang damgo nga magpromisa sa inyo nga magpakita siya sang mga milagro kag makatilingala nga mga butang, ² kag matabo ang iya ginsiling, kag magsiling siya, ‘Magsunod kita kag magsimba sa iban nga mga dios’ (ang mga dios nga wala ninyo makilal-i), ³ indi kamo magpati sa iya. Ginatestingan lang kamo sang Ginoo nga inyo Dios kon bala ginahigugma ninyo siya sa bug-os ninyo nga tagipusuon kag kalag. ⁴ Ang Ginoo lang nga inyo Dios ang dapat ninyo sundon kag tahuron. Tumana ang iya mga sugo kag sunda ninyo siya; alagari ninyo siya kag magpabilin kamo sa iya. ⁵ Kinahanglan nga patyon inang propeta ukon manugsaysay sang kahulugan sang damgo, tungod kay nagatudlo siya nga magrebelde kamo sa Ginoo nga inyo Dios nga nagpaguwa sa inyo sa Egipto kag nagluwas sa inyo sa pagkaulipon. Ina nga tawo nagatinguha lang sa pagpalayo sa inyo sa mga pamaagi nga ginmando sang Ginoo nga inyo Dios nga inyo sundon. Dapat dulaon ninyo ini nga kalautan^[a] sa inyo.

⁶ “Halimbawa ang imo utod ukon anak, ukon ang imo pinalangga nga asawa ukon ang imo labing suod nga abyan, magganyat sa imo sa sekreto kag magsiling, ‘Masimba kita sa iban nga mga dios’ (ang mga dios nga wala mo makilal-i kag bisan sang imo mga katigulangan, ⁷ mga dios nga ginasimba sang mga tawo sa inyo palibot ukon sang mga tawo sa malayo nga lugar), ⁸ indi ka gid magpadala-dala ukon magpamati sa iya. Indi mo siya pagkaluoyan ukon pag-apinan. ⁹ Kinahanglan nga patyon gid siya. Ikaw ang una nga magbato sa pagpatay sa iya, kag dayon ang tanan nga tawo. ¹⁰ Batuhon siya hasta nga mapatay tungod kay nagtinguha siya sa pagpalayo sa imo sa Ginoo nga imo Dios, nga nagpaguwa sa imo sa Egipto nga sa diin gin-ulipon kamo. ¹¹ Dayon mabatian ini sang tanan nga Israelinhon kag mahadlok sila, kag wala na dayon sing may maghimo sang sining malaot nga buhat sa inyo.

¹² “Halimbawa makabalita kamo didto sa isa sa mga banwa nga ginahatag sang Ginoo nga inyo Dios nga inyo pagapuy-an, ¹³ nga may malaot nga mga tawo nga nagapatalang kag nagatulod sa mga pumuluyo sang amo nga banwa nga magsimba sa iban nga mga dios nga wala ninyo makilal-i, ¹⁴ kinahanglan nga usisaon ninyo sing maayo kon matuod ini. Kag kon matuod nga natabo ining makangilil-ad nga buhat, ¹⁵ kinahanglan nga pamatyon gid ninyo ang tanan nga pumuluyo sang amo nga banwa pati ang ila kasapatan. Laglagon ninyo sila sing bug-os.^{[b] 16} Tipuna ninyo ang tanan nga inyo makuha sa amo nga banwa kag tumpuka ini sa tunga sang plasa, kag dayon sunuga ini kag ang bug-os nga banwa bilang isa ka halad nga ginasunog para sa Ginoo nga inyo Dios. Ini nga banwa magapabilin nga guba hasta san-o; indi na gid ini pagpatindugon liwat. ¹⁷ Indi gid ninyo pagtaguon ang bisan ano nga butang dira nga natalana na nga laglagon sing bug-os. Kon tumanon ninyo ini tanan, dulaon sang Ginoo ang iya puwerte nga kaakig, kag kaluoyan niya kamo. Kag sa iya kaluoy, padamuon niya kamo suno sa iya ginsumpa sa inyo mga katigulangan. ¹⁸ Himuon ini sang Ginoo nga inyo Dios kon tumanon ninyo ang tanan niya nga sugo nga ginahatag ko sa inyo subong, kag kon maghimo kamo sing matarong sa iya panulok.

Ginadilian nga mga Pagsulundan sa Pagpangasubo sa Patay

14 “Mga anak kamo sang Ginoo nga inyo Dios. Gani kon magpangasubo kamo sa patay, indi ninyo pagpilasan ang inyo kaugalingon ukon pagkiskisan ang inyo ulo. ² Kay katawhan kamo nga ginseparar para sa Ginoo nga inyo Dios. Sa tanan nga tawo sa kalibutan, kamo ang ginpili sang Ginoo nga inyo Dios nga mangin iya espesyal nga katawhan.

Ang mga Sapat nga Ginakabig nga Matinlo kag Mahigko^(A)

³ “Indi kamo magkaon sang bisan ano nga sapat nga ginakabig nga mahigko. ⁴ Amo ini ang mga sapat nga puwede ninyo kaunon: baka, karnero, kanding, ⁵ usa, talunon nga kanding, talunon nga karnero kag iban pa nga klase sang usa.^{[c] 6} Puwede ninyo kaunon ang bisan ano nga sapat nga nagapihak ang ila kuko kag nagausang liwat sang ila kinaon. ⁷ Pero indi ninyo pagkaunon ang mga sapat nga nagausang liwat sang ila kinaon pero wala nagapihak ang ila kuko, pareho sang kamelyo, koneho kag badier.^[d] Ini nga mga sapat kabigon ninyo nga mahigko. ⁸ Indi man ninyo pagkaunon ang baboy, kay bisan tuod nga nagapihak ang iya kuko wala ini nagausang liwat sang iya kinaon. Indi gid kamo magkaon sang sini nga mga sapat ukon magtandog sang ila patay nga mga lawas.

⁹ “Puwede ninyo kaunon ang bisan ano nga sapat nga nagakabuhi sa tubig nga may mga sirik kag mga himbis. ¹⁰ Pero indi gid ninyo pagkaunon ang wala sing sirik kag himbis. Kabigon ninyo ini nga mahigko. ¹¹ Puwede ninyo kaunon ang bisan ano nga klase sang pispis nga ginakabig nga matinlo. ^12-18 Pero indi gid ninyo pagkaunon ang mga agila, mga uwak, mga pispis nga nagakaon sang bangkay sang tawo ukon sapat, mga dapay, mga bukaw, mga murugmon, mga pispis nga nagapangdagit sang mga isda, mga tulabong, mga dugwak^[e] kag mga kabog. ¹⁹ Indi man ninyo pagkaunon ang mga sapat-sapat nga nagalupad. ²⁰ Pero puwede ninyo kaunon ang mga sapat nga nagalupad nga ginakabig nga matinlo.

²¹ “Indi ninyo pagkaunon ang bisan ano nga sapat nga patay na. Puwede ninyo ini ihatag ukon ibaligya sa mga indi Israelinhon nga nagaestar sa inyo mga banwa, kag ila ini kaunon. Pero kamo iya indi gid magkaon sini, kay ginseparar kamo nga katawhan para sa Ginoo nga inyo Dios.

“Indi ninyo paglutua ang tinday nga kanding sa gatas sang iya inang.

Ang Inyo Ikanapulo

²² “Kinahanglan nga painon ninyo ang ikanapulo sang tanan nga patubas sang inyo uma kada tuig. ²³ Dal-a ninyo ang ikanapulo sang inyo mga uyas, duga sang ubas, lana, kag ang kamagulangan sang inyo mga kasapatan sa lugar nga pilion sang Ginoo nga inyo Dios nga sa diin padunggan siya. Kag didto ninyo ini kaunon sa iya presensya. Himuon ninyo ini agod makahibalo kamo magtahod permi sa Ginoo nga inyo Dios. ²⁴ Pero kon malayo gani sa inyo ang amo nga lugar nga pilion sang Ginoo, kag mabudlayan kamo sa pagdala sang ikanapulo sang mga pagpakamaayo sang Ginoo nga inyo Dios, ²⁵ bayluhan ninyo ang inyo ikanapulo sang kuwarta kag dal-on ninyo ang kuwarta didto sa lugar nga pilion sang Ginoo nga inyo Dios. ²⁶ Dayon ibakal ninyo ang kuwarta sang baka, karnero, bino, ukon sang bisan ano nga inyo naluyagan. Dayon kaunon ninyo ini sang inyo pamilya sa presensya sang Ginoo nga inyo Dios kag magkinalipay. ²⁷ Kag indi ninyo pagkalimtan ang mga Levita nga nagaestar sa inyo mga banwa, kay wala sila sing duta nga palanublion.

²⁸ “Sa katapusan sang kada ikatlo nga tuig, tipuna ninyo ang ikanapulo sang inyo patubas sa amo nga tuig, kag dal-a ini sa ginataguan sini sa inyo mga banwa. ²⁹ Ihatag ninyo ini sa mga Levita (nga wala sing duta nga palanublion), sa mga indi Israelinhon, sa mga ilo, kag sa mga balo nga babayi nga nagaestar sa inyo mga banwa agod makakaon man sila kag mabusog. Kon himuon ninyo ini, pakamaayuhon kamo sang Ginoo nga inyo Dios sa tanan ninyo nga ginahimo.

Ang Pagkansela sang Utang

15 “Sa katapusan sang kada ikapito nga tuig, kinahanglan nga kanselahon na ninyo ang tanan nga utang. ² Amo ini ang inyo himuon: Kinahanglan nga kanselahon na sang nagpautang ang utang sang iya kapareho nga Israelinhon. Indi na niya pagsukton kay nag-abot na ang tion nga gintalana sang Ginoo nga kanselahon ang mga utang. ³ Puwede ninyo sukton ang mga indi Israelinhon, pero kinahanglan nga kanselahon ninyo ang utang sang inyo kapareho nga Israelinhon.

⁴ “Dapat wala sing imol sa inyo, kay pakamaayuhon gid kamo sang Ginoo nga inyo Dios sa duta nga ginahatag niya sa inyo nga inyo panag-iyahan. ⁵ Ina kon tumanon gid ninyo ang Ginoo nga inyo Dios kag sundon sing maayo ang tanan nga sugo nga ginahatag ko sa inyo subong. ⁶ Pakamaayuhon kamo sang Ginoo nga inyo Dios suno sa iya ginpromisa sa inyo. Madamo nga mga nasyon ang manghulam sa inyo pero kamo iya indi magpanghulam. Dumalahan ninyo ang madamo nga mga nasyon pero kamo iya indi pagdumalahan.

⁷ “Kon may ara gid man sang imol sa inyo mga banwa, sa duta nga ginahatag sa inyo sang Ginoo nga inyo Dios, indi kamo magdinalok sa ila. ⁸ Kundi magmaalwan kamo kag pahulamon ninyo sila sang ila mga kinahanglanon. ⁹ Indi kamo maghunahuna sing malain, nga tungod nga malapit na ang ikapito nga tuig, ang tuig nga kanselahon na ang mga utang, indi na lang kamo magpahulam sa inyo imol nga kasimanwa. Kon magdangop ining imol nga tawo sa Ginoo tungod sa inyo ginhimo, may salabton kamo. ¹⁰ Maghatag kamo sa iya sing maalwan nga wala nagalangot ang inyo buot. Kon himuon ninyo ini pakamaayuhon kamo sang Ginoo nga inyo Dios sa tanan ninyo nga ginahimo. ¹¹ Indi madula nga may mga imol sa inyo nasyon, gani ginamanduan ko kamo nga magmaalwan gid kamo sa ila.

Ang Pagtratar sa mga Ulipon^(B)

¹² “Kon ang imo kapareho nga Hebreo, lalaki man ukon babayi, ginbaligya sa imo bilang ulipon, kag nag-alagad siya sa imo sa sulod sang anom ka tuig, kinahanglan nga hilwayon mo siya sa ikapito nga tuig. ¹³ Kag kon hilwayon mo na siya, indi siya pagpalakta nga wala sing dala. ¹⁴ Hatagi siya nga may kaalwan sang imo mga kasapatan, trigo, kag duga sang ubas suno sa pagpakamaayo sang Ginoo nga imo Dios sa imo. ¹⁵ Dumdumon ninyo nga mga ulipon man kamo sadto sa Egipto kag ginhilway man kamo sang Ginoo nga inyo Dios. Amo ina nga ginahatag ko ini nga sugo sa inyo subong.

¹⁶ “Pero kon magsiling ang imo ulipon sa imo, ‘Indi ako maghalin sa imo kay palangga ko ikaw kag ang imo panimalay, kag maayo ang akon kahimtangan diri sa imo,’ ¹⁷ dal-on mo siya sa puwertahan sang imo balay kag tuhugan mo siya sa dulunggan sang inugtuhog kag mangin ulipon mo na siya sa bug-os niya nga kabuhi. Amo man sini ang himuon mo sa imo ulipon nga babayi.

¹⁸ “Indi maglangot ang imo buot kon hilwayon mo ang imo ulipon kay ang bili sang iya pagserbisyo sa imo sa sulod sang anom ka tuig doble pa sa suhol sang isa ka trabahador. Kon himuon mo ini pakamaayuhon sang Ginoo nga inyo Dios ang tanan mo nga ginahimo.

Ang Kamagulangan nga mga Sapat

¹⁹ “Iseparar ninyo para sa Ginoo nga inyo Dios ang tanan nga kamagulangan nga lalaki sang inyo mga kasapatan. Indi ninyo pagpaobraha ang mga kamagulangan sang inyo mga baka ukon pagguntingan ang mga kamagulangan sang inyo mga karnero. ²⁰ Sa baylo, kaunon ninyo ini kag sang inyo pamilya sa presensya sang Ginoo nga inyo Dios sa lugar nga iya pilion. Amo ina ang inyo himuon kada tuig. ²¹ Pero kon ang ini nga sapat may deperensya, halimbawa piang ukon bulag ukon iban pa nga depekto, kinahanglan nga indi ninyo ini pag-ihalad sa Ginoo nga inyo Dios. ²² Sa baylo, kaunon ninyo ini sa inyo mga banwa. Ang tanan makakaon sini, ginakabig man siya nga mahigko ukon matinlo, pareho sang pagkaon ninyo sang usa ukon gasela. ²³ Pero kinahanglan nga indi ninyo pagkaunon ang dugo, kundi iula ninyo ini sa duta pareho sang tubig.

Ang Labing Importante nga Sugo^(A)

²⁸ May isa ka manunudlo sang Kasuguan didto nga nakabati sang ila diskusyon. Nabatian niya nga maayo ang sabat ni Jesus. Gani nagpalapit siya kag nagpamangkot man, “Ano gid bala ang labing importante nga sugo?” ²⁹ Nagsabat si Jesus, “Ang labing importante nga sugo amo ini: ‘Pamati kamo, katawhan sang Israel! Ang Ginoo nga aton Dios amo lang ang Ginoo. ³⁰ Gani higugmaon mo ang Ginoo nga imo Dios sa bug-os mo nga tagipusuon, sa bug-os mo nga kalag, sa bug-os mo nga hunahuna kag sa bug-os mo nga kusog.’^{[a] 31} Ang madason nga labing importante nga sugo amo ini: ‘Higugmaon mo ang imo isigkatawo pareho sang paghigugma mo sa imo kaugalingon.’^[b] Wala na sing sugo nga labaw pa sa sining duha.” ³² Nagsiling ang manunudlo sang Kasuguan sa iya, “Husto ka manunudlo! Matuod ang imo ginasiling nga may isa lang ka Dios kag wala na sing iban pa. ³³ Kag ang paghigugma sa iya sa bug-os nga tagipusuon, sa bug-os nga hunahuna, kag sa bug-os nga kusog, kag ang paghigugma sa aton isigkatawo pareho sang paghigugma naton sa aton kaugalingon mas importante sang sa tanan nga halad nga ginasunog^[c] kag iban pa nga mga halad.” ³⁴ Pagkabati ni Jesus nga husto gid ang iya mga sabat, nagsiling siya sa iya, “Malapit ka na nga masakop sa paghari sang Dios.” Halin sadto wala na gid sing may nangahas nga magpamangkot kay Jesus.

Ang Pamangkot Parte sa Cristo^(B)

³⁵ Sang nagapanudlo si Jesus sa templo nagsiling siya, “Ngaa nagasiling ang mga manunudlo sang Kasuguan nga ang Cristo kaliwat lang ni David? ³⁶ Si David mismo nga gintuytuyan sang Espiritu Santo nagsiling,

³⁷ Kon gintawag siya ni David nga iya Ginoo, paano bala nga siya kaliwat lang ni David?”

Nagpaandam si Jesus Batok sa mga Manunudlo sang Kasuguan^(C)

Naluyag magpamati kay Jesus ang madamo gid nga mga tawo. ³⁸ Sa iya mga pagpanudlo nagsiling siya, “Mag-andam kamo sa mga manunudlo sang Kasuguan nga gusto maglagaw-lagaw nga nagasuksok sang espesyal nga bayo.^[e] Sa mga lugar nga madamo sang tawo,^[f] gusto nila nga tahuron sila. ³⁹ Sa mga simbahan ukon sa mga punsyon, ginapili gid nila ang mga pulungkuan nga para sa mga dungganon. ⁴⁰ Ginaubos nila kuha ang mga pagkabutang sang mga balo nga babayi, kag ginatabon-tabunan lang nila ang ila ginahimo paagi sa malawig nga mga pagpangamuyo. Ini sila magabaton sang mas dako nga silot.”

Ang Halad sang Balo nga Babayi^(D)

⁴¹ Nagpungko si Jesus sa tupad sang ginahulugan sang kuwarta didto sa templo kag ginpanilagan niya ang mga tawo nga nagahulog sang ila mga kuwarta. Madamo nga mga manggaranon ang nagahulog sang dalagko nga mga kantidad. ⁴² May nagpalapit nga isa ka imol nga balo nga babayi kag naghulog sang duha lang ka sinsilyo. ⁴³ Gintawag ni Jesus ang iya mga sumulunod kag nagsiling sa ila, “Sa pagkamatuod, mas madamo ang ginhulog sang imol nga balo sang sa tanan nga naghatag. ⁴⁴ Kay sila madamo ang ila kuwarta kag ang ila ginhatag baliwala lang sa ila; pero ang balo, bisan imol siya, ginhatag niya ang tanan nga iya ginasaligan agod mabuhi.”