Old/New Testament

Ang Pinili nga Katawhan sang Dios^(A)

7 “Kon dal-on na gani kamo sang Ginoo nga inyo Dios didto sa duta nga inyo pagasudlon kag panag-iyahan, ipatabog niya sa inyo ang pito ka nasyon nga mas madamo kag mas gamhanan pa sang sa inyo: ang mga Hithanon, mga Girgashnon, mga Amornon, mga Canaanhon, mga Periznon, mga Hivhanon, kag mga Jebusnon. ² Kag kon itugyan na sila sang Ginoo nga inyo Dios sa inyo kag pierdihon ninyo sila, laglagon ninyo sila sing bug-os.^[a] Indi kamo maghimo sang kasugtanan sa ila ukon magpakita sang kaluoy sa ila. ³ Indi kamo magpangasawa ukon magpamana sa ila, kag indi ninyo pagtuguti ang inyo mga anak nga magpangasawa ukon magpamana sa ila mga anak, ⁴ kay ipalayo nila sa Ginoo ang inyo mga anak sa pag-alagad sa iban nga mga dios. Kag kon matabo ini, ipaagom sang Ginoo ang iya kaakig sa inyo kag sa gilayon malaglag kamo. ⁵ Sa baylo, amo ini ang inyo himuon: Panggub-a ninyo ang ila mga halaran, pangdugmuka ang ila handumanan nga mga bato, pang-utda ang ila mga hulohaligi nga simbolo sang diosa nga si Ashera, kag sunuga ang ila mga dios-dios. ⁶ Kay kamo nga katawhan ginseparar para sa Ginoo nga inyo Dios. Sa tanan nga katawhan, kamo ang ginpili sang Ginoo nga inyo Dios nga mangin iya espesyal nga katawhan.

⁷ “Ginpili kamo kag ginhigugma sang Ginoo indi tungod nga mas madamo kamo sang sa iban nga mga katawhan, kay kamo pa gani ang pinakadiutay sa tanan. ⁸ Ginpili niya kamo tungod kay ginahigugma niya kamo kag ginatuman niya ang iya ginsumpa sa inyo mga katigulangan. Amo gani nga ginpaguwa niya kamo sa Egipto paagi sa iya puwerte nga gahom, kag ginhilway sa pagkaulipon sa Faraon nga hari sang Egipto. ⁹ Hunahunaon ninyo nga ang Ginoo nga inyo Dios amo lang ang Dios. Masaligan siya nga Dios, kag ginatuman niya ang iya kasugtanan nga amo ang paghigugma sa madamo nga kaliwat nga nagahigugma sa iya kag nagatuman sang iya mga sugo. ¹⁰ Pero ang mga wala nagahigugma sa iya silutan gid niya dayon kag laglagon.

Ang Balos sa Pagkamatinumanon^(B)

¹¹ “Gani tumanon gid ninyo sing maayo ang mga sugo kag mga pagsulundan nga ginahatag ko sa inyo subong. ¹² Kon tumanon ninyo ini nga mga sugo kag sundon sing maayo, tumanon sang Ginoo nga inyo Dios ang iya kasugtanan nga higugmaon^[b] niya kamo, subong sang iya ginsumpa sa inyo mga katigulangan. ¹³ Higugmaon niya kamo, pakamaayuhon, kag padamuon. Hatagan niya kamo sang madamo nga kabataan kag pakamaayuhon ang mga produkto sang inyo duta: ang inyo mga uyas, duga sang ubas, kag lana. Kag padamuon man niya ang inyo kasapatan didto sa duta nga iya ginsumpa nga ihatag sa mga katigulangan ninyo kag sa inyo. ¹⁴ Pakamaayuhon niya kamo labaw sa iban nga mga katawhan. Wala sing lalaki sa inyo nga mabaog ukon babayi nga mabaw-as, kag amo man sa inyo mga kasapatan. ¹⁵ Protektaran kamo sang Ginoo sa tanan nga balatian. Indi niya pag-ipadala sa inyo atong makangilil-ad nga mga balatian nga inyo nakita didto sa Egipto, pero ipadala niya ini sa tanan nga nagadumot sa inyo. ¹⁶ Kinahanglan nga pamatyon ninyo ang tanan nga katawhan nga ginatugyan sang Ginoo nga inyo Dios sa inyo. Indi ninyo sila pagkaluoyi, kag indi kamo mag-alagad sa ila mga dios, kay mangin siod ini para sa inyo.

¹⁷ “Basi bala magsiling kamo sa inyo kaugalingon, ‘Mas gamhanan pa ini nga mga nasyon sang sa aton. Paano bala naton sila mapalayas?’ ¹⁸ Pero indi kamo magkahadlok sa ila, kundi dumdumon ninyo sing maayo kon ano ang ginhimo sang Ginoo nga inyo Dios sa hari sang Egipto^[c] kag sa tanan nga Egiptohanon. ¹⁹ Nakita ninyo mismo ang dalagko nga mga pagtilaw, ang mga milagro, mga makatilingala nga butang, kag puwerte nga gahom nga gin-gamit sang Ginoo nga inyo Dios sa pagpaguwa sa inyo. Pareho man sini ang pagahimuon sang Ginoo nga inyo Dios sa tanan nga katawhan nga inyo ginakahadlukan. ²⁰ Kag dayon padal-an sila sang Ginoo nga inyo Dios sang mga alingayo hasta nga malaglag bisan atong nagkalabilin nga nakapanago. ²¹ Indi kamo magkahadlok sa ila kay ang Ginoo nga inyo Dios kaupod ninyo, kag gamhanan kag makatilingala siya nga Dios. ²² Amat-amat nga ipatabog sa inyo sang Ginoo nga inyo Dios ina nga mga nasyon. Indi ninyo sila pag-ubuson pahalin dayon, kay kon himuon ninyo ini magadamo ang talunon nga mga sapat. ²³ Pero itugyan sila sang Ginoo nga inyo Dios sa inyo. Pasalasalahon niya sila hasta nga malaglag sila. ²⁴ Itugyan niya sa inyo ang ila mga hari. Pamatyon ninyo sila, kag malimtan na sila. Wala sing bisan isa sa ila nga makadaog sa inyo, kag pamatyon ninyo sila tanan. ²⁵ Sunugon ninyo ang ila mga dios-dios, kag indi ninyo paghandumon ang mga bulawan kag mga pilak sini. Indi gid ninyo ini pagkuhaon kay mangin siod ini sa inyo. Likawan gid ninyo ini kay ginakangil-aran ini sang Ginoo nga inyo Dios. ²⁶ Indi kamo magdala sa inyo balay sang sining makangilil-ad nga mga butang, agod indi man kamo paglaglagon kaupod sini. Dapat kangil-aran gid ninyo ini, kay ini nga mga butang kinahanglan nga laglagon sing bug-os.

Indi Ninyo Pagkalimti ang Dios

8 “Sundon gid ninyo sing maayo ang tanan nga sugo nga ginahatag ko sa inyo subong, agod padayon kamo nga mabuhi kag magdamo, kag makapanag-iya sa duta nga ginsumpa sang Ginoo nga ihatag sa inyo mga katigulangan. ² Dumduma ninyo kon paano kamo gintuytuyan sang Ginoo nga inyo Dios sa inyo pagpanglakaton sa kamingawan sa sulod sang 40 ka tuig. Ginhimo niya ini sa pagpaubos sa inyo kag sa pagtilaw sa inyo agod mahibaluan kon ano gid ang sa sulod sang inyo tagipusuon, kon bala tumanon ninyo ang iya mga sugo ukon indi. ³ Ginpapaubos niya kamo paagi sa pagpagutom sa inyo kag dayon ginhatagan niya kamo sang manna—isa ka klase sang pagkaon nga wala pa gid ninyo matilawi halin sang una bisan sang inyo mga katigulangan. Ginhimo ini sang Ginoo sa pagtudlo sa inyo nga indi lang sa pagkaon mabuhi ang tawo, kundi sa tagsa ka pulong sang Ginoo. ⁴ Sa sulod sang 40 ka tuig wala magdaan ang inyo mga bayo kag wala malap-uki ang inyo mga tiil sa pagpanglakaton. ⁵ Dapat mareyalisar ninyo nga subong nga ang amay nagadisiplina sa iya anak, ang Ginoo nga inyo Dios nagadisiplina man sa inyo.

⁶ “Gani tumana ninyo ang mga sugo sang Ginoo nga inyo Dios. Magkabuhi kamo suno sa iya mga pamaagi kag tahura ninyo siya. ⁷ Kay dal-on kamo sang Ginoo nga inyo Dios sa maayo nga duta, nga may mga ililigan sang tubig kag mga tuburan nga nagailig sa mga patag kag mga bukid. ⁸ Ina nga duta may mga trigo, barley, ubas, higos, pomegranata, olibo kag dugos. ⁹ Indi kamo mawad-an sang pagkaon sa sina nga duta kag indi kamo pagkulangon sang bisan ano. Bugana sang mga salsalon ang mga bato kag sang mga saway ang mga bukid. ¹⁰ Kon makapagusto na gani kamo kaon, dayawa ninyo ang Ginoo nga inyo Dios tungod sa maayo nga duta nga iya ginhatag sa inyo.

¹¹ “Mag-andam gid kamo nga indi ninyo malimtan ang Ginoo nga inyo Dios kag indi ninyo masupak ang iya mga sugo kag mga pagsulundan nga ginahatag ko sa inyo subong. ¹² Kon makapagusto na gani kamo kaon kag makapatindog na sang maayo nga mga balay nga maestaran ¹³ kag magdamo na ang inyo mga kasapatan, pilak, bulawan kag mga pagkabutang, ¹⁴ mag-andam kamo nga indi kamo magpabugal kag magkalipat sa Ginoo nga inyo Dios nga nagpaguwa sa inyo sa Egipto nga sa diin gin-ulipon kamo. ¹⁵ Gintuytuyan niya kamo sa malapad kag makahaladlok nga kamingawan nga may dalitan nga mga man-og kag mga iwi-iwi. Kag ini nga lugar wala sing tubig, pero ginhatagan niya kamo sang tubig halin sa bato bantiling. ¹⁶ Didto sa kamingawan, ginahatagan niya kamo sang manna—isa ka pagkaon nga wala makilala sang inyo mga katigulangan. Ginhimo ini sang Ginoo sa pagpaubos sa inyo kag sa pagtilaw sa inyo agod sa ulihi mangin maayo ang inyo kahimtangan. ¹⁷ Basi bala masiling kamo sa inyo kaugalingon, ‘Paagi sa akon gahom kag kusog naangkon ko ini tanan nga manggad.’ ¹⁸ Pero dumdumon gid ninyo nga ang Ginoo nga inyo Dios amo ang naghatag sa inyo sang abilidad nga magmanggaranon kamo, kag ginhimo niya ini agod matuman niya ang iya kasugtanan nga iya ginsumpa sa inyo mga katigulangan. Ginatuman niya gani ini subong.

¹⁹ “Pero ginapaandaman ko na kamo subong nga kon kalimtan ninyo ang Ginoo nga inyo Dios, kag magsunod kamo sa iban nga mga dios kag magsimba kag mag-alagad sa ila, sigurado gid nga malaglag kamo. ²⁰ Subong nga ginpanglaglag sang Ginoo ang mga nasyon sa inyo atubangan, panglaglagon man niya kamo kon indi kamo magtuman sa Ginoo nga inyo Dios.

Pagdaog Paagi sa Bulig sang Dios

9 “Pamati kamo, katawhan sang Israel. Manugtabok na kamo sa Jordan agod panag-iyahan ang mga nasyon nga mas dalagko kag mas gamhanan pa sang sa inyo. Ang ila sini mga banwa dalagko kag may mataas nga mga pader nga daw nagalambot na sa langit. ² Ang ila mga pumuluyo makusog kag mataas—mga kaliwat ni Anak! Nahibaluan man ninyo ang parte sa mga kaliwat ni Anak kag nabatian ninyo nga wala sing may makabato sa ila. ³ Pero karon makita ninyo nga ang Ginoo nga inyo Dios magauna tabok sa inyo nga daw pareho sa kalayo nga nagapanglamon sa inyo mga kaaway. Pierdihon niya sila agod madali ninyo sila matabog kag malaglag suno sa ginpromisa sang Ginoo sa inyo.

⁴ “Kon mapatabog na gani sila sa inyo sang Ginoo nga inyo Dios, indi kamo magsiling sa inyo kaugalingon, ‘Gindala kita diri sang Ginoo sa pagpanag-iya sining duta tungod kay matarong kita.’ Indi amo sina. Ipatabog sila sang Ginoo sa inyo tungod kay malaot sila nga mga nasyon. ⁵ Panag-iyahan ninyo ang ila duta indi tungod kay matarong kamo ukon maayo kamo nga mga tawo kundi tungod kay malaot sila, kag agod matuman sang Ginoo nga inyo Dios ang iya ginsumpa sa inyo mga katigulangan nga si Abraham, Isaac, kag Jacob. ⁶ Gani dumdumon ninyo nga indi tungod nga mga matarong kamo nga ginahatag sang Ginoo nga inyo Dios ining maayo nga duta nga inyo panag-iyahan, kay sa matuod lang, mga matig-a kamo sing ulo.

⁷ “Dumduma ninyo kon paano ninyo ginpaakig ang Ginoo nga inyo Dios sa kamingawan. Halin sang adlaw nga nagguwa kamo sa Egipto hasta subong permi lang kamo nagarebelde sa Ginoo. ⁸ Bisan didto sa Bukid sang Sinai,^[d] ginpaakig ninyo ang Ginoo, gani gusto na lang niya nga pamatyon kamo. ⁹ Sang nagsaka ako sa bukid sa pagkuha sang malapad nga mga bato nga sa diin nasulat ang kasugtanan sang Ginoo nga iya ginhimo sa inyo, nagpabilin ako didto sa sulod sang 40 ka adlaw kag 40 ka gab-i nga wala sing kaon-kaon kag inom-inom. ¹⁰ Ginhatag sang Ginoo sa akon ang duha ka malapad nga bato nga siya mismo ang nagsulat sang tanan nga pulong nga ginhambal niya sa inyo halin sa kalayo didto sa Bukid sang Sinai samtang nagatipon kamo.

¹¹ “Ining duha ka malapad nga bato nga sa diin nasulat ang kasugtanan ginhatag sang Ginoo sa akon pagkatapos sang 40 ka adlaw kag 40 ka gab-i. ¹² Dayon nagsiling ang Ginoo sa akon, ‘Panaog ka gilayon kay ang imo katawhan nga imo ginpangunahan sa pagguwa sa Egipto nangin malaot na. Kadali lang sa ila magtalikod sa akon mga ginsugo sa ila kag naghimo sila sang dios-dios para simbahon nila.’

¹³ “Kag nagsiling pa gid ang Ginoo sa akon, ‘Nakita ko kon daw ano katig-a ang mga ulo sang sini nga katawhan. ¹⁴ Pabay-i lang ako nga laglagon ko sila agod malimtan na sila. Dayon himuon ko ikaw kag ang imo mga kaliwat nga isa ka nasyon nga mas gamhanan kag mas madamo pa sang sa ila.’

¹⁵ “Gani nagdulhog ako halin sa nagadabadaba nga bukid nga dala ang duha ka malapad nga bato nga sa diin nasulat ang kasugtanan. ¹⁶ Kag nakita ko kamo nga nagpakasala sa Ginoo nga inyo Dios. Naghimo kamo sang dios-dios nga torite nga baka. Kadali lang sa inyo magtalikod sa mga ginsugo sang Ginoo sa inyo. ¹⁷ Gani sa inyo atubangan ginlampos ko ang duha ka malapad nga bato kag nagkaladugmok ini.

¹⁸ “Dayon naghapa ako sa atubangan sang Ginoo sa sulod sang 40 ka adlaw kag 40 ka gab-i nga wala sing kaon-kaon kag inom-inom, tungod sa tanan nga sala nga inyo ginhimo. Malaot gid sa panulok sang Ginoo ang inyo ginhimo kag nakapaakig gid sa iya. ¹⁹ Nahadlok ako sa puwerte nga kaakig sang Ginoo kontra sa inyo, kay basi bala pamatyon niya kamo. Pero ginpamatian gihapon ako sang Ginoo. ²⁰ Kag puwerte man sadto ang kaakig sang Ginoo kay Aaron kag gusto man niya siya nga patyon, pero sadto nga tion nagpangamuyo man ako para sa iya. ²¹ Dayon ginkuha ko ang baka nga inyo ginhimo, nga nagtulod sa inyo sa pagpakasala, kag gintunaw ko ini sa kalayo. Pagkatapos gindugmok ko gid ini pareho kapino sang yab-ok, kag ginsabwag sa ililigan sang tubig nga nagahalin sa bukid.

²² “Ginpaakig man ninyo ang Ginoo didto sa Tabera, sa Masa, kag sa Kibrot Hataava.

²³ “Sang ginpalakat kamo sang Ginoo halin sa Kadesh Barnea nagsiling siya sa inyo, ‘Lakat kamo kag panag-iyahi na ninyo ang duta nga ginahatag ko sa inyo.’ Pero nagrebelde kamo; wala ninyo pagtumana ang sugo sang Ginoo nga inyo Dios. Wala kamo nagsalig ukon nagtuman sa iya. ²⁴ Halin sang nakilala ko kamo puro lang pagrebelde sa Ginoo ang inyo ginahimo.

²⁵ “Amo gani nga naghapa ako sadto sa presensya sang Ginoo sa sulod sang 40 ka adlaw kag 40 ka gab-i tungod kay nagsiling ang Ginoo nga laglagon niya kamo. ²⁶ Nagpangamuyo ako sa Ginoo, ‘O Ginoong Dios, indi paglaglaga ang katawhan nga imo ginapanag-iyahan. Ginluwas mo sila kag ginpaguwa sa Egipto paagi sa imo puwerte nga gahom. ²⁷ Indi pagsapaka ang pagkatig-a sing ulo, ang pagkamalaot, kag ang mga sala sang sini nga katawhan, kundi dumduma ang imo mga alagad nga si Abraham, Isaac, kag Jacob. ²⁸ Kon laglagon mo sila, masiling ang mga Egiptohanon, “Ginlaglag sila sang Ginoo kay indi siya makasarang sa pagdala sa ila sa duta nga iya ginpromisa sa ila.” Ukon magasiling sila, “Ginlaglag sila sang Ginoo tungod kay akig siya sa ila; ginpaguwa niya sila sa Egipto kag gindala sa kamingawan agod pamatyon.”

²⁹ “ ‘Pero imo sila nga katawhan. Sila ang katawhan nga imo ginapanag-iyahan nga ginpaguwa mo sa Egipto paagi sa imo puwerte nga gahom.’

¹⁹ Sang sirom na, nagguwa si Jesus kag ang iya mga sumulunod sa siyudad.

Ang Leksyon Parte sa Kahoy nga Higera^(A)

²⁰ Pagkaaga, sang nagapabalik sila pa-Jerusalem, didto naman sila nag-agi sa kahoy nga higera, kag nakita nila nga nalaya ini kag patay na. ²¹ Nadumduman ni Pedro ang natabo. Gani nagsiling siya kay Jesus, “Manunudlo, tan-awa ang kahoy nga higera nga imo ginpakamalaot! Nalaya na!” ²² Nagsiling si Jesus sa ila, “Magtuo kamo sa Dios! ²³ Ang matuod, kon may pagtuo kamo, sarang kamo makasiling sa sini nga bukid, ‘Maghalin ka kag magsaylo sa dagat,’ kag kon wala kamo nagapangduhaduha kundi nagatuo nga ini matabo, matuman ina suno sa inyo ginhambal. ²⁴ Gani ginasugiran ko kamo nga bisan ano ang inyo pangayuon sa Dios sa pangamuyo, magtuo kamo nga nabaton na ninyo, kag mabaton gid ninyo. ²⁵ Kag kon nagapangamuyo kamo, patawara ninyo anay ang mga nakahimo sing sala sa inyo, agod ang inyo mga sala patawaron man sang inyo Amay nga ara sa langit. [²⁶ Kay kon wala kamo nagapatawad sa iban, indi man kamo pagpatawaron sang inyo Amay nga ara sa langit.”]

Ang Pamangkot Parte sa Awtoridad ni Jesus^(B)

²⁷ Pag-abot nila sa Jerusalem, nagbalik si Jesus sa templo. Kag samtang nagalakat siya sa lagwerta sang templo, nagpalapit sa iya ang manugdumala nga mga pari, mga manunudlo sang Kasuguan kag mga manugdumala sang mga Judio. ²⁸ Nagpamangkot sila kay Jesus, “Ano bala ang imo awtoridad sa paghimo sang mga butang nga imo ginahimo diri sa templo? Sin-o ang naghatag sa imo sang awtoridad sa paghimo sini?” ²⁹ Nagsabat si Jesus sa ila, “Mamangkot man ako sa inyo. Sabton anay ninyo ako, pagkatapos sabton ko man kamo kon ano ang akon awtoridad sa paghimo sini nga mga butang. ³⁰ Kay sin-o bala naghalin ang awtoridad ni Juan sa pagbautiso, sa Dios^[a] bala ukon sa tawo? Sabta ninyo ako!” ³¹ Nagbinaisay sila kon ano ang ila isabat, “Kon magsiling kita nga halin sa Dios, masiling siya, ‘Ti ngaa wala kamo nagpati kay Juan?’ ³² Pero kon magsiling kita nga halin sa tawo, maakig sa aton ang mga tawo.” (Hinadlukan sila sa mga tawo kay nagapati ang mga tawo nga si Juan propeta sang Dios.) ³³ Gani nagsabat sila kay Jesus, “Wala kami kahibalo.” Dayon nagsiling si Jesus sa ila, “Ti indi ko man kamo pagsugiran kon kay sin-o awtoridad ginahimo ko ini nga mga butang.”