Beginning

Si Pedro kag si Juan sa Atubangan sang Korte

4 Samtang nagahambal pa si Pedro kag si Juan sa mga tawo, ginpalapitan sila sang mga pari, sang opisyal sang mga guwardya sa templo, kag sang mga Saduceo. ² Naakig sila tungod nga nagapanudlo ining duha nga si Jesus nabanhaw, kag ini nagapamatuod nga may pagkabanhaw. ³ Gani gindakop nila si Pedro kag si Juan. Kuntani imbistigaron nila ang duha, pero tungod nga sirom na, ginsulod lang anay nila sila sa prisohan hasta mag-aga. ⁴ Pero bisan amo ini ang natabo sa ila, madamo sa mga nakabati sang ila pagpanudlo ang nagtuo. Ang mga lalaki lang nga nagtuo mga 5,000.

⁵ Pagkaaga, nagtilipon sa Jerusalem ang mga manugdumala nga mga pari, ang mga manugdumala sang mga Judio, kag ang mga manunudlo sang Kasuguan. ⁶ Didto man si Anas nga pangulo nga pari, si Caifas, si Juan, si Alexander, kag ang iban pa nga mga miyembro sang pamilya ni Anas. ⁷ Gindala sa ila si Pedro kag si Juan kag ginpamangkot, “Sa ano nga gahom kag kay sin-o awtoridad^[a] ang inyo gin-gamit sa pag-ayo sang tawo nga lupog?” ⁸ Si Pedro nga gin-gamhan sang Espiritu Santo nagsabat, “Kamo nga mga pangulo kag mga manugdumala sang mga Judio, ⁹ kon ang ginapamangkot ninyo sa amon parte sa pag-ayo sang tawo nga lupog, ¹⁰ dapat mahibaluan ninyo tanan kag sang tanan nga taga-Israel, nga gin-ayo ang tawo nga ini nga nagatindog diri subong paagi sa ngalan^[b] ni Jesu-Cristo nga taga-Nazaret. Siya amo ang inyo ginlansang sa krus kag ginpatay. Pero ginbanhaw siya sang Dios. ¹¹ Si Jesus amo ang ginatumod nga bato sa Kasulatan nga nagasiling, ‘Ang bato nga ginsikway ninyo nga mga panday amo ang nangin pundasyon nga bato.’^{[c] 12} Wala na sing iban sa bug-os nga kalibutan nga makaluwas sa aton kundi si Jesus lang.”

¹³ Natingala sila kay Pedro kag kay Juan nga wala gid sila nahadlok sa pagsugid, kay nahibaluan nila nga sila mga ordinaryo lang nga mga tawo kag wala sing mataas nga tinun-an. Dayon natalupangdan nila nga ini sila mga kaupod ni Jesus sang una. ¹⁴ Gusto nila nga maghambal kontra sa milagro nga ginhimo nila ni Pedro, pero tungod nga ang tawo nga gin-ayo nagatindog sa tupad ni Pedro kag ni Juan, naghipos na lang sila. ¹⁵ Gani ginpaguwa nila anay si Pedro kag si Juan sa Korte sang mga Judio kag naghambalanay sila. ¹⁶ Siling nila, “Ano bala ang aton himuon sa mga tawo nga ini? Kay bantog na sa bug-os nga Jerusalem nga nakahimo sila sang milagro, kag indi kita makasiling nga butig ini. ¹⁷ Gani agod indi na maglapnag ang ila pagpanudlo sa mga tawo, paandaman ta sila nga indi na gid magtudlo parte kay Jesus.” ¹⁸ Dayon ginpatawag nila si Pedro kag si Juan kag ginsilingan nga indi na gid sila maghambal ukon magpanudlo parte kay Jesus.^{[d] 19} Pero nagsabat si Pedro kag si Juan sa ila, “Abi hunahunaa ninyo sing maayo kon diin sini ang matarong sa panulok sang Dios: ang pagtuman sa inyo ukon ang pagtuman sa Dios? ²⁰ Indi mahimo nga indi kami magsugid parte sa amon nakita kag nabatian.” ²¹ Pero ginpaandaman gihapon sila nga indi na gid magpanugid, kag pagkatapos ginbuy-an sila. Bisan gusto nila kuntani nga sakiton ang duha, indi nila ini mahimo tungod nga nahadlok sila sa mga tawo, kay ang mga tawo nagadayaw sa Dios tungod sa milagro nga natabo. ²² Kay ang tawo nga gin-ayo paagi sa milagro sobra 40 ka tuig nga siya lupog.

Ang Pangamuyo sang mga Tumuluo kay Jesus

²³ Sang nabuy-an na si Pedro kag si Juan, nagbalik sila sa ila mga kaupod, kag ginsugid nila sa ila kon ano ang ginsiling sang manugdumala nga mga pari kag sang mga manugdumala sang mga Judio. ²⁴ Pagkabati sadto sang mga tumuluo nagpangamuyo sila sa Dios, “Ginoo nga makagagahom sa tanan, ikaw ang naghimo sang langit, sang duta, sang dagat, kag sang tanan nga butang nga ara sa ila. ²⁵ Paagi sa Espiritu Santo ginpahambal mo ang amon katigulangan nga si David nga imo alagad.

²⁷ Natuman na subong ang imo ginhambal sang una tungod nga diri mismo sa Jerusalem ang mga Judio kag mga indi Judio, pati si Herodes nga hari kag si Pilato nga gobernador, nagsugtanay nga kontrahon ang imo balaan nga alagad nga si Jesus nga imo ginpili nga mangin Hari. ²⁸ Sa ila ginhimo natuman na ang imo plano sang una. Kag ini natabo suno sa imo gahom kag kabubut-on. ²⁹ Kag karon, Ginoo, ginapahog nila kami. Buligi kami nga imo mga alagad nga magmaisog sa pagwali sang imo pulong. ³⁰ Ipakita ang imo gahom. Itugot nga paagi sa ngalan^[h] ni Jesus nga imo balaan nga alagad, mapaayo namon ang mga masakiton kag makahimo kami sang mga milagro kag makatilingala nga mga butang.” ³¹ Pagkatapos nila pangamuyo, nag-uyog ang balay nga ila ginatipunan. Gin-gamhan sila tanan sang Espiritu Santo kag nangisog sa pagwali sang pulong sang Dios.

Ang Pagbinuligay sang mga Tumuluo

³² Tanan nga tumuluo isa lang sa panghunahuna kag balatyagon. Ang kada isa sa ila wala nagkabig nga ang iya mga pagkabutang iya gid lang, kundi para sa tanan. ³³ Padayon ang paghimo sang mga apostoles sang makatilingala nga mga butang sa pagpamatuod nga si Ginoong Jesus nabanhaw gid. Kag dako gid ang bulig sang Dios sa tanan nga tumuluo. ³⁴ Wala sing may nawad-an sa ila kinahanglanon tungod kay may mga tumuluo nga nagpamaligya sang ila mga duta kag mga balay, ³⁵ kag ginhatag nila ang bili sa mga apostoles. Dayon ginpanagtag ini sang mga apostoles sa kada isa suno sa iya kinahanglanon.

³⁶ Amo man ini ang ginhimo ni Jose nga taga-Cyprus, nga kaliwat ni Levi. Ginatawag siya sang mga apostoles nga si Bernabe, nga kon sayuron “Manugpabakod.” ³⁷ Ginbaligya ni Jose ang iya duta kag ginhatag niya ang bili sa mga apostoles.

Si Ananias kag si Safira

5 May ara nga mag-asawa nga nagbaligya man sang ila duta. Ang ngalan sang bana si Ananias, kag ang iya asawa si Safira. ² Pero gintago ni Ananias ang iban nga kantidad sang bili sang duta para sa ila kaugalingon. Ang iya asawa nagsugot man. Kag ginhatag niya ang nabilin nga kantidad sa mga apostoles, kag nagsiling siya nga amo gid ini tanan ang bili sang iya duta. ³ Dayon nagpamangkot si Pedro, “Ananias, ngaa nagpadaog ka kay Satanas? Nagabutig ka sa Espiritu Santo tungod nga ang iban nga kuwarta nga bili sang imo duta gintago mo! ⁴ Indi bala nga sa wala mo pa mabaligya ang imo duta ikaw ang tag-iya sina? Kag sang nabaligya mo na ina indi bala ara sa imo pagbuot kon anhon mo ang kuwarta? Ngaa bala naghunahuna pa gid ikaw sa paghimo sini? Wala lang ikaw nagbutig sa tawo kundi labi na gid sa Dios.” ^5-6 Pagkabati sadto ni Ananias, natumba siya kag napatay. Dayon ginpalapitan siya sang mga pamatan-on kag ginputos nila ang iya bangkay. Pagkatapos gindala nila siya paguwa kag ginlubong. Kag ang tanan nga nakabati sa natabo hinadlukan gid.

⁷ Pagkaligad sang mga tatlo ka oras, nagsulod ang asawa ni Ananias. Wala siya kahibalo kon ano ang natabo sa iya bana. ⁸ Ginpamangkot siya ni Pedro, “Sugiri ako sang matuod, amo gid bala ini tanan ang kantidad nga inyo nabaton sa inyo ginbaligya nga duta?” Nagsabat si Safira, “Huo, amo gid ina tanan ang amon nabaton.” ⁹ Gani nagsiling si Pedro sa iya, “Ngaa nagsugtanay kamo nga mag-asawa nga tilawan ang Espiritu sang Ginoo? Tan-awa, ara na sa puwertahan ang mga pamatan-on nga naglubong sang imo bana, kag ikaw ila man nga tuwangan kag ilubong.” ¹⁰ Hinali lang natumba si Safira sa atubangan ni Pedro kag napatay. Pagsulod sang mga pamatan-on nakita nila nga patay na si Safira. Gani gintuwangan nila siya paguwa kag ginlubong sa tupad sang iya bana. ¹¹ Tungod sa mga natabo nga ato, dako gid ang kahadlok sang bug-os nga iglesya^[i] kag sang tanan nga nakabati sini.

Mga Milagro kag Makatilingala nga mga Butang

¹² Madamo nga mga milagro kag makatilingala nga mga butang ang ginhimo sang mga apostoles sa mga tawo. Nagatipon permi ang tanan nga tumuluo didto sa Balkon ni Solomon. ¹³ Bisan tuod nga ginatahod sila sang mga tawo, ang iban wala nangisog sa pagsimpon sa ila. ¹⁴ Nagdugang pa gid ang mga tumuluo sang Ginoo, mga lalaki kag mga babayi. ¹⁵ Tungod sa mga milagro nga ginpanghimo sang mga apostoles, gindala sang mga tawo ang ila mga masakiton sa higad sang mga dalan kag ginbutang nila sa mga hiligdaan, agod nga kon mag-agi si Pedro maagyan sila bisan sang iya landong na lang. ¹⁶ Indi lang ina, kundi madamo man nga mga tawo sa mga baryo sa palibot ang nag-abot sa Jerusalem nga nagadala sang mga masakiton kag mga tawo nga may malaot nga mga espiritu. Kag nag-alayo sila tanan.

Ang Paghingabot sa mga Apostoles

¹⁷ Nahisa gid ang pangulo nga pari kag ang iya mga kaupod nga mga miyembro sang sekta nga Saduceo. ¹⁸ Gani gindakop nila ang mga apostoles kag ginsulod sa prisohan. ¹⁹ Pero pagkagab-i, ginbuksan sang anghel sang Ginoo ang puwertahan sang prisohan kag ginpaguwa niya sila. Nagsiling ang anghel sa ila, ²⁰ “Magkadto kamo sa templo kag tudluan ninyo ang mga tawo parte sa bag-o nga kabuhi nga ginahatag sang Dios.” ²¹ Gintuman nila ang ginsiling sang anghel, gani pagbutlak sang adlaw nagkadto sila sa templo kag nagpanudlo sa mga tawo.

Karon, ginpatawag sang pangulo nga pari kag sang iya mga kaupod ang tanan nga manugdumala sang mga Judio agod magmiting ang bug-os nga Korte sang mga Judio. May ginsugo man sila nga magkadto sa prisohan agod kuhaon ang mga apostoles kag dal-on didto sa ila. ²² Pero pag-abot sang mga ginsugo didto sa prisohan, wala na didto ang mga apostoles. Gani nagbalik sila sa Korte sang mga Judio ²³ kag nagpanugid, “Pag-abot namon sa prisohan nakita namon nga may mga kandado pa ang mga puwertahan, kag ang mga guwardya didto pa sa mga puwertahan nga nagabantay. Pero pagbukas namon sang prisohan wala kami sing may nakita nga tawo sa sulod.” ²⁴ Pagkabati sadto sang opisyal sang mga guwardya sa templo kag sang manugdumala nga mga pari, naglibog ang ila ulo kag indi nila maintiendihan kon ano ang natabo sa mga apostoles. ²⁵ Sang ulihi may isa ka tawo nga nag-abot kag nagsugid, “Ang mga tawo nga inyo ginsulod sa prisohan didto na sa templo kag nagapanudlo sa mga tawo.” ²⁶ Dayon nagkadto sa templo ang opisyal sang mga guwardya kag ang iya mga tinawo kag gindakop nila liwat ang mga apostoles, pero wala nila sila pagpuwersaha tungod nga nahadlok sila basi kon batuhon sila sang mga tawo.

²⁷ Gindala nila ang mga apostoles didto sa Korte sang mga Judio. Nagsiling ang pangulo nga pari sa ila, ²⁸ “Indi bala nga ginmanduan namon kamo nga indi kamo magtudlo parte kay Jesus? Pero tan-awa ninyo ang inyo ginhimo! Naglapnag na ang inyo pagpanudlo sa bug-os nga Jerusalem, kag kami pa ang inyo ginapasibangdan nga nagpatay sa iya!” ²⁹ Nagsabat si Pedro kag ang iya mga kaupod, “Ang Dios ang dapat namon tumanon, kag indi ang mga tawo. ³⁰ Ginpatay ninyo si Jesus paagi sa paglansang sa iya sa krus. Pero ginbanhaw siya sang Dios, ang Dios nga ginsimba sang aton mga katigulangan. ³¹ Ginbayaw sang Dios si Jesus, kag didto na siya sa iya tuo bilang Pangulo kag Manluluwas, agod kita nga mga Judio mahatagan sang kahigayunan nga maghinulsol agod mapatawad ang aton mga sala. ³² Nagapamatuod kami nga ini tanan matuod gid. Kag ang Espiritu Santo nga ginhatag sang Dios sa tanan nga nagatuman sa iya nagapamatuod man sa sini nga mga butang.”

³³ Pagkabati sadto sang mga miyembro sang Korte sang mga Judio, naakig gid sila kag gusto nila nga patyon ang mga apostoles. ³⁴ Pero nagtindog ang ila kaupod nga si Gamaliel. Ini nga tawo Pariseo kag manunudlo sang Kasuguan. Ginatahod siya sang tanan. Nagsugo siya nga paguwaon anay ang mga apostoles. ³⁵ Sang nakaguwa na ang mga apostoles, naghambal si Gamaliel sa iya mga kaupod, “Mga kasimanwa ko nga mga Israelinhon, hunahunaa ninyo sing maayo kon ano ang inyo himuon sa sini nga mga tawo, kay basi kon magsala kamo. ³⁶ Kay sang una may tawo nga ang iya ngalan si Teudas nga nagapabugal nga daw si sin-o gid siya, kag may mga 400 ka tawo nga nagsunod sa iya. Pero sang ulihi ginpatay siya, kag ang iya mga sumulunod naglalapta, kag nadula man lang ato nga grupo. ³⁷ Pagkatapos sini, sang tion sang pagsensos sa mga tawo, si Judas naman nga taga-Galilea nakatipon sang mga tawo nga nagsunod sa iya. Pero ginpatay man siya kag naglalapta man ang iya mga sumulunod. ³⁸ Gani ang akon mahambal sa inyo amo ini: pabay-i lang ini nga mga tawo, kag indi sila pagsapaka. Kay kon ang ila mga ginahimo kag ginatudlo halin lang sa tawo, madula man lang ina. ³⁹ Pero kon ina halin sa Dios, indi ta sila mapunggan. Indi lang ina, kundi basi kon magguwa pa nga ang Dios na gid ang aton kontra.” Gani gintuman sang Korte ang laygay ni Gamaliel. ⁴⁰ Ginpatawag nila liwat ang mga apostoles kag ginpahanot. Pagkatapos ginmanduan nila sila nga indi na gid magpanudlo parte kay Jesus,^[j] kag ginbuy-an dayon sila. ⁴¹ Naghalin didto ang mga apostoles nga may dako nga kalipay, tungod nga ginhatagan sila sang Dios sang pribilehiyo nga mag-antos para sa ngalan ni Jesus. ⁴² Adlaw-adlaw nagakadto sila sa templo kag sa mga balay, kag sige ang ila panudlo kag pagwali sang Maayong Balita parte kay Jesus nga siya amo ang Cristo.

Ang Pagpili sang Pito ka Lalaki

6 Sang sadto nga panahon, nagadamo na gid ang mga sumulunod ni Jesus. Karon, nagreklamo ang mga Judio nga ang ila lingguahe Griego kontra sa mga Judio nga ang ila lingguahe Hebreo, tungod kay wala mahatagi sing adlaw-adlaw nga rasyon ang ila mga balo nga babayi. ² Gani gintawag sang dose ka apostoles ang tanan nga sumulunod ni Jesus. Dayon nagsiling sila, “Indi maayo nga pabay-an namon ang pagwali sang pulong sang Dios agod mag-atipan lang sang materyal nga mga bulig. ³ Gani, mga utod, magpili kamo halin sa inyo mga kaupod sang pito ka lalaki nga may maayo nga reputasyon, maalamon, kag ginagamhan sang Espiritu Santo. Sila amo ang aton padumalahon sining mga materyal nga mga bulig. ⁴ Kag kami naman iya, gamiton namon ang amon tiyempo sa pagpangamuyo kag sa pagwali sang pulong sang Dios.” ⁵ Komporme ang tanan nga tumuluo sa ginsiling sang mga apostoles. Gani ginpili nila si Esteban nga isa ka tawo nga hugot ang iya pagtuo kay Jesus kag ginagamhan sang Espiritu Santo. Napilian man nila si Felipe, si Procorus, si Nicanor, si Timon, si Parmenas, kag si Nicolas nga taga-Antioc. Si Nicolas nga ini indi Judio, pero nagsaylo sa relihiyon sang mga Judio. ⁶ Gindala nila ining mga napilian sa mga apostoles. Kag nagpangamuyo ang mga apostoles kag nagtungtong sang ila mga kamot sa ila.^[k]

⁷ Gani padayon nga naglapnag ang pulong sang Dios. Madamo pa gid nga mga taga-Jerusalem ang nangin sumulunod ni Jesus, kag madamo man nga mga pari ang nagtuo sa iya.

Ang Pagdakop kay Esteban

⁸ Ginbugayan sang Dios si Esteban sang dako gid nga gahom. Gani madamo nga mga milagro kag makatilingala nga mga butang ang iya ginhimo nga nakita sang mga tawo. ⁹ Pero may mga tawo nga nagkontra kay Esteban. Ini nga mga tawo mga Judio nga halin sa Cyrene, sa Alejandria, sa Cilicia, kag sa Asia. Mga miyembro sila sang simbahan sang mga Judio nga kon tawgon Simbahan sang mga Ginhilway sa Pagkaulipon. Padayon ang ila pagpakigbais kay Esteban. ¹⁰ Pero tungod nga si Esteban ginhatagan sang kaalam sang Espiritu Santo, indi gid sila makadaog sa iya. ¹¹ Gani ginsuhulan^[l] nila ang pila ka tawo nga magsiling, “Nabatian namon si Esteban nga nagpasipala kay Moises kag sa Dios.” ¹² Sa sini nga paagi ginsutsot nila ang mga tawo, ang mga manugdumala sang mga Judio, kag ang mga manunudlo sang Kasuguan. Gindakop nila si Esteban kag gindala sa Korte sang mga Judio. ¹³ May ginpasulod man sila nga pila ka tawo sa pagtestigo sang butig kontra kay Esteban. Nagsiling sila, “Ini nga tawo permi gid nagahambal kontra sa aton sagrado nga templo kag sa Kasuguan ni Moises. ¹⁴ Nabatian namon siya nga nagasiling nga ang aton templo gub-on ni Jesus nga taga-Nazaret kag ilisan niya ang mga kinabatasan nga ginbilin sa aton ni Moises!” ¹⁵ Ang tanan nga miyembro sang Korte sang mga Judio naghimutad gid kay Esteban, kag nakita nila ang iya guya nga daw guya sang anghel.