Beginning

Ang Pagkapatay ni Lazarus

11 ^1-2 May isa ka tawo nga ang iya ngalan si Lazarus. Siya kag ang iya mga utod nga si Maria kag si Marta nagapauli sa Betania. Si Maria nga ini amo ang nagbubo sang pahamot sa tiil sang Ginoo kag iya dayon ginpahiran sang iya buhok. Ang iya utod nga si Lazarus nagamasakit. ³ Gani nagpadala ang mag-utod nga babayi sang balita kay Jesus nga ang iya pinalangga nga amigo nagamasakit. ⁴ Pagkabati ni Jesus nga si Lazarus nagamasakit, nagsiling siya, “Ini nga masakit indi magaresulta sang kamatayon. Ang katuyuan nga nagamasakit siya kay agod mapadunggan ang Dios tungod sa iya gahom kag agod ako nga Anak sang Dios mapadunggan man.”

⁵ Palangga ni Jesus si Marta, si Maria kag si Lazarus. ⁶ Pero ginpaligad pa niya ang duha ka adlaw pagkatapos nga iya nabalitaan nga si Lazarus nagamasakit. ⁷ Dayon, nagsiling siya sa iya mga sumulunod, “Dali kamo, mabalik na kita sa Judea.” ⁸ Nagsabat ang iya mga sumulunod, “Manunudlo, indi bala nga pila pa lang ka adlaw nga batuhon ka kuntani didto sang mga Judio? Kag karon mabalik ka pa didto?” ⁹ Nagsiling si Jesus, “Indi bala nga may dose ka oras kon adlaw? Gani kon maglakat ang tawo kon adlaw indi siya makasandad, tungod kay masanag pa. ¹⁰ Pero kon maglakat siya kon gab-i makasandad siya kay madulom.”^{[a] 11} Pagkatapos nagsiling pa gid si Jesus, “Ang aton amigo nga si Lazarus nagakatulog. Pero kadtuan ko siya kag pukawon.” ¹² Nagsabat ang iya mga sumulunod, “Ginoo, kon nagakatulog siya, magaayo pa siya.” ¹³ Abi nila nagakatulog lang matuod si Lazarus, pero ang buot silingon ni Jesus nga patay na si Lazarus. ¹⁴ Gani ginsilingan sila ni Jesus sing maathag, “Patay na si Lazarus. ¹⁵ Pero nagapasalamat ako nga wala ako didto kay para ini sa inyo kaayuhan, tungod kay may himuon ako agod magdugang pa gid ang inyo pagtuo sa akon. Dali, kadtuan ta siya.” ¹⁶ Karon, si Tomas nga ginatawag nga si Kapid nagsiling sa iya mga kaupod, “Ti, maupod na lang kita bisan kon patyon kita upod sa iya.”

Si Jesus amo ang Nagahatag sang Kabuhi

¹⁷ Sang pag-abot ni Jesus sa Betania, nabalitaan niya nga apat na ka adlaw nga nalubong si Lazarus. ¹⁸ Ang Betania mga tatlo lang ka kilometro halin sa Jerusalem. ¹⁹ Gani madamo nga mga Judio nga taga-Jerusalem ang nagkadto didto sa paglipay kay Marta kag kay Maria sa pagkapatay sang ila utod.

²⁰ Pagkabati ni Marta nga nagapadulong si Jesus, nagguwa siya sa pagsugata sa iya, pero si Maria nagpabilin sa balay. ²¹ Pag-abot ni Marta kay Jesus, nagsiling siya, “Ginoo, kon diri ka lang, wala kuntani napatay ang akon utod. ²² Pero nahibaluan ko nga bisan subong magahatag ang Dios sa imo sang bisan ano nga imo pangayuon sa iya.” ²³ Nagsiling si Jesus sa iya, “Mabanhaw ang imo utod.” ²⁴ Nagsabat si Marta, “Nahibaluan ko nga mabanhaw siya sa katapusan nga adlaw kon banhawon na ang mga patay.” ²⁵ Nagsiling si Jesus sa iya, “Ako ang nagabanhaw sang mga patay, kag ako man ang nagahatag sang kabuhi. Ang nagatuo sa akon, bisan mapatay pa siya, mabuhi siya liwat. ²⁶ Ang bisan sin-o nga nagakabuhi kag nagatuo sa akon indi na mapatay hasta san-o. Ti, nagapati ka bala sini?” ²⁷ Nagsabat si Marta, “Huo, Ginoo! Nagapati gid ako nga ikaw amo ang Cristo, ang Anak sang Dios nga amon ginahulat nga magaabot diri sa kalibutan.”

Naghibi si Jesus

²⁸ Pagkahambal sadto ni Marta, nagbalik siya sa ila balay kag gintawag niya ang iya utod nga si Maria kag ginhutikan, “Ari na ang Manunudlo kag ginapatawag ka niya.” ²⁹ Pagkabati sadto ni Maria, nagtindog siya kag nagdali-dali guwa kag nagkadto didto kay Jesus. ³⁰ (Wala pa makasulod si Jesus sa banwa sang Betania. Didto pa lang siya sa lugar nga sa diin ginsugata siya ni Marta.) ³¹ Pagkakita sang mga Judio, nga nagalipay kay Maria, nga nagtindog siya kag magdali-dali guwa, ginsunod nila siya kay abi nila makadto siya sa lulubngan agod didto maghibi.

³² Pag-abot ni Maria didto kay Jesus, nagluhod siya kag nagsiling, “Ginoo, kon diri ka lang, wala kuntani napatay ang akon utod.” ³³ Pagkakita ni Jesus nga nagahibi si Maria kag pati ang iya mga kaupod nga mga Judio, natandog gid ang iya tagipusuon. ³⁴ Nagpamangkot siya dayon sa ila, “Sa diin ninyo siya ginlubong?” Nagsabat sila, “Dali Ginoo, itudlo namon sa imo.” ³⁵ Naghibi si Jesus. ³⁶ Gani nagsiling ang mga Judio, “Kita ninyo kon daw ano ang iya pagpalangga kay Lazarus!” ³⁷ Pero nagsiling ang iban, “Indi bala nga gin-ayo niya ang mga mata sang bulag? Ti ngaa wala niya mapunggi ang kamatayon ni Lazarus?”

Ginbanhaw ni Jesus si Lazarus

³⁸ Natandog liwat ang tagipusuon ni Jesus. Kag nagkadto siya dayon didto sa ginlubngan kay Lazarus. Isa ini ka kuweba nga natakpan sang isa ka bato. ³⁹ Pag-abot nila didto, nagsiling si Jesus, “Kuhaa ninyo ang bato.” Pero nagsiling si Marta nga utod sang napatay, “Ginoo, mabaho na siya subong, kay apat na ka adlaw nga siya ginlubong!” ⁴⁰ Nagsiling si Jesus sa iya, “Indi bala nga nagsiling ako sa imo nga kon magtuo ka, makita mo ang gahom sang Dios?” ⁴¹ Gani ginkuha nila ang bato. Nagtangla si Jesus sa langit kag nagsiling, “Amay, nagapasalamat ako sa imo tungod kay ginpamatian mo ako. ⁴² Nahibaluan ko nga permi mo ako ginapamatian, pero nagasiling ako sing pareho sini para sa mga tawo nga diri subong sa akon palibot, agod magpati sila nga ikaw amo ang nagpadala sa akon diri sa kalibutan.” ⁴³ Pagkatapos niya hambal sini, nagsinggit siya, “Lazarus, guwa ka!” ⁴⁴ Kag nagguwa matuod ang napatay nga si Lazarus nga ang iya kamot kag tiil may nagasambod pa nga mga tela nga linen, kag ang iya guya naputos man sang panyo. Nagsiling si Jesus sa ila, “Hubari ninyo siya kag palakta.”

Nagplano ang mga Lider sang mga Judio nga Patyon si Jesus^(A)

⁴⁵ Madamo sa mga Judio nga nagbisita sa ila ni Maria ang nagtuo kay Jesus pagkakita nila sa iya ginhimo. ⁴⁶ Pero ang iban sa ila nagkadto sa mga Pariseo kag nagsugid sang ginhimo ni Jesus. ⁴⁷ Gani gintawag sang mga Pariseo kag sang mga manugdumala nga mga pari ang tanan nga miyembro sang Korte sang mga Judio. Kag sang nagatilipon na sila, nagsiling sila, “Ano bala ang aton himuon? Madamo nga mga milagro ang ginahimo sang sini nga tawo. ⁴⁸ Kon pabay-an lang naton siya, ang tanan magatuo na sa iya nga siya amo ang hari sang Israel. Kag kon amo ini ang matabo, sulungon kita sang mga soldado sang Roma kag gub-on nila ang aton templo kag ang aton bug-os nga nasyon!” ⁴⁹ Pero ang isa sa mga kaupod nila nga si Caifas, nga pangulo nga pari sadto nga tuig, nagsiling, “Wala gid kamo sing nahibaluan! ⁵⁰ Wala bala ninyo mahunahunai nga mas maayo pa nga isa lang ka tawo ang mapatay para sa aton nasyon kaysa ang bug-os nga nasyon ang madula?” ⁵¹ Wala niya ato ginhambal nga iya-iya lang, kundi bilang pangulo nga pari sadto nga tuig, naghambal ang Dios paagi sa iya nga kinahanglan nga mapatay si Jesus para sa mga Judio. ⁵² Kag indi lang para sa ila, kundi para man sa tanan nga anak sang Dios nga naglalapta sa iban nga mga lugar, agod matipon sila kag mangin isa sila tanan. ⁵³ Halin sadto nga adlaw nagplano ang mga lider sang mga Judio nga patyon si Jesus. ⁵⁴ Gani wala na nagsagad pakita si Jesus sa mga banwa sang mga Judio, kundi nagkadto siya sa lugar nga malapit sa kamingawan, sa isa ka banwa nga ginatawag Efraim. Didto siya nagtiner kaupod sang iya mga sumulunod.

⁵⁵ Karon, malapit na lang ang piesta sang mga Judio nga ginatawag Piesta sang Paglabay sang Anghel. Gani madamo nga mga tawo ang nagpa-Jerusalem agod sa indi pa mag-abot ang piesta makapakatinlo sila sang ila kaugalingon suno sa pagsulundan sang ila relihiyon. ⁵⁶ Ginpangita nila si Jesus, pero wala nila makita. Gani nagpinamangkutanay sila, “Ano bala sa banta ninyo? Indi gid siya siguro magpamiesta, di bala?” ⁵⁷ Sadto gali nga tion nagsugo na nga daan ang mga manugdumala nga mga pari kag ang mga Pariseo nga ang bisan sin-o nga makahibalo kon diin si Jesus dapat magsugid sa ila agod madakop nila siya.

Ginbubuan ni Maria sang Pahamot si Jesus^(B)

12 Karon, sang anom na lang ka adlaw bag-o mag-abot ang piesta, nagkadto si Jesus sa Betania, sa lugar ni Lazarus nga iya ginbanhaw. ² Nagpreparar sila sing panihapon para kay Jesus. Si Lazarus isa sa mga kaupod ni Jesus nga nagakaon sa lamisa. Si Marta amo ang nagaserbi. ³ Si Maria iya nagkuha sing mga tunga sa litro nga malahalon nga pahamot. Puro ini nga pahamot nga halin sa tanom nga nardo. Ginbubo niya ini sa tiil ni Jesus. Pagkatapos ginpahiran niya sang iya buhok. Kag napuno ang bug-os nga balay sang kahamot sang sadto nga pahamot. ⁴ Isa didto sa mga kaupod ni Jesus amo si Judas Iscariote,^[b] nga amo ang magatraidor sa iya.^[c] Nagsiling si Judas, ⁵ “Ang bili sang sina nga pahamot mga isa gid ka tuig nga suweldo sang isa ka tawo. Ngaa wala ina pag-ibaligya kag ang bili ipanghatag sa mga imol?” ⁶ Ginsiling niya ini, indi tungod kay naluoy siya sa mga imol, kundi tungod kay kawatan siya. Siya amo ang nagauyat sang ila kuwarta kag permi niya ini ginakuhaan. ⁷ Pero nagsiling si Jesus, “Pabay-i lang siya! Ipatago lang sa iya ang nabilin nga pahamot agod itigana sa akon lubong.^{[d] 8} Ang mga imol permi ninyo makaupod, pero ako indi ninyo permi makaupod.”

Ang Plano nga Patyon si Lazarus

⁹ Madamo nga mga Judio ang nakabalita nga didto si Jesus sa Betania, gani nagkadto sila didto. Nagkadto sila indi lang tungod kay Jesus, kundi gusto man nila nga makita si Lazarus nga iya ginbanhaw. ¹⁰ Gani ginplano sang mga manugdumala nga mga pari nga patyon man si Lazarus, ¹¹ kay tungod sa iya, madamo na nga mga Judio ang nagbiya sa ila kag nagtuo kay Jesus.

Ang Madinalag-on nga Pagsulod ni Jesus sa Jerusalem^(C)

¹² Sang madason nga adlaw, nabalitaan sang madamo nga mga tawo nga nag-alabot sa pagpamiesta nga si Jesus nagapakadto na sa Jerusalem. ¹³ Gani nagkuha sila sang mga dahon sang palma kag ginsugata nila si Jesus nga nagasinggit, “Dayawon ta ang Dios! Ginapakamaayo sang Ginoo ang iya pinadala!^{[e] [f]} Ginapakamaayo niya ang Hari sang Israel!” ¹⁴ Nakakita si Jesus sang isa ka bataon pa nga asno kag amo ato ang iya ginsakyan. Sa iya ginhimo nga ato natuman ang ginsiling sang Dios sa Kasulatan nga nagasiling:

¹⁶ Sadto nga tiyempo, ang mga sumulunod ni Jesus wala pa makaintiendi kon ano ang kahulugan sang mga nagakalatabo nga ato. Pero pagkatapos nga si Jesus nakabalik na sa langit, amo pa lang nila napinsaran nga ang ginhimo sang sadto nga mga tawo amo gid gali ang nakasulat sa Kasulatan.

¹⁷ Madamo nga mga tawo ang nakakita sang pagtawag kag pagbanhaw ni Jesus kay Lazarus halin sa iya lulubngan. Kag ini nga mga tawo nagpamalita sa natabo. ¹⁸ Gani madamo nga mga tawo ang nagsugata kay Jesus, tungod kay nabalitaan nila ato nga milagro nga iya ginhimo. ¹⁹ Gani naghambalanay ang mga Pariseo, “Ti tan-awa ninyo, nagasunod na sa iya ang tanan nga tawo. Wala na gid kita sing may mahimo!”

May mga Griego nga Nagpangita kay Jesus

²⁰ May mga Griego man nga nag-alabot sa Jerusalem agod magpamiesta kag magsimba sa Dios. ²¹ Nagkadto sila kay Felipe nga taga-Betsaida nga sakop sang Galilea. Nagsiling ang mga Griego, “Gusto namon kuntani nga magpakigkita kay Jesus.” ²² Ginsugiran ni Felipe si Andres kag duha sila ang nagkadto kay Jesus agod sugiran siya. ²³ Nagsiling dayon si Jesus sa ila, “Karon nag-abot na ang tion nga padunggan ako nga Anak sang Tawo, makita na ang akon gahom. ²⁴ Sa pagkamatuod, ginasugid ko sa inyo nga kon ang isa ka binhi indi pag-ilubong sa duta kag mapatay, ina magapabilin gid lang nga isa ka binhi. Pero kon ilubong kag mapatay, magatubo ini kag magapamunga sing madamo.^{[i] 25} Ang tawo nga sobra ang iya paghigugma sa iya kabuhi madula niya ini, pero ang tawo nga wala nagakanugon sang iya kabuhi sa sini nga kalibutan tungod sa akon makaangkon sang kabuhi nga wala sing katapusan. ²⁶ Ang bisan sin-o nga gusto mag-alagad sa akon kinahanglan magsunod sa akon, agod nga kon diin ako didto man ang akon suluguon. Ang tawo nga nagaalagad sa akon padunggan sang akon Amay.”

Naghambal si Jesus Parte sa iya Kamatayon

²⁷ Nagsiling pa si Jesus, “Karon nagalibog ang akon hunahuna. Ano bala ang akon isiling? Ano, masiling bala ako sa Amay nga indi na lang niya ako pagpaantuson? Pero amo ini ang katuyuan sang akon pagkadto diri, nga mag-antos sang mga kasakit sa sini nga tion.” ²⁸ Nagsiling dayon si Jesus sa Amay, “Amay, ipakita ang imo gahom sa mga tawo.” May naghambal dayon halin sa langit, “Ginpakita ko na paagi sa imo, kag ipakita ko pa liwat.”

²⁹ Ang mga tawo nga nagtalambong didto nakabati sang tingog. Nagsiling sila, “Nagapangdaguob!” Pero nagsiling ang iban, “Nagapakighambal sa iya ang anghel!” ³⁰ Pero nagsiling si Jesus sa ila, “Ginpabati ato sang Dios indi para sa akon kundi para sa inyo. ³¹ Halin subong sentensyahan na niya ang mga tawo sang kalibutan. Kag mapierdi na niya si Satanas nga amo ang nagagahom sa sini nga kalibutan. ³² Kag kon ibayaw na gani ako halin sa duta, papalapiton ko ang tanan nga tawo sa akon.” ³³ (Sa iya paghambal sadto, ginsugid niya kon ano nga klase sang kamatayon ang iya pagaantuson.) ³⁴ Nagsabat ang mga tawo sa iya, “Suno sa amon Kasuguan magakabuhi ang Cristo sa wala sing katapusan. Gani ngaa bala nagasiling ka nga ang Anak sang Tawo kinahanglan nga mapatay? Sin-o gid ina nga Anak sang Tawo ang imo ginasiling?” ³⁵ Nagsiling si Jesus sa ila, “Madali na lang madula ang suga sa tunga ninyo. Gani magkabuhi kamo sa sini nga suga samtang diri pa, kay basi bala kon maabtan kamo sang kadulom. Tungod kay ang nagalakat sa kadulom indi makahibalo kon diin siya nagapadulong. ³⁶ Gani magtuo kamo sa akon nga amo ang suga samtang diri pa ako sa inyo, agod masanagan ang inyo hunahuna.”^[j]

Indi Magpati ang mga Judio kay Jesus

Pagkatapos niya hambal sadto naglakat siya kag nagpanago sa ila. ³⁷ Bisan nakita na gid nila ang madamo nga mga milagro nga ginpanghimo ni Jesus, wala pa gihapon sila nagtuo sa iya. ³⁸ Gani napamatud-an ang ginsiling ni Propeta Isaias,

^39-40 Nagsiling pa gid si Isaias,

Gani amo ina ang kabangdanan kon ngaa wala sila nagtuo kay Jesus. ⁴¹ Ginhambal ato ni Isaias tungod kay nakita niya ang gahom ni Jesus kag nagsugid siya parte sa iya.

⁴² Pero bisan amo sina, madamo nga mga lider sang mga Judio ang nagtuo kay Jesus. Pero wala lang sila nagpabutyag sang ila pagtuo tungod kay nahadlok sila nga indi na sila pagpasudlon sang mga Pariseo sa mga simbahan sang mga Judio. ⁴³ Kay ginpasulabi nila ang pagdayaw sang mga tawo sang sa pagdayaw sang Dios.

Ang Pulong ni Jesus amo ang Magasentensya sa mga Tawo

⁴⁴ Naghambal sing mabaskog si Jesus, “Kon ang tawo magtuo sa akon, indi lang siya nagatuo sa akon kundi nagatuo man siya sa nagpadala sa akon. ⁴⁵ Ang nakakita sa akon nakakita man sa nagpadala sa akon. ⁴⁶ Nagkadto ako diri sa kalibutan sa pagpasanag sa hunahuna sang mga tawo, agod nga ang bisan sin-o nga magatuo sa akon indi magapabilin sa kadulom. ⁴⁷ Kon may ara nga nakabati sang akon mga pagpanudlo pero wala nagatuman, indi ako ang magasentensya sa iya nga silutan. Kay wala ako nagkadto diri sa kalibutan agod sentensyahan ang mga tawo kundi para luwason. ⁴⁸ May ara nga magasentensya sa mga tawo nga nagasikway sa akon kag wala nagabaton sa akon mga pagpanudlo; ang mga pulong nga akon gintudlo amo ang magasentensya sa ila sa katapusan nga adlaw! ⁴⁹ Kay ang akon mga pagpanudlo indi halin sa akon kundi halin sa Amay nga nagpadala sa akon. Siya amo ang nagsugo sa akon kon ano ang akon itudlo. ⁵⁰ Kag nahibaluan ko nga ang iya mga pagpanudlo, nga iya ginsiling sa akon nga ipanudlo, nagahatag sang kabuhi nga wala sing katapusan. Gani ginasugid ko sa inyo ang tanan nga iya ginapasugid.”