Old/New Testament

Nagplano si Haman sa Paglaglag sa mga Judio

3 Sang ulihi ginpataas ni Haring Ahasuerus ang posisyon ni Haman nga anak ni Hamedata nga Agagnon.^[a] Ginhimo niya siya nga pinakamataas nga opisyal sa iya ginharian. ² Ang tanan nga opisyal sang hari nga nakapuwesto sa puwertahan sang palasyo nagaluhod kay Haman bilang pagtahod sa iya, suno sa sugo sang hari. Pero si Mordecai iya wala nagaluhod. ³ Ginpamangkot siya sang iban nga mga opisyal kon ngaa wala siya nagatuman sa sugo sang hari. ⁴ Nagsabat siya nga isa siya ka Judio.^[b] Adlaw-adlaw ginakombinsi siya sang iya kapareho nga mga opisyal pero indi gid siya magpamati. Gani ginsugid nila siya kay Haman agod mahibaluan nila kon bala pabay-an lang siya ni Haman.

⁵ Sang mahibaluan ni Haman nga indi magluhod si Mordecai sa pagtahod sa iya, naakig gid siya. ⁶ Kag sang mahibaluan pa gid niya nga isa ka Judio si Mordecai, nagplano siya nga indi lang si Mordecai ang iya ipapatay kundi pati man ang tanan nga Judio sa bug-os nga ginharian ni Haring Ahasuerus.

⁷ Sang nahauna nga bulan, nga amo ang bulan sang Nisan, sadtong ika-12 nga tuig sang paghari ni Ahasuerus, nagsugo si Haman nga maggabot-gabot agod mahibaluan kon ano ang husto nga adlaw kag bulan sa pagtuman sang iya plano. (Ang butang nga ginagamit nila sa paggabot-gabot ginatawag nga “pur.”) Ang nagabutan amo ang ika-13 nga adlaw^[c] sang ika-12 nga bulan, nga amo ang bulan sang Adar.

⁸ Karon, nagsiling si Haman kay Haring Ahasuerus, “May isa ka lahi sang katawhan nga nagaestar sa nagkalain-lain nga probinsya sang imo ginharian kag may kaugalingon sila nga kasuguan nga lain sang sa iban nga mga katawhan. Wala sila nagatuman sang imo mga kasuguan kag indi maayo para sa imo, Mahal nga Hari, nga pabay-an lang sila. ⁹ Kon gusto mo, Mahal nga Hari, magmando ka nga pamatyon sila. Kag magahatag ako sing 350 ka tonelada nga pilak sa mga administrador sang imo ginharian, agod ibutang nila ini sa talaguan sang manggad sang ginharian.”

¹⁰ Ginkuha dayon sang hari ang iya singsing nga pangmarka^[d] kag ginhatag kay Haman nga kaaway sang mga Judio, nga anak ni Hamedata nga Agagnon. ¹¹ Nagsiling ang hari sa iya, “Sa imo na lang ang imo nga kuwarta, pero himua ang gusto mo nga himuon sa mga Judio.”

¹² Gani sang ika-13 nga adlaw sang nahauna nga bulan, ginpatawag ni Haman ang mga sekretaryo sang hari. Ginpahimo niya sila sang sulat para sa mga gobernador, mga pangulo, kag mga opisyal sang tagsa ka probinsya sang ginharian, sa ila nga mga lingguahe. Ginpahimo ang sulat sa ngalan ni Haring Ahasuerus, kag ginmarkahan sang iya singsing. ¹³ Ginpadala ini sa tanan nga probinsya sang ginharian paagi sa mga mensahero. Nagamando sa sini nga sulat nga pamatyon gid sa isa lang ka adlaw ang tanan nga Judio, bata man ukon tigulang, pati mga babayi kag mga kabataan, kag kuhaon ang tanan nila nga pagkabutang. Himuon ini sa ika-13 nga adlaw sang ika-12 nga bulan, nga amo ang bulan sang Adar.

^14-15 Sa sugo sang hari naglakat ang mga mensahero kag ginpanghatagan nila ang kada probinsya sang kopya sang amo nga mando, kag ginpahibalo ini sa mga tawo agod makahanda sila sa adlaw nga pamatyon ang tanan nga Judio. Ginpahibalo man ini nga mando sa napaderan nga siyudad sang Susa. Nagpungko ang hari kag si Haman sa pag-inom samtang ang mga tawo sa Susa nagakatingala kon ano ang nagakatabo.

Nagpangayo sang Bulig si Mordecai kay Ester

4 Sang mahibaluan ni Mordecai ang ginaplano kontra sa ila, gin-gisi niya ang iya bayo sa kasubo. Dayon nagsuksok siya sang sako, nagbutang sang abo sa iya ulo, kag nagsulod sa siyudad nga nagahilibion sing tudo gid. ² Pero hasta lang siya sa guwa sang puwertahan sang palasyo tungod kay wala sing bisan sin-o nga ginatugutan nga magsulod sa palasyo nga nagasuksok sang sako. ³ Ang mga Judio sa kada probinsya nga nakabati sang mando sang hari naghilibion sing tudo gid. Nagpuasa sila kag naghinibi nga nagapanalambiton. Madamo sa ila ang nagsuksok sang sako kag naghigda sa abo.

⁴ Sang ginsugiran si Ester sang iya mga suluguon nga babayi kag sang mga opisyal nga nagaatipan sa iya parte kay Mordecai, natublag gid siya. Gani ginpadal-an niya sang bayo si Mordecai agod ilisan ang sako nga iya ginasuksok. Pero wala ini ginbaton ni Mordecai. ⁵ Tungod sadto, ginpatawag ni Ester si Hatac, nga isa sa mga opisyal sang hari nga gintugyanan sa pag-atipan sa iya. Ginsugo niya siya nga hibaluon kon ano ang problema ni Mordecai ngaa nagaamo siya sina.

⁶ Gani ginkadtuan ni Hatac si Mordecai sa may plasa sang siyudad, sa atubangan sang puwertahan sang palasyo. ⁷ Ginsugid ni Mordecai sa iya ang tanan nga natabo kag kon pila nga kuwarta ang ginpromisa ni Haman nga ihatag sa talaguan sang manggad sang ginharian, sa paglaglag sa mga Judio. ⁸ Ginhatagan siya ni Mordecai sang isa ka kopya sang mando sang hari nga ginbantala sa Susa, agod ipakita kay Ester. Ginsilingan man siya ni Mordecai nga isaysay kay Ester ang tanan nga natabo kag pangabayon si Ester nga magkadto sa hari sa pagpakitluoy nga kaluy-an ang iya mga kasimanwa.

⁹ Nagbalik si Hatac kay Ester kag ginsugid niya ang tanan nga ginsiling ni Mordecai. ¹⁰ Dayon ginpabalik ni Ester si Hatac kay Mordecai kag ginpasiling ini: ¹¹ “Nahibaluan sang tanan nga opisyal sang hari kag sang tanan nga tawo sa bug-os nga ginharian nga ang bisan sin-o nga magpalapit sa hari sa sulod nga lagwerta, lalaki man ukon babayi, nga wala ginpatawag pagapatyon, luwas lang kon untayon sang hari ang iya bulawan nga bulobaston sa sina nga tawo. Kag ako mismo isa na ka bulan nga wala ginpatawag sang hari.”

¹² Sang ginsugiran si Mordecai sang ginpasiling ni Ester, ¹³ amo ini ang sabat nga ginpasiling niya: “Indi ka maghunahuna nga ikaw lang ang maluwas sa tanan nga Judio tungod kay dira ka nagaestar sa palasyo. ¹⁴ Kay bisan maghipos-hipos ka lang sa sini nga tion, may iban nga magbulig kag magluwas sa mga Judio, pero ikaw iya kag ang imo mga paryente malaglag. Pero basi pa lang nahimo ka nga rayna para maluwas mo ang imo kapareho nga mga Judio.”

¹⁵ Amo ini ang ginpasiling ni Ester kay Mordecai, ¹⁶ “Lakat ka, kag tipuna ang tanan nga Judio diri sa Susa kag magpuasa kamo para sa akon. Indi kamo magkaon ukon mag-inom adlaw-gab-i, sa sulod sang tatlo ka adlaw. Mapuasa man ako kag ang akon mga suluguon nga babayi. Pagkatapos makadto ako sa hari bisan pa nga kontra ini sa kasuguan. Bahala na kon patyon ako.”

¹⁷ Gani naglakat si Mordecai kag gintuman niya ang tanan nga ginsiling ni Ester.

Nagpangabay si Ester sa Hari

5 Sang ikatatlo nga adlaw, nagsuksok si Ester sang iya bayo nga pangrayna kag nagtindog sa sulod nga lagwerta sang palasyo, sa atubangan sang trono sang hari. Nagapungko sadto ang hari sa iya trono nga nagaatubang sa puwertahan. ² Sang nakita sang hari si Ester, nalipay siya sa iya, kag gin-untay niya ang iya bulawan nga bulobaston kay Ester. Nagpalapit si Ester kag gintandog ang punta sang bulobaston.

³ Nagpamangkot ang hari sa iya, “Ano ang kinahanglan mo, Mahal nga Rayna? Isiling lang kay ihatag ko sa imo bisan ang katunga pa sang akon ginharian.” ⁴ Nagsabat si Ester, “Kon gusto mo, Mahal nga Hari, magkadto kamo karon ni Haman sa panihapon nga ginpreparar ko para sa inyo.” ⁵ Nagsiling ang hari sa iya mga suluguon, “Tawga gilayon si Haman agod masunod namon ang gusto ni Ester.”

Gani nagkadto ang hari kag si Haman sa panihapon nga ginpreparar ni Ester. ⁶ Kag samtang nagaininom sila sang bino, nagpamangkot ang hari kay Ester, “Ano gid bala ang kinahanglan mo? Isiling lang kay ihatag ko sa imo bisan ang katunga pa sang akon ginharian.” ⁷ Nagsabat si Ester, “Amo ini ang akon pangabay: ⁸ Kon matuod nga maayo ka sa akon kag nalipay ka sa paghatag sang akon pangayuon, ginaimbitar ko kamo liwat ni Haman sa panihapon buwas nga ipreparar ko sa inyo. Kag dayon isiling ko ang akon pangabay sa imo.”

Nagplano si Haman nga Patyon si Mordecai

⁹ Sang sina nga adlaw, malipayon si Haman nga nagguwa sa palasyo. Pero naakig gid siya sang makita niya si Mordecai sa puwertahan sang palasyo nga wala man lang nagtindog ukon nagpakita sang pagtahod sa iya. ¹⁰ Pero ginpunggan lang niya ang iya kaugalingon kag nagpauli.

Pag-abot niya sa ila, ginpatawag niya ang iya asawa nga si Zeresh kag ang iya mga abyan. ¹¹ Ginpahambog niya sa ila ang iya madamo nga manggad kag kabataan, kag ang tanan nga pagpadungog sa iya sang hari kag ang paghatag sa iya sang mataas nga posisyon nga labaw sa tanan nga opisyal kag sa iban pa nga mga alagad sang hari. ¹² Nagsiling pa siya, “Indi lang ina, kundi ako lang ang gin-imbitar ni Rayna Ester nga makaupod sa hari sa panihapon nga ginpreparar niya. Kag sa liwat gin-imbitar naman niya ako nga magpanyapon buwas kaupod sang hari. ¹³ Pero ini tanan indi gid makalipay sa akon kon makita ko pa gihapon inang Judio nga si Mordecai nga nagapungko sa may puwertahan sang palasyo.”

¹⁴ Nagsiling sa iya ang iya asawa kag mga abyan, “Ngaa indi ka magpahimo sang bilitayan nga mga 75 ka tapak ang kataason. Kag buwas sa aga pangabaya ang hari nga ipabitay si Mordecai, agod malipayon ka nga mag-upod sa hari sa panihapon.” Nagustuhan ato ni Haman, gani nagpahimo siya sang bilitayan.

²² Pero pag-abot sang mga ginsugo didto sa prisohan, wala na didto ang mga apostoles. Gani nagbalik sila sa Korte sang mga Judio ²³ kag nagpanugid, “Pag-abot namon sa prisohan nakita namon nga may mga kandado pa ang mga puwertahan, kag ang mga guwardya didto pa sa mga puwertahan nga nagabantay. Pero pagbukas namon sang prisohan wala kami sing may nakita nga tawo sa sulod.” ²⁴ Pagkabati sadto sang opisyal sang mga guwardya sa templo kag sang manugdumala nga mga pari, naglibog ang ila ulo kag indi nila maintiendihan kon ano ang natabo sa mga apostoles. ²⁵ Sang ulihi may isa ka tawo nga nag-abot kag nagsugid, “Ang mga tawo nga inyo ginsulod sa prisohan didto na sa templo kag nagapanudlo sa mga tawo.” ²⁶ Dayon nagkadto sa templo ang opisyal sang mga guwardya kag ang iya mga tinawo kag gindakop nila liwat ang mga apostoles, pero wala nila sila pagpuwersaha tungod nga nahadlok sila basi kon batuhon sila sang mga tawo.

²⁷ Gindala nila ang mga apostoles didto sa Korte sang mga Judio. Nagsiling ang pangulo nga pari sa ila, ²⁸ “Indi bala nga ginmanduan namon kamo nga indi kamo magtudlo parte kay Jesus? Pero tan-awa ninyo ang inyo ginhimo! Naglapnag na ang inyo pagpanudlo sa bug-os nga Jerusalem, kag kami pa ang inyo ginapasibangdan nga nagpatay sa iya!” ²⁹ Nagsabat si Pedro kag ang iya mga kaupod, “Ang Dios ang dapat namon tumanon, kag indi ang mga tawo. ³⁰ Ginpatay ninyo si Jesus paagi sa paglansang sa iya sa krus. Pero ginbanhaw siya sang Dios, ang Dios nga ginsimba sang aton mga katigulangan. ³¹ Ginbayaw sang Dios si Jesus, kag didto na siya sa iya tuo bilang Pangulo kag Manluluwas, agod kita nga mga Judio mahatagan sang kahigayunan nga maghinulsol agod mapatawad ang aton mga sala. ³² Nagapamatuod kami nga ini tanan matuod gid. Kag ang Espiritu Santo nga ginhatag sang Dios sa tanan nga nagatuman sa iya nagapamatuod man sa sini nga mga butang.”

³³ Pagkabati sadto sang mga miyembro sang Korte sang mga Judio, naakig gid sila kag gusto nila nga patyon ang mga apostoles. ³⁴ Pero nagtindog ang ila kaupod nga si Gamaliel. Ini nga tawo Pariseo kag manunudlo sang Kasuguan. Ginatahod siya sang tanan. Nagsugo siya nga paguwaon anay ang mga apostoles. ³⁵ Sang nakaguwa na ang mga apostoles, naghambal si Gamaliel sa iya mga kaupod, “Mga kasimanwa ko nga mga Israelinhon, hunahunaa ninyo sing maayo kon ano ang inyo himuon sa sini nga mga tawo, kay basi kon magsala kamo. ³⁶ Kay sang una may tawo nga ang iya ngalan si Teudas nga nagapabugal nga daw si sin-o gid siya, kag may mga 400 ka tawo nga nagsunod sa iya. Pero sang ulihi ginpatay siya, kag ang iya mga sumulunod naglalapta, kag nadula man lang ato nga grupo. ³⁷ Pagkatapos sini, sang tion sang pagsensos sa mga tawo, si Judas naman nga taga-Galilea nakatipon sang mga tawo nga nagsunod sa iya. Pero ginpatay man siya kag naglalapta man ang iya mga sumulunod. ³⁸ Gani ang akon mahambal sa inyo amo ini: pabay-i lang ini nga mga tawo, kag indi sila pagsapaka. Kay kon ang ila mga ginahimo kag ginatudlo halin lang sa tawo, madula man lang ina. ³⁹ Pero kon ina halin sa Dios, indi ta sila mapunggan. Indi lang ina, kundi basi kon magguwa pa nga ang Dios na gid ang aton kontra.” Gani gintuman sang Korte ang laygay ni Gamaliel. ⁴⁰ Ginpatawag nila liwat ang mga apostoles kag ginpahanot. Pagkatapos ginmanduan nila sila nga indi na gid magpanudlo parte kay Jesus,^[a] kag ginbuy-an dayon sila. ⁴¹ Naghalin didto ang mga apostoles nga may dako nga kalipay, tungod nga ginhatagan sila sang Dios sang pribilehiyo nga mag-antos para sa ngalan ni Jesus. ⁴² Adlaw-adlaw nagakadto sila sa templo kag sa mga balay, kag sige ang ila panudlo kag pagwali sang Maayong Balita parte kay Jesus nga siya amo ang Cristo.