Old/New Testament

Si Abraham kag si Abimelec

20 Naghalin sila ni Abraham sa Mamre kag nagkadto sa Negev. Didto sila nag-estar sa tunga-tunga sang Kadesh kag Shur. Sang ulihi, nagsaylo sila sa Gerar. ² Samtang didto sila, ang pakilala ni Abraham kay Sara sa mga tawo utod niya siya. Gani ginpakuha ni Haring Abimelec sang Gerar si Sara.

³ Isa ka gab-i, nagpakita ang Dios kay Abimelec paagi sa isa ka damgo. Siling niya, “Mapatay ka tungod kay ginkuha mo ina nga babayi nga may bana na.” ⁴ Pero tungod kay wala pa matandog ni Abimelec si Sara, nagsiling siya, “Ginoo, ngaa patyon mo ako kag ang akon katawhan? Wala ako sing sala. ⁵ Nagsiling man abi si Abraham nga utod niya si Sara kag si Sara nagsiling man nga utod niya si Abraham. Inosente gid ako kag wala gid ako sing malain nga tuyo sa pagkuha kay Sara.” ⁶ Nagsabat ang Dios, “Huo, nakahibalo ako nga wala ka sing malain nga tuyo, gani wala ako magtugot nga matandog mo siya agod indi ka makasala sa akon. ⁷ Pero dapat ibalik mo siya sa iya bana tungod ang iya bana isa ka propeta, kag pangamuyuan ka niya agod indi ka mapatay. Pero kon indi mo gani siya pag-ibalik, ginapaandaman ko ikaw nga daan nga mapatay ka gid pati ang tanan mo nga katawhan.”

⁸ Aga pa gid sang madason nga adlaw, ginpatawag ni Abimelec ang tanan niya nga mga opisyal kag ginsugiran parte sa iya nga damgo. Kag hinadlukan gid sila. ⁹ Dayon ginpatawag ni Abimelec si Abraham kag ginpamangkot, “Ano bala ining ginhimo mo sa amon? Ano bala ang akon sala sa imo nga ginbutang mo sa dako nga paglapas ang akon bug-os nga ginharian? Indi husto ang imo ginhimo. ¹⁰ Pero ngaa bala ginhimo mo ini?” ¹¹ Nagsabat si Abraham, “Abi ko wala gid sing bisan isa diri nga nagatahod sa Dios, gani naghunahuna ako nga basi patyon ninyo ako agod makuha ninyo ang akon asawa. ¹² Matuod gid man nga mag-utod kami, pero sa amay lang kag indi sa iloy, kag ginpangasawa ko siya. ¹³ Sang ginsilingan ako sang Dios nga maghalin sa panimalay sang akon amay, ginhambalan ko si Sara nga ipakilala niya nga mag-utod kami bisan diin kami magkadto. Sa sini nga paagi mapakita niya ang iya paghigugma sa akon.”

¹⁴ Ginbalik ni Abimelec si Sara kay Abraham, kag ginhatagan pa niya si Abraham sang mga karnero, baka, kag mga ulipon nga babayi kag lalaki. ¹⁵ Dayon nagsiling siya kay Abraham, “Handa ako nga paestaron kamo sa akon duta. Mag-estar kamo bisan diin nga gusto ninyo.” ¹⁶ Nagsiling man siya kay Sara, “Hatagan ko ang imo utod sang 1,000 ka bilog nga pilak bilang pamatuod sa tanan ninyo nga kaupdanan nga wala ko ikaw matandog kag agod indi sila maghunahuna nga nakahimo ka sang malain.”

^17-18 Tungod sa pagkuha ni Abimelec kay Sara, ginbuot sang Ginoo nga indi makabata ang tanan nga babayi sa iya panimalay. Gani nagpangamuyo si Abraham sa Dios, kag gin-ayo sang Dios ang asawa ni Abimelec kag ang iya mga ulipon nga mga babayi agod makabata sila liwat. Gin-ayo man sang Dios si Abimelec sa iya balatian.

Ang Pagkatawo ni Isaac

21 Karon, gindumdom sang Ginoo si Sara suno sa iya ginpromisa. ² Nagbusong si Sara kag nagbata sing lalaki bisan tigulang na si Abraham. Natawo ang bata sa tion gid nga ginsiling sadto sang Dios. ³ Gin-ngalanan ni Abraham ang bata nga Isaac.

⁴ Sang walo na ka adlaw ang bata, gintuli siya ni Abraham suno sa ginsugo sa iya sang Dios. ⁵ Nagaedad si Abraham sang 100 ka tuig sang natawo si Isaac. ⁶ Nagsiling si Sara, “Ginpakadlaw ako sang Dios sa kalipay, kag ang bisan sin-o nga makabati parte sining natabo sa akon magakadlaw man. ⁷ Sin-o ang makahunahuna nga magsiling kay Abraham nga makapatiti pa ako sang bata? Pero nakabata pa ako bisan tigulang na siya.”

⁸ Nagdako si Isaac, kag sang adlaw nga ginlutas siya naghiwat si Abraham sang isa ka dako nga punsyon.

Ginpalayas si Hagar kag si Ishmael

⁹ Isa ka adlaw, nakita ni Sara nga ginasunlog ni Ishmael si Isaac. (Si Ishmael anak ni Abraham kay Hagar nga Egiptohanon.) ¹⁰ Gani nagsiling si Sara kay Abraham, “Palayasa inang babayi nga ulipon kag ang iya anak, kay ang anak sinang ulipon indi dapat partihan sa palanublion sang akon anak nga si Isaac.” ¹¹ Naglain gid ang buot ni Abraham tungod kay anak man niya si Ishmael. ¹² Pero nagsiling ang Dios sa iya, “Indi maglain ang buot mo parte kay Ishmael kag kay Hagar. Tumana ang gusto ni Sara, tungod sa kay Isaac magahalin ang imo mga kaliwat nga akon ginpromisa. ¹³ Kag kon parte kay Ishmael, hatagan ko man siya sang madamo nga mga kaliwat kag mangin isa man sila ka nasyon, tungod kay anak mo man siya.”

¹⁴ Aga pa gid sang madason nga adlaw, nagkuha si Abraham sang pagkaon kag tubig nga nasulod sa panit nga suludlan, kag ginpapas-an niya ini kay Hagar. Dayon ginpalakat niya si Hagar kaupod ang bata. Nagpanglakaton sila sa kamingawan sang Beersheba nga wala kahibalo kon sa diin sila pakadto. ¹⁵ Sang naubos na ang ila tubig, ginbilin niya ang iya bata sa idalom sang isa ka kahoy-kahoy ¹⁶ kag naglakat siya sa unhan nga ang kalayuon mga 100 ka metros halin sa bata. Didto siya nagpungko kag naghilibion nga nagasiling sa iya kaugalingon, “Indi ako makaantos nga magtan-aw sa akon anak nga mapatay.”

¹⁷ Karon, nabatian sang Dios ang hibi sang bata. Gani nagsiling ang anghel sang Dios kay Hagar halin didto sa langit, “Ano ang imo ginapaligban Hagar? Indi ka magkahadlok; nabatian sang Dios ang hibi sang imo anak. ¹⁸ Tindog ka kag pabanguna ang bata, kay himuon ko nga dako nga nasyon ang iya mga kaliwat.” ¹⁹ Dayon may ginpakita ang Dios sa iya nga isa ka bubon. Nagkadto siya didto kag ginsudlan sang tubig ang iya suludlan, dayon ginpainom niya ang iya anak.

^20-21 Wala pagpabay-i sang Dios si Ishmael hasta nga nagdako siya. Didto siya nag-estar sa kamingawan sang Paran kag nangin isa siya ka manugpana. Sang ulihi, ginpaasawa siya sang iya iloy sa isa ka Egiptohanon.

Ang Kasugtanan ni Abraham kag ni Abimelec

²² Sang sadto nga tion,^[a] nagkadto si Abimelec kay Abraham upod ang pangulo sang iya mga soldado nga si Ficol. Nagsiling si Abimelec kay Abraham, “Ginabuligan ka gid sang Dios sa tanan mo nga ginahimo. ²³ Gani, magsumpa ka diri sa ngalan sang Dios nga indi mo gid ako pagtraiduran pati ang akon mga kaliwat. Ipakita mo ang imo kaayo sa akon kag sa sining lugar nga sa diin nagaestar ka karon bilang dumuluong, subong nga nangin maayo man ako sa imo.” ²⁴ Nagsabat si Abraham, “Ginasumpa ko.”

²⁵ Pero nagreklamo si Abraham kay Abimelec parte sa bubon nga gin-agaw sang iya mga suluguon. ²⁶ Nagsiling si Abimelec, “Wala ako kahibalo kon sin-o ang naghimo sina. Wala mo man ako ginsugiran, kag subong ko lang nabatian ina.” ²⁷ Gani nagkuha si Abraham sang mga karnero kag mga baka kag ginhatag niya kay Abimelec, dayon naghimo sila nga duha sang kasugtanan. ²⁸ Nagkuha pa gid si Abraham sang pito ka babayi nga karnero kag iya ini ginpain. ²⁹ Nagpamangkot si Abimelec, “Para sa ano inang pito ka karnero nga imo ginpain?” ³⁰ Nagsabat si Abraham, “Batuna ining pito ka karnero bilang pamatuod nga ako ang nagkutkot sang sina nga bubon.” ³¹ Tungod sining pagsumpaanay nila, ang ato nga lugar gintawag Beersheba.^[b]

³² Pagkatapos sang ila pagsumpaanay didto sa Beersheba, nagbalik si Abimelec kag si Ficol sa duta sang mga Filistinhon. ³³ Nagtanom si Abraham sang isa ka kahoy nga tamarisko didto sa Beersheba kag nagsimba siya didto sa Ginoo, ang Dios nga wala sing katapusan. ³⁴ Nag-estar si Abraham sa duta sang mga Filistinhon sa malawig nga panahon.

Ginsugo sang Dios si Abraham nga Ihalad si Isaac

22 Sang ulihi, gintilawan sang Dios si Abraham. Gintawag niya si Abraham, kag nagsabat si Abraham sa iya. ² Dayon nagsiling siya, “Dal-a ang imo bugtong^[c] kag pinalangga nga anak nga si Isaac kag magkadto kamo sa duta sang Moria. Saka kamo sa bukid nga akon itudlo sa imo kag ihalad mo siya didto sa akon bilang halad nga ginasunog.”^[d]

³ Gani aga pa gid sang madason nga adlaw, nagbial si Abraham sang mga kahoy nga inuggatong sa halad, kag ginkarga niya ini sa iya asno. Naglakat siya kaupod si Isaac kag ang duha niya ka suluguon nga lalaki pakadto sa lugar nga ginsiling sa iya sang Dios. ⁴ Sang ikatlo nga adlaw sang ila pagpanglakaton, nakita ni Abraham sa unhan ang lugar nga ginsiling sa iya sang Dios. ⁵ Gani nagsiling si Abraham sa duha niya ka suluguon, “Diri lang kamo anay kag bantayi ninyo ang asno, kay mataklad kami didto sa unhan kag magsimba sa Dios. Mabalik man kami dayon.” ⁶ Ginpapas-an ni Abraham kay Isaac ang mga kahoy nga inuggatong sa halad, kag siya ang nagdala sang sundang kag pangsindi.

⁷ Samtang nagalakat sila, nagsiling si Isaac, “Tay!” Nagsabat si Abraham, “Ano, anak?” Nagpamangkot si Isaac, “May dala kita nga pangsindi kag inuggatong, pero diin ang karnero nga inughalad?” ⁸ Nagsabat si Abraham, “Anak, ang Dios ang magahatag sa aton sang karnero nga inughalad.” Kag nagpadayon sila sa paglakat.

⁹ Sang pag-abot nila sa lugar nga ginsiling sang Dios, naghimo si Abraham sang halaran, kag ginplastar niya ang mga kahoy sa ibabaw sini. Dayon gin-gapos niya si Isaac kag gintungtong sa ibabaw sang halaran. ¹⁰ Pagkatapos nagkuha siya sang sundang. Kag sang patyon na niya kuntani si Isaac, ¹¹ gintawag siya sang anghel sang Ginoo halin sa langit, “Abraham! Abraham!” Pagkatapos nga nagsabat si Abraham, ¹² nagsiling ang anghel, “Indi pagpatya ang bata! Karon napamatud-an ko na gid nga may kahadlok ka sa Dios tungod kay wala mo pag-ilikaw sa akon ang imo bugtong^[e] nga anak.” ¹³ Pagbalikid ni Abraham, may nakita siya nga isa ka lalaki nga karnero nga ang iya sungay nasangit sa mga kahoy-kahoy, kag indi na ini makahalin. Gani ginkuha ini ni Abraham kag ginhalad bilang halad nga ginasunog sa baylo sang iya anak. ¹⁴ Gintawag ni Abraham ato nga lugar “Nagatigana ang Ginoo.” Gani hasta subong may hulubaton nga nagasiling, “Sa Bukid sang Ginoo may ginatigana siya.”

¹⁵ Nagtawag liwat kay Abraham ang anghel sang Ginoo halin sa langit. ^16-17 Siling niya, “Amo ini ang ginasiling sang Ginoo: Nagapanumpa ako sa akon mismo kaugalingon nga pakamaayuhon ko gid ikaw tungod kay wala mo pag-ilikaw ang imo bugtong nga anak sa akon. Padamuon ko gid ang imo mga kaliwat nga daw pareho kadamo sa mga bituon sa langit kag sa mga balas sa baybayon. Pagasakupon nila ang mga banwa sang ila mga kaaway. ¹⁸ Kag paagi sa imo mga kaliwat,^[f] pakamaayuhon ko ang tanan nga nasyon sa kalibutan, tungod kay nagtuman ka sa akon.”

¹⁹ Pagkatapos sadto, nagbalik si Abraham kag si Isaac sa mga suluguon. Dayon nagkadto sila sa Beersheba kag didto na nag-estar.

Ang mga Kaliwat ni Nahor

²⁰ Sang ulihi, nabalitaan ni Abraham nga si Nahor nga iya utod may mga anak na kay Milca: ²¹ Si Uz ang magulang, sunod si Buz, kag dayon si Kemuel (nga amay ni Aram), ²² si Kesed, si Hazo, si Pildash, si Jidlaf, kag si Betuel. ²³ Sila nga walo amo ang mga anak ni Nahor kay Milca. Si Betuel amo ang amay ni Rebeka. ²⁴ May mga anak man si Nahor sa isa pa niya ka asawa nga si Reuma. Sila amo sanday Teba, Gaham, Tahash kag Maaca.

Ang Manggad sa Langit^(A)

¹⁹ “Indi kamo magtipon sang manggad para sa inyo kaugalingon diri sa kalibutan, tungod kay ang mga sapat-sapat kag ang tuktok magaut-ot sini, ukon mahimo nga sudlon sang makawat ang inyo balay kag kawaton ini. ²⁰ Sa baylo, magtipon kamo sang inyo manggad didto sa langit, kay didto wala sing sapat-sapat kag tuktok nga nagaut-ot, kag wala sing makawat nga makasulod. ²¹ Kay kon diin ang inyo manggad didto man ang inyo tagipusuon.”

Ang Mata amo ang Suga sang Lawas^(B)

²² “Ang aton mata amo ang suga sang aton lawas. Gani kon masanag ang imo panulok, masanagan ang imo bug-os nga lawas. ²³ Pero kon madulom ang imo panulok madulman ang imo bug-os nga lawas. Gani kon ang ginasiling nga suga nga ara sa imo wala nagahatag sang kasanag, nian tama gid kadulom ang imo nga kahimtangan.”

Sin-o ang Aton dapat Alagaron, Ang Dios ukon ang Manggad?^(C)

²⁴ “Wala sing tawo nga makaalagad sing dungan sa duha ka agalon, kay magasikway siya sa isa kag magahigugma sa isa; magadampig siya sa isa kag magapakalain sa isa. Indi man kamo makaalagad sing dungan sa Dios kag sa manggad.

²⁵ “Amo gani nga nagasiling ako sa inyo nga indi kamo magpalibog sa inyo pagpangabuhi, kon ano ang inyo kaunon ukon imnon kag kon ano ang inyo bayuon. Kay kon ginhatagan kamo sang Dios sang kabuhi kag lawas, indi mahimo nga indi niya kamo paghatagan sang pagkaon kag bayo. ²⁶ Tan-awa bala ninyo ang mga pispis nga nagalupad-lupad. Wala sila nagatanom, wala sila nagaani, kag wala sila nagatipon sang pagkaon sa bodega, pero ginapakaon sila sang inyo Amay. Indi bala mas labaw pa kamo sa mga pispis? ²⁷ Sin-o sa inyo ang makapalawig sang inyo kabuhi bisan diutay lang paagi sa inyo pagpalibog? Wala gid!

²⁸ “Kag ngaa nagapalibog gid kamo kon sa diin kamo makuha sang inyo bayo? Talupangda ninyo kon paano nagatubo ang mga bulak bisan diin. Wala sila nagapangabudlay ukon nagahimo sang ila bayo. ²⁹ Sa pagkamatuod, bisan ang bantog kag manggaranon nga hari nga si Solomon, ang iya mga bayo indi makatupong sa katahom sang bisan isa lang sa sini nga mga bulak. ³⁰ Kon ginapatahom sang Dios ang mga hilamon nga buhi subong, pero sa ulihi malaya kag tutdan man lang, indi bala nga mas labi pa gid nga pabayuan niya kamo? Kadiutay sang inyo pagtuo! ³¹ Gani indi kamo magpalibog kon ano ang inyo kaunon kag imnon, kag kon ano ang inyo bayuon. ³² Amo ina ang ginapalibugan sang mga tawo nga wala nakakilala sa Dios. Pero nakahibalo ang inyo Amay sa langit nga kinahanglan ninyo ina nga mga butang. ³³ Gani unaha ninyo ang pagpasakop sa paghari sang Dios kag ang pagtuman sa iya kabubut-on, kag ihatag gid niya ang tanan ninyo nga mga kinahanglanon. ³⁴ Gani indi kamo magpalibog parte sa buwas, kay ang buwas may kaugalingon nga palaligban. Indi kinahanglan nga dugangan pa ninyo ang palaligban nga nagaabot sa kada adlaw.”