Old/New Testament

11 “Sadtong nahauna nga tuig sang paghari ni Darius nga Medianhon, ako ang nagbulig kag nagpangapin kay Micael.

Ang mga Hari sa Bagatnan kag sa Aminhan

² “Karon, isugid ko na sa imo ang kamatuoran: May tatlo pa ka hari nga magahari sa Persia. Ang ikaapat nga hari nga magasunod sa ila nga tatlo mas manggaranon pa sang sa ila. Paagi sa iya manggad, mangin gamhanan siya, kag pagasulsulan niya ang iban nga mga ginharian nga magpakig-away kontra sa ginharian sang Grecia. ³ Pagkatapos may isa ka gamhanan nga hari nga magaabot. Madamo nga mga nasyon ang iya pagasakupon, kag himuon niya ang gusto niya himuon. ⁴ Kon maggamhanan na gid siya, maguba ang iya ginharian kag mabahin sa apat ka direksyon sang kalibutan, pero indi ang iya mga kaliwat ang magahari. Ang magabulos nga mga hari indi makadumala nga pareho sang iya pagdumala. Kuhaon matuod ang iya ginharian kag ihatag sa iban, indi sa iya mga kaliwat.

⁵ “Ang hari sa bagatnan^[a] mangin gamhanan. Pero ang isa sa iya mga heneral mangin mas gamhanan sang sa iya. Kag sa ulihi magahari man ini nga heneral kag mangin gamhanan ang iya nga ginharian. ⁶ Pagkaligad sang pila ka tuig, magadampiganay ining duha ka ginharian. Tungod kay ipaasawa sang hari sa bagatnan ang iya anak nga babayi sa hari sa aminhan.^[b] Pero indi magdugay ang gahom sang babayi kag pati ang gahom sang hari sa aminhan. Kay sa sina nga tion, pagapatyon ang babayi kag ang iya bana kag bata,^[c] pati ang mga nagaatipan sa iya.^[d]

⁷ “Sa ulihi, ang utod sang babayi mangin hari sang ginharian sa bagatnan. Siya ang magabulos sa iya amay. Salakayon niya ang mga soldado sang hari sa aminhan kag sudlon ang napaderan nga banwa^[e] sini. Magapakig-away siya sa ila kag magadaog siya. ⁸ Dal-on niya pabalik sa Egipto ang mga imahen sang ila mga dios kag ang ila malahalon nga mga pagkabutang nga bulawan kag pilak. Sa sulod sang pila ka tuig, indi na siya magpakig-away sa hari sa aminhan. ⁹ Pero sa ulihi salakayon siya sang hari sa aminhan, pero mapierdi ining hari sa aminhan kag magapauli sa iya lugar.

¹⁰ “Magatipon sang madamo nga mga soldado ang mga anak sang hari sa aminhan agod magpreparar sa pagpakig-away. Ang isa sa ila magasalakay nga daw sa baha nga indi mapunggan. Magasalakay siya hasta sa napaderan nga banwa sang hari sa bagatnan. ¹¹ Kag tungod sa kaakig sang hari sa bagatnan, magapakig-away siya sa hari sa aminhan, kag pierdihon niya ang madamo nga mga soldado sini. ¹² Tungod sang iya pagdaog, magapabugal siya kag madamo pa gid ang iya pamatyon, pero indi siya magapabilin nga madinalag-on. ¹³ Kay magatipon liwat ang hari sa aminhan sang mas madamo pa gid nga mga soldado sang sa una. Kag pagkaligad sang pila ka tuig, magasalakay siya liwat kaupod sang iya madamo kag armado gid nga mga soldado.

¹⁴ “Sa sina nga panahon, madamo ang magakontra sa hari sa bagatnan. Isa na sa magakontra amo ang mga kapareho mo nga mga Israelinhon nga mapintas. Himuon nila ini bilang katumanan sang palanan-awon, pero mapierdi sila. ¹⁵ Dayon salakayon sang hari sa aminhan ang isa ka napaderan nga banwa sang ginharian sa bagatnan. Kibunon nila ini kag sudlon. Wala gid sang may mahimo ang mga soldado sang ginharian sa bagatnan pati na ang ila pinakamaayo nga mga soldado, tungod kay indi nila masarangan ang kaaway. ¹⁶ Gani himuon sang hari sa aminhan ang bisan ano nga gusto niya nga himuon, kag wala gid sing may makapugong sa iya. Sakupon niya ang matahom nga duta sang Israel, kag magapasakop ini sing bug-os sa iya nga gahom.^{[f] 17} Determinado gid ang hari sa aminhan nga magsalakay sa ginharian sa bagatnan sa bug-os nga kusog sang iya ginharian. Pero magapakigdampig anay siya sa hari sa bagatnan paagi sa pagpaasawa sang iya anak sa hari, agod paagi sa iya anak malaglag ang ginharian sa bagatnan. Pero indi magakontra ang babayi sa ginharian sa bagatnan kag indi siya magaapin sa iya amay. ¹⁸ Gani ang mga banwa na lang anay nga malapit sa dagat ang salakayon sang hari sa aminhan, kag madamo sa ila ang iya sakupon. Pero pauntaton sang isa ka pangulo ang iya pagpakahuya sa iban, kag sa baylo siya mismo amo ang mahuy-an. ¹⁹ Gani magapauli siya sa napaderan nga mga banwa sang iya nasyon. Pero mapierdi siya, kag amo na ato ang iya katapusan.

²⁰ “Ang magabulos sa iya nga hari magasugo sang isa ka opisyal nga magapuwersa sa mga tawo nga magbayad sang buhis para sa dugang nga manggad sang iya ginharian. Pero sa indi madugay mapatay ang ini nga hari, pero indi sa inaway ukon tungod nga may naakig sa iya.

²¹ “Ang magabulos sa iya nga hari isa ka tawo nga talamayon, kag wala kuntani sang kinamatarong sa paghari. Sa wala gid ginalaumi sang mga tawo, gulpi lang nga pagaagawon niya ang paggahom sa ginharian paagi sa daya. ²² Madamo nga mga kaaway nga mga soldado ang iya pagalaglagon, kag patyon niya pati ang pangulo nga pari.^{[g] 23} Magapakigdampig ang iban nga mga nasyon sa iya, pero sa ulihi dayaan niya sila. Mangin gamhanan siya bisan gamay lang ang iya ginharian. ²⁴ Sa wala gid ginalaumi sang mga tawo, gulpi lang nga magasalakay siya sa mauswagon nga mga lugar sang isa ka probinsya. Himuon niya ang wala mahimo sadto sang iya mga katigulangan. Bahin-bahinon niya sa iya mga sumulunod ang mga butang nga maagaw niya sa inaway. Magaplano pa siya sa pagsalakay sa napaderan nga mga banwa, pero sa malip-ot lang nga tion.

²⁵ “Kaupod sang madamo niya nga mga soldado, magapangisog siya sa pagpakig-away sa hari sa bagatnan. Pero magapakig-away sa iya ang hari sa bagatnan nga may madamo nga mga soldado nga armado gid. Mapierdi ang hari sa bagatnan tungod sa malaot nga padihot sang iya mga kaaway kontra sa iya. ²⁶ Laglagon siya sang iya mismo mga tinawo. Gani mapierdi ang iya mga soldado kag madamo sa ila ang magakalamatay.

²⁷ “Magaayuhay ining duha ka hari pero pareho sila nga magabutig kag magahunahuna sang malain kontra sa isa kag isa. Indi magmadinalag-on ang ila katuyuan kontra sa isa kag isa. Kag magapadayon ang ila pag-inaway tungod kay wala pa mag-abot ang katapusan sa natalana nga tion. ²⁸ Magapauli ang hari sa aminhan sa iya lugar dala ang madamo nga mga pagkabutang nga nakuha niya sa inaway. Pero sa wala pa siya makapauli, hingabuton niya ang katawhan sang Dios kag ang ila relihiyon.^[h] Pagkatapos sini, magapauli siya sa iya lugar.

²⁹ “Sa natalana nga tion, salakayon niya liwat ang ginharian sa bagatnan, pero ang matabo sa sina nga tion indi na pareho sang natabo sang una. ³⁰ Kay salakayon siya sang mga barko nga halin sa nakatundan. Kag tungod sa kahadlok, magaatras siya kag magapauli. Ipaupok niya ang iya kaakig sa katawhan sang Dios kag sa ila relihiyon, pero mangin maayo siya sa mga nagsikway sang ila relihiyon.^[i]

³¹ “Suguon sang hari sa aminhan ang iya mga soldado sa pagdagta sang templo nga napalibutan sang mga pader. Pauntaton niya ang adlaw-adlaw nga paghalad kag ipabutang sa templo ang makangilil-ad nga butang nga mangin kabangdanan nga pabay-an ang templo. ³² Intuon niya ang mga nagsikway sang ila relihiyon sa paghimo sang mahigko nga mga butang. Pero magapangisog sa pagpamatok sa iya ang mga tawo nga nakakilala gid sa Dios.

³³ “Ang mga nakaintiendi sang kamatuoran magatudlo sa madamo nga mga tawo, pero hingabuton sila sa sulod sang pila ka adlaw. Ang iban sa ila patyon sa espada ukon sunugon, kag ang iban bihagon ukon kuhaan sang mga pagkabutang. ³⁴ Sa sina nga paghingabot sa ila, diutay lang ang magabulig sa ila, pero madamo nga mga tawo nga indi sinsero ang magaupod sa ila. ³⁵ Hingabuton ang iban nga nakaintiendi sang kamatuoran agod mangin putli ukon matinlo ang ila kabuhi hasta mag-abot ang katapusan, nga magaabot sa natalana nga tion.

³⁶ “Himuon sang hari sa aminhan ang bisan ano nga luyag niya himuon. Kabigon niya ang iya kaugalingon nga labaw sa tanan nga dios, kag pasipalahan niya ang Dios nga labaw sa tanan nga dios. Magamadinalag-on siya hasta sa tion nga ipakita sang Dios ang iya kaakig, tungod kay kinahanglan gid nga matabo ang mga butang nga gintalana sang Dios nga matabo. ^37-38 Indi niya pagkilalahon ang mga dios sang iya mga katigulangan ukon ang dios nga ginapalangga sang mga babayi. Sa baylo, kabigon niya ang iya kaugalingon nga labaw sa ila tanan. Wala siya sing iban nga padunggan nga dios magluwas sa dios nga manugsalakay sang napaderan nga mga banwa. Padunggan niya ini nga dios nga indi gani kilala sang iya mga katigulangan. Halaran niya ini sang bulawan, pilak, malahalon nga mga bato, kag iban pa nga malahalon nga mga regalo. ³⁹ Salakayon niya ang pinakamabakod nga mga banwa sa bulig sang sadto nga dios nga indi kilala sang iya mga katigulangan. Padunggan niya ang mga tawo nga maayo sa iya paagi sa pagpadumala sa ila sa madamo nga mga katawhan. Kag hatagan niya sila sang duta bilang balos sa ila.

⁴⁰ “Pag-abot sang katapusan, magapakig-away ang hari sa bagatnan sa hari sa aminhan. Pero salakayon siya sang hari sa aminhan nga may mga karwahe kag mga manugkabayo kag madamo nga mga barko. Ini siya magasalakay nga daw sa baha sa madamo nga mga nasyon kag panglaglagon niya sila. ⁴¹ Salakayon niya pati ang matahom nga duta sang Israel, kag madamo nga mga tawo ang mapatay. Pero makapalagyo sa iya ang Edom, ang Moab, kag ang mga pangulo sang mga Ammonhon. ⁴² Madamo nga mga nasyon ang iya salakayon, isa na ang Egipto. ⁴³ Mangin iya ang mga bulawan, mga pilak, kag ang tanan nga manggad sang Egipto. Sakupon man niya pati ang Libya kag ang Etiopia.^{[j] 44} Pero may mga balita halin sa sidlangan kag aminhan nga makapakulba sa iya. Gani magasalakay siya sa puwerte nga kaakig, kag madamo nga mga tawo ang iya pamatyon. ⁴⁵ Magapatindog siya sang iya harianon nga tolda sa tunga-tunga sang dagat^[k] kag sang matahom kag balaan nga bukid.^[l] Pero sa ulihi mapatay siya nga wala gid sing may magabulig sa iya.”

Ang Pahayag Parte sa Katapusan nga Tion

12 Nagsiling pa ang daw sa tawo, “Sa sina nga tion,^[m] magapamatok^[n] si Micael, ang gamhanan nga pangulo^[o] nga manug-apin sang imo mga kasimanwa. Mangin mabudlay gid ang situasyon sa sina nga tion, kag ina nga kabudlayan wala pa gid natabo halin sang pagsugod sang mga nasyon.^[p] Pero pagaluwason sa sina nga kabudlayan ang kapareho mo nga mga Israelinhon nga ang ila mga ngalan nasulat sa libro nga ginlistahan sang mga may kabuhi nga wala sing katapusan. ² Pagabanhawon ang madamo nga nagkalamatay. Ang iban sa ila magabaton sang kabuhi nga wala sing katapusan, pero ang iban pakamalauton kag pakahuy-an sa wala sing katapusan. ³ Atong mga nakaintiendi sang kamatuoran kag nagatudlo sa mga tawo nga magkabuhi sing matarong magasilak pareho sang mga bituon sa langit sa wala sing katapusan. ⁴ Pero Daniel, isira lang anay ini nga libro, kag indi lang anay pag-ipanugid ang mensahi sini hasta mag-abot ang katapusan. Samtang wala pa ini mapahayag, madamo ang magatinguha sa pag-intiendi sang mga nagakalatabo.”

⁵ Pagkatapos niya hambal sadto, may nakita pa gid ako nga duha ka tawo nga nagatindog sa pihak kag pihak sang suba. ^6-7 Nagpamangkot ang isa sa ila sa tawo nga nagabayo sang linen nga nagatindog sa ibabaw sang suba, “Ano ayhan kadugay antes matapos inang makatilingala nga mga hitabo?”

Ginbayaw sang tawo nga nagabayo sang linen ang duha niya ka kamot kag nabatian ko siya nga nagpanumpa sa ngalan sang Dios nga nagakabuhi sa wala sing katapusan. Siling niya, “Matapos ina pagkaligad sang tatlo ka tuig kag tunga, pagkatapos sang pagpaantos sa katawhan sang Dios.”

⁸ Wala ko naintiendihan ang iya sabat. Gani nagpamangkot ako sa iya, “Sir, ano gid bala ang mangin resulta sang sina nga mga hitabo?” ⁹ Nagsabat siya, “Daniel, maglakat ka na, kay ang sabat sa pamangkot mo magapabilin nga sekreto kag indi dapat ipanugid hasta mag-abot ang katapusan. ¹⁰ Madamo sa mga nakaintiendi sang kamatuoran ang pagatinluan ang ila kabuhi, kag makaintiendi sila sa mga butang nga ginsugid ko. Pero ang mga malaot magapadayon sa paghimo sang kalautan, kag indi sila makaintiendi sa mga butang nga ginsugid ko.

¹¹ “Magaligad ang 1,290 ka adlaw halin sa tion sang pagpauntat sang adlaw-adlaw nga paghalad kag pagbutang sang makangilil-ad nga butang nga mangin kabangdanan nga pabay-an ang templo hasta sa pag-abot sang katapusan. ¹² Bulahan ang nagahulat kag nagapabilin hasta makaligad ang 1,335 ka adlaw.

¹³ “Kag ikaw Daniel, padayuna ang imo mga ginahimo. Mapatay ka, pero pagabanhawon ka sa katapusan nga mga inadlaw agod mabaton mo ang balos nga gintigana para sa imo.”

¹ Ako si Judas nga utod ni Santiago kag alagad^[a] ni Jesu-Cristo. Nagapangamusta ako sa inyo nga mga tinawag sang Dios nga mangin iya, kamo nga ginahigugma sang Dios nga Amay kag ginatipigan ni Jesu-Cristo.

² Kabay pa nga mabaton ninyo ang dugang pa gid nga kaluoy, paghidaet,^[b] kag gugma sang Dios.

Ang Indi Matuod nga mga Manunudlo sang Dios

³ Mga hinigugma, gusto ko gid kuntani nga magsulat sa inyo parte sa kaluwasan nga aton nabaton, ugaling naghunahuna ako nga mas kinahanglan gid nga sulatan ko kamo agod paisugon sa pagpamatok sa mga tawo nga buot magbaylo sang mga pagpanudlo parte sa aton pagtuo. Ini nga mga pagpanudlo ginhatag sang Dios sa aton nga iya mga katawhan kag dapat indi gid pagbayluhan. ⁴ Ginasulatan ko kamo sini tungod nga may mga tawo nga sa sekreto nakaintra dira sa inyo. Indi sila diosnon kag ginabayluhan nila ang matuod nga mga pagpanudlo parte sa bugay sang aton Dios agod makapagusto sila sa paghimo sang kalautan.^[c] Ginapanginwala nila si Jesu-Cristo nga amo lamang ang aton Agalon kag Ginoo. Nasulat na sang una pa nga ini sila magabaton sang silot.

⁵ Bisan nahibaluan na ninyo, gusto ko pa gid nga padumdumon kamo nga ginluwas sang Ginoo ang iya katawhan sa Egipto, pero sang ulihi ginpamatay niya ang iban sa ila tungod nga wala sila magtuo sa iya. ⁶ Dumduma man ninyo ang mga anghel nga wala nagpabilin sa ila katungdanan sadto, kundi ginbayaan nila ang ila lugar. Amo ato nga gin-gapos sila sang Dios sang mga kadena nga indi mabugto kag ginbutang sa madalom nga lugar nga madulom gid hasta sa pag-abot sang adlaw nga sentensyahan sila sang Dios. ⁷ Dumduma man ninyo ang mga tawo sa Sodom kag Gomora kag sa mga banwa sa palibot nila. Nagpakasala man sila pareho sang mga anghel. Kay luyag nila nga magpakighilawas sa indi nila kapareho. Atong silot sa ila sa kalayo nagapaandam sa tanan nga sa ulihi nga mga inadlaw may silot nga wala sing katapusan sa kalayo nga indi gid mapatay.

⁸ Amo man sa sini nga mga tawo nga akon ginasiling nga nakaintra na dira sa inyo. May mga damgo sila nga nagatulod sa ila sa pagpakasala kontra sa ila kaugalingon nga lawas. Kag tungod man sa ila mga damgo nga ini, indi sila magpasakop sa Ginoo kag ginapakalain nila bisan ang gamhanan nga mga tinuga. ⁹ Bisan pa gani si Micael nga pangulo nga anghel wala naghimo sang pareho sina. Kay sang pagbaisay nila ni Satanas kon sin-o sa ila ang magkuha sang bangkay ni Moises, wala siya nagpangahas nga sentensyahan si Satanas nga silutan sa iya pagpasipala kay Moises. Ang ginsiling lang niya, “Ang Ginoo ang magsabdong sa imo!” ¹⁰ Pero ina nga mga tawo nagapakalain sa mga butang nga wala nila maintiendihan. Pareho sila sa mga sapat nga wala nagahunahuna, kay wala sila sing iban nga ginasunod kundi ang ila kinaandan nga mga balatyagon, nga amo man ang nagalaglag sa ila. ¹¹ Kaluluoy sila! Kay ginasunod nila ang pamatasan ni Cain. Kag ginasunod man nila si Balaam, kay bisan nahibaluan nila nga malain ang ila ginahimo sige pa gid ang ila himo tungod sang ila sobra nga handom sang kuwarta. Pareho man sila kay Kora nga nagrebelde sa Dios, gani pagasilutan man sila kaangay niya. ¹² Ina nga mga tawo nagaguba^[d] sa inyo pagtipon sa pagkaon bilang mag-ulutod kay Cristo. Kay nagapagusto lang sila kaon kag inom kag wala sila nahuya. Ang ila lang kaugalingon ang ila ginahunahuna. Pareho sila sa panganod nga ginapalid sang hangin kag wala nagadala sing ulan. Pareho man sila sang kahoy nga wala nagapamunga bisan sa tion nga inugpamunga, kay gin-gabot sila kag patay na gid. ¹³ Pareho sila sa mabaskog nga balod, kag kon paano nga makita ang bukal nga nagaguwa sa mga balod, makita man ang ila mga binuhatan nga makahuluya. Pareho sila sa mga bituon nga nagtalang. Gani may lugar nga madulom gid nga ginatigana sang Dios para sa ila. Kag didto sila sa wala sing katapusan.

¹⁴ Si Enoc nga ikaanom nga kaliwat halin kay Adan nagtagna na parte sa ila. Nagsiling siya, “Magaabot ang Ginoo kaupod sang iya linibo nga mga anghel ¹⁵ sa paghukom sa tanan, kag sa pagsilot sang mga indi diosnon tungod sang ila indi diosnon nga mga binuhatan, kag tungod sang malaot nga mga pulong nga ginahambal nila kontra sa iya.”

¹⁶ Ini nga mga tawo nga nagakontra sa kamatuoran permi lang nagareklamo. Indi sila kontento sa ila kahimtangan, ginasunod lang nila ang ila kaugalingon nga mga handom, mga tikalon sila, kag ginainto nila ang iban agod makuha nila ang ila gusto.

Mga Pahanumdom kag mga Bilin

¹⁷ Pero mga hinigugma, dumduma ninyo ang ginsiling sa inyo sadto sang mga apostoles sang aton Ginoong Jesu-Cristo. ¹⁸ Indi bala nagsiling sila, “Sa ulihi nga mga inadlaw magaguwa ang mga tawo nga magayaguta sa inyo, kag ang ila pagasundon amo lang ang ila malaot nga mga handom.” ¹⁹ Amo ini nga mga tawo ang nagapahito agod kamo nga mga tumuluo magbinahin-bahin. Ginagamhan sila sang ila kinaandan nga mga balatyagon. Wala sa ila ang Espiritu Santo. ²⁰ Pero kamo mga hinigugma, magpalig-unanay kamo sa inyo balaan nga ginatuohan. Magpangamuyo kamo paagi sa gahom sang Espiritu Santo. ²¹ Tipigi gid ang inyo kaugalingon sa gugma sang Dios samtang nagahulat kamo sang kabuhi nga wala sing katapusan nga igahatag sang aton Ginoong Jesu-Cristo tungod sa iya kaluoy. ²² Kaluoyi ninyo ang mga nagapangduhaduha. ²³ Buligi ninyo ang iban agod maluwas sila sa silot, pareho nga nagasabnit kamo sang isa ka butang nga masunog na. Kaluoyi ninyo bisan ang mga tawo nga malaot gid, pero mag-andam kamo sa ila mga ginahimo. Kangil-aran ninyo ang ila malaot nga mga buhat kay bisan ang ila mga bayo nahigkuan sang ila kalautan.

Pagdayaw kag Pagpasalamat sa Dios

²⁴ Ang Dios makasarang sa pagbantay sa inyo agod indi kamo mahulog sa sala, kag madala niya kamo nga wala sing kasawayan kag malipayon gid sa iya presensya. ²⁵ Dalayawon gid siya! Siya gid lang ang Dios kag aton Manluluwas paagi kay Jesu-Cristo nga aton Ginoo. Sa iya ang kadungganan, pagkahalangdon, gahom, kag awtoridad halin pa sang una, hasta subong, kag sa wala sing katapusan! Amen.