Old/New Testament

Nagmando si Nebucadnezar nga Simbahon ang Estatwa

3 Karon, nagpahimo si Nebucadnezar sang estatwa nga bulawan.^[a] Ang iya sini kataason 90 ka tapak kag ang kasangkaron 9 ka tapak. Kag sang natapos na, ginpatindog niya ini sa patag sang Dura didto sa probinsya sang Babilonia. ^2-3 Pagkatapos ginpatawag ni Haring Nebucadnezar ang mga gobernador, mga mayor, mga komisyoner, mga manuglaygay, mga tresurero, mga hukom, mga pangulo, kag ang iban pa nga mga opisyal sang mga probinsya agod magtambong sa pagdedikar sang estatwa. Sang didto na sila nagatindog sa atubangan sang estatwa, ⁴ nagsinggit ang manugbalita, “Kamo nga naghalin sa nagkalain-lain nga mga nasyon, lahi, kag lingguahe, ⁵ kon mabatian na gani ninyo ang tunog sang budyong, plawta, kudyapi, arpa, kag iban pa nga mga instrumento, magluhod kamo dayon kag magsimba sa estatwa nga bulawan nga ginpatindog ni Haring Nebucadnezar. ⁶ Ang bisan sin-o nga indi magsimba ihaboy gilayon sa nagadabadaba nga hurnohan.” ⁷ Gani pagkabati nila sang tunog sang mga instrumento nagluhod dayon sila kag nagsimba sa estatwa.

⁸ Sang sadto nga tion, may pila ka taga-Babilonia^[b] nga nagpalapit sa hari kag ginpakalain nila ang mga Judio. ⁹ Nagsiling sila kay Haring Nebucadnezar, “Kabay pa nga magkabuhi ka sing malawig, Mahal nga Hari. ¹⁰ Indi bala nga nagmando ka nga kon sin-o ang makabati sang tunog sang mga instrumento magluhod dayon kag magsimba sa estatwa nga bulawan, ¹¹ kag ang indi magsimba ihaboy sa nagadabadaba nga hurnohan? ¹² Pero wala nagtuman sang imo sugo ang mga Judio nga sila ni Shadrac, Meshac, kag Abednego nga ginpadumala mo sa probinsya sang Babilonia. Wala sila nagaalagad sa imo mga dios, kag wala sila nagasimba sa estatwa nga bulawan nga imo ginpatindog.”

¹³ Pagkabati sadto sang hari puwerte gid ang iya kaakig. Ginpatawag niya dayon sila ni Shadrac, Meshac, kag Abednego. ¹⁴ Pag-abot nila ginpamangkot sila sang hari, “Matuod bala nga wala kamo nagaalagad sa akon mga dios kag wala kamo nagasimba sa estatwa nga bulawan nga akon ginpatindog? ¹⁵ Karon, ginamanduan ko kamo nga magsimba sa estatwa kon mabatian ninyo ang tunog sang mga instrumento. Kay kon indi gani, ihaboy kamo gilayon sa nagadabadaba nga hurnohan. Tan-awon ta lang kon may dios nga makaluwas sa inyo.”

¹⁶ Nagsabat sila nga tatlo, “Mahal nga Hari, wala kami sing may masiling parte sina. ¹⁷ Kon amo gid man ina ang matabo luwason kami sang Dios nga amon ginaalagaran sa sina nga nagadabadaba nga hurnohan. Luwason kami sang Dios sa imo mga kamot. ¹⁸ Pero kon indi gid man niya kami pagluwason, gusto namon nga mahibaluan mo nga indi gid kami mag-alagad sa imo mga dios ukon magsimba sa estatwa nga bulawan nga imo ginpatindog.”

¹⁹ Tungod sa ila sabat puwerte gid ang kaakig sang hari sa ila, kag makita ini sa iya hitsura. Gani nagmando siya nga painiton pa gid sing pito ka pilo ang hurnohan. ²⁰ Dayon nagsugo siya sang iya pinakamakusog nga mga soldado nga gapuson sila ni Shadrac, Meshac, kag Abednego kag ihaboy sa nagadabadaba nga hurnohan. ²¹ Gani gin-gapos sila kag ginhaboy sa hurnohan nga may mga bayo pa. ²² Kag tungod nga ginpainit gid ang hurnohan suno sa mando sang hari, napatay ang mga soldado nga naghaboy sa ila tungod sa ibwal sang kalayo. ²³ Kag sila nga tatlo nga nakagapos nagtupa sa nagadabadaba nga hurnohan.

²⁴ Samtang nagatan-aw si Haring Nebucadnezar gulpi siya nga tumindog sa puwerte nga katingala. Nagpamangkot siya sa iya mga opisyal, “Indi bala nga tatlo lang ka tawo ang aton gin-gapos kag ginhaboy sa kalayo?” Nagsabat sila, “Huo, Mahal nga Hari.” ²⁵ Nagsiling dayon ang hari, “Tan-awa ninyo! Apat ang nakita ko nga nagalakat-lakat sa kalayo. Wala na sila nakagapos kag wala sila maano. Ang isa sa ila daw isa ka dios.”^[c]

²⁶ Gani, nagpalapit si Nebucadnezar sa puwertahan sang nagadabadaba nga hurnohan kag nagpanawag, “Shadrac, Meshac, kag Abednego, nga mga alagad sang Labing Mataas nga Dios, guwa kamo dira! Dali kamo diri!” Kag nagguwa sila nga tatlo.

²⁷ Dayon nagtilipon sa ila ang mga gobernador, mga mayor, mga komisyoner, kag ang iban nga mga opisyal sang hari. Kag nakita nila nga wala sila maano sang kalayo. Bisan gani ang ila buhok ukon bayo wala gid masunog, kag bisan baho na lang sang aso wala gid.

²⁸ Tungod sadto nagsiling ang hari, “Dayawon ang Dios nila ni Shadrac, Meshac, kag Abednego. Ginpadala niya ang iya anghel agod luwason ang iya mga alagad nga nagsalig sa iya. Ini sila wala magsunod sa akon sugo nga magsimba sa estatwa, kundi ginpakamaayo pa nila nga ihaboy sila sa kalayo sang sa magsimba sa bisan sin-o nga dios luwas sa ila nga Dios. ²⁹ Gani nagamando ako nga ang bisan sin-o nga tawo sang bisan ano man nga nasyon, lahi, ukon lingguahe nga maghambal sing malain kontra sa Dios nila ni Shadrac, Meshac, kag Abednego pagahiwa-hiwaon kag gub-on ang ila mga balay. Kay wala na gid sing iban pa nga Dios nga makaluwas pareho sini.”

³⁰ Kag ginhatagan sang hari sila ni Shadrac, Meshac, kag Abednego sang mas mataas pa gid nga posisyon sa probinsya sang Babilonia.

Ang Ikaduha nga Damgo ni Nebucadnezar

4 Naghimo si Haring Nebucadnezar sang isa ka pahayag para sa tanan nga tawo sa nagkalain-lain nga nasyon, lahi, kag lingguahe sa kalibutan. Amo ini ang nakasulat:

“Kabay pa nga magmaayo gid ang inyo kahimtangan.

² “Gusto ko nga sugiran kamo sang mga milagro kag makatilingala nga mga butang nga ginhimo sa akon sang Labing Mataas nga Dios.

⁴ “Kon parte sa akon kahimtangan diri sa palasyo, maayo kag mauswagon ang akon kabuhi. ⁵ Pero may damgo ako nga nakapahadlok sa akon. Ang mga palanan-awon nga nakita ko samtang nagakatulog ako makahaladlok gid. ⁶ Gani nagmando ako nga dal-on sa akon ang tanan nga maalamon sa Babilonia agod masaysay nila sa akon ang kahulugan sang akon damgo. ⁷ Pag-abot sang mga madyikero, babaylan, manugpakot,^[d] kag manughimalad, ginsugiran ko sila sang akon damgo, pero indi sila makasaysay sa akon sang kahulugan sini.

⁸ “Sang ulihi, nagkadto si Daniel sa akon. (Gin-ngalanan siya Belteshazar nga amo ang ngalan sang akon dios. Kag ara sa iya ang espiritu sang balaan nga mga dios.^[e]) Ginsugiran ko siya sang akon damgo. ⁹ Siling ko, ‘Belteshazar, pangulo sang mga madyikero, nakahibalo ako nga ang espiritu sang mga dios ara sa imo, kag madali mo mahibaluan ang mga tinago nga kamatuoran. Abi isaysay sa akon kon ano ang kahulugan sang mga palanan-awon nga nakita ko sa akon damgo. ¹⁰ Amo ini ang akon mga palanan-awon samtang nagakatulog ako: Nakita ko ang isa ka mataas gid nga kahoy sa tunga sang kalibutan. ¹¹ Nagdako kag nagtaas pa gid ini hasta nakalambot sa langit kag makita bisan sa pinakamalayo nga parte sang kalibutan. ¹² Matahom ang iya mga dahon kag madamo ang iya mga bunga nga sarang makapakaon sa tanan. Nagpahandong ang mga sapat sa iya kag nagpugad ang mga pispis sa iya mga sanga. Didto nagkuha ang tanan nga tinuga sang ila pagkaon.’

¹³ “Kag nakita ko man ang isa ka anghel^[f] nga nagpanaog halin sa langit. ¹⁴ Nagsinggit siya, ‘Tapsa ninyo ang kahoy kag pang-utda ang iya mga sanga. Panguhaa ang iya mga dahon kag ipanghaboy ang iya mga bunga. Tabuga man ninyo ang mga sapat nga nagapahandong dira kag ang mga pispis nga nagapugad sa iya mga sanga. ¹⁵ Pero pabay-i lang ninyo ang iya tuod dira sa latagon nga nahigtan sang salsalon kag saway.’

“Ang tawo nga ginarepresentar sang sadto nga kahoy mabasa permi sang tun-og kag magakaon sang hilamon upod sang mga sapat. ¹⁶ Sa sulod sang pito ka tuig madulaan siya sang panghunahuna sang tawo, kag ang iya panghunahuna mangin iya sang sapat. ¹⁷ Amo ini ang sentensya nga ginbantala sang mga anghel, agod mahibaluan sang tanan nga ang Labing Mataas nga Dios may gahom sa mga ginharian sang mga tawo. Kag puwede niya sila ipasakop sa kay bisan sin-o nga gusto niya, bisan pa sa pinakakubos sa tanan nga tawo.

¹⁸ “Amo ato ang akon damgo. Gani ako, si Haring Nebucadnezar, nagsiling kay Belteshazar, ‘Sugiri ako sang kahulugan sini kay wala gid sing bisan isa sa mga maalamon sang akon ginharian nga makasugid sa akon sang kahulugan sini. Pero makasugid ka kay ang espiritu sang balaan nga mga dios^[g] ara sa imo.’ ”

Ginsaysay ni Daniel ang Kahulugan sang Damgo

¹⁹ Natublag kag nahadlok gid si Daniel (nga ginatawag man nga Belteshazar) pagkabati niya sang ginsiling sang hari. Gani nagsiling ang hari sa iya, “Belteshazar, indi ka magkatublag sa akon damgo kag sa kahulugan sini.” Nagsabat si Belteshazar, “Mahal nga Hari, kuntani ang imo damgo kag ang iya kahulugan matabo sa imo mga kaaway kag indi sa imo. ²⁰ Ang kahoy nga nakita mo nga nagdako kag nagtaas hasta nakalambot sa langit kag makita sa bisan diin nga bahin sang kalibutan, ²¹ nga matahom ang iya mga dahon kag madamo ang iya mga bunga nga sarang makapakaon sa tanan, kag sa diin nagpahandong ang mga sapat kag nagpugad ang mga pispis sa iya mga sanga, ²² amo ikaw, Mahal nga Hari. Kay nangin gamhanan ka hasta nga ang imo pagkagamhanan nakalambot sa langit,^[h] kag ang imo paghari nakalambot sa bisan diin nga bahin sang kalibutan.”

²³ Nagsiling pa gid si Daniel, “Nakita mo man, Mahal nga Hari, ang isa ka anghel nga nagpanaog halin sa langit nga nagasinggit, ‘Tapsa ninyo ang kahoy pero pabay-i lang ninyo ang iya tuod dira sa latagon nga nahigtan sang salsalon kag saway. Pabay-i lang ninyo nga mabasa siya sang tun-og kag magakaon upod sang talunon nga mga sapat sa sulod sang pito ka tuig.’

²⁴ “Mahal nga Hari, amo ini ang buot silingon sadto nga palanan-awon nga ginbuot sang Labing Mataas nga Dios nga matabo sa imo: ²⁵ Pagatabugon ka palayo sa mga tawo kag magapuyo ka upod sa talunon nga mga sapat. Magahalab ka sang hilamon pareho sang baka kag mabasa ka permi sang tun-og. Pagkatapos sang pito ka tuig, kilalahon mo nga ang Labing Mataas nga Dios may gahom sa mga ginharian sang mga tawo kag puwede niya sila ipasakop sa kay bisan sin-o nga gusto niya. ²⁶ Parte naman sadtong ginsiling sang anghel nga pabay-an lang ang tuod, ang buot silingon sadto nga ibalik sa imo ang imo ginharian kon kilalahon mo nga ang Dios amo gid ang nagahari sa tanan. ²⁷ Gani, Mahal nga Hari, kabay pa nga batunon mo ining akon laygay sa imo: Mag-untat ka sa pagpakasala kag maghimo sang matarong, kag magmaluluy-on ka sa mga imol. Kon himuon mo ina basi pa lang nga magmauswagon gihapon ikaw.”

²⁸ Ini tanan natabo matuod sa kabuhi ni Haring Nebucadnezar. ²⁹ Kay pagkaligad sang isa ka tuig halin sang pagsaysay ni Daniel sang kahulugan sang damgo, amo ini ang natabo:

Samtang nagadayan-dayan si Haring Nebucadnezar sa atop sang iya palasyo sa Babilonia ³⁰ nagsiling siya, “Daw ano ka gamhanan sang Babilonia nga akon ginhimo nga harianon nga puluy-an paagi sa akon kusog kag para sa akon kadungganan.”

³¹ Wala pa gani siya makatapos hambal, may tingog halin sa langit nga nagsiling, “Haring Nebucadnezar, pamatii ini: Ginabawi na sa imo ang awtoridad bilang hari. ³² Pagatabugon ka palayo sa mga tawo kag magapuyo ka upod sa talunon nga mga sapat. Magahalab ka sang hilamon pareho sang baka. Pagkatapos sang pito ka tuig, kilalahon mo nga ang Labing Mataas nga Dios may gahom sa mga ginharian sang mga tawo kag puwede niya sila ipasakop sa kay bisan sin-o nga gusto niya.”

³³ Sa gilayon natabo ini kay Nebucadnezar. Gintabog siya palayo sa mga tawo kag naghalab sang hilamon pareho sang baka. Nabasa permi ang iya lawas sang tun-og, kag naglaba ang iya balahibo pareho sang balahibo sang agila kag ang iya kuko pareho sang kuko sang pispis.

³⁴ “Pagkatapos sang pito ka tuig, ako, si Nebucadnezar, nagdangop sa Dios,^[i] kag nagbalik ang akon maayo nga panghunahuna. Gani gindayaw ko kag ginpadunggan ang Labing Mataas nga Dios nga buhi sa wala sing katapusan. Nagsiling ako,

³⁶ “Sang magbalik na ang akon maayo nga panghunahuna ginbalik man sa akon ang akon dungog kag kadayawan bilang hari. Ginbaton ako liwat sang akon mga opisyal kag mga manuglaygay, kag nangin mas gamhanan pa ako sang sa una. ³⁷ Gani karon ginadayaw ko kag ginapadunggan ang Hari sang langit, tungod kay husto kag matarong ang tanan niya nga ginahimo kag ginapaubos niya ang bisan sin-o nga nagapabugal.”

Ang Pagtuo, Pagtuman, kag ang Pagdaog

5 Ang bisan sin-o nga nagatuo nga si Jesus amo ang Cristo, anak sang Dios. Kag ang bisan sin-o nga nagahigugma sa ginikanan nagahigugma man sa iya anak. ² Kag nahibaluan ta nga ginahigugma ta ang mga anak sang Dios kon nagahigugma kita sa Dios kag nagatuman sang iya mga sugo. ³ Kay nagahigugma kita sa Dios kon nagatuman kita sang iya mga sugo. Kag ang iya mga sugo indi gid man mabudlay tumanon. ⁴ Kay ginadaog sang tagsa ka anak sang Dios ang kalibutan.^[a] Ginadaog niya ini paagi sa pagtuo. ⁵ Gani sin-o bala ang makadaog sa kalibutan? Ang tawo nga nagatuo nga si Jesus amo ang Anak sang Dios. ⁶ Ang nag-abot nga si Jesu-Cristo ginpamatud-an nga siya amo gid ang Anak sang Dios paagi sa tubig sang iya pagpabautiso kag paagi man sa dugo sang iya kamatayon. Indi lang sa tubig kundi paagi sa tubig kag dugo. Kag ini nga butang ginapamatud-an man sang Espiritu Santo sa aton, kag nahibaluan ta nga matuod ang iya ginasiling kay siya kamatuoran. ⁷ Gani may tatlo nga nagapamatuod ^[b] parte kay Jesus: ⁸ ang Espiritu Santo, ang tubig sang iya pagpabautiso, kag ang dugo sang iya kamatayon. Kag ining tatlo nagahisugot. ⁹ Nagapati kita sa pagpamatuod sang mga tawo. Pero mas masaligan pa gid ang pagpamatuod sang Dios, kag siya mismo ang nagpamatuod nga si Jesus iya Anak. ¹⁰ Ang nagatuo sa Anak sang Dios nagapati sa pagpamatuod sang Dios. Pero ang wala nagapati sa pagpamatuod sang Dios nagahimo sa Dios nga butigon, kay wala siya nagapati sa pagpamatuod sang Dios parte sa iya Anak. ¹¹ Kag amo ini ang ginapamatuod sang Dios: nga kita ginhatagan niya sing kabuhi nga wala sing katapusan, kag ining kabuhi ara sa iya Anak. ¹² Ang bisan sin-o nga ara sa iya ang Anak may kabuhi nga wala sing katapusan. Pero kon wala sa iya ang Anak sang Dios wala siya sing kabuhi nga wala sing katapusan.

Ang Kabuhi nga Wala sing Katapusan

¹³ Ginasulat ko ini sa inyo, kamo nga nagatuo sa Anak sang Dios,^[c] agod mahibaluan ninyo nga may kabuhi kamo nga wala sing katapusan. ¹⁴ Kag may pagsalig kita sa pagpalapit sa Dios kay nagatuo kita nga pamatian niya ang bisan ano nga aton pangayuon suno sa iya kabubut-on. ¹⁵ Kag kon nahibaluan ta nga nagapamati ang Dios sa aton kon magpangayo kita sa iya, nahibaluan ta man nga nabaton na naton ang bisan ano nga aton ginapangayo sa iya.

¹⁶ Kon makita ninyo ang inyo utod kay Cristo nga nagahimo sang sala nga indi ikamatay, pangamuyui ninyo siya kag ang Dios magahatag sa iya sang kabuhi. Ini para lang sa mga nakahimo sang sala nga indi ikamatay. May sala nga ikamatay. Wala ako nagasiling nga pangamuyuan ninyo ang tawo nga nakahimo sini nga sala. ¹⁷ Ang tanan nga buhat nga indi matarong sala. Pero may ara nga sala nga indi magaresulta sang espiritual nga kamatayon.

¹⁸ Nahibaluan ta nga wala sing tawo nga nangin anak sang Dios nga nagapadayon sa pagpakasala, kundi ginatipigan siya sang Anak sang Dios, gani indi siya matandog ni Satanas. ¹⁹ Ining bug-os nga kalibutan ara sa idalom sang gahom ni Satanas, pero nahibaluan ta nga kita iya na sang Dios. ²⁰ Kag nahibaluan ta nga nagkadto diri sa kalibutan ang Anak sang Dios, kag ginhatagan niya kita sing pag-intiendi agod makilala ta ang matuod nga Dios. Kag ara kita sa matuod nga Dios, sa iya Anak nga si Jesu-Cristo.^[d] Siya amo ang matuod nga Dios kag ang kabuhi nga wala sing katapusan.

²¹ Gani mga anak, maglikaw kamo sa mga dios-dios.