M’Cheyne Bible Reading Plan

Ang mga Regalo sa Pagpatindog sang Templo

29 Dayon nagsiling si Haring David sa bug-os nga katilingban sang Israel, “Si Solomon nga akon anak nga ginpili sang Dios bataon pa kag wala sing eksperiensya. Dako ang buluhaton, kay ang patindugon nga bilding indi para sa tawo kundi para sa Ginoong Dios. ² Ginhimo ko ang tanan nga akon mahimo sa pagpreparar sang mga materyales para sa templo sang akon Dios—madamo nga bulawan, pilak, saway, salsalon, kahoy, malahalon nga mga bato nga onix, esmeralda, mga bato nga nagkalain-lain ang kolor, kag iban pa nga matahom nga mga bato kag mga marmol. ³ Kag tungod sa akon dedikasyon sa templo sang akon Dios, ginahatag ko ang akon personal nga mga bulawan kag pilak para sa pagpatindog sini, wala labot sa mga materyales nga natipon ko na para sa balaan nga templo. ⁴ Ang akon ihatag mga 100 ka tonelada nga bulawan halin sa Ofir, kag mga 250 ka tonelada nga pilak. Ini gamiton para inughaklap sa mga dingding sang templo, ⁵ kag para sa tanan nga kagamitan nga pagahimuon sang mga platero. Karon, sin-o ang luyag maghatag para sa Ginoo?”

⁶ Dayon naghatag sing kinabubut-on ang mga pangulo sang mga pamilya, mga pangulo sang mga tribo sang Israel, mga kumander sang linibo kag ginatos nga mga soldado, kag ang mga opisyal nga gintugyanan sa pagdumala sang mga pagkabutang sang hari. ⁷ Naghatag sila para sa pag-obra sang templo sang Dios sing mga 175 ka tonelada nga bulawan, 10,000 ka bulawan nga kuwarta, 350 ka tonelada nga pilak, 630 ka tonelada nga saway, kag 3,500 ka tonelada nga salsalon. ⁸ May mga naghatag man sang mga malahalon nga mga bato, kag gintago ini sa bodega sang templo sang Ginoo nga gindumalahan ni Jehiel nga kaliwat ni Gershon. ⁹ Nalipay gid ang mga tawo sa ila mga pangulo kay naghatag sila sing kinabubut-on kag tinagipusuon para sa Ginoo. Puwerte man ang kalipay ni Haring David.

Ang Pangamuyo ni David

¹⁰ Gindayaw ni David ang Ginoo sa atubangan sang bug-os nga katilingban. Siling niya,

“O Ginoo, Dios sang amon katigulangan nga si Jacob,^[a] dalayawon ka sa wala sing katapusan. ¹¹ Gamhanan ka gid, talahuron, dungganon, kag dalayawon. Kay imo ang tanan nga butang sa langit kag sa duta. Ikaw ang hari, O Ginoo, kag labaw ka sa tanan. ¹² Ang manggad kag dungog naghalin sa imo. Ikaw ang nagadumala sang tanan nga butang. Gamhanan ka gid, kag ikaw ang nagapakusog kag nagapagamhanan sa kay bisan sin-o.

¹³ “Karon, O amon Dios, ginapasalamatan ka namon kag ginadayaw ang imo talahuron nga ngalan. ¹⁴ Pero sin-o gid ako kag ang akon katawhan nga makahatag kami sing bugana pareho sini? Tanan nga butang nagahalin sa imo, kag ginahatag lang namon ang naghalin sa imo. ¹⁵ Nakahibalo ikaw nga umalagi lang kami diri sa kalibutan pareho sang amon mga katigulangan. Ang amon kabuhi pareho sa landong nga wala nagapabilin.

¹⁶ “O Ginoo nga amon Dios, ining tanan nga ginhatag namon sa pagpatindog sang templo para sa kadungganan sang imo balaan nga ngalan naghalin man sa imo. Imo ini tanan! ¹⁷ O Dios ko, nahibaluan ko nga ginausisa mo ang amon tagipusuon kag nalipay ka kon makita mo nga matarong ini. Amo ina nga sinsero kag kinabubut-on ang paghatag ko sang sini nga mga butang. Kag bisan ang imo katawhan nga ari diri subong nakita ko nga nagahatag man sing kinabubut-on. Gani nalipay gid ako.

¹⁸ “O Ginoo, ang Dios sang amon mga katigulangan nga si Abraham, Isaac, kag Jacob, kabay pa nga ibutang mo permi ini nga handom sa tagipusuon sang imo katawhan, kag buligi sila nga magmatutom sa imo. ¹⁹ Kag buligi man ang akon anak nga si Solomon nga mangin matutom gid siya sa pagtuman sang imo mga sugo, mga pagpanudlo, kag mga pagsulundan, kag sa paghimo sang tanan nga imo ginapatuman parte sa pagpatindog sang templo nga akon ginpreparar.”

²⁰ Dayon nagsiling si David sa bug-os nga katilingban, “Dayawa ninyo ang Ginoo nga inyo Dios.” Gani gindayaw nila ang Ginoo, ang Dios sang ila mga katigulangan. Nagluhod sila kag nagduko sa pagpadungog sa Ginoo kag sa hari.

Ginkilala si Solomon Bilang Hari

²¹ Pagkadason nga adlaw naghalad sila sa Ginoo sang mga halad nga ginasunog: 1,000 ka turo nga baka, 1,000 ka gulang nga karnero nga lalaki, kag 1,000 ka bataon nga karnero nga lalaki. Naghalad man sila sang mga halad nga ilimnon kag sang madamo pa nga mga halad para sa bug-os nga Israel. ²² Nagkinaon sila kag nag-ininom nga malipayon sa presensya sang Ginoo sadto nga adlaw.

Kag sa liwat, gindeklarar nila nga hari si Solomon nga anak ni David. Ginhaplasan si Solomon sang lana sa presensya sang Ginoo bilang hari, kag ginhaplasan man si Zadok bilang pari. ²³ Gani nagpungko si Solomon sa trono sang Ginoo bilang hari sa pagbulos sa iya amay nga si David. Nagmainuswagon si Solomon, kag nagtuman sa iya ang bug-os nga Israel. ²⁴ Nagpromisa ang tanan nga opisyal, ang gamhanan nga mga tawo, kag ang tanan nga anak nga lalaki ni Haring David nga magpasakop sila kay Haring Solomon. ²⁵ Ginpabantog sang Ginoo si Solomon sa bug-os nga Israel kag ginhatagan niya siya sang kadungganan nga wala maangkon sang iban nga mga hari sa Israel.

Ang Pagkapatay ni David

^26-27 Naghari si David nga anak ni Jesse sa bug-os nga Israel sa sulod sang 40 ka tuig—7 ka tuig sa Hebron kag 33 ka tuig sa Jerusalem. ²⁸ Nagkabuhi siya sing malawig nga manggaranon kag dungganon. Napatay siya nga tigulang na gid, kag ginbuslan siya sang iya anak nga si Solomon bilang hari. ²⁹ Ang estorya parte sa paghari ni Haring David, halin sa ginsuguran hasta sa katapusan, nasulat sa mga libro sang mga propeta nga sila ni Samuel, Natan kag Gad. ³⁰ Nasulat dira kon paano siya naghari, ano siya kagamhanan, kag ang tanan nga natabo sa iya kag sa Israel, kag sa palibot nga mga ginharian.

Ang Pagbalik sang Ginoo

3 Mga hinigugma, ikaduha ko na ini nga sulat sa inyo. Sa sining duha ka sulat gintinguhaan ko nga pukawon ang inyo matinlo nga panghunahuna paagi sa pagpadumdom sa inyo sa pila ka mga butang. ² Luyag ko nga dumdumon ninyo permi ang ginsiling sang mga propeta sang una kag ang sugo sang aton Ginoo kag Manluluwas nga iya ginhatag sa inyo paagi sa mga apostoles nga ginpadala sa inyo. ³ Una sa tanan, dapat ninyo mahibaluan nga sa katapusan nga mga inadlaw magaguwa ang mga manugyaguta nga magahimo sang bisan ano nga luyag nila. ⁴ Magasiling sila, “Indi bala nagpromisa si Cristo nga magabalik siya? Karon, diin na bala siya? Ang amon mga ginikanan nagkalamatay na, pero amo man gihapon ang kahimtangan sang tanan halin pa gid sang pagtuga sang kalibutan.” ⁵ Hungod nga ginakalimtan sini nga mga tawo nga paagi sa pulong sang Dios nahimo ang langit. Kag paagi man sa iya pulong nahimo ang duta halin sa tubig kag paagi sa tubig.^{[a] 6} Kag paagi man sa tubig ginpabaha niya kag ginlaglag ang kalibutan sadto. ⁷ Paagi man sa pulong sang Dios, ang langit kag ang duta nga aton nakita subong ginatigana nga sunugon. Ginatigana niya ini sa adlaw nga ang malaot nga mga tawo pagahukman kag pagalaglagon.

⁸ Pero mga hinigugma, indi ninyo pagkalimti nga sa Ginoo wala sing kinalain ang isa ka adlaw kag ang isa ka libo ka tuig. Para sa iya ining duha pareho lang. ⁹ Suno sa ginahunahuna sang iban, nagapatumbaya ang Ginoo sa pagtuman sang iya promisa. Pero ang matuod, wala siya nagapatumbaya kundi nagahulat siya nga maghinulsol ang mga tawo sa ila mga sala, tungod kay indi niya luyag nga may mawala.

¹⁰ Mabalik gid ang Ginoo, kag ina nga adlaw magaabot pareho sang pag-abot sang makawat nga indi mo mahibaluan kon san-o. Mabatian dayon nga may nagaragubrob, kag madula ang langit.^[b] Masunog ang duta, kag ang tanan nga ara sa duta madula. ¹¹ Tungod nga ang tanan madula sa sini nga paagi, dapat magkabuhi kita nga balaan kag diosnon ¹² samtang nagapaabot kita sang adlaw nga magabalik siya, kag samtang ginahimo ta ang aton masarangan agod mapadali ta ang iya pagbalik. Sa sina nga adlaw, sunugon ang langit kag madula ini, kag magakalatunaw sa kainit ang tanan nga ara sa duta. ¹³ Pero nagahulat kita sa ginpromisa sang Dios sa aton nga bag-o nga langit kag bag-o nga duta, nga sa diin magatiner ang pagkamatarong.

¹⁴ Gani mga hinigugma, samtang nagahulat kamo sa sina nga mga butang, tinguhai ninyo nga magkabuhi sing matinlo sa atubangan sang Dios nga wala sing kasawayan, kag dapat maayo ang inyo relasyon sa iya. ¹⁵ Dumdumon ninyo nga ang aton Ginoo nagahatag pa gid sing kahigayunan sa mga tawo agod maluwas sila. Amo ina nga wala pa siya magbalik. Indi bala nga amo man ini nga mga butang ang ginsiling sang aton pinalangga nga utod nga si Pablo sa iya sulat sa inyo, suno sa kaalam nga ginhatag sang Dios sa iya? ¹⁶ Kag amo man ini ang iya ginasambit sa tanan niya nga mga sulat. Kon sa bagay may mga ginsulat siya nga mabudlay intiendihon. Gani may mga tawo nga maluya ang ila pagtuo kag wala kahibalo sang kamatuoran, nga nagahatag sang sala nga kahulugan sa sini nga mga ginsulat ni Pablo. Kag amo man ini ang ila ginahimo sa iban nga bahin sang Kasulatan. Gani sila mismo ang nagadala sang kalaglagan sa ila kaugalingon.

¹⁷ Pero mga hinigugma, madugay na ninyo ini nahibaluan. Gani mag-andam kamo agod indi kamo pagpatalangon sang sala nga mga pagpanudlo sining mga tawo nga wala sing husto nga prinsipyo nga ginasunod. Kay kon magsunod kamo sa ila, madula ang inyo malig-on nga kahimtangan sa Dios. ¹⁸ Ang inyo himuon, magpadayon kamo sa pagtubo sa kaayo kag kaalam nga halin sa aton Ginoo^[c] kag Manluluwas nga si Jesu-Cristo. Siya ang dapat naton dayawon subong kag sa wala sing katapusan! Amen.

Ang Akusasyon sang Dios Batok sa mga Israelinhon

6 Nagsiling si Micas, “Pamatii ninyo ang isiling sang Ginoo sa inyo nga mga Israelinhon. Sige na, ipresentar ninyo ang inyo kaso; pabatia ninyo ang mga bukid^[a] sa inyo ihambal. ² Kag kamo nga mga bukid kag malig-on nga mga pundasyon sang kalibutan, pamatii ninyo ang akusasyon sang Ginoo kontra sa mga Israelinhon nga iya katawhan. Amo ini ang iya akusasyon:

³ “Mga katawhan ko, ano bala nga sala ang nahimo ko sa inyo? Ginpabudlayan ko bala kamo? Sabta ninyo ako. ⁴ Ginpaguwa ko pa gani kamo sa Egipto nga sa diin gin-ulipon kamo. Kag ginpili ko si Moises, Aaron kag si Miriam sa pagpangulo sa inyo. ⁵ Mga katawhan ko, dumduma ninyo nga ginsugo ni Haring Balak sang Moab si Balaam nga anak ni Beor nga pakamalauton kamo pero ginpahambal ko si Balaam sang mga pagpakamaayo sa inyo. Dumduma man ninyo kon paano ko kamo ginbuligan sang nagpanglakaton kamo halin sa Shitim hasta sa Gilgal. Dumduma ninyo ini nga mga hitabo agod mareyalisar ninyo ang pagluwas^[b] ko sa inyo.”

⁶ Nagsabat ang isa sa mga Israelinhon, “Ano bala ang ihalad ko sa Ginoo, ang Dios nga sa langit, kon magsimba ako sa iya? Mahalad bala ako sang baka nga isa ka tuig bilang halad nga ginasunog? ⁷ Malipay ayhan ang Ginoo kon halaran ko siya sang linibo ka mga karnero kag madamo gid nga lana? Ihalad ko bala sa iya ang akon kamagulangan nga anak bilang bayad sa akon mga sala?”

⁸ Nagsabat si Micas, “Gintudluan kita sang Ginoo kon ano ang maayo. Kag amo ini ang iya gusto nga ipatuman sa aton: Himuon naton kon ano ang matarong, pasulabihon naton ang pagkaluoy sa iban, kag magsunod kita sa aton Dios nga may pagpaubos.”

Silutan sang Dios ang mga Israelinhon

⁹ Pamati kamo sa ginasiling sang Ginoo sa siyudad sang Jerusalem, kay ang nagatahod sa iya amo ang may husto nga kaalam:

“Kamo nga mga miyembro sang tribo sang Juda, magtipon kamo sa siyudad sang Jerusalem kag magpamati.^{[c] 10} Malaot kamo nga katawhan! Indi ko malimtan ang mga manggad nga natipon ninyo sa malain nga paagi. Nagagamit kamo sang indi husto nga talaksan—ang buluhaton nga akon ginapakamalaot. ¹¹ Indi puwede nga pabay-an ko lang kamo sa inyo nga pagpangdaya sa inyo kilohan. ¹² Mapintas ang inyo manggaranon nga mga tawo, kag mga butigon kamo. ¹³ Gani tungod sang inyo mga sala gin-umpisahan ko na ang pagsilot sa inyo para laglagon kamo. ¹⁴ Matuod nga makakaon kamo, pero indi kamo mabusog; permi gihapon kamo gutumon. Magatipon kamo sang mga patubas, pero indi ninyo ini mapuslan, kay ipakuha ko ini sa inyo mga kaaway sa tion sang inaway. ¹⁵ Magatanom kamo, pero indi kamo ang magaani sini. Magapuga kamo sang mga olibo, pero indi kamo ang magapulos sang lana sini. Magalinas kamo sang mga ubas, pero indi kamo ang magainom sang bino sini. ¹⁶ Matabo ini sa inyo tungod kay ginsunod ninyo ang malain nga mga binuhatan, mga pagsulundan, kag mga laygay ni Haring Omri kag sang panimalay ni Haring Ahab. Gani laglagon ko kamo, kag tamayon kamo kag yagutaon sang iban nga mga nasyon.”

Ang Nadula nga Karnero^(A)

15 Madamo nga mga manugsukot sang buhis kag iban pa nga ginakabig nga mga makasasala ang nagpalapit kay Jesus sa pagpamati sang iya mga pagpanudlo. ² Nagkumod ang mga Pariseo kag ang mga manunudlo sang Kasuguan. Siling nila, “Ini nga tawo nagabaton sang mga makasasala, kag nagaupod sa ila sa pagkaon!”

³ Gani ginsugiran sila ni Jesus sang mga paanggid. Siling niya, ⁴ “Halimbawa, may tawo nga may 100 ka karnero. Ang isa nadula. Ti ano ang iya himuon? Siyempre bayaan niya anay ang 99 sa palahalban kag pangitaon ang nadula hasta nga makita niya ini. ⁵ Kon makita na niya magakalipay siya kag pas-anon niya ini pauli. ⁶ Pag-abot niya sa ila balay panawgon niya ang iya mga abyan kag mga kaingod kag magsiling, ‘Dali kamo, magkalipay kita, kay nakita ko na ang akon karnero nga nadula.’ ” ⁷ Dayon nagsiling si Jesus, “Pareho man sina didto sa langit. Mas dako ang kalipay tungod sa isa ka makasasala nga nagahinulsol sang sa 99 nga mga matarong nga indi kinahanglan nga maghinulsol.”

Ang Nadula nga Kuwarta

⁸ “Ukon halimbawa may isa ka babayi nga may napulo ka sinsilyo. Ano ayhan ang iya himuon kon madula ang isa? Siyempre sindihan niya ang suga kag silhigan sing maayo ang iya balay agod pangitaon ang sinsilyo hasta nga makita niya ini. ⁹ Kon makita na niya ini, panawgon niya ang iya mga amiga kag mga kaingod kag magsiling, ‘Magkalipay kita, kay nakita ko na ang akon sinsilyo nga nadula.’ ” ¹⁰ Dayon nagsiling si Jesus, “Pareho man sina ang kalipay sang mga anghel sang Dios sa langit kon ang isa ka makasasala maghinulsol.”

Ang Nadula nga Anak

¹¹ May isa pa gid ka paanggid nga ginsugid si Jesus. Nagsiling siya, “May isa ka tawo nga may duha ka anak nga lalaki. ¹² Nagsiling ang manghod sa iya amay, ‘Tay, ihatag na sa akon ang akon parte nga palanublion.’ Gani ginpartida niya ang iya mga pagkabutang sa ila nga duha. ¹³ Pagligad sang pila ka adlaw, ginpamaligya sang manghod ang iya parte kag naglakat sa malayo nga lugar. Kag didto nagpagusto siya gasto sang iya kuwarta sa wala gid sing kapuslanan. ¹⁴ Sang naubos na niya gasto ang iya kuwarta, nag-abot ang puwerte nga gutom sa sadto nga lugar. Binudlayan gid siya. ¹⁵ Gani nag-obra na lang siya sa uma sang tawo nga taga-didto bilang manugbahog sang baboy. ¹⁶ Kon kaisa gusto niya nga magkaon sang kalan-on sang baboy agod mauli-ulian ang iya kagutom, kay wala gid sing may nagahatag sang pagkaon sa iya. ¹⁷ Sang ulihi nakatalupangod siya sa iya kahimtangan. Nadumduman niya nga didto sa ila pagusto sa pagkaon ang mga trabahador sang iya amay, pero siya iya daw mapatay na sa kagutom. ¹⁸ Gani nagsiling siya, ‘Maayo pa mapauli na lang ako didto kay tatay kag magsiling sa iya, “Tay nakasala ako sa Dios kag sa imo. ¹⁹ Karon indi na ako takos nga tawgon nga imo anak, kabiga na lang ako nga isa sang imo mga trabahador.” ’ ²⁰ Gani nagpauli siya. Sang malayo pa siya, nakita siya sang iya amay. Naluoy gid ang amay sa iya anak, gani nagdalagan siya pakadto sa iya anak kag ginhakos niya siya kag ginhalukan. ²¹ Dayon naghambal ang iya anak sa iya, ‘Tay, nakasala ako sa Dios kag sa imo. Indi na ako takos nga tawgon nga imo anak. [Kabiga na lang ako nga isa sang imo mga trabahador.]’ ²² Gintawag sang amay ang iya mga suluguon kag nagsiling, ‘Dali, kuha kamo sang pinakamatahom nga bayo kag ipabayo sa iya. Suksuki man ninyo siya sang singsing kag sandalyas. ²³ Dayon kuhaa ninyo ang ginpatambok nga torite nga baka kag ihawa. Magapunsyon kita. ²⁴ Tungod kay ining akon anak, nga ginakabig ko nga patay na, karon nabuhi. Nadula siya pero karon nakita.’ Gani nagsugod sila sa pagkinasadya.

²⁵ “Natabo ini sang sa uma pa ang magulang niya nga bata. Sang nagpauli na siya, kag malapit na sa balay, nabatian niya ang sunata kag may nagasinaot. ²⁶ Gani gintawag niya ang isa sang mga suluguon kag nagpamangkot, ‘May ano diri sa balay?’ ²⁷ Ginsugiran siya sang suluguon, ‘Ang imo manghod nagpauli na kag ginpaihaw ni tatay mo ang ginpatambok nga torite, kay nagbalik siya nga maayo ang iya lawas kag wala man maano.’ ²⁸ Pagkabati niya sadto naakig siya kag indi siya magsulod sa balay. Gani nagguwa ang iya amay kag gin-uloulohan siya. ²⁹ Pero nagsabat siya sa iya amay, ‘Dumduma bala kon pila na ka tuig ang akon pag-alagad sa imo. Wala gid ako magsupak sa imo. Pero bisan isa lang ka bataon nga kanding wala mo gid ako paghatagi agod magkalipay ako upod sa akon mga amigo. ³⁰ Karon, pag-abot sang imo anak nga nagpatuyang sang imo pagkabutang upod sa mga babayi nga nagabaligya sang ila lawas, ginpaihawan pa nimo siya sang ginpatambok nga torite.’ ³¹ Pero nagsabat ang iya amay, ‘Ikaw permi diri sa akon, kag ang tanan nga akon imo man. ³² Dapat kita magkalipay, kay ang imo manghod nga ginkabig naton nga patay na, karon nabuhi. Nadula siya pero karon nakita na.’ ”