Chronological
Vua Giê-hô-sa-phát Bị Trách
19 Giê-hô-sa-phát, vua Giu-đa trở về cung mình bình an tại Giê-ru-sa-lem. 2 Bấy giờ Giê-hu, vị tiên kiến, con trai Ha-na-ni đến gặp và nói với vua Giê-hô-sa-phát: “Ngài có nên giúp kẻ ác và yêu kẻ ghét CHÚA không? Vì ngài đã làm điều này nên cơn thịnh nộ từ CHÚA sẽ giáng xuống ngài. 3 Tuy nhiên ngài cũng có những điều tốt khi phá hủy các trụ thờ khỏi đất nước và quyết tâm tìm kiếm Đức Chúa Trời.”
4 Vua Giê-hô-sa-phát cư ngụ tại Giê-ru-sa-lem. Sau đó vua lại ra đi thăm dân từ Bê-e-sê-ba cho đến vùng đồi núi Ép-ra-im và đem họ trở về cùng CHÚA, Đức Chúa Trời của tổ phụ họ. 5 Vua lập thẩm phán cho xứ sở, cử đến mọi thành kiên cố của Giu-đa, thành nào cũng có. 6 Vua nói với các thẩm phán: “Hãy cẩn thận trong công việc của mình vì các ngươi không phải nhân danh người phàm để xét xử nhưng nhân danh CHÚA và Ngài sẽ ở cùng các ngươi khi các ngươi định án. 7 Vậy, phải kính sợ CHÚA, hãy cẩn thận trong công việc xét xử vì đối với CHÚA, Đức Chúa Trời chúng ta, sẽ không có bất công, thiên vị hay nhận của hối lộ.”
8 Vua Giê-hô-sa-phát cũng lập tại Giê-ru-sa-lem một số người Lê-vi, thầy tế lễ và gia trưởng trong Y-sơ-ra-ên để thi hành luật của CHÚA và giải quyết các vụ tranh tụng; họ cư trú tại Giê-ru-sa-lem. 9 Vua truyền cho họ rằng: “Các ngươi phải làm thế này, phải kính sợ CHÚA, phải trung tín và hết lòng. 10 Trong mỗi vụ kiện anh em các ngươi trong các thành đem đến để xét xử, dù là chuyện đổ máu, về Kinh Luật, điều răn, đạo luật hay sắc lệnh thì các ngươi phải dạy bảo chúng đừng phạm tội cùng CHÚA kẻo cơn thịnh nộ của Ngài giáng xuống trên các ngươi và chúng nó. Nếu các ngươi làm như thế các ngươi sẽ không mắc tội.
11 Này, thầy trưởng tế A-ma-ria sẽ quản trị các vấn đề thuộc về CHÚA; Xê-ba-đia, con trai Ích-ma-ên, lãnh đạo bộ tộc Giu-đa, quản trị những việc thuộc về vua; một số người Lê-vi cũng sẽ là nhân viên phục vụ các ngươi. Hãy can đảm lên và làm việc, CHÚA sẽ ở cùng người thiện.”
Dân Mô-áp Và Am-môn Tấn Công Vua Giê-hô-sa-phát
20 Sau đó, người Mô-áp, Am-môn cùng với người Mao-nít gây chiến cùng vua Giê-hô-sa-phát. 2 Người ta đến báo cho vua Giê-hô-sa-phát rằng, có đạo quân lớn từ Ê-đôm,[a] từ bên kia biển[b] kéo đến, kìa, chúng đang ở tại Hát-sát-son Tha-ma, tức là Ên-ghê-đi. 3 Vua Giê-hô-sa-phát sợ hãi; vua để lòng tìm kiếm CHÚA. Vua kêu gọi toàn thể Giu-đa kiêng ăn. 4 Người Giu-đa tập họp lại tìm kiếm CHÚA; thật vậy, người Giu-đa từ khắp các thành đến tìm kiếm CHÚA.
5 Vua Giê-hô-sa-phát đứng giữa hội chúng Giu-đa và Giê-ru-sa-lem, phía trước sân mới của đền thờ CHÚA; 6 vua cầu nguyện: “Lạy CHÚA, Đức Chúa Trời của tổ phụ chúng con, chẳng phải Ngài là Đức Chúa Trời trên trời, Ngài cai trị mọi vương quốc, mọi quốc gia sao? Quyền năng và sức mạnh ở trong tay Ngài, không ai địch nổi. 7 Lạy Đức Chúa Trời của chúng con, chẳng phải Ngài đã đánh đuổi cư dân xứ này khỏi trước mặt dân Y-sơ-ra-ên của Ngài và ban lãnh thổ cho dòng dõi Áp-ra-ham, bạn Ngài, đời đời sao? 8 Họ đã sống trong xứ, xây một đền thánh cho danh Ngài. Họ nói: 9 ‘Nếu chúng con gặp tai họa, gươm giáo, hình phạt, dịch lệ hay đói kém, chúng con sẽ đứng trước đền thờ này, trước sự hiện diện của Ngài vì danh Ngài ngự trong đền thờ này. Trong cơn khốn khổ chúng con sẽ cầu khẩn Ngài thì Ngài sẽ nghe và giải cứu chúng con.’ 10 Giờ đây, kìa, người Am-môn, người Mô-áp và người vùng núi Sê-i-rơ là những dân mà khi người Y-sơ-ra-ên ra khỏi Ai-cập Ngài đã không cho họ tấn công chúng nó nên họ đã tránh không hủy diệt chúng. 11 Nhưng kìa, chúng báo trả chúng con như thế đó; chúng đến để đuổi chúng con ra khỏi sản nghiệp mà Ngài đã ban cho chúng con. 12 Lạy Đức Chúa Trời của chúng con, Ngài không trừng phạt chúng nó sao? Thật, chúng con không đủ sức chống lại đoàn quân đông đảo này đương tấn công chúng con và chúng con cũng không biết phải làm sao, nhưng mắt chúng con ngưỡng trông nơi Ngài.” 13 Toàn thể người Giu-đa cùng vợ và con cái họ đều đứng trước mặt CHÚA.
14 Bấy giờ, tại giữa hội chúng, thần của CHÚA đến trên Gia-ha-xi-ên, con trai Xa-cha-ri, cháu Bê-na-gia, chắt Giê-hi-ên, chít Ma-tha-nia, là người Lê-vi thuộc dòng dõi A-sáp. 15 Người nói: “Tâu vua Giê-hô-sa-phát, toàn thể người Giu-đa, cư dân Giê-ru-sa-lem, hãy nghe đây, CHÚA phán như vầy: ‘Chính các ngươi chớ sợ hãi và hốt hoảng trước đám quân đông đảo này vì trận chiến này không phải của các ngươi nhưng của Đức Chúa Trời.’ 16 Ngày mai hãy tiến lên tấn công chúng nó. Kìa, chúng đang leo lên đèo Xít, các ngươi sẽ thấy chúng nó ở cuối thung lũng, đối diện với sa mạc Giê-ru-ên. 17 Các ngươi không phải chiến đấu trận này; hãy dàn quân và đứng yên, xem CHÚA, Đấng ở cùng các ngươi, sẽ giải cứu các ngươi. Hỡi Giu-đa và Giê-ru-sa-lem, chớ sợ hãi và hốt hoảng. Ngày mai, hãy đi ra, đối diện chúng, CHÚA ở cùng các ngươi.”
18 Vua Giê-hô-sa-phát cúi mặt sát đất; toàn thể Giu-đa và cư dân Giê-ru-sa-lem quì xuống trước mặt CHÚA và thờ phượng CHÚA. 19 Bấy giờ những người Lê-vi thuộc họ Kê-hát và Cô-rê đều đứng dậy và cất tiếng lớn ca ngợi CHÚA, Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên.
20 Sáng sớm hôm sau, họ thức dậy và tiến ra sa mạc Thê-cô-a. Đang khi họ ra đi, vua Giê-hô-sa-phát đứng tại đó và nói: “Hãy nghe ta, hỡi Giu-đa và cư dân Giê-ru-sa-lem, hãy tin tưởng CHÚA, Đức Chúa Trời các ngươi thì các ngươi sẽ đứng vững, hãy tin các tiên tri của Ngài thì các ngươi sẽ thành công.” 21 Sau khi hội ý dân, vua lập những người ca ngợi CHÚA để ca ngợi sự uy nghi thánh khiết của CHÚA.[c] Những người này đi trước đoàn quân, hô:
“Hãy cảm tạ CHÚA
Vì tình yêu thương Ngài còn đến đời đời.”
22 Khi họ bắt đầu hát và ca ngợi, CHÚA đặt phục binh đánh quân Am-môn, Mô-áp và người miền núi Sê-i-rơ đang tiến đánh Giu-đa; như vậy, chúng bị đánh bại. 23 Quân Am-môn và Mô-áp nổi lên đánh cư dân vùng núi Sê-i-rơ để hủy diệt chúng, sau khi hủy diệt và quét sạch dân vùng núi Sê-i-rơ, chúng lại hủy diệt lẫn nhau.
24 Khi người Giu-đa đến tháp canh nơi sa mạc; họ nhìn về phía đoàn quân đông đảo. Kìa, họ thấy xác chết nằm trên đất, không ai sống sót. 25 Vua Giê-hô-sa-phát và đoàn quân tiến đến lấy chiến lợi phẩm. Người ta thấy rất nhiều khí cụ, xác chết và đồ vật quí giá; nhiều đến nỗi lấy không hết; người ta thu nhặt chiến lợi phẩm trong ba ngày vì rất nhiều. 26 Đến ngày thứ tư họ tập họp tại thung lũng Bê-ra-ca; tại đó họ ca ngợi CHÚA. Vì thế chỗ này được gọi là thung lũng Bê-ra-ca cho đến ngày nay.
27 Sau đó vua Giê-hô-sa-phát dẫn đầu cả đoàn quân Giu-đa và Giê-ru-sa-lem vui mừng trở về Giê-ru-sa-lem. CHÚA ban cho họ niềm vui mừng vì thắng được quân thù. 28 Đoàn quân vào Giê-ru-sa-lem, tiến đến đền thờ CHÚA trong tiếng đàn hạc, đàn lia và tiếng kèn. 29 Khi tất cả các vương quốc và các nước nghe thể nào CHÚA đã chiến đấu chống lại kẻ thù của Y-sơ-ra-ên thì đều khiếp sợ Đức Chúa Trời. 30 Vậy vương quốc của vua Giê-hô-sa-phát được hòa bình vì Đức Chúa Trời của vua ban cho vua bình an bốn bề.
31 Như thế, vua Giê-hô-sa-phát trị vì Giu-đa; vua lên ngôi lúc ba mươi lăm tuổi và trị vì tại Giê-ru-sa-lem trong hai mươi lăm năm; mẹ vua tên là A-xu-ba, con gái của Si-li. 32 Vua đi theo đường lối của vua cha A-sa và không lầm lạc; vua hành động ngay thẳng trước mắt CHÚA. 33 Tuy nhiên, những nơi cao chưa được dẹp sạch và dân chúng chưa để lòng theo Đức Chúa Trời của tổ phụ họ. 34 Những chuyện khác của vua Giê-hô-sa-phát, từ đầu đến cuối, đều được chép trong truyện của Giê-hu, con trai Ha-na-ni và truyện ấy cũng được ghi chép trong sách các vua Y-sơ-ra-ên. 35 Sau đó, Giê-hô-sa-phát, vua Giu-đa liên kết với A-cha-xia, vua Y-sơ-ra-ên, một vị vua gian ác. 36 Hai vua liên kết với nhau đóng thương thuyền tại Ê-xi-ôn Ghê-be để đi Ta-rê-si. 37 Bấy giờ, Ê-li-ê-se, con trai Đô-đa-va ở Ma-rê-xa, nói tiên tri chống lại vua Giê-hô-sa-phát rằng: “Vì vua đã liên kết với vua A-cha-xia nên CHÚA sẽ hủy phá công việc của vua.” Thật vậy, các tàu bị bể nát, không thể đi Ta-rê-si được.
Cuộc Trị Vì Của Vua Giô-ram
21 Vua Giê-hô-sa-phát an giấc cùng tổ phụ và được chôn cất bên cạnh các tổ phụ trong thành Đa-vít. Giô-ram lên ngôi làm vua kế vị cha mình. 2 Các con trai của vua Giê-hô-sa-phát, em vua Giô-ram là A-xa-ria, Giê-hi-ên, Xa-cha-ri, A-xa-ri-u, Mi-ca-ên, và Sê-pha-tia; tất cả những người này là con trai của Giê-hô-sa-phát, vua Y-sơ-ra-ên.[d] 3 Vua cha đã ban cho các hoàng tử nhiều vàng, bạc, tài sản quí giá và các thành kiên cố trong Giu-đa nhưng trao vương quốc cho Giô-ram vì người là con trưởng nam.
4 Nhưng khi vua Giô-ram nắm vững quyền hành trong vương quốc của cha mình rồi, vua dùng gươm giết tất cả các hoàng tử em mình và một số thủ lãnh Y-sơ-ra-ên. 5 Vua Giô-ram lên ngôi lúc ba mươi hai tuổi và trị vì tại Giê-ru-sa-lem tám năm. 6 Người đi theo đường lối của các vua Y-sơ-ra-ên, giống như nhà A-háp đã làm, vì vua cưới con gái của vua A-háp làm vợ và làm điều ác trước mắt CHÚA. 7 Dù vậy CHÚA không muốn hủy diệt nhà Đa-vít vì Ngài đã lập giao ước với vua Đa-vít; Ngài hứa rằng sẽ duy trì một ngọn đèn cho dòng dõi người đến muôn đời.
8 Trong thời Giô-ram, xứ Ê-đôm nổi lên chống lại sự cai trị của Giu-đa và lập một vua cho mình. 9 Vì thế vua Giô-ram cùng các người chỉ huy và tất cả xe chiến mã xuất quân ra trận. Ban đêm vua tiến lên và tấn công quân Ê-đôm đang bao vây vua và các người chỉ huy xe chiến mã. 10 Vậy, người Ê-đôm nổi lên chống lại sự cai trị của Giu-đa cho đến ngày nay. Trong thời gian đó người Líp-na cũng nổi lên chống lại sự cai trị của vua Giô-ram vì vua đã từ bỏ CHÚA, Đức Chúa Trời của tổ phụ mình. 11 Vua cũng lập các nơi cao trên các đồi núi Giu-đa, xui khiến dân cư Giê-ru-sa-lem thờ lạy tà thần và làm cho Giu-đa lầm lạc. 12 Bấy giờ Tiên tri Ê-li gởi một lá thư cho vua nói rằng: “CHÚA, Đức Chúa Trời của vua cha Đa-vít, phán như vầy: ‘Vì ngươi đã không đi theo đường lối của vua cha Giê-hô-sa-phát, cũng không theo đường lối của A-sa, vua Giu-đa, 13 nhưng đi theo đường lối của các vua Y-sơ-ra-ên, xui cho Giu-đa và cư dân Giê-ru-sa-lem thờ tà thần như nhà A-háp đã làm. Ngươi cũng đã giết các em trong nhà cha ngươi, là những người tốt hơn ngươi. 14 Này, CHÚA sẽ giáng họa lớn xuống dân ngươi, các vợ, con cái ngươi và mọi tài sản ngươi. 15 Còn chính ngươi sẽ bị đau ruột nặng và dai dẳng cho đến khi bị sổ ruột ra.’ ”
16 CHÚA cũng thúc đẩy người Phi-li-tin và người Ả-rập ở cạnh biên giới người Ê-thi-ô-bi, nổi lên chống lại vua Giô-ram. 17 Chúng tấn công và chiếm Giu-đa; cướp lấy tất cả tài sản trong cung vua, bắt đi các hoàng tử cùng vương phi ngoại trừ Giô-a-cha,[e] con trai út của vua.
18 Sau các việc này, CHÚA làm cho vua bị bệnh nan y trong ruột. 19 Trong suốt một thời gian, đến cuối năm thứ hai, vua bị sổ ruột vì bệnh và chết rất đau đớn. Dân chúng không đốt lửa cho vua như họ đã làm cho vua cha. 20 Vua Giô-ram lên ngôi lúc ba mươi hai tuổi, cai trị tại Giê-ru-sa-lem tám năm rồi qua đời nhưng không ai thương tiếc. Người được chôn trong thành Đa-vít nhưng không được chôn nơi lăng tẩm của các vua.
A-cha-xia Trị Vì Giu-đa
22 Dân cư Giê-ru-sa-lem lập A-cha-xia, con trai út của vua Giô-ram lên ngôi kế vị vì các con trai lớn của vua đã bị quân xâm lược cùng với những người Ả-rập vào trại quân giết sạch. Như vậy A-cha-xia, con trai vua Giô-ram lên ngôi vua cai trị Giu-đa.
2 A-cha-xia được hai mươi hai tuổi[f] khi lên ngôi vua; người cai trị một năm tại Giê-ru-sa-lem; mẹ vua tên là A-tha-li, con gái của Om-ri. 3 Vua cũng đi theo đường lối nhà A-háp vì mẹ vua xúi dục vua làm điều ác. 4 Vua làm điều ác trước mắt CHÚA như nhà A-háp đã làm, vì sau khi vua cha qua đời, họ làm cố vấn cho vua khiến vua phải bị hủy diệt. 5 Vua cũng nghe theo lời họ đi cùng với vua Giê-hô-ram,[g] con trai A-háp, vua Y-sơ-ra-ên, tham chiến tại Ra-mốt Ga-la-át chống lại Ha-xa-ên, vua Sy-ri. Quân Sy-ri làm cho vua Giô-ram bị thương. 6 Người trở về Gít-rê-ên để chữa trị vết thương mà vua đã mang trong trận chiến với Ha-xa-ên, vua Sy-ri tại Ra-ma. Vua A-cha-xia, con trai Giô-ram, vua Giu-đa đi xuống Ghít-rê-ên thăm vua Giê-hô-ram, con trai A-háp vì người bị thương.
7 Việc vua A-cha-xia đi thăm Giô-ram và bị hủy diệt là do ý Đức Chúa Trời. Khi đến nơi, vua A-cha-xia cùng vua Giê-hô-ram đi ra đánh Giê-hu, con trai Nim-si, là người CHÚA đã xức dầu để hủy diệt nhà A-háp. 8 Đang khi tiêu diệt nhà A-háp, Giê-hu gặp những viên chức Giu-đa và những người họ hàng[h] tháp tùng vua A-cha-xia; người cũng giết họ luôn. 9 Người cũng cho truy nã vua A-cha-xia và bắt được vua A-cha-xia đang ẩn trốn tại Sa-ma-ri. Người ta đem vua đến cho Giê-hu và người giết vua đi nhưng người ta chôn cất vua vì cho rằng vua là con cháu vua Giê-hô-sa-phát, người hết lòng tìm kiếm CHÚA. Thế là nhà A-cha-xia không còn ai cầm quyền trong nước.
10 Bấy giờ, A-tha-li, mẹ vua A-cha-xia, thấy con trai mình đã chết; bà ra tay tiêu diệt tất cả dòng dõi hoàng gia Giu-đa. 11 Nhưng công chúa Giô-sa-bát bồng Giô-ách, con trai vua A-cha-xia, đem trốn khỏi các hoàng tử sắp bị giết; bà giấu cậu bé và người vú nuôi trong phòng ngủ. Như thế vì Giô-sa-bát, con gái vua Giô-ram, em gái vua A-cha-xia, vợ thầy tế lễ Giê-hô-gia-đa, giấu cậu bé nên bà A-tha-li không giết được. 12 Hoàng tử trốn với họ sáu năm trong đền thờ Đức Chúa Trời trong khi bà A-tha-li cai trị đất nước.
Giê-hô-gia-đa Lập Giô-ách Lên Ngôi Vua Giu-đa
23 Vào năm thứ bảy Giê-hô-gia-đa lấy can đảm kết ước với những vị chỉ huy trăm quân sau đây: A-xa-ria, con trai Giê-rô-ham, Ích-ma-ên, con trai Giô-ha-nan, A-xa-ria, con trai Ô-bết, Ma-a-sê-gia, con trai A-đa-gia, và Ê-li-sa-phát, con trai Xiếc-ri. 2 Những người này đi vòng khắp Giu-đa, tụ họp người Lê-vi từ khắp các thành trong Giu-đa và gia trưởng Y-sơ-ra-ên, rồi họ đến Giê-ru-sa-lem. 3 Cả hội chúng kết ước với vua tại đền thờ Đức Chúa Trời. Bấy giờ Giê-hô-gia-đa nói với họ: “Kìa, con của vua sẽ cai trị như CHÚA đã hứa cùng dòng dõi vua Đa-vít. 4 Bây giờ đây là điều các ngươi phải làm, một phần ba các ngươi, là các thầy tế lễ và người Lê-vi có nhiệm vụ vào ngày Sa-bát, sẽ canh gác các cửa. 5 Một phần ba canh gác cung vua; một phần ba tại cổng Nền Móng, còn tất cả dân chúng ở tại sân đền thờ CHÚA. 6 Không ai được vào đền thờ CHÚA ngoài các thầy tế lễ và người Lê-vi đang có phận sự, họ được vào vì họ đã được thanh tẩy, còn tất cả dân chúng phải tuân theo qui định của CHÚA. 7 Những người Lê-vi sẽ đứng quanh vua, mỗi người tay cầm vũ khí; ai vào đền thờ sẽ bị giết; hãy theo bảo vệ vua khi người đi ra, đi vào.”
8 Những người Lê-vi và tất cả Giu-đa đều thi hành đúng như thầy tế lễ Giê-hô-gia-đa truyền. Mỗi người giữ người của mình lại, dù là người đang có phận sự vào ngày Sa-bát hay hết phận sự, vì thầy tế lễ Giê-hô-gia-đa không cho các ban mãn phận sự ra về. 9 Thầy tế lễ Giê-hô-gia-đa phát cho các vị chỉ huy trăm quân những giáo, khiên lớn và nhỏ của vua Đa-vít để trong đền thờ Đức Chúa Trời. 10 Ông đặt toàn thể lực lượng, mỗi người tay cầm vũ khí, đứng chung quanh vua, từ phía nam đến phía bắc đền thờ, gần nơi bàn thờ và đền thờ.
11 Người ta đem hoàng tử ra, đội vương miện và trao cho người tờ giao ước. Bấy giờ thầy tế lễ Giê-hô-gia-đa và các con trai người xức dầu phong vương cho hoàng tử và hô to: Đức vua vạn tuế. 12 Khi A-tha-li nghe tiếng dân chúng chạy và chúc tụng vua bà đi đến chỗ dân chúng tại đền thờ CHÚA. 13 Bà nhìn, kìa, vua đứng trên bục tại cổng vào; các vị chỉ huy và những người thổi kèn đứng bên cạnh vua. Cả dân chúng trong xứ đều vui mừng, thổi kèn; những ca sĩ có nhạc cụ phụ họa hướng dẫn ca ngợi. Bà A-tha-li xé áo mình và la lên: “Phản tặc, phản tặc.”
14 Thầy tế lễ Giê-hô-gia-đa phái những người chỉ huy trăm quân, là những người đang chỉ huy đoàn quân, đem bà ta ra khỏi khuôn viên, ai theo bà ấy sẽ bị giết bằng gươm; vì thầy tế lễ nói rằng không nên giết bà trong đền thờ CHÚA. 15 Thế là họ bắt được bà khi bà đến cổng Ngựa của hoàng cung và người ta giết bà tại đó.
16 Bấy giờ Giê-hô-gia-đa lập giao ước giữa người với cả dân chúng và với vua để họ làm dân của CHÚA. 17 Cả dân chúng kéo đến đền thờ Ba-anh; họ phá hủy đền thờ và bàn thờ; đập nát tượng thần và giết Ma-than, thầy tế lễ của Ba-anh, ngay trước bàn thờ.
18 Giê-hô-gia-đa cũng giao việc coi sóc đền thờ CHÚA trong tay các thầy tế lễ, tức là những người Lê-vi mà vua Đa-vít đã ủy nhiệm lo việc đền thờ CHÚA để dâng tế lễ thiêu cho CHÚA như đã chép trong Kinh Luật Môi-se cùng với sự vui mừng ca hát như vua Đa-vít đã định. 19 Người cũng đặt người giữ các cổng đền thờ CHÚA, không cho người bị ô uế bất cứ vì lý do gì vào đền.
20 Thầy tế lễ Giê-hô-gia-đa cùng những người chỉ huy trăm quân, những quí tộc, các nhà lãnh đạo dân và toàn dân trong xứ rước vua ra khỏi đền thờ CHÚA, đi qua cửa Thượng vào hoàng cung và đặt vua ngồi lên ngai. 21 Như thế toàn dân trong nước đều vui mừng, thành đô yên tĩnh vì bà A-tha-li đã bị giết bằng gươm.
New Vietnamese Bible. Used by permission of VBI (www.nvbible.org)