Old/New Testament
Natawo si Samson
13 Nagpakasala na usab ang mga Israelinhon batok sa Ginoo, busa gipasakop sila sa Ginoo sa gahom sa mga Filistihanon sulod sa 40 ka tuig.
2 Niadtong panahona, may usa ka lalaki nga ginganlag Manoa. Taga-Zora siya, ug sakop siya sa tribo ni Dan. Ang iyang asawa dili makaanak. 3 Usa niana ka adlaw, nagpakita ang anghel sa Ginoo ngadto sa iyang asawa ug miingon, “Hangtod karon wala ka pay anak. Apan mamabdos ka ug manganak ug usa ka lalaki. 4 Busa karon, pagmatngon. Ayaw na pag-inom ug bino o bisan unsang matang sa ilimnon nga makahubog, ug ayaw usab pagkaon ug bisan unsa nga giisip nga mahugaw. 5 Kon matawo na ang imong anak, ayaw gayod putli ang iyang buhok tungod kay gikan sa iyang pagkatawo hinalad na siya ngadto sa Dios ingon nga usa ka Nazareo. Siya ang magaluwas sa mga Israelinhon gikan sa mga Filistihanon.”
6 Miadto ang babaye sa iyang bana ug miingon, “Nagpakita kanako ang usa ka alagad sa Dios. Mora siyag anghel sa Dios. Gikulbaan gayod ako! Wala ako mangutana kon taga-asa siya ug wala usab siya misulti kon kinsa siya. 7 Miingon siya kanako nga mamabdos ako ug manganak ug batang lalaki. Kinahanglan nga dili kuno ako moinom ug bino o bisan unsang matang sa ilimnon nga makahubog o mokaon sa bisan unsang pagkaon nga giisip nga mahugaw, tungod kay ang bata nga akong ipakatawo hinalad na ngadto sa Dios ingon nga Nazareo gikan sa iyang pagkatawo hangtod nga siya mamatay.”
8 Tungod niini nagaampo si Manoa sa Ginoo. Miingon siya, “Ginoo, kon mahimo, pabalika ang tawo nga gipadala mo aron tudloan kami kon unsay angay namong buhaton sa bata kon matawo na kini.”
9 Gidungog sa Dios ang gihangyo ni Manoa. Nagpakita pag-usab ang anghel sa Dios ngadto sa asawa ni Manoa samtang naglingkod kini didto sa uma, apan wala didto si Manoa. 10 Midali-dali pagdagan ang asawa ni Manoa ngadto kaniya ug miingon, “Manoa, dali! Ania ang tawo nga nagpakita kanako niadtong usa ka adlaw.” 11 Mitindog si Manoa ug misunod sa iyang asawa. Sa pagkakita niya sa tawo, gipangutana niya kini, “Ikaw ba ang nakigsulti sa akong asawa?” Mitubag kini, “Oo, ako.” 12 Nangutana si Manoa kaniya, “Kon matuman na ang giingon mo, unsa mang matanga sa kinabuhi ang sundon sa bata, ug unsa ang iyang pagahimuon?” 13 Mitubag ang anghel sa Ginoo, “Kinahanglang sundon sa imong asawa ang tanan kong gisulti kaniya. 14 Kinahanglan dili siya mokaon ug bisan unsa nga gikan sa ubas. Dili usab siya moinom ug bino o bisan unsang matang sa ilimnong makahubog, o mokaon sa bisan unsang pagkaon nga giisip nga mahugaw. Kinahanglang sundon gayod niya ang tanan kong gisulti kaniya.”
15 Miingon si Manoa sa anghel sa Ginoo, “Mahimo ba nga dili ka una mobiya kay mag-ihaw kami ug nating kanding alang kanimo?” 16 Mitubag ang anghel sa Ginoo, “Bisan pag hawiran mo ako, dili ako mokaon sa imong giandam nga pagkaon. Mas maayo pang mag-andam lang ka ug halad nga sinunog alang sa Ginoo.” (Wala masayod si Manoa nga anghel diay kadto sa Ginoo.)
17 Unya miingon si Manoa, “Unsay imong ngalan aron mapasidunggan ka namo kon matuman na ang imong giingon?” 18 Mitubag ang anghel sa Ginoo kaniya, “Nganong mangutana ka man sa akong ngalan? Malisod kining sabton.” 19 Unya mikuha si Manoa ug nating kanding ug mga halad sa pagpasidungog sa Ginoo, ug gihalad niya kini ibabaw sa halaran nga bato ngadto sa Ginoo. Samtang nagtan-aw si Manoa ug ang iyang asawa, naghimog katingalahang butang ang Ginoo. 20 Nakita sa magtiayon ang anghel sa Ginoo nga mikayab sa langit uban sa kalayo. Tungod sa ilang nakita miluhod dayon sila. 21 Didto nila nasayran nga anghel diay kadto sa Ginoo. Sukad niadto wala na magpakita kanila pag-usab ang anghel sa Ginoo.
22 Miingon si Manoa sa iyang asawa, “Sigurado gayod nga mamatay kita kay nakita nato ang Dios.” 23 Apan mitubag ang iyang asawa, “Kon buot pa kitang patyon sa Ginoo, wala unta niya dawata ang atong mga halad. Wala usab unta niya ipakita kadtong milagro kanato, o isulti kining tanan kanato karon.”
24 Miabot ang panahon nga nanganak ang asawa ni Manoa. Lalaki ang iyang anak ug ginganlan nila kinig Samson. Midako ang bata uban ang panalangin sa Ginoo. 25 Ang Espiritu sa Ginoo nagsugod sa paggahom kaniya samtang didto siya sa Kampo ni Dan,[a] sa tunga-tunga sa Zora ug Eshtaol.
Si Samson ug ang Babayeng Taga-Timnah
14 Usa ka higayon niana, miadto si Samson sa Timnah, ug nakita niya didto ang usa ka dalaga nga Filistihanon. 2 Sa dihang mipauli siya, iyang giingnan ang iyang mga ginikanan, “May nakita akong usa ka babaye nga Filistihanon didto sa Timnah. Kuhaa ninyo siya kay gusto ko siyang mapangasawa.”
3 Apan mitubag ang iyang mga ginikanan, “Nganong gusto ka man gayong mangasawa sa kaliwat sa mga Filistihanon nga wala nakaila sa Dios?[b] Wala ka ba gayoy nagustohan sa atong mga paryente o sa atong mga katagilungsod?” Mitubag si Samson sa iyang amahan, “Basta, kuhaa siya kay siya ang akong gusto.” 4 Wala masayod ang mga ginikanan ni Samson nga ang iyang desisyon pagbuot diay sa Ginoo. Kay nagapangita ang Ginoo ug higayon nga makig-away sa mga Filistihanon, tungod kay ang Israel nailalom sa gahom sa mga Filistihanon niadtong panahona.
5 Miadto gayod si Samson sa Timnah uban sa iyang mga ginikanan. Sa didto na si Samson[c] sa may ubasan sa Timnah, may nagngulob nga batan-ong liyon nga kalit lang misugat ug midasmag kaniya. 6 Gigamhan si Samson sa Espiritu sa Ginoo, ug gipikas niya ang liyon pinaagi sa iyang mga kamot nga daw nagpikas lang siya ug usa ka batan-ong kanding. Apan wala niya kini isugilon sa iyang mga ginikanan. 7 Unya miadto si Samson sa babaye ug nakigsulti kaniya. Nakagusto gayod siya pag-ayo sa babaye.
8 Wala madugay, mibalik si Samson sa Timnah aron pakaslan ang babaye. Mihapit siya sa dapit diin gipatay niya ang liyon, ug nakita niya nga gibalayan sa daghang mga putyukan ang patayng lawas sa liyon, ug may dugos na kini. 9 Gikandos niya sa iyang kamot ang dugos ug gikaon kini samtang naglakaw. Sa dihang nagkita sila sa iyang mga ginikanan, gihatagan niya sila sa dugos, ug gikaon usab nila kini. Apan wala niya sila sultihi nga gikan kadto sa patayng lawas sa liyon.
10 Unya miadto ang amahan ni Samson sa balay sa iyang umagaron. Nagpakombira usab si Samson didto sumala sa naandang buhaton sa mga batan-ong kalalakin-an. 11 Sa dihang didto na si Samson, gihatagan siya ug 30 ka mga batan-ong lalaki nga mahimo niyang kauban. 12 Miingon si Samson kanila, “May tigmo ako alang kaninyo. Kon matubag ninyo kini sulod niining pito ka adlaw nga kombira, hatagan ko kamog 30 ka panapton nga linen ug 30 usab ka mahalong bisti. 13 Apan kon dili ninyo kini matubag, kamo ang mohatag kanako ug 30 ka panapton nga linen ug 30 usab ka mahalong bisti.” Mitubag sila, “Sige, isulti ang imong tigmo.”
14 Miingon si Samson,
“Gikan sa nagkaon, migula ang pagkaon,
ug gikan sa kusgan, migula ang tam-is.”
Milabay ang tulo ka adlaw apan wala gayod nila kini matubag. 15 Sa ikaupat nga adlaw, giingnan nila ang asawa ni Samson, “Kumbinsiha ang imong bana nga isulti kanimo ang tubag sa tigmo, kay kondili, sunogon ka namo apil ang panimalay sa imong amahan. Gidapit ba ninyo kami aron panapian?”
16 Busa miadto ang babaye kang Samson ug naghilak nga miingon, “Wala mo diay ako higugmaa. Nagtigmo ka sa akong mga katagilungsod apan wala mo ako sultihi sa tubag.” Mitubag si Samson, “Wala ko gani sultihi ang akong mga ginikanan, ikaw pa kaha!” 17 Sulod sa nahibiling adlaw sa kombira, nagsigeg hilak ang asawa ni Samson ngadto kaniya. Busa sa ikapito nga adlaw, gisultihan ni Samson ang iyang asawa sa tubag tungod sa pagsigeg pamugos niini. Unya, gisulti usab sa iyang asawa ang tubag ngadto sa iyang mga katagilungsod. 18 Busa, niana gihapong adlawa, sa wala pa mosalop ang adlaw, miingon ang mga kalalakin-an sa lungsod kang Samson,
“Unsay mas tam-is pa kay sa dugos?
Unsay mas kusgan pa kay sa liyon?”
Mitubag si Samson,
“Kon wala ninyo pugsa ang akong asawa,[d]
dili unta kamo makahibalo sa tubag.”
19 Gigamhan pag-usab sa Espiritu sa Ginoo si Samson. Milugsong siya sa Ashkelon ug mipatay ug 30 ka tawo. Unya gikuha niya ang ilang mga butang ug gihatag ang mga bisti sa mga tawo nga nakatubag sa iyang tigmo. Pagkahuman, masuk-anon siyang mipauli sa balay sa iyang amahan. 20 Unya ang iyang asawa gihatag ngadto sa lalaki nga nahimong abay sa ilang kasal.
Ang Pagpanimalos ni Samson sa mga Filistihanon
15 Milabay ang panahon, ug sa dihang miabot ang ting-ani, mibisita si Samson sa iyang asawa, ug nagdala siyag batan-ong kanding. Miingon si Samson sa iyang ugangan nga lalaki, “Gusto kong mosulod sa kuwarto sa akong asawa.” Apan wala motugot ang iyang ugangang lalaki. 2 Miingon ang iyang ugangan, “Abi kog nasilag ka pag-ayo kaniya, busa gihatag ko siya sa imong higala. Karon, kon gusto ka, anaa ang iyang manghod nga mas guwapa pa kay kaniya. Siya na lang ang ipuli sa imong asawa.”
3 Miingon si Samson, “Niining higayona, dili na ako mabasol sa mga Filistihanon kon may buhaton akong dili maayo ngadto kanila.” 4 Milakaw siya ug nanakop ug 300 ka ihalas nga mga milo. Sa tinag-duha, gihikot niya ang ilang mga ikog ug gibutangan ug sulo sa tunga. 5 Unya gidagkotan niya ang mga sulo ug gibuhian ang mga ihalas nga milo didto sa trigohan sa mga Filistihanon. Nasunog ang tanang trigo, dili lang ang naani na, kondili, lakip usab ang wala pa maani. Nasunog usab ang ubasan ug tanaman sa mga olibo.
6 Nangutana ang mga Filistihanon kon kinsa ang naghimo niadto. Ug giingnan sila nga si Samson. Kay gipaminyo sa iyang ugangang lalaki nga taga-Timnah ang iyang asawa sa usa niya ka higala. Busa milakaw ang mga Filistihanon ug gisunog nila ang babaye ug ang iyang amahan.
7 Miingon si Samson sa mga Filistihanon, “Tungod niining inyong gihimo, dili ako mohunong hangtod nga makabalos ako kaninyo.” 8 Gisulong niya sila ug daghan ang iyang napatay. Pagkahuman, nagpalayo siya ug nagtago sa langub, sa pangpang sa Etam.
9 Unya, mitungas ang mga Filistihanon ug nagkampo sa Juda. Gisulong nila ang lungsod sa Lehi. 10 Gipangutana sila sa mga taga-Juda, “Nganong gisulong ninyo kami?” Mitubag sila, “Aron dakpon si Samson ug panimaslan sa iyang gihimo kanamo.” 11 Busa miadto sa langub, sa pangpang sa Etam ang 3,000 ka mga kalalakin-an sa Juda ug giingnan si Samson, “Wala ka ba masayod nga ubos kita sa pagmando sa mga Filistihanon? Naapil na hinuon kami sa imong gihimo!” Mitubag si Samson, “Gipanimaslan ko lang sila sa gihimo nila kanako.” 12 Miingon sila, “Mianhi kami dinhi sa pagdakop kanimo, aron itugyan ka ngadto sa mga Filistihanon.” Mitubag si Samson, “Mosugot ako, basta mosaad kamo nga dili ninyo ako patyon.” 13 Miingon sila, “Sige, dili ka namo patyon. Gapuson ka lang namo ug itugyan kanila.” Busa gigapos nila siyag duha ka bag-ong pisi ug gidala sa gawas sa langub.
14 Pag-abot nila sa Lehi, gitagbo siya sa mga Filistihanon nga nagasinggit. Gigamhan si Samson sa Espiritu sa Ginoo, ug nangabugto ang mga gapos nga daw sa tanod nga nasunog ug nangahulog kini gikan sa iyang mga kamot. 15 Unya may nakita siyang preskong bukog sa apapangig sa asno. Gikuha niya kini ug gigamit sa pagpatay sa 1,000 ka mga Filistihanon. 16 Unya miingon si Samson,
“Pinaagi sa apapangig sa asno,
nakapatay akog 1,000 ka tawo.
Pinaagi sa apapangig sa asno,
napundok ko kini nga mga tawo!”
17 Pagkahuman, gilabay niya ang apapangig sa asno. Ug gitawag kadtong dapita nga Ramat Lehi.[e]
18 Unya giuhaw pag-ayo si Samson, busa nanawag siya sa Ginoo. Miingon siya, “Gipadaog mo ako, apan karon mamatay na lang ba ako sa kauhaw ug mabihag sa mga Filistihanon nga wala nakaila kanimo?”[f] 19 Unya gipatubod sa Dios ang tubig gikan sa usa ka bangag sa yuta didto sa Lehi. Miinom si Samson ug mibalik ang iyang kusog. Busa gitawag niya kadtong tuboran ug En Hakore.[g] Anaa pa kini sa Lehi hangtod karon.
20 Gipangulohan ni Samson ang mga Israelinhon sulod sa 20 ka tuig. Ug sulod niadtong panahona, sakop sa gahom sa mga Filistihanon ang Israel.
Higugmaa Ninyo ang Inyong mga Kaaway
(Mat. 5:38-48; 7:12a)
27 “Apan kamo nga naminaw kanako, sultihan ko kamo: Higugmaa ninyo ang inyong mga kaaway ug buhata ang maayo sa mga nagadumot kaninyo. 28 Panalangini ang mga nanghimaraot kaninyo, ug iampo ang nagpasipala kaninyo. 29 Kon may mosagpa sa imong usa ka aping, ipasagpa usab ang pikas. Kon may mokuha sa imong kupo, ihatag. Ug kon kuhaon pa hasta ang imong kamisita, ihatag usab. 30 Hatagi si bisan kinsa nga mangayo, ug kon may mokuha sa imong mga butang ayaw na kini bawia. 31 Buhata sa uban ang buot ninyo nga buhaton nila diha kaninyo.
32 “Kon ang nahigugma kaninyo mao lang ang inyong higugmaon, makadawat ba kamo ug balos gikan sa Dios? Dili gayod. Tungod kay bisan pa gani ang mga makasasala nahigugma usab sa mga nahigugma kanila. 33 Ug kon ang mga tawo nga maayo kaninyo mao lang ang inyong buhatan ug maayo, makadawat ba kamo ug balos gikan sa Dios? Bisan ang mga makasasala nagahimo usab niini. 34 Kon magpahulam kamo sa mga tawo nga nahibaloan ninyo nga makabayad, makadawat ba kamo ug balos gikan sa Dios? Bisan ang mga makasasala nagapahulam usab ngadto sa sama nilang makasasala basta nahibaloan nila nga makabayad sila. 35 Mao kini ang inyong buhaton: Higugmaa ninyo ang inyong mga kaaway ug buhata ang maayo ngadto kanila. Kon magpahulam kamo, ayaw na pagpaabot nga bayran pa kamo. Kon mao kini ang inyong himuon, madawat ninyo ang dako nga balos ug mahimo kamong mga anak sa Dios nga Labaw sa Tanan. Tungod kay maayo gayod siya bisan sa mga tawo nga daotan ug walay igabalos. 36 Magmaluloy-on kamo sama sa inyong Dios nga Amahan.”
Ayaw Ninyo Hukmi ang Uban
(Mat. 7:1-5)
37 “Ayaw ninyo hukmi ang uban aron dili usab kamo hukman sa Dios. Ayaw kamo pag-ingon nga kinahanglan silang silotan, aron dili usab kamo silotan sa Dios. Pasayloa ninyo ang mga nakasala kaninyo aron pasayloon usab kamo sa Dios. 38 Panghatag kamo aron hatagan usab kamo sa Dios. Kon maghatag kaninyo ang Dios, madagayaon gayod, daw sama nga giuyog niya ang taksanan, gidasok, ug gipaawas pa niya sa dili pa ibubo sa inyong sudlanan. Kay kon unsa kadako ang inyong ihatag sa uban mao usab kana ang ihatag sa Dios kaninyo.”
39 Pagkahuman niadto gisultihan sila ni Jesus niini nga panultihon, “Walay buta nga makahimo sa paggiya sa laing buta, tungod kay mangahulog silang duha sa bangag. 40 Walay tinun-an nga labaw pa sa iyang magtutudlo, apan kon natudloan siyag maayo ug nakahuman sa iyang pagtuon, mahisama usab siya sa iyang magtutudlo.
41 “Nganong tan-awon man nimo pag-ayo ang gamay nga puling sa imong isigka-tawo, apan wala nimo tagda ang imong puling nga sama kadako sa troso? 42 Unsaon mo pag-ingon kaniya, ‘Kuhaon ko ang imong puling,’ nga ikaw gani wala man makakita sa imong puling nga morag troso kadako? Tigpakaaron-ingnon! Kuhaa una ang imong puling nga morag troso kadako, aron makakita ka pag-ayo sa imong pagkuha sa gamay nga puling sa imong isigka-tawo.”
Ang Kahoy Maila Pinaagi sa Iyang Bunga
(Mat. 7:16-20; 12:33-35)
43 “Ang maayo nga kahoy dili mamunga ug daot, ug ang daot nga kahoy dili mamunga ug maayo. 44 Ang tagsa-tagsa ka kahoy mailhan mo pinaagi sa iyang bunga. Walay mapupo nga bunga sa igos o bunga sa ubas gikan sa tunokon nga mga tanom. 45 Ang tawo sama niana. Ang maayo nga tawo mosulti ug maayo, tungod kay maayo man ang iyang kasingkasing. Apan ang tawo nga daotan mosulti ug daotan tungod kay daotan man ang iyang kasingkasing. Kon unsa ang anaa sa kasingkasing sa tawo mao usab kini ang mogawas sa iyang baba.
Ang Sambingay bahin sa Duha ka Tawo nga Nagpatukod ug Balay
(Mat. 7:24-27)
46 “Nganong nagatawag kamo kanako ug ‘Ginoo’ nga wala man kamo nagatuman sa gisulti ko kaninyo? 47 Ipakita ko kaninyo kon unsa ang tawo nga nagaduol kanako, nagapaminaw ug nagatuman sa akong gisulti. 48 Sama siya sa usa ka tawo nga nagkalot ug lawom ug nagtukod ug balay diha sa pundasyon nga bato. Mibaha ang suba, miawas ang tubig ug midasmag sa maong balay, apan wala matarog ang balay tungod kay lig-on ang iyang pundasyon. 49 Apan ang tawo nga naminaw sa akong gisulti ug wala motuman niini, nahisama sa tawo nga nagtukod ug balay nga walay lig-on nga pundasyon. Pagbaha sa suba, midasmag ang tubig sa balay. Natumba kini ug nabungkag.”
Ang Pulong Sa Dios (Cebuano New Testament) Copyright © 1988, 2001 by International Bible Society® Used by Permission. All rights reserved worldwide.