Old/New Testament

Napildi sa mga Judio ang Ilang mga Kaaway

9 Miabot ang ika-13 nga adlaw sa ika-12 nga bulan, nga mao ang bulan sa Adar. Mao na kini ang adlaw nga ipatuman ang mando sa hari. Nianang adlawa nagtuo ang mga kaaway sa mga Judio nga malupig nila ang mga Judio. Apan sukwahi ang nahitabo; gipildi sa mga Judio ang ilang mga kaaway. ² Kay nianang adlawa, nagtigom ang mga Judio sa mga lungsod sa ilang tagsa-tagsa ka dapit, sa tanang probinsya nga sakop ni Haring Ahasuerus, aron pamatyon si bisan kinsa nga mosulong kanila. Walay nakasukol kanila tungod kay nahadlok kanila ang tanang katawhan. ³ Bisan ang tanang mga opisyal sa mga probinsya apil na ang ilang mga gobernador, mga pangulo, ug mga administrador mitabang sa mga Judio tungod kay nahadlok sila kang Mordecai. ⁴ Kay si Mordecai taas na kaayog ranggo sa palasyo sa hari; ilado na siya sa tibuok gingharian. Ug misamot pa siya ka gamhanan.

⁵ Gipamatay sa mga Judio ang tanan nilang mga kaaway pinaagi sa espada. Gihimo nila ang tanan nilang gusto sa mga mikontra kanila. ⁶ Sa siyudad lang sa Susa, 500 ang ilang napatay. ⁷ Gipatay usab nila si Parshandata, Dalfon, Aspata, ⁸ Porata, Adalia, Aridata, ⁹ Parmashta, Arisai, Aridai, ug Vayzata. ¹⁰ Sila mao ang napulo ka anak ni Haman nga anak ni Hamedata, ang kaaway sa mga Judio. Apan wala kuhaa sa mga Judio ang mga kabtangan sa ilang mga kaaway.

¹¹ Niana mismong adlawa, gisuginlan ang hari sa gidaghanon sa gipamatay didto sa siyudad sa Susa. ¹² Ug miingon ang hari kang Rayna Ester, “Sa Susa lang, 500 ang napatay sa mga Judio, ug gipamatay usab nila ang napulo ka anak ni Haman. Unsa kahay nahitabo sa ubang mga probinsya? Karon, unsa pa gayoy imong pangayoon kay ihatag ko kanimo.” ¹³ Miingon si Ester, “Kon mouyon ka, Mahal nga Hari, tugoti ang mga Judio dinhi sa Susa sa pagpanalipod pag-usab sa ilang kaugalingon ugma, sama sa ilang gihimo karon. Ug ipatuhog ug kahoy ang mga patayng lawas sa napulo ka anak ni Haman.”

¹⁴ Busa nagsugo ang hari nga himuon ang hangyo ni Ester. Gipahibalo sa Susa ang mando sa hari, ug gipatuhog ang mga patayng lawas sa napulo ka anak ni Haman. ¹⁵ Pagkabuntag, sa ika-14 nga adlaw sa bulan sa Adar, nagtigom pag-usab ang mga Judio sa Susa, ug 300 ka tawo ang ilang napatay. Apan wala nila kuhaa ang kabtangan sa ilang mga kaaway.

^16-17 Nagtigom usab ang mga Judio nga didto sa nagkalain-laing mga probinsya sa gingharian aron sa pagpanalipod ug pagluwas sa ilang kaugalingon gikan sa ilang mga kaaway. Nakapatay sila ug 75,000 ka tawo, apan wala nila kuhaa ang kabtangan sa ilang mga kaaway. Nahitabo kini sa ika-13 nga adlaw sa bulan sa Adar, ug pagkasunod nga adlaw nga mao ang ika-14, namahulay sila ug nagkombira sa kalipay. ¹⁸ (Apan sa Susa, duha ka adlaw ang ilang gihimong pagpamatay sa ilang mga kaaway, sa ika-13 ug sa ika-14 nga adlaw. Ug sa ika-15 nga adlaw, namahulay sila ug nagkombira sa kalipay.) ¹⁹ Mao kana nga ang mga Judio nga nagpuyo sa mga baryo nagasaulog niini nga okasyon sa matag ika-14 nga adlaw sa bulan sa Adar. Nianang adlawa magkombira sila ug maghinatagay ug mga gasa.^[a]

Ang Kasaulogan nga Gitawag ug Purim^[b]

²⁰ Gisulat ni Mordecai ang tanang nahitabo, ug nagpadala siya ug sulat sa tanang Judio sa tanang probinsya nga sakop ni Haring Ahasuerus, duol man o sa layo. ²¹ Niini nga sulat, gipahimangnoan ni Mordecai ang mga Judio nga magsaulog sila sa ika-14 ug ika-15 nga adlaw sa bulan sa Adar matag tuig, ²² sa paghinumdom sa panahon nga nakalingkawas sila sa ilang mga kaaway, diin gipulihan ang ilang kasubo ug paghilak sa kalipay ug kasadya. Gisultihan usab sila ni Mordecai didto sa sulat nga saulogon nila kini nga may kasadya, ug paghinatagay ug gasa^[c] ug paghatag ug gasa sa mga kabos.

²³ Miuyon ang mga Judio sa gisulti ni Mordecai nga padayonon nila paghimo sa matag tuig ang kasaulogan nga ila nang gisugdan.

Nganong may Kasaulogan nga Gitawag Purim?

²⁴ Si Haman nga anak ni Hamedata nga Agagnon, nga kaaway sa tanang mga Judio, nagplano sa pagpatay sa mga Judio. Gipaagi niya sa pur (usa ka klase sa pagripa) ang pagpili sa adlaw diin iya silang laglagon. ²⁵ Apan sa dihang nabalitaan sa hari ang maong plano pinaagi kang Rayna Ester, nagpasulat siya ug mando nga ang daotang plano ni Haman batok sa mga Judio himuon ngadto kanila, ug tuhogon siya apil ang iyang mga anak nga lalaki. ²⁶ Busa ang maong kasaulogan gitawag ug Purim, gikan sa pulong nga pur. Ug tungod sa sulat ni Mordecai ug tungod sa ilang kasinatian, ²⁷ nagkasabot ang mga Judio nga saulogon nila matag tuig kining duha ka adlaw sa paagi nga giingon ni Mordecai. Nakahukom sila nga himuon nila kini ug sa ilang mga kaliwat, ug sa tanang nahimong Judio. ²⁸ Kining duha ka adlaw nga Purim hinumdoman ug saulogon sa matag panimalay sa mga Judio sa matag henerasyon, sa tanang probinsya ug siyudad sa gingharian. Kinahanglan dili moundang ang mga Judio sa pagsaulog niini, ug kanunay kining ipahinumdom sa ilang mga kaliwat.

²⁹ Aron mapalig-on ang sulat ni Mordecai bahin sa Purim, nagsulat usab si Rayna Ester, nga anak ni Abihail, agig pagsuporta niini. Kauban niya si Mordecai sa pagsulat niini. ³⁰ Gipadala kini ni Mordecai sa 127 ka mga probinsya nga sakop sa gingharian ni Haring Ahasuerus. Nanghinaut kini ug kalinaw ug kalig-on alang sa mga Judio, ³¹ ug mipahimangno kanila nga saulogon ang Purim sa gitakdang panahon, sumala sa gimando ni Mordecai, nga gimando usab ni Rayna Ester. Tumanon nila kini maingon nga gituman nila ug sa ilang mga kaliwat ang mga panahon sa pagpuasa ug pagbangotan. ³² Ang mando ni Ester mipalig-on sa mga kalagdaan mahitungod sa Purim ug gisulat kini sa libro.

Ang Pagkagamhanan ni Haring Ahasuerus ug ni Mordecai

10 Gipabayad ni Haring Ahasuerus ug buhis ang tanang katawhan sa iyang gingharian, bisan kadtong namuyo sa mga isla.^{[d] 2} Ang mga binuhatan ug ang mga kasaysayan sa pagkagamhanan ni Haring Ahasuerus apil ang kinatibuk-an sa sugilanon sa kabantog ni Mordecai, nga gihatagan sa hari ug taas nga ranggo, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Media ug Persia. ³ Ang Judio nga si Mordecai nahimong ikaduha kang Haring Ahasuerus. Inila gayod siya sa iyang isigka-Judio, ug tinahod nila siya kay naghago siya alang sa ilang kaayohan, ug mibarog alang sa ilang kasigurohan.

Ang Pakigpulong ni Esteban

7 Ug nangutana ang pangulong pari kang Esteban, “Unsa, tinuod ba ang gisulti niining mga tawhana?” ² Miingon si Esteban, “Mga kaigsoonan ug mga ginikanan, paminawa ninyo ako. Niadtong unang panahon ang Dios nga makagagahom nagpakita sa atong amahan nga si Abraham sa dihang didto pa siya sa Mesopotamia sa wala pa siya mobalhin pagpuyo didto sa Haran. ³ Miingon ang Dios kang Abraham, ‘Biyai ang imong nasod ug ang imong mga kaparyentehan ug adto sa dapit nga akong itudlo kanimo.’^{[a] 4} Busa mibiya si Abraham sa nasod sa Kaldea ug mipuyo didto sa Haran. Sa pagkamatay sa iyang amahan gipaanhi siya sa Dios dinhi niining dapita nga ato karong gipuy-an. ⁵ Niadtong higayona wala pa hatagi sa Dios si Abraham bisag gamay na lang nga yuta. Apan nagsaad ang Dios nga kining maong dapit ihatag niya kaniya ug sa iyang mga kaliwat. Wala pay anak si Abraham sa dihang gisaad kadto sa Dios kaniya. ⁶ Miingon ang Dios kaniya, ‘Ang imong mga kaliwat sa kaulahian mopuyo sa laing nasod, ug didto himuon silang mga ulipon ug daog-daogon sila sulod sa upat ka gatos ka tuig. ⁷ Apan silotan ko ang nasod nga moulipon kanila. Pagkahuman, biyaan nila kadto nga nasod ug mobalik dinhi niini nga dapit ug dinhi sila mosimba kanako.’^{[b] 8} Ug ingon nga ilhanan sa iyang saad gisultihan sa Dios si Abraham nga kinahanglang tulion ang tanang mga lalaki. Busa sa pagkatawo sa iyang anak nga si Isaac, gituli niya kini samtang walo pa lamang ka adlaw. Mao usab kini ang gihimo ni Isaac kang Jacob nga iyang anak. Ug si Jacob mihimo usab niini sa iyang 12 ka mga anak nga maoy mga kagikan natong mga Judio.

⁹ “Si Jose nga usa sa 12 ka mga anak ni Jacob gikasinahan sa iyang mga igsoon, busa gibaligya nila siya. Ug gidala siya didto sa Ehipto ug didto nahimong ulipon. Apan tungod kay ang Dios nagauban kang Jose, ¹⁰ gitabangan niya siya sa tanang mga pag-antos nga iyang giagian. Gihatagan usab siya sa Dios ug kaalam, busa nagustohan siya sa Faraon, ang hari sa Ehipto. Ang hari naghimo kaniyang pangulo sa tibuok Ehipto ug sinaligan sa tanan niyang kabtangan. ¹¹ Sa kaulahian miabot ang dakong kagutom sa tibuok Ehipto ug sa Canaan. Nagaantos gayod ang mga tawo, ug ang atong mga katigulangan wala gayoy makuhaan sa ilang pagkaon. ¹² Busa sa pagkadungog ni Jacob nga may pagkaon didto sa Ehipto, gipaadto niya didto ang iyang mga anak, nga mao ang atong mga katigulangan. Mao kadto ang una nilang pag-adto sa Ehipto. ¹³ Sa ikaduha na nilang pag-adto didto, nagpaila kanila si Jose nga siya ilang igsoon, ug gisulti usab niya sa Faraon ang mahitungod sa iyang pamilya. ¹⁴ Unya nagtugon si Jose nga paadtoon didto sa Ehipto ang iyang amahan nga si Jacob uban sa tibuok niyang pamilya. (Mga 75 silang tanan.) ¹⁵ Busa si Jacob ug ang atong mga katigulangan miadto sa Ehipto, ug didto na sila mipuyo hangtod nga nangamatay sila. ¹⁶ Ang ilang mga patayng lawas gidala sa Shekem ug didto gilubong sa lubnganan nga gipalit ni Abraham niadtong unang panahon gikan sa mga anak ni Hamor.

¹⁷ “Sa dihang hapit na matuman ang gisaad sa Dios kang Abraham, midaghan pa pag-ayo ang atong mga katigulangan didto sa Ehipto. ¹⁸ Unya miabot ang adlaw nga bag-o na ang hari sa Ehipto. Wala kini makaila kang Jose. ¹⁹ Gilimbongan niining maong hari ang atong mga katigulangan ug gidaog-daog. Gipugos niya sila nga ilabay nila ang ilang mga anak nga masuso aron mangamatay. ²⁰ Mao kadtong higayona nga natawo usab si Moises, usa ka bata nga nahimut-an sa Dios. Giatiman siya sa iyang mga ginikanan sa ilang balay sulod sa tulo ka bulan. ²¹ Sa dihang gibilin na siya sa gawas sa balay, gikuha siya sa anak nga babaye sa Faraon ug giatiman siya ingon nga iyang kaugalingong anak.