M’Cheyne Bible Reading Plan
Ang mga Halad para sa Tolda nga Simbahan(A)
25 Nagsiling ang Ginoo kay Moises, 2 “Silinga ang mga Israelinhon nga maghalad sila sa akon. Ikaw amo ang magbaton sang ila mga halad nga ila gusto ihalad sa akon. 3 Amo ini ang mga halad nga imo batunon halin sa ila: bulawan, pilak, saway, 4 delana[a] nga asol, granate[b] kag pula, linen, panapton nga hinimo halin sa bulbol sang kanding, 5 panit sang karnero nga lalaki nga ginlugom sa pula, maayo nga klase sang panit,[c] kahoy nga akasya, 6 lana sang olibo para sa suga, mga panakot para sa lana nga inughaplas kag para pahamot sa insenso,[d] 7 kag bato nga onix kag iban pa nga malahalon nga mga bato nga inugtakod sa espesyal nga panapton[e] sang pangulo nga pari kag sa bulobulsa sa dughan sini. 8 Kag pahimua ang katawhan sang Israel sang simbahan para sa akon nga sa diin makaestar ako upod sa ila. 9 Ipahimo ining Tolda nga Simbahan kag ang tanan nga kagamitan sini suno gid sa plano nga ipakita ko sa imo.
Ang Kahon sang Kasuguan(B)
10 “Magpahimo ka sang Kahon nga akasya—45 ka pulgada ang kalabaon, 27 ka pulgada ang kasangkaron, kag 27 ka pulgada ang kataason. 11 Pahaklapi ini sang puro nga bulawan sa sulod kag sa guwa, kag parebitihi sang bulawan ang mga kilid sini. 12 Pahimui ini sang apat ka sulosingsing nga bulawan kag itakod sa iya apat ka tiil. 13 Dayon magpahimo ka sang mga tukon nga akasya kag pahaklapi sang bulawan. 14 Igulo ang mga tukon sa mga sulosingsing sa kada kilid sang Kahon agod matuwangan ang Kahon. 15 Indi gid pagkuhaon ang mga tukon sa sulosingsing sang Kahon. 16 Dayon isulod sa Kahon ang malapad nga bato nga sa diin nasulat ang Kasuguan nga ihatag ko sa imo.
17 “Pahimui ini nga Kahon sang takop nga puro bulawan, nga 45 ka pulgada ang kalabaon kag 27 ka pulgada ang kasangkaron. 18-19 Dayon magpahimo ka sang duha ka kerubin nga bulawan sa kada punta sang takop sang Kahon. Isaha lang sila ka pagporma sang takop sang Kahon. 20 Kinahanglan nga ang mga pakpak sang kerubin nagahumlad sa ibabaw sang takop agod mahandungan nila ini, kag kinahanglan nga nagaatubangay sila nga duha kag nagatulok sa takop. 21 Isulod sa Kahon ang malapad nga bato nga sa diin nasulat ang Kasuguan nga ihatag ko sa imo, kag takpan mo ang Kahon. 22 Magapakigkita ako didto sa imo sa tunga sang duha ka kerubin nga ara sa ibabaw sang Kahon, kag ihatag ko sa imo ang tanan ko nga mga sugo para sa katawhan sang Israel.
Ang Lamisa nga Ginabutangan sang Tinapay(C)
23 “Magpahimo ka man sang lamisa nga akasya, nga 36 ka pulgada ang kalabaon, 18 ka pulgada ang kasangkaron, kag 27 ka pulgada ang kataason. 24 Pahaklapi ini sang puro nga bulawan kag parebitihi sang bulawan ang mga kilid sini. 25 Pabutangi man ini sang sanipa[f] sa kada kilid, nga apat ka pulgada ang kasangkaron, kag parebitihi sang bulawan ang sanipa. 26 Dayon magpahimo ka sang apat ka sulosingsing nga bulawan kag itakod ini sa apat ka tiil sang lamisa, 27 malapit sa sanipa. Diri ninyo igulo ang mga tukon nga pangtuwang sa lamisa. 28 Dapat ini nga mga tukon akasya kag nahaklapan sang bulawan.
29 “Magpahimo ka man sang mga pinggan, mga tasa,[g] mga tibod, kag mga yahong nga gamiton para sa mga halad nga ilimnon.[h] Kinahanglan nga puro ini tanan bulawan. 30 Kag kinahanglan butangan permi sang tinapay nga ginahalad sa akon presensya ato nga lamisa.
Ang Bulutangan sang Suga(D)
31 “Magpahimo ka man sang bulutangan sang suga[i] nga puro bulawan ang iya tiil, lawas, kag dekorasyon nga mga bulak, nga ang iban bukol pa lang kag ang iban nagabuskad na. Ang dekorasyon naporma na nga daan upod sa lawas sang bulutangan sang suga sang pagkahimo sini. 32 Ang bulutangan sang suga dapat may anom ka sanga, tag-tatlo sa kada kilid. 33 Ang kada sanga may tatlo ka dekorasyon nga mga bulak nga ang korte daw almendro, nga ang iban bukol pa lang kag ang iban nagabuskad na. 34 Ang lawas sang bulutangan sang suga may apat ka dekorasyon nga mga bulak nga ang korte daw almendro man, nga ang iban bukol pa lang kag ang iban nagabuskad na. 35 May isa ka bulak sa idalom sang kada paris sang sanga. 36 Ang mga dekorasyon kag ang mga sanga naporma na nga daan upod sa lawas sang bulutangan sang suga sang pagkahimo sini. 37 Dayon magpahimo ka sang pito ka suga kag ibutang sa sini nga bulutangan, kag iplastar mo ini nga masanagan ang lugar sa atubangan sini. 38 Ang mga kimpit kag mga inugsalod sa upos nga pabilo sang suga dapat puro man bulawan. 39 Mga 35 ka kilo nga puro nga bulawan ang kinahanglan mo sa pagpahimo sang bulutangan sang suga kag sang tanan nga kagamitan sini. 40 Siguraduha nga ipahimo mo ini tanan suno gid sa plano nga ginpakita ko sa imo diri sa bukid.
Si Jesus kag ang Babayi nga Taga-Samaria
4 1-3 Karon, nakabati ang mga Pariseo nga mas madamo na ang mga sumulunod ni Jesus sang sa kay Juan, kag mas madamo na ang iya ginpangbautisohan. (Sa pagkamatuod, indi si Jesus mismo ang nagapangbautiso, kundi ang iya mga sumulunod.) Pagkahibalo ni Jesus nga nahibaluan na ini sang mga Pariseo, naghalin siya sa Judea kag nagbalik sa Galilea. 4 Sa ila pagpakadto sa Galilea kinahanglan gid nga mag-agi sila sa Samaria.
5 Sang nagaagi na sila sa Samaria, nakaabot sila sa banwa nga ginatawag Sicar, malapit sa duta nga ginhatag ni Jacob sa iya anak nga si Jose. 6 May bubon didto nga ginhimo ni Jacob. Kag tungod nga udtong-adlaw na kag nakapoy na gid si Jesus sa iya paglakat, nagpungko na lang siya sa higad sang bubon. 7-8 Ang iya mga sumulunod nagderetso sa banwa agod magbakal sang pagkaon. Karon, samtang nagapungko siya didto, nag-abot ang isa ka babayi nga taga-Samaria agod magsag-ob. Nagsiling si Jesus sa iya, “Abi paimna man ako.” 9 Nagsiling ang babayi sa iya, “Indi bala nga ikaw Judio kag ako Samariahanon,[a] kag babayi pa.[b] Ngaa mangayo ka sa akon sang tubig?” (Amo ini ang iya ginsiling tungod kay ang mga Judio wala nagasapak sa mga Samariahanon.) 10 Nagsiling si Jesus sa babayi, “Kon nahibaluan mo lang kon ano ang ginahatag sang Dios, kag kon sin-o ang nagapangayo sa imo sang tubig, ikaw pa kuntani ang mangayo sa akon agod hatagan ko ikaw sang tubig nga nagahatag sang kabuhi.” 11 Nagsiling ang babayi sa iya, “Sir, wala ka sing timba kag madalom ang bubon. Diin bala ikaw makakuha sang tubig nga nagahatag sang kabuhi? 12 Ang aton katigulangan nga si Jacob amo ang nagkutkot sini nga bubon. Siya kag ang iya mga anak pati ang iya mga kasapatan nag-inom sa sini nga bubon. Ano, sobra ka pa bala sa aton katigulangan nga si Jacob?” 13 Nagsabat si Jesus, “Ang bisan sin-o nga nagainom sa sini nga tubig pagauhawon liwat. 14 Pero ang bisan sin-o nga magainom sang tubig nga akon ihatag indi na gid pag-uhawon. Kay ang tubig nga akon ihatag sa iya mangin pareho sang buhi nga tuburan dira sa iya nga magahatag sang kabuhi nga wala sing katapusan.” 15 Gani nagsiling ang babayi kay Jesus, “Sir, hatagi man ako sina nga tubig nga imo ginasiling agod indi na ako pag-uhawon liwat, kag agod indi na kinahanglan nga magbalik-balik pa ako diri para magsag-ob.” 16 Nagsiling si Jesus sa iya, “Ti kadtui ang imo bana kag dal-a diri.” 17 Nagsabat ang babayi, “Wala ako sing bana.” Nagsiling si Jesus, “Husto ina. Wala matuod ikaw sing bana, 18 kay sadto lima ang imo nangin bana, kag ang lalaki nga imo ginapuyo subong indi mo matuod nga bana. Gani matuod ang ginasiling mo nga ina.” 19 Nagsiling ang babayi sa iya, “Sir, siguro propeta ka. 20 Ang amon mga katigulangan nagsimba sa Dios sa sini nga bukid, pero kamo nga mga Judio nagasiling nga ang mga tawo dapat magsimba sa Dios sa Jerusalem.” 21 Nagsiling si Jesus sa babayi, “Pamati bala anay! Magaabot ang tion nga indi na kamo magsimba sa Amay sa sini nga bukid ukon sa Jerusalem. 22 Kamo nga mga Samariahanon wala gid kamo makakilala kon sin-o ang inyo ginasimba. Pero kami nga mga Judio nakakilala kon sin-o ang amon ginasimba, kay paagi sa amon luwason sang Dios ang mga tawo.” 23 Nagsiling pa gid si Jesus, “Sa pagkamatuod, magaabot ang adlaw kag nag-abot na gani, nga ang matuod nga mga manugsimba magasimba sa Amay paagi sa espiritu kag kamatuoran. Kag amo ini nga klase sang mga manugsimba ang gusto sang Dios nga magasimba sa iya. 24 Ang Dios espiritu, gani ang nagasimba sa iya dapat magsimba paagi sa espiritu kag kamatuoran.”
25 Nagsiling ang babayi, “Nahibaluan ko nga magaabot ang Mesias nga ginatawag man nga Cristo. Kag kon mag-abot na siya, sugiran niya kita parte sa tanan nga butang.” 26 Nagsiling si Jesus sa iya, “Ako nga nagapakighambal sa imo subong amo ang ginasiling mo nga magaabot.”
27 Pagkasiling niya sini nag-abot dayon ang iya mga sumulunod. Natingala gid sila sang nakita nila nga nagapakighambal siya sa isa ka babayi. Pero wala gid sing bisan sin-o sa ila nga nagpamangkot sa babayi kon ano ang iya kinahanglan. Wala man sila nagpamangkot kay Jesus kon ngaa nagapakighambal siya sa babayi.
28 Dayon ginbilin sang babayi ang iya banga nga salag-uban kag nagbalik sa banwa. Pag-abot niya didto nagsiling dayon siya sa mga tawo, 29 “Dali bala kamo, tan-awa ninyo ang tawo nga nakahibalo sang tanan ko nga ginpanghimo. Basi kon amo na ini ang Cristo.” 30 Gani nagkadto ang mga tawo didto kay Jesus.
31 Samtang wala pa nag-alabot ang mga tawo didto kay Jesus, ginapilit si Jesus sang iya mga sumulunod nga magkaon na. 32 Pero nagsiling si Jesus sa ila, “May pagkaon ako nga wala ninyo mahibalui.” 33 Gani nagpinamangkutanay ang iya mga sumulunod kon bala may nagdala sa iya sing pagkaon. 34 Nagsiling dayon si Jesus sa ila, “Ang akon kalan-on amo ang pagtuman sang kabubut-on sang nagpadala sa akon kag ang pagtapos sang buluhaton nga iya ginpahimo sa akon. 35 Indi bala nagasiling man kamo nga apat pa ka bulan bag-o mag-abot ang tig-alani. Pero kon sa akon lang, tig-alani na ini. Tan-awa bala ninyo ang madamo nga mga tawo nga nagaalabot! Kon sa mga alanihon pa, ina luto na gid, kag alanihon na.[c] 36 Kamo nga bilang mga manug-ani may pagabatunon kamo nga balos halin sa Dios. Kag ang mga tawo, nga bilang inyo ginaani, pagahatagan niya sing kabuhi nga wala sing katapusan. Gani ang mga nagatanom sang pulong sang Dios kag ang mga nagaani sang bunga pareho nga magakalipay. 37 Matuod gid man ang ginasiling nga ‘lain ang nagatanom kag lain man ang nagaani.’ 38 Ang inyo halimbawa pareho sa mga manug-ani nga akon ginpadala nga mag-ani sa mga alanihon nga indi kamo ang nagtanom. Kay iban ang nagtudlo anay sa ila, kag kamo ang nakapulos sang ila pinangabudlayan.”
39 Madamo nga mga Samariahanon sa sadto nga lugar ang nagtuo kay Jesus tungod sa ginsugid sang babayi nga nahibaluan ni Jesus ang tanan niya nga ginpanghimo. 40 Gani pag-abot sang mga Samariahanon didto kay Jesus, ginpangabay gid nila siya nga kon mahimo magtiner siya anay didto sa ila. Gani nagtiner siya didto sing duha ka adlaw.
41 Tungod sa iya mga ginpanudlo, madamo pa gid nga mga tawo didto ang nagtuo sa iya. 42 Nagsiling dayon ang mga tawo sa babayi, “Karon nagatuo kami sa iya indi lang tungod sa imo ginsugid sa amon, kundi kami gid mismo nakabati sa iya. Kag nahibaluan namon nga siya amo ang Manluluwas sang kalibutan.”
Gin-ayo ni Jesus ang Anak sang Isa ka Opisyal
43 Pagkatapos sang duha ka adlaw nga pagtiner nila ni Jesus didto, nagpa-Galilea dayon sila. 44 (Si Jesus mismo ang nagsiling nga ang propeta sang Dios wala ginatahod sa iya kaugalingon nga banwa.) 45 Karon pag-abot nila sa Galilea, maayo ang pagbaton sa ila sang mga tawo. Kay ang ini nga mga tawo didto man sang pagpiesta sa Jerusalem kag nakita nila ang tanan nga iya ginpanghimo didto.
46 Nagbalik liwat si Jesus sa Cana nga sakop sang Galilea, sa lugar nga sa diin ginhimo niya nga bino ang tubig. Karon, may isa ka opisyal sang gobyerno didto nga ang iya anak nga lalaki nagamasakit didto sa Capernaum. 47 Pagkabati niya nga si Jesus nagbalik sa Galilea halin sa Judea, nagkadto dayon siya kay Jesus kag ginpangabay niya siya nga magkadto sa Capernaum kag ayuhon ang iya anak nga daw mapatay na gid. 48 Nagsiling si Jesus sa iya, “Kon indi kamo anay makakita sang mga milagro kag makatilingala nga mga butang, indi pa kamo magtuo sa akon.” 49 Pero nagsiling ang opisyal nga nagapakitluoy, “Sir, kon mahimo upod man anay sa akon samtang buhi pa ang akon anak.” 50 Nagsiling si Jesus sa iya, “Magpauli ka na. Maayo na ang imo bata.” Nagpati ang opisyal sa ginhambal ni Jesus sa iya, gani nagpauli siya dayon. 51 Samtang nagapauli siya, ginsugata siya sang iya mga suluguon kag ginsugiran nga ang iya anak maayo na. 52 Gani nagpamangkot siya kon ano nga oras nag-ayo ang iya anak. Nagsiling ang mga suluguon, “Mga ala una kahapon sang hapon wala na siya sing hilanat.” 53 Nadumduman dayon sang opisyal nga amo gid ato nga oras sang nagsiling si Jesus sa iya nga ang iya anak maayo na. Gani siya kag ang iya bug-os nga panimalay nagtuo kay Jesus.
54 Amo ini ang ikaduha nga milagro nga ginhimo ni Jesus sa Galilea sang paghalin niya sa Judea.
Ang Kapuslanan sang mga Hulubaton
1 Amo ini ang mga hulubaton ni Solomon, nga anak ni David kag hari sang Israel.
2 Paagi sa sini nga mga hulubaton, matun-an mo ang parte sa kaalam[a] kag pagtadlong sa imo pamatasan, kag maintiendihan mo ang mga pulong nga nagahatag sang kaalam. 3 Makapatadlong ini sa imo pamatasan agod mangin maalamon ka, nga nagakabuhi sing husto, matarong, kag nagakabagay. 4 Makahatag ini sang kaalam sa mga wala sing alam, kag makahatag ini sang ihibalo sa mga pamatan-on kon paano magdesisyon sing husto. 5 Paagi sa pagpamati sini, madugangan pa gid ang kaalam sang mga maalamon kag matuytuyan ang mga may tinun-an, 6 agod maintiendihan nila ang kahulugan sang mga hulubaton, mga paanggid, kag mga paktakon[b] sang mga maalamon.
7 Kon ang isa ka tawo gusto nga magmaalamon dapat magtahod siya sa Ginoo. Ang tawo nga buang-buang[c] indi gusto sang kaalam kag indi niya gusto nga matadlong ang iya pamatasan.
Laygay sa Paglikaw sa Malaot nga mga Tawo
8 Anak,[d] pamatii ang mga pagtadlong sang imo ginikanan sa imo pamatasan, 9 kay makapaayo ina sa imo pamatasan pareho sa korokorona nga mga bulak ukon kulintas nga makapaayo sa imo hitsura kag makahatag sa imo sang kadungganan.
10 Anak, indi ka magpadala-dala sa mga pagsulay sang makasasala nga mga tawo 11 ukon mag-upod sa ila kon magsiling sila nga, “Dali, upod ka sa amon; mamangga kita sang mga inosente nga tawo kag patyon naton sila. 12 Buhi sila subong kag maayo ang lawas pero tudason ta sila; mangin pareho sila sa mga nagkaladto na sa lugar sang mga patay. 13 Makakuha kita sa ila sang malahalon nga mga pagkabutang, kag pun-on ta ang aton mga balay sang aton mga inagaw. 14 Sige na, upod sa amon, kay partidahon ta dayon ang aton mga inagaw.”
15 Anak, indi ka gid mag-upod sa ila; maglikaw ka sa ila. 16 Kay maabtik sila magpakasala kag magpatay sang tawo. 17 Wala sing pulos ang pagbutang sang siod kon ang pispis nga imo dalakpon nagatan-aw. 18 Nakahibalo ang pispis nga masiod siya, pero ining malaot nga mga tawo wala nakahibalo nga sila mismo ang mabiktima sa ila nga pagpamangga sa iban. Nagahulat sila sa pagpatay pero sila mismo ang mapatay. 19 Amo ina ang dangatan sang mga tawo nga nagaangkon sang pagkabutang sa malain nga paagi. Mapatay sila sa sina nga buluhaton.
Resulta sang Pagsikway sang Kaalam
20-21 Ang kaalam pareho sa tawo nga nagawali sing mabaskog sa mga karsada, mga plasa, mga merkado, kag sa mga puwertahan sang mga siyudad. Nagasiling siya,
22 “Kamo nga mga wala sing alam, hasta san-o pa bala kamo nga magpabilin nga pareho sina?
Kamo nga mga nagapangyaguta, hasta san-o pa bala nga indi kamo nga magkalipay sa pagpangyaguta?
Kamo nga mga buang-buang, hasta san-o pa bala kamo nga indi magkagusto sa kaalam?
23 Magpamati kamo sa akon pagsabdong sa inyo.
Karon, isugid ko sa inyo ang akon ginahunahuna;[e]
ipahibalo ko sa inyo ang akon inughambal kontra sa inyo:
24 Tungod nga wala kamo magsapak sang pagtawag ko sa inyo nga magpalapit kamo sa akon,
25 kag tungod nga ginbaliwala ninyo ang tanan ko nga mga laygay kag pagsabdong sa inyo,
26-27 kadlawan ko kamo kon mag-abot sa inyo ang kalaglagan nga daw sa buhawi;
yagutaon ko kamo kon mag-abot sa inyo ang kalisod kag ang makahaladlok nga mga hitabo nga daw sa bagyo.
28 Dayon magapanawag kamo sa akon, pero indi ko kamo pagsabton.
Pangitaon ninyo ako, pero indi ninyo ako makita.
29 Kay indi kamo gusto tudluan kag wala ninyo ginpili ang pagtahod sa Ginoo.
30 Ginabaliwala ninyo ang akon mga laygay kag ginapakalain ninyo ang akon pagsabdong sa inyo.
31 Gani pagaanihon ninyo ang bunga sang inyo mga ginahimo kag ginaplano nga malain.
32 Kay ang pagkamalinapason sang mga wala sing alam magapatay sa ila,
kag ang pagpatawhay-tawhay sang mga buang-buang magalaglag sa ila.
33 Pero ang nagapamati sa akon magakabuhi nga luwas sa katalagman.
Indi siya maano kag wala siya sing kahadlukan.”
Ang Katapusan nga mga Laygay kag mga Bilin
13 Amo na ini ang akon mangin ikatlo nga pagkadto dira sa inyo. Nagasiling ang Kasulatan, “Ang akusasyon dapat mapamatud-an sang duha ukon tatlo ka saksi.”[a] 2 Karon, gusto ko nga paandaman ang mga nakasala sang una, kag pati man ang tanan, nga ang mga butang nga akon ginhambal sang ikaduha ko nga pagkadto dira ginasulit ko subong—nga sa akon pag-abot liwat dira wala gid sing may makalikaw sa akon pagdisiplina. 3 Himuon ko ini agod pamatud-an sa inyo nga si Cristo ang nagahambal paagi sa akon, kay amo man ini ang inyo ginapangita. Indi siya maluya sa iya pagpanghikot sa inyo kundi makagagahom. 4 Matuod ginlansang si Cristo sa krus tungod kay ginpaubos niya ang iya kaugalingon, pero subong buhi siya tungod sa gahom sang Dios. Kag tungod kay ara kami kay Cristo, nagapaubos kami sang amon kaugalingon pareho sa iya. Pero sa amon pag-alagad sa inyo, makita man ninyo nga ang gahom sang Dios ari man sa amon tungod kay siya upod namon.
5 Usisaa ninyo ang inyo kaugalingon kon bala may pagtuo gid kamo kay Cristo. Indi bala nahibaluan na ninyo nga si Cristo Jesus ara sa inyo?—luwas kon indi kamo matuod nga mga tumuluo. 6 Nagasalig ako nga makita ninyo nga kami matuod gid nga mga apostoles ni Cristo. 7 Nagapangamuyo kami sa Dios nga indi kamo maghimo sang bisan ano nga malain. Wala kami nagapangamuyo sini agod makita sang mga tawo nga ginasunod ninyo ang amon mga ginatudlo sa inyo, kay bisan indi ninyo kami pagkilalahon nga mga apostoles ni Cristo, basta nagahimo kamo sing maayo. 8 Kay indi kami makahimo sang bisan ano nga kontra sa kamatuoran, kundi ang para gid lang sa kamatuoran. 9 Nagakalipay kami kay sa pagpaubos namon sang amon kaugalingon nangin mabaskog kamo sa inyo pagtuo. Ang amon ginapangamuyo nga wala gid sing may makita nga kasawayan sa inyo. 10 Nagasulat ako sini sa inyo samtang wala pa ako dira, agod nga sa pag-abot ko indi na ako mapilitan nga maggamit sang akon awtoridad sa masakit nga mga hambal. Kay ginhatag sa akon sang Dios ang awtoridad nga ini para palig-unon kamo, kag indi nga para gub-on.
11 Diri lang kutob ang akon sulat sa inyo. Bilang katapusan, mga utod, nagapangabay ako nga tadlungon ninyo ang inyo kabuhi. Sunda ninyo ang akon mga laygay. Maghiliusa kamo. Dapat maayo ang inyo relasyon sa isa kag isa. Kag kon himuon ninyo ini, ang Dios nga ginahalinan sang gugma kag kalinong magaupod sa inyo.
12 Magkamustahanay kamo bilang mag-ulutod kay Cristo.[b]
Ang tanan nga katawhan sang Dios diri nagapangamusta sa inyo.
13 Kabay pa nga ara sa inyo tanan ang pagpakamaayo sang aton Ginoong Jesu-Cristo, ang gugma sang Dios, kag ang pagpakig-upod sang Espiritu Santo.
Hiligaynon Bible (Ang Pulong Sang Dios) Copyright © 1996, 2006 by Biblica, Inc.® Used by permission. All rights reserved worldwide.