Beginning
Ang Pagtuo sa Dios
11 May pagtuo kita kon hugot ang aton pagsalig nga mabaton ta ang mga butang nga aton ginalauman, kag bisan wala pa naton makita ang mga ginpromisa sang Dios, nasiguro ta nga mabaton gid naton ini. 2 Tungod sa pagtuo sang aton mga katigulangan gindayaw sila sang Dios.
3 Tungod sa pagtuo, nahibaluan ta nga ang kalibutan ginhimo paagi sa paghambal sang Dios. Gani ang mga butang nga aton makita ginhimo halin sa indi makita.
4 Tungod sa pagtuo, naghalad si Abel sa Dios sang halad nga mas maayo sang sa kay Cain. Kag tungod sa iya pagtuo ginkabig siya sang Dios nga matarong, kay ginbaton sang Dios ang iya halad. Gani bisan patay na si Abel may ginatudlo siya gihapon sa aton paagi sa iya pagtuo.
5 Tungod sa pagtuo, wala mapatay si Enoc kundi gindala siya sang Dios didto sa pihak nga kabuhi. “Wala na siya makita diri sa duta tungod kay ginsaylo siya sang Dios.”[a] Kag nagsiling man ang Kasulatan nga ginsaylo siya didto sang Dios tungod kay nalipay ang Dios sa iya kabuhi. 6 Ang tawo nga wala sing pagtuo indi gid makahatag sing kalipay sa Dios. Tungod kay ang bisan sin-o nga nagapalapit sa Dios kinahanglan magtuo nga may Dios kag magtuo nga siya ang nagahatag sang balos sa mga tawo nga nagapangita sa iya.
7 Tungod sa pagtuo, ginpati ni Noe ang paandam sang Dios parte sa mga magakalatabo bisan wala pa niya ini makita. Gani naghimo siya sang barko agod maluwas siya kag ang iya pamilya. Kag paagi sa iya pagtuo ginhukman ang mga tawo sa kalibutan, pero siya iya ginkabig sang Dios nga matarong.
8 Tungod sa pagtuo, gintuman ni Abraham ang ginsiling sang Dios nga magkadto siya sa lugar nga ginpromisa sa iya. Ginbayaan niya ang iya lugar bisan wala siya nakahibalo kon diin gid ang lugar nga kadtuan niya. 9 Kag tungod man sa pagtuo, nag-estar si Abraham sa sadto nga duta nga ginpromisa sa iya bisan nag-estar lang siya sa mga tolda nga daw sa estranghero kaupod sang iya anak nga si Isaac kag sang iya apo nga si Jacob, nga kapareho niya nga magabaton sang promisa sang Dios. 10 Kay ang matuod, ang siyudad nga ginapaabot ni Abraham wala sing iban kundi ang siyudad nga malig-on gid, nga ginplano kag ginpatindog sang Dios mismo.
11 Tungod man sa pagtuo, nakapabata pa si Abraham bisan tigulang na gid siya kag bisan baw-as pa ang iya asawa nga si Sara, kay nagpati siya sa ginpromisa sang Dios sa iya nga makabata si Sara. 12 Gani halin kay Abraham, nga wala na gid sing paglaom nga makapabata, naghalin ang mga kaliwat nga pareho kadamo sang mga bituon sa langit kag pareho man sang balas sa baybay nga indi maisip.
13 Ini tanan nga tawo nagkalamatay nga nagatuo. Wala nila nabaton ang ginpromisa sang Dios sang buhi pa sila, pero nasiguro nila nga magaabot ang adlaw nga mabaton gid nila ang ila ginapaabot. Gin-ako nila nga sila mga estranghero lang kag indi taga-diri sa sining kalibutan. 14 Ang mga tawo nga nagahambal pareho sina nagapakilala lang nga ginapangita nila ang lugar nga puwede nila masiling nga ila gid. 15 Wala na nila pagdumduma ang lugar nga ila ginhalinan, tungod kay kon gindumdom pa nila, may kahigayunan sila sa pagbalik didto. 16 Pero ang ila ginhimo, ginpalabi gid nila ang mas maayo nga lugar, kag ini wala sing iban kundi ang siyudad nga didto mismo sa langit. Gani wala mahuya ang Dios nga tawgon nila siya nga ila Dios, kay ginpreparahan niya sila sang isa ka siyudad.
17-18 Tungod sa pagtuo, ihalad kuntani ni Abraham ang iya anak nga si Isaac sang gintilawan siya sang Dios. Handa si Abraham nga ihalad ang iya bugtong[b] nga anak bisan nagpromisa ang Dios sa iya nga, “Sa kay Isaac magahalin ang imo mga kaliwat nga akon ginpromisa.”[c] 19 Kay nagapati siya nga kon mapatay gid man si Isaac banhawon man siya sang Dios. Gani daw sa nabanhaw si Isaac halin sa kamatayon kag nakabalik kay Abraham.
20 Tungod sa pagtuo, ginbendisyunan ni Isaac ang iya mga anak nga si Jacob kag si Esau nga mangin maayo ang ila palaabuton.
21 Tungod sa pagtuo, sang mapatay na si Jacob, ginbendisyunan niya ang iya mga apo nga mga anak ni Jose. Kag nagsimba siya sa Dios samtang nagapanukod sa iya baston.
22 Tungod sa pagtuo, nagsiling si Jose sang madali na lang siya mapatay, nga ang mga Israelinhon magahalin sa Egipto, kag nagbilin siya nga dal-on nila ang iya mga tul-an kon maglakat na sila.
23 Tungod sa pagtuo, ang mga ginikanan ni Moises wala mahadlok nga maglapas sa sugo sang hari, tungod kay sang pagkakita nila nga guwapo ang ila anak gintago nila ini sa sulod sang tatlo ka bulan.
24 Kag tungod sa pagtuo, wala nagsugot si Moises sang may edad na siya nga tawgon pa siya nga anak sang prinsesa nga anak sang hari sang Egipto.[d] 25 Ginpalabi pa niya ang pag-antos upod sa mga katawhan sang Dios sang sa magpangalipay sa sala sa malip-ot lang nga tion. 26 Ginkabig niya nga mas madamo nga pagpakamaayo ang iya mabaton kon mag-antos siya sang mga kahuy-anan para kay Cristo kaysa maangkon niya ang tanan nga manggad sa Egipto. Kay nagapaabot siya nga may balos siya nga mabaton.
27 Kag tungod sa pagtuo, naghalin si Moises sa Egipto nga wala nahadlok nga maakig ang hari sa iya. Bisan mabudlay ang iya naagihan gin-antos niya ini kag wala gid siya nagbalik tungod kay daw nakita niya ang indi makita nga Dios. 28 Tungod sa iya pagtuo, gin-umpisahan niya ang pagselebrar sang ginatawag nga “Piesta sang Paglabay sang Anghel.” Ginsilingan niya ang tanan nga Israelinhon nga wisikan nila sang dugo sang karnero ang ila mga puwertahan, agod nga kon maglabay ang anghel sang Dios nga magapamatay sang mga kamagulangan, magalabay lang ini kag indi niya pag-ilakip ang ila mga kamagulangan.
29 Tungod sa pagtuo, nakatabok ang mga Israelinhon sa Mapula nga Dagat nga daw nagalakat lang sila sa mamala nga duta. Pero pagtabok sang mga taga-Egipto nga nagalagas sa ila, sila iya nagkalalumos.
30 Tungod sa pagtuo, narumpag ang pader sang Jerico sa tapos nga makamartsa ang mga Israelinhon sa palibot sini sa sulod sang isa ka semana.
31 Tungod sa pagtuo, si Rahab nga nagbaligya sang iya lawas wala mapatay kaupod sang mga taga-Jerico nga wala nagtuman sa Dios, kay ginbaton niya sa iya balay ang mga espiya nga ginsugo ni Josue.
32 Hasta na lang diri ang akon isugid sa inyo parte sa mga tawo nga nagtuo sa Dios, tungod kay kulangon kita sa tiyempo kon isugid ko pa sa inyo ang parte sa ila ni Gideon, Barak, Samson, Jefta, David, Samuel kag sa mga propeta sang una. 33 Tungod sa ila pagtuo, ginpamierde nila ang mga ginharian, nagdumala sila sing matarong, kag nabaton nila ang mga ginpromisa sang Dios sa ila. Tungod sa ila pagtuo wala sila pagtukba sang mga leon, 34 wala sila napaso sa nagadabadaba nga kalayo, kag nalikawan nila ang kamatayon sa espada. Ang iban sa ila puwerte kaluya pero ginpabaskog sila sang Dios. Nangin maisog sila sa inaway kag napierdi nila ang mga soldado sang iban nga banwa. 35 May mga babayi man nga tungod sa ila pagtuo sa Dios, ang ila mga anak nga napatay nabuhi liwat. Ang iban nga nagtuo sa Dios ginsakit hasta mapatay, tungod kay indi gid sila magbaton sang kondisyon nga kon magtalikod sila sa ila pagtuo mahilway sila. Kay nahibaluan nila nga magaabot ang adlaw nga banhawon sila sang Dios kag mabaton nila ang mas maayo pa nga kabuhi. 36 Ang iban sa ila ginyaguta kag ginhanot, kag may iban man nga ginpanggapos kag ginpangpriso. 37 Ang iban ginbato hasta mapatay, ang iban ginlagari hasta mautod, kag ang iban pa gid ginpamatay sa espada. Ang iban sa ila nagbayo na lang sang panit sang karnero kag kanding. Puwerte sila kaimol, kag ginhingabot kag ginpintasan sang mga tawo. 38 Napilitan sila nga magpanago sa kamingawan, sa kabukiran, sa mga kuweba, kag sa mga buho sang duta. Pero sa matuod lang, ang mga malain nga mga tawo diri sa kalibutan indi bagay nga mag-upod sa ila.
39 Sila nga tanan ginadayaw tungod sa ila pagtuo. Pero wala nila nabaton sa ila nga tiyempo ang ginpromisa sang Dios. 40 Kay may mas maayo pa nga plano ang Dios para sa aton, tungod kay gusto niya nga kita makaupod nila kon tumanon na niya ang iya ginpromisa.
Ang Dios nga Aton Amay
12 Karon, kon parte sa aton, ang aton halimbawa pareho sa nagadalagan sa palumba nga ginalibutan sang madamo nga mga tawo nga amo ang mga nagpamatuod sang ila pagtuo sa Dios. Gani bayaan ta ang mga sala nga nagahawid sa aton, ang tanan nga butang nga nagabalabag sa aton pagdalagan. Padayunon ta gid ang aton pagdalagan hasta sa katapusan. 2 Isintro ta ang aton panulok kay Jesus nga amo ang ginasandigan sang aton pagtuo halin sa ginsuguran hasta sa katapusan. Gin-antos niya ang paglansang sa krus kag ginbaliwala niya ang ini nga kahuy-anan, tungod kay ginhunahuna niya ang kalipay nga nagahulat para sa iya. Kag sa karon didto na siya nagapungko sa tuo sang trono sang Dios.
3 Agod indi magluya kag indi madula ang inyo pagtuo, hunahunaon ninyo permi kon daw ano ang mga pag-antos ni Jesus sa mga makasasala nga mga tawo nga nagkontra sa iya. 4 Ang matuod, wala pa man sing may ginpatay sa inyo tungod sa inyo pagkontra sa sala. 5 Siguro nalipatan na ninyo ang laygay sang Dios sa inyo bilang iya mga anak. Indi bala nagasiling sa Kasulatan,
“Anak, indi pag-ibaliwala ang pagdisiplina sang Ginoo sa imo. Indi ka magkaluya kon ginasabdong ka niya.
6 Kay ginadisiplina sang Ginoo ang iya mga ginapalangga, kag ginahanot niya ang tanan nga ginakabig niya nga iya mga anak.”[e]
7 Gani antusa ninyo ang mga kabudlayan nga nagaabot sa inyo, kay isa ina ka pagdisiplina sang Dios sa inyo tungod kay ginakabig niya kamo nga iya mga anak. Indi bala nga wala sing bata nga wala ginadisiplina sang iya amay? 8 Kon wala kamo ginadisiplina sang Dios pareho sang naagihan sang tanan niya nga mga anak, ti indi niya kamo matuod nga mga anak. 9 Indi bala nga gindisiplina kita sang aton tawhanon nga mga amay, kag sa pihak sina ginatahod naton sila? Ti kundi labi pa gid nga magpasakop kita sa pagdisiplina sang aton espirituhanon nga Amay agod mangin maayo ang aton kabuhi. 10 Ang aton mga amay diri sa duta nagdisiplina sa aton sa malip-ot lang nga tion, kag suno man lang sa ila hunahuna kon ano ang maayo para sa aton. Pero ang Dios iya nagadisiplina sa aton para gid sa aton kaayuhan, agod mangin matarong kita pareho sa iya. 11 Samtang ginadisiplina kita, daw wala kita malipay kundi nagakasubo. Pero sa ulihi ini nga pagdisiplina nagaresulta sang kalinong sa aton kabuhi tungod kay paagi sini nagatadlong ang aton pamatasan.
Mga Bilin kag mga Paandam
12 Gani magpakabakod kamo. 13 Magpadayon kamo sa tadlong nga dalan agod indi maano ang pagtuo sang inyo mga kaupod nga maluya kundi magabaskog pa gani.
14 Tinguhai ninyo nga mangin maayo ang inyo relasyon sa tanan nga tawo, kag tinguhai man ninyo nga mangin matarong ang inyo kabuhi. Kay kon indi matarong ang inyo kabuhi indi ninyo makita ang Ginoo. 15 Mag-andam kamo kay basi kon may ara sa inyo nga magtalikod sa bugay sang Dios, kag basi kon may ara sa inyo nga magpanggamo, kag madamo ang madalahig. 16 Mag-andam man kamo nga wala sing bisan isa sa inyo nga maghimo sang imoral nga pagpakigrelasyon ukon magsunod kay Esau nga ginbaliwala lang niya ang mga butang nga espirituhanon. Kay ang iya kinamatarong bilang kamagulangan ginbaylo niya sa isa lamang ka kalan-an. 17 Nahibaluan man ninyo nga sang ulihi gusto niya nga maangkon ang bendisyon para sa pagkamagulang pero wala siya paghatagi. Kay indi na niya mabag-o ang iya ginhimo bisan ginhibian pa niya.
18 Ang inyo pagpalapit sa Dios indi pareho sang pagpalapit sang mga Israelinhon. Nagpalapit sila sa bukid nga makita nila, sa Bukid sang Sinai nga may nagadabdab nga kalayo, may makahaladlok nga kadulom, kag may mabaskog nga hangin nga nagahuyop. 19 May nabatian sila nga tunog sang budyong kag may nagahambal pa. Kag pagkabati nila sang sadto nga tingog nagpakitluoy sila nga kon mahimo indi na siya maghambal sa ila. 20 Kay hinadlukan gid sila sa iya ginsiling, “Ang bisan sin-o, bisan sapat, nga magpalapit sa bukid dapat nga batuhon hasta mapatay.”[f] 21 Makahaladlok gid ang ila nakita didto kag bisan gani si Moises nagsiling nga nagkurog siya sa kahadlok.[g]
22 Ang sa aton indi pareho sadto. Kay ang aton ginpalapitan amo ang matuod nga Bukid sang Zion, ang siyudad sang Dios nga buhi, ang langitnon nga Jerusalem nga may linibo ka anghel. 23 Nagpalapit kita sa malipayon nga pagtilipon sang mga ginakabig nga kamagulangan nga mga anak sang Dios, nga ang ila mga ngalan nasulat na didto sa langit. Nagpalapit kita sa Dios nga amo ang magahukom sa tanan, kag sa mga espiritu sang mga tawo nga ginpakamatarong sang Dios kag wala na gid sing sala. 24 Nagpalapit kita kay Jesus nga amo ang manugpatunga sang bag-o nga kasugtanan. Ang iya dugo nga gin-ula nagapamatuod nga ginpatawad na kita sa aton mga sala, kag mas maayo pa ini sang sa dugo ni Abel nga nagapangayo sang balos.
25 Gani mag-andam kamo kag indi magpabungol sa ginahambal sang Dios sa inyo. Ang mga tawo sang una nga wala nagpati sa naghambal sa ila diri sa duta wala makalikaw sa silot. Gani paano kita makalikaw sa silot kon indi kita magpati sa nagahambal nga halin sa langit? 26 Sang una nag-uyog ang duta tungod sa tingog sang Dios. Pero subong nagpromisa siya nga sa palaabuton nga mga inadlaw uyugon niya ini sing kaisa pa gid, kag pati na ang langit.[h] 27 Ang “kaisa pa” nagakahulugan nga dulaon na niya ang tanan nga ginhimo nga puwede mauyog, kag ang indi mauyog amo ang mabilin.
28 Gani magpasalamat kita sa Dios tungod kay katapo na kita sang iya ginharian nga indi mauyog. Magsimba kita sa iya sa paagi nga iya naluyagan, nga may pagtahod kag kahadlok. 29 Kay kon magsilot ang aton Dios daw sa kalayo nga nagapang-upos.
Ang Pag-alagad nga Makahatag Kalipay sa Dios
13 Magpadayon kamo sa paghigugmaanay bilang mga mag-ulutod kay Cristo. 2 Indi kamo malipat sa pagbaton sang mga dumuluong sa inyo balay. May mga tawo sang una nga naghimo sina, kag wala sila nakahibalo nga ato gali ang ila mga bisita mga anghel. 3 Dumduma ninyo ang inyo kapareho nga mga tumuluo nga ara sa prisohan, kag ang mga ginapintasan. Batyaga ninyo ang ila kahimtangan nga daw kamo mismo ara sa prisohan kaupod nila ukon ginapintasan.
4 Ang kada isa dapat maghatag sang bili sa pag-asawahay. Gani indi gid kamo magpanginbabayi ukon magpanginlalaki tungod kay silutan sang Dios ang mga tawo nga imoral.
5 Likawi ninyo ang paghigugma sa kuwarta. Magkontento kamo sa mga butang nga ara sa inyo, tungod kay nagsiling ang Dios, “Indi ko gid kamo pagbayaan ukon pagpabay-an.”[i] 6 Gani magpakaisog kita nga nagasiling,
“Ang Ginoo amo ang nagabulig sa akon,
gani indi ako mahadlok. Ano ang mahimo sang tawo sa akon?”[j]
7 Dumduma ninyo ang inyo mga manugdumala nga nagtudlo sa inyo sang pulong sang Dios. Hunahunaa ninyo kon paano sila nagkabuhi kag napatay nga nagatuo sa Dios. Sunda ninyo ang ila pagtuo. 8 Si Jesu-Cristo wala gid nagaliwat. Amo siya sang una, subong, kag sa wala sing katapusan. 9 Indi kamo magpadala-dala sa nagkalain-lain nga mga pagpanudlo nga lain sang sa kamatuoran nga inyo nabaton. Mas maayo nga palig-unon ta ang aton pagtuo paagi sa bulig sang Dios, kag indi sa pagsunod sang mga pagsulundan parte sa mga pagkaon. Wala gid sing may makuha ang mga tawo nga nagasunod sa sina nga mga pagsulundan. 10 Kita nga mga tumuluo may halaran nga ginahalaran, kag ang mga Judio iya nga nagahalad sa ila simbahan indi puwede nga magkaon sa aton halaran. 11 Kay ang dugo sang mga sapat nga halad sa pagpakatinlo ginadala sang pangulo nga pari didto sa Labing Balaan nga Lugar, pero ang lawas sang ato nga mga sapat ginadala sa guwa sang banwa kag didto ginasunog. 12 Kag pareho man sini ang natabo kay Jesus tungod kay didto man siya ginpatay sa guwa sang banwa, agod paagi sa iya dugo matinluan niya ang mga tawo sa ila mga sala. 13 Gani magkadto kita kay Jesus sa guwa sang banwa kag magpakigbahin sang iya mga gin-antos nga kahuy-anan. 14 Tungod kay wala sing permanente nga banwa diri sa kalibutan nga para sa aton nga mga tumuluo, kundi nagahulat kita sang permanente nga banwa nga sa palaabuton. 15 Gani maghalad kita permi sang mga pagdayaw sa Dios paagi kay Jesus. Ini amo ang mga halad nga nagahalin sa aton bibig kag nagakilala kon sin-o siya. 16 Indi kamo malipat nga maghimo sang maayo kag magbinuligay, kay amo ini ang mga halad nga nagahatag sang kalipay sa Dios.
17 Tumana ninyo ang mga tumuluo nga nagadumala sa inyo kag magpasakop kamo sa ila, tungod kay ini sila amo ang nagaasikaso sang inyo espirituhanon nga kahimtangan. Kag nahibaluan man nila nga magaabot ang adlaw nga magapanabat sila sa Dios parte sa ila pag-atipan sa inyo. Kon tumanon ninyo sila, magaalagad sila nga may kalipay, pero kon indi, magakasubo sila kag indi ini makabulig sa inyo.
18 Pangamuyui ninyo kami permi, kay sigurado kami nga limpyo ang amon konsensya tungod kay nagapaninguha kami permi nga maghimo sang maayo. 19 Labi na gid nga ipangamuyo ninyo nga pabalikon ako sang Dios dira sa inyo sa labing madali.
Pangamuyo
20 Kag ako nagapangamuyo man sa Dios para sa inyo, sa Dios nga nagahatag sang kalinong. Siya ang nagbanhaw sa aton Ginoong Jesus, nga amo ang Makagagahom nga Manugbantay sa aton nga bilang iya mga karnero. Kay tungod sa iya dugo ginpalig-on niya ang wala sing katapusan nga kasugtanan. 21 Kabay pa nga ihatag niya sa inyo ang tanan ninyo nga mga kinahanglanon agod mahimo ninyo ang iya kabubut-on. Kag kabay pa nga paagi kay Jesu-Cristo himuon niya sa aton ang iya gusto. Dayawon naton siya sa wala sing katapusan. Amen.
Katapusan nga mga Bilin
22 Mga utod, nagapangabay ako nga pamatian ninyo sing maayo ang akon mga ginalaygay, kay manubo man lang ining akon sulat sa inyo. 23 Gusto ko nga mahibaluan ninyo nga ang aton utod nga si Timoteo ginpaguwa na sa prisohan. Kon mag-abot siya dayon, dal-on ko siya kon magkadto ako dira.
24 Kamusta na lang sa inyo mga manugdumala dira kag sa tanan nga katawhan sang Dios. Nagapangamusta man sa inyo ang aton mga utod nga taga-Italia.
25 Kabay pa nga pakamaayuhon kamo tanan sang Dios.
Hiligaynon Bible (Ang Pulong Sang Dios) Copyright © 1996, 2006 by Biblica, Inc.® Used by permission. All rights reserved worldwide.