M’Cheyne Bible Reading Plan

Ang Pagkamalaot sang Tawo

6 Sang ulihi, nagdamo ang mga tawo sa kalibutan, kag nagkalatawo man ang ila mga kabataan nga babayi. ² Nakita sang mga anak sang Dios^[a] nga ang mga babayi matahom. Gani ginpangasawa nila ang bisan sin-o nga ila naluyagan. ³ Karon nagsiling ang Ginoo, “Indi ko pagtugutan nga mabuhi ang tawo sing malawig tungod kay tawo lang sila. Gani sugod subong ang tawo magakabuhi nga indi magsobra sa 120 ka tuig.”

⁴ Sang sadto nga tiyempo, kag bisan sang ulihi, may mga kilala nga mga tawo^[b] sa kalibutan nga mga kaliwat sang mga anak sang Dios nga nagpangasawa sa matahom nga mga babayi. Ini sila mga gamhanan kag bantog nga mga tawo sang una nga tiyempo.

⁵ Sang nakita sang Ginoo nga ang ginahimo sang mga tawo sa kalibutan puro na lang kalautan, kag ang ila ginahunahuna permi malain, ⁶ naghinulsol siya nga ginhimo pa niya ang tawo sa kalibutan. Dako gid ang iya kasubo, ⁷ gani nagsiling siya, “Laglagon ko ang tanan nga tawo nga akon gintuga. Kag laglagon ko man ang tanan nga sapat sa duta pati ang mga sapat nga nagalupad, kay nagahinulsol ako nga ginhimo ko sila.” ⁸ Pero may isa ka tawo nga nakapalipay sa Ginoo. Siya amo si Noe.

Si Noe

⁹ Amo ini ang estorya parte sa pamilya ni Noe.

Si Noe matarong nga tawo. Siya lang ang nagkabuhi nga matarong sa iya nga tiyempo, kag malapit ang iya relasyon sa Dios. ¹⁰ May tatlo siya ka anak nga lalaki nga sila ni Shem, Ham, kag Jafet.

¹¹ Sa atubangan sang Dios, malaot gid ang mga tawo kag ang ila kalautan naglapta sa kalibutan. ¹² Nakita sang Dios nga malaot gid ang mga tawo sa kalibutan tungod kay ang ila ginahimo puro lang kalainan. ¹³ Gani nagsiling siya kay Noe, “Laglagon ko ang tanan nga tawo. Kay tungod sa ila, naglapta ang kalautan sa kalibutan. Laglagon ko sila kaupod sang kalibutan. ¹⁴ Gani ikaw Noe, maghimo ka sang barko^[c] halin sa maayo nga kahoy, kag himuan mo ini sang mga kuwarto. Dayon lamhitan mo sang alkitran sa sulod kag sa guwa sang barko. ¹⁵ Himua nga ang iya kalabaon 450 ka tapak, ang iya kasangkaron 75 ka tapak, kag ang iya kataason 45 ka tapak. ¹⁶ Atupan mo ang barko, kag butangan mo sang antad nga isa kag tunga ka tapak ang dingding kag ang atop. Himua nga ang barko may tatlo ka andana. Butangi man sang puwertahan sa iya kilid. ¹⁷ Kay pabahaon ko ang kalibutan agod malaglag ang tanan nga nagakabuhi. Mapatay ang tanan nga ara sa kalibutan. ¹⁸ Pero magahimo ako sang kasugtanan sa imo. Karon, magsulod ka sa barko upod ang imo asawa, mga anak, kag mga umagad. ¹⁹ Magpasulod ka man sang isa ka pares, lalaki kag babayi, sa kada klase sang mga sapat agod mabuhi sila upod sa imo. ²⁰ Duha sa kada klase sang tanan nga sapat ang magapalapit sa imo agod mabuhi—ang mga sapat nga nagalupad, ang nagalakat, kag ang nagakamang. ²¹ Magdala ka man sang tanan nga klase sang pagkaon para sa inyo kag para man sa mga sapat.” ²² Gintuman ni Noe ang tanan nga ginsugo sang Dios sa iya.

Ang Paghatag sa Iban

6 “Mag-andam kamo kay basi kon ang inyo pagkadiosnon pakita-kita lang sa mga tawo. Kay kon pakita-kita lang, wala gid kamo sing may mabaton nga balos halin sa inyo Amay sa langit.

² “Gani kon nagalimos kamo, indi ninyo pag-ipanugid pareho sang ginahimo sang mga hipokrito sa mga simbahan kag sa mga dalan. Ginahimo nila ina agod dayawon sila sang mga tawo. Sa pagkamatuod, nabaton na nila ang ila balos,^[a] gani wala na sila sing may mabaton halin sa Dios. ³ Kon nagalimos kamo, indi ninyo pagpahibalua bisan pa ang inyo suod nga abyan ⁴ agod sekreto ang inyo paghatag. Kag ang inyo Amay nga nakakita sang inyo ginahimo sa sekreto amo ang magabalos sa inyo.”

Ang Pagpanudlo Parte sa Pangamuyo^(A)

⁵ “Kon magpangamuyo kamo, indi kamo magsunod sa ginahimo sang mga hipokrito. Luyag nila magpangamuyo nga nagatindog sa mga simbahan kag sa mga kanto sang mga dalan agod makita sang mga tawo. Sa pagkamatuod, nabaton na nila ang ila balos,^[b] gani wala na sila sing may mabaton halin sa Dios. ⁶ Pero kon kamo magpangamuyo, magsulod kamo sa inyo kuwarto kag magpanirado. Didto kamo magpangamuyo sa inyo Amay nga indi makita.^[c] Kag ang inyo Amay nga nakakita sang inyo ginahimo sa sekreto amo ang magabalos sa inyo.

⁷ “Kon nagapangamuyo kamo, indi kamo maggamit sang madamo nga mga pulong nga wala sing pulos. Amo ina ang ginahimo sang mga tawo nga wala nakakilala sa Dios. Kay nagahunahuna sila nga sabton sila sang Dios kon malawig ang ila mga pangamuyo. ⁸ Indi ninyo pagsunda ang ila ginahimo. Kay nakahibalo na ang aton Amay sang aton mga kinahanglan sa wala pa kita makapangayo. ⁹ Gani magpangamuyo kamo sing pareho sini:

¹⁴ “Kon ginapatawad ninyo ang mga tawo nga nakasala sa inyo, patawaron man kamo sang inyo Amay nga sa langit. ¹⁵ Pero kon indi kamo magpatawad sa ila, ang inyo Amay indi man magpatawad sa inyo.”

Ang Pagpanudlo Parte sa Pagpuasa

¹⁶ “Kon magpuasa kamo, indi kamo magsunod sa mga hipokrito.^[g] Nagalagaw sila nga wala nagapanghilam-os kag wala nagapanghusay agod mahibaluan sang iban nga nagapuasa sila. Sa pagkamatuod, nabaton na nila ang ila balos, gani wala na sila sing may mabaton halin sa Dios. ¹⁷ Pero kon kamo magpuasa, magpanghilam-os kamo kag magpanghusay, ¹⁸ agod wala sing may makahibalo nga nagapuasa kamo luwas lang sa inyo Amay nga indi makita. Kag ang inyo Amay nga nakakita sang inyo mga ginahimo sa sekreto amo ang magabalos sa inyo.”

Ang Manggad sa Langit^(B)

¹⁹ “Indi kamo magtipon sang manggad para sa inyo kaugalingon diri sa kalibutan, tungod kay ang mga sapat-sapat kag ang tuktok magaut-ot sini, ukon mahimo nga sudlon sang makawat ang inyo balay kag kawaton ini. ²⁰ Sa baylo, magtipon kamo sang inyo manggad didto sa langit, kay didto wala sing sapat-sapat kag tuktok nga nagaut-ot, kag wala sing makawat nga makasulod. ²¹ Kay kon diin ang inyo manggad didto man ang inyo tagipusuon.”

Ang Mata amo ang Suga sang Lawas^(C)

²² “Ang aton mata amo ang suga sang aton lawas. Gani kon masanag ang imo panulok, masanagan ang imo bug-os nga lawas. ²³ Pero kon madulom ang imo panulok madulman ang imo bug-os nga lawas. Gani kon ang ginasiling nga suga nga ara sa imo wala nagahatag sang kasanag, nian tama gid kadulom ang imo nga kahimtangan.”

Sin-o ang Aton dapat Alagaron, Ang Dios ukon ang Manggad?^(D)

²⁴ “Wala sing tawo nga makaalagad sing dungan sa duha ka agalon, kay magasikway siya sa isa kag magahigugma sa isa; magadampig siya sa isa kag magapakalain sa isa. Indi man kamo makaalagad sing dungan sa Dios kag sa manggad.

²⁵ “Amo gani nga nagasiling ako sa inyo nga indi kamo magpalibog sa inyo pagpangabuhi, kon ano ang inyo kaunon ukon imnon kag kon ano ang inyo bayuon. Kay kon ginhatagan kamo sang Dios sang kabuhi kag lawas, indi mahimo nga indi niya kamo paghatagan sang pagkaon kag bayo. ²⁶ Tan-awa bala ninyo ang mga pispis nga nagalupad-lupad. Wala sila nagatanom, wala sila nagaani, kag wala sila nagatipon sang pagkaon sa bodega, pero ginapakaon sila sang inyo Amay. Indi bala mas labaw pa kamo sa mga pispis? ²⁷ Sin-o sa inyo ang makapalawig sang inyo kabuhi bisan diutay lang paagi sa inyo pagpalibog? Wala gid!

²⁸ “Kag ngaa nagapalibog gid kamo kon sa diin kamo makuha sang inyo bayo? Talupangda ninyo kon paano nagatubo ang mga bulak bisan diin. Wala sila nagapangabudlay ukon nagahimo sang ila bayo. ²⁹ Sa pagkamatuod, bisan ang bantog kag manggaranon nga hari nga si Solomon, ang iya mga bayo indi makatupong sa katahom sang bisan isa lang sa sini nga mga bulak. ³⁰ Kon ginapatahom sang Dios ang mga hilamon nga buhi subong, pero sa ulihi malaya kag tutdan man lang, indi bala nga mas labi pa gid nga pabayuan niya kamo? Kadiutay sang inyo pagtuo! ³¹ Gani indi kamo magpalibog kon ano ang inyo kaunon kag imnon, kag kon ano ang inyo bayuon. ³² Amo ina ang ginapalibugan sang mga tawo nga wala nakakilala sa Dios. Pero nakahibalo ang inyo Amay sa langit nga kinahanglan ninyo ina nga mga butang. ³³ Gani unaha ninyo ang pagpasakop sa paghari sang Dios kag ang pagtuman sa iya kabubut-on, kag ihatag gid niya ang tanan ninyo nga mga kinahanglanon. ³⁴ Gani indi kamo magpalibog parte sa buwas, kay ang buwas may kaugalingon nga palaligban. Indi kinahanglan nga dugangan pa ninyo ang palaligban nga nagaabot sa kada adlaw.”

Nagsugot si Haring Darius sa Pagpatindog Liwat sang Templo

6 Gani nagmando si Haring Darius sa pag-usisa sang mga kasulatan nga gintago sa talaguan sini sa Babilonia. ² Pero didto nakita sa palasyo sa Ecbatana, nga sakop sang probinsya sang Media, ang isa ka linukot nga kasulatan nga may nakasulat nga:

³ “Ang ini nga kasulatan nagapahanumdom nga sang nahauna nga tuig sang paghari ni Cyrus, nagmando siya nga patindugon liwat ang templo sang Dios sa Jerusalem nga sa diin ihalad ang mga halad. Dapat nga malig-on ang pundasyon sini. Kag dapat 90 ka tapak ang iya kataason kag 90 man ka tapak ang iya kasangkaron. ⁴ Ang kada tatlo ka dalagko nga mga bato sini nga nagasampaw, sampawan sang isa ka troso. Ang tanan nga gastos kuhaon sa kuwarta sang ginharian. ⁵ Kag ang bulawan kag pilak nga mga kagamitan sa templo sang Dios nga gindala ni Haring Nebucadnezar sa Babilonia dapat ibalik sa bulutangan sini sa templo sa Jerusalem.”

⁶ Gani nagpadala si Haring Darius sang sini nga mensahi sa ila ni Tatenai, nga gobernador sang probinsya sa nakatundan sang Eufrates, Shetar Bozenai, kag sa kapareho nila nga mga opisyal sa sina nga probinsya:

“Palayo kamo dira sa templo sang Dios. ⁷ Indi ninyo paghilabti ang pagpatindog sini. Pabay-i lang ninyo ang gobernador kag ang iban pa nga mga pangulo sang mga Judio sa pagpatindog sini sa ginpatindugan man sini anay.

⁸ “Nagamando man ako nga buligan ninyo ang mga pangulo sang mga Judio paagi sa pagbayad gilayon sang tanan nga gastos agod indi maatrasar ang pag-obra. Ang bayad kuhaon ninyo sa kuwarta sang ginharian nga naghalin sa mga buhis sa inyo probinsya. ⁹ Dapat hatagan ninyo adlaw-adlaw ang mga pari sa Jerusalem sang ila kinahanglanon pareho sang torite nga baka kag mga gulang kag bataon nga mga karnero nga lalaki nga pagasunugon bilang halad sa Dios sang langit,^[a] pati man sang trigo, asin, bino, kag lana. Dapat indi gid kamo magkapalyar^[b] sa paghatag, ¹⁰ agod nga makahalad sila sang mga halad nga makapalipay sa Dios sang langit, kag makapangamuyo sila para sa akon kag sa akon mga anak.

¹¹ “Nagamando pa gid ako nga ang bisan sin-o nga indi magtuman sini tuhugon sang kahoy nga ginhukas sa iya nga balay, kag ang iya balay gub-on hasta nga wala sing parte nga magkalabilin nga nagatindog.^{[c] 12} Kabay pa nga ang Dios nga nagpili sang Jerusalem nga lugar nga sa diin padunggan siya magalaglag sa bisan sin-o nga hari ukon nasyon nga magsupak sang sini nga mando kag magguba sina nga templo sa Jerusalem.

“Ako, si Darius, ang nagmando sini. Dapat tumanon gid ini.”

Gindedikar ang Templo

¹³ Gintuman gid nila ni Tatenai nga gobernador, Shetar Bozenai, kag sang ila mga kaupod ang mando ni Haring Darius. ¹⁴ Gani padayon nga nag-obra ang mga pangulo sang mga Judio samtang ginapalig-on sila sang mga mensahi sang mga propeta nga sila ni Haggai kag Zacarias nga apo ni Iddo. Natapos nila obra ang templo suno sa sugo sang Dios sang Israel nga ginpatuman ni Cyrus, Darius, kag Artaserkses, nga magsunod nga mga hari sang Persia. ¹⁵ Nahuman ang templo sang ikatatlo nga adlaw sang ikadose nga bulan, nga amo ang bulan sang Adar, sadtong ikaanom nga tuig sang paghari ni Darius.

¹⁶ Malipayon nga nagsaulog sa pagdedikar sang templo sang Dios ang katawhan sang Israel—ang mga pari, mga Levita, kag ang iban pa nga nagbalik halin sa pagkabihag. ¹⁷ Sa sining pagdedikar sang templo sang Dios, naghalad sila sang 100 ka turo nga baka, 200 ka gulang nga karnero nga lalaki, kag 400 ka bataon nga karnero nga lalaki. Naghalad man sila sang dose ka lalaki nga kanding bilang halad sa pagpakatinlo sang tagsa ka tribo sang Israel. ¹⁸ Ginbutang nila ang mga pari kag ang mga Levita sa ila tagsa ka katungdanan sa templo sa Jerusalem suno sa nasulat sa Libro ni Moises.

Ang Piesta sang Paglabay sang Anghel

¹⁹ Sang ika-14 nga adlaw sang nahauna nga bulan, sang masunod nga tuig, ginsaulog sang mga nagbalik halin sa pagkabihag ang Piesta sang Paglabay sang Anghel. ²⁰ Nagpakatinlo ang mga pari kag ang mga Levita agod mangin takos sila sa ila nga pagpanguna sa mga seremonya. Dayon gin-ihaw sang mga Levita ang mga karnero nga halad sa pagsaulog sang Piesta sang Paglabay sang Anghel. Ginhimo nila ini para sa tanan nga nagbalik halin sa pagkabihag, para sa mga pari nga ila mga paryente, kag para sa ila kaugalingon. ²¹ Ini nga mga halad ginkaon sang tanan nga Israelinhon nga nagbalik halin sa pagkabihag kag pati man sang iban nga mga tawo nga nagaestar didto nga nagbiya na sa mga ginahimo sang mga tawo nga wala nagakilala sa Dios. Nagbiya sila sa sini nga mga butang agod simbahon ang Ginoo, ang Dios sang Israel. ²² Sa sulod sang pito ka adlaw ginsaulog nila sing malipayon ang Piesta sang Tinapay nga Wala sing Inugpahabok. Kay ginhatagan sila sang Ginoo sang kalipay paagi sa pagtandog niya sang tagipusuon sang hari sang Asiria^[d] agod buligan sila sa pag-obra sang templo sang Dios, ang Dios sang Israel.

Ang Pagpili sang Pito ka Lalaki

6 Sang sadto nga panahon, nagadamo na gid ang mga sumulunod ni Jesus. Karon, nagreklamo ang mga Judio nga ang ila lingguahe Griego kontra sa mga Judio nga ang ila lingguahe Hebreo, tungod kay wala mahatagi sing adlaw-adlaw nga rasyon ang ila mga balo nga babayi. ² Gani gintawag sang dose ka apostoles ang tanan nga sumulunod ni Jesus. Dayon nagsiling sila, “Indi maayo nga pabay-an namon ang pagwali sang pulong sang Dios agod mag-atipan lang sang materyal nga mga bulig. ³ Gani, mga utod, magpili kamo halin sa inyo mga kaupod sang pito ka lalaki nga may maayo nga reputasyon, maalamon, kag ginagamhan sang Espiritu Santo. Sila amo ang aton padumalahon sining mga materyal nga mga bulig. ⁴ Kag kami naman iya, gamiton namon ang amon tiyempo sa pagpangamuyo kag sa pagwali sang pulong sang Dios.” ⁵ Komporme ang tanan nga tumuluo sa ginsiling sang mga apostoles. Gani ginpili nila si Esteban nga isa ka tawo nga hugot ang iya pagtuo kay Jesus kag ginagamhan sang Espiritu Santo. Napilian man nila si Felipe, si Procorus, si Nicanor, si Timon, si Parmenas, kag si Nicolas nga taga-Antioc. Si Nicolas nga ini indi Judio, pero nagsaylo sa relihiyon sang mga Judio. ⁶ Gindala nila ining mga napilian sa mga apostoles. Kag nagpangamuyo ang mga apostoles kag nagtungtong sang ila mga kamot sa ila.^[a]

⁷ Gani padayon nga naglapnag ang pulong sang Dios. Madamo pa gid nga mga taga-Jerusalem ang nangin sumulunod ni Jesus, kag madamo man nga mga pari ang nagtuo sa iya.

Ang Pagdakop kay Esteban

⁸ Ginbugayan sang Dios si Esteban sang dako gid nga gahom. Gani madamo nga mga milagro kag makatilingala nga mga butang ang iya ginhimo nga nakita sang mga tawo. ⁹ Pero may mga tawo nga nagkontra kay Esteban. Ini nga mga tawo mga Judio nga halin sa Cyrene, sa Alejandria, sa Cilicia, kag sa Asia. Mga miyembro sila sang simbahan sang mga Judio nga kon tawgon Simbahan sang mga Ginhilway sa Pagkaulipon. Padayon ang ila pagpakigbais kay Esteban. ¹⁰ Pero tungod nga si Esteban ginhatagan sang kaalam sang Espiritu Santo, indi gid sila makadaog sa iya. ¹¹ Gani ginsuhulan^[b] nila ang pila ka tawo nga magsiling, “Nabatian namon si Esteban nga nagpasipala kay Moises kag sa Dios.” ¹² Sa sini nga paagi ginsutsot nila ang mga tawo, ang mga manugdumala sang mga Judio, kag ang mga manunudlo sang Kasuguan. Gindakop nila si Esteban kag gindala sa Korte sang mga Judio. ¹³ May ginpasulod man sila nga pila ka tawo sa pagtestigo sang butig kontra kay Esteban. Nagsiling sila, “Ini nga tawo permi gid nagahambal kontra sa aton sagrado nga templo kag sa Kasuguan ni Moises. ¹⁴ Nabatian namon siya nga nagasiling nga ang aton templo gub-on ni Jesus nga taga-Nazaret kag ilisan niya ang mga kinabatasan nga ginbilin sa aton ni Moises!” ¹⁵ Ang tanan nga miyembro sang Korte sang mga Judio naghimutad gid kay Esteban, kag nakita nila ang iya guya nga daw guya sang anghel.