M’Cheyne Bible Reading Plan

Ang Balos sa Pagkamatinumanon^(A)

26 Indi kamo maghimo sang mga dios-dios pareho sang mga imahen, handumanan nga bato, ukon bato nga may larawan, agod simbahon, kay ako amo ang Ginoo nga inyo Dios.

² Tumana ninyo ang akon mga ginapahimo sa inyo sa mga Adlaw nga Inugpahuway kag tahura ninyo ang lugar nga ginasimbahan ninyo sa akon. Ako amo ang Ginoo.

³ Kon tumanon ninyo ang akon mga pagsulundan kag mga sugo, ⁴ padal-an ko kamo sang ulan sa husto nga panahon agod nga ang duta makapatubas kag ang mga kahoy makapamunga. ⁵ Mangin bugana gid kaayo ang inyo mga patubas nga bisan pa gani ang inyo paglinas sang mga uhay magapadayon hasta sa tigpamupo sang mga ubas, kag ang inyo pagpamupo sang ubas magapadayon hasta sa inyo tigpalanggas. Gani makapagusto kamo sang inyo nga pagkaon kag magakabuhi pa kamo nga malinong sa inyo lugar.

⁶ Paluntaron ko ang kalinong sa inyo lugar, gani makatulog kamo nga wala sing may ginakahadlukan. Pangtabugon ko ang mapintas nga mga sapat sa inyo lugar, kag wala sing mga kaaway nga makasalakay sa inyo. ⁷ Kamo ang magasalakay sa inyo mga kaaway kag pamatyon ninyo sila. ⁸ Ang 5 sa inyo makapierdi sang 100 kag ang 100 sa inyo makapierdi sang 10,000. ⁹ Ipakita ko ang akon kaayo sa inyo kag hatagan ko kamo sang madamo nga mga kaliwat agod matuman ko ang akon kasugtanan sa inyo. ¹⁰ Tungod nga mangin bugana gid ang inyo mga patubas, ang inyo pagakaunon amo pa ang nagligad ninyo nga mga patubas hasta nga maabtan pa ini kag mailisan sang bag-o naman nga patubas. ¹¹ Magapuyo ako upod sa inyo kag indi ko kamo pag-isikway. ¹² Magaupod ako sa inyo kag ako padayon nga mangin Dios ninyo kag kamo padayon nga mangin katawhan ko. ¹³ Ako ang Ginoo nga inyo Dios nga nagpaguwa sa inyo sa Egipto agod nga indi na kamo mangin mga ulipon sang mga Egiptohanon. Ginhilway ko na kamo, gani wala na kamo sing dapat nga ikahuya.

Ang Balos sa Pagkadimatinumanon^(B)

^14-15 Pero kon indi gani kamo magpamati sa akon kag indi magtuman sang tanan ko nga mga sugo, mga pagsulundan kag mga ginapatuman, kag tungod sini ginalapas ninyo ang kasugtanan ko sa inyo, ¹⁶ amo ini ang akon himuon sa inyo: Mataranta kamo sa kahadlok tungod kay padal-an ko kamo sang makamamatay nga mga balatian kag hilanat nga makaguba sang inyo mga mata kag mga lawas. Magatanom kamo, pero indi ninyo ini mapuslan kay salakayon kamo sang inyo mga kaaway kag kaunon nila ang inyo mga patubas. ¹⁷ Kontrahon ko kamo agod nga mapierdi kamo sang inyo mga kaaway kag dumalahan nila kamo. Tungod sa kakulba magapalalagyo kamo bisan wala sing may nagalagas sa inyo. ¹⁸ Kag kon indi gihapon kamo magpamati sa akon, silutan ko kamo sing pito ka pilo. ¹⁹ Dulaon ko ang ginapabugal ninyo nga gahom. Indi ko gid pagpaulanon, gani magatig-a gid ang inyo mga duta.^{[a] 20} Mangin wala gid sing pulos ang inyo pagpangabudlay, kay ang inyo mga duta indi magpatubas kag ang inyo mga kahoy indi magpamunga.

²¹ Kon padayon pa gid kamo nga magsupak sa akon kag indi kamo magpamati sa akon, dugangan ko pa gid liwat sing pito ka pilo ang inyo silot. ²² Padal-an ko kamo sang mapintas nga mga sapat kag pamatyon nila ang inyo mga bata kag mga kasapatan, kag tungod sini diutay na lang ang mabilin sa inyo sa bagay nga daw wala na sing may nagalakat sa inyo mga dalan.

²³ Kon indi gihapon kamo magpamati sa akon kundi padayon pa gid kamo nga magsupak sa akon, ²⁴ ako gid mismo ang magakontra sa inyo kag silutan ko kamo sing pito pa gid ka pilo. ²⁵ Ipasalakay ko kamo sa inyo mga kaaway sa pagsilot sa inyo tungod sang inyo paglapas sa aton kasugtanan. Bisan magpanago pa kamo sa inyo mga banwa padal-an ko gihapon kamo sang mga kalalat-an, kag tungod sini mapilitan kamo nga magsurender sa inyo kaaway. ²⁶ Kulangon ang inyo pagkaon, gani isa lang ka pugon ang gamiton sang napulo ka babayi sa pagluto sang tinapay, kag tunga-tungaon pa nila ini sa inyo. Makakaon kamo matuod pero indi kamo mabusog.

²⁷ Kon indi gihapon kamo magpamati sa akon kundi padayon pa gid kamo nga magsupak sa akon, ²⁸ sa akon kaakig kontrahon ko kamo kag silutan sing pito pa gid ka pilo. ²⁹ Pagutuman ko kamo kag mapilitan kamo sa pagkaon sang inyo kaugalingon nga mga anak. ³⁰ Panggub-on ko ang inyo mga simbahan sa mataas nga mga lugar pati ang mga halaran sini nga sulunugan sang insenso. Kag ihaboy ko ang inyo mga bangkay sa ibabaw sang inyo patay nga mga dios-dios, kag isikway ko kamo. ³¹ Gub-on ko ang inyo mga banwa kag mga simbahan, kag indi ako malipay sa kahamot sang inyo mga halad. ³² Gub-on ko ang inyo lugar, kag ang inyo mga kaaway nga magasakop sini matingala gid sa pagkaguba sini. ³³ Padal-an ko kamo sang gira nga magaguba sang inyo mga banwa. Laptahon ko kamo sa iban nga mga nasyon, kag mangin mamingaw ang inyo duta. ^34-35 Samtang ginabihag kamo sa lugar sang inyo mga kaaway kag wala na sing may nagaestar sa inyo duta, makapahuway na ini. Kay sang nagaestar pa kamo sa inyo duta wala gid ninyo ini pagpahuwayi bisan tuig sang inugpahuway sang duta. Pero subong makapahuway na gid ini samtang wala na sing may nagaestar.

^36-37 Kamo nga mga nagkalabilin nga buhi sa inaway, nga gindala sang inyo mga kaaway sa ila nga lugar, pahadlukon ko gid. Sa bagay nga bisan sa kalas lang sang dahon nga ginahuyop sang hangin magapalagyo kamo nga daw sa ginalagas kamo nga patyon bisan wala sing may nagalagas sa inyo. Kag samtang nagapalagyo kamo magakalabungguanay kamo kag magakalatumba. Gani indi gid kamo makabato sa inyo mga kaaway. ³⁸ Magakalamatay kamo sa lugar sang inyo mga kaaway. ³⁹ Kag ang mabilin sa inyo amat-amat nga mapatay tungod sang inyo mga sala kag sang mga sala sang inyo mga katigulangan.

^40-41 Tungod sang inyo pagluib kag pagsupak sa akon ginkontra ko kamo kag ginpabihag sa lugar sang inyo mga kaaway. Pero kon ituad ninyo ining sala ninyo kag sang inyo mga katigulangan kag untatan na ninyo ang pagpakatig-a, kag batunon ninyo ang silot tungod sang inyo mga sala, ⁴² tumanon ko ang akon kasugtanan sa inyo mga katigulangan nga si Abraham, Isaac, kag Jacob kag ibalik ko kamo sa inyo duta. ⁴³ Pero kinahanglan nga pahalinon ko anay kamo sa inyo duta bilang bayad ninyo sa inyo mga sala, tungod sang inyo pagsikway sang akon mga sugo kag mga pagsulundan. Kag makapahuway ang duta samtang wala kamo. ⁴⁴ Pero bisan ginasilutan ko kamo, indi ko kamo pag-isikway sa lugar sang inyo mga kaaway; indi ko kamo paglaglagon nga wala na sing may mabilin sa inyo. Kay indi mahimo nga dulaon ko ang akon kasugtanan sa inyo, tungod kay ako amo ang Ginoo nga inyo Dios. ⁴⁵ Tumanon ko sa inyo ang akon kasugtanan sa inyo mga katigulangan nga ginpaguwa ko sa Egipto sa pagpakita sang akon gahom sa mga nasyon. Ginhimo ko ini sa inyo mga katigulangan agod mangin Dios nila ako. Ako amo ang Ginoo.

⁴⁶ Amo ato ang nagkalain-lain nga mga sugo kag mga pagsulundan nga ginhatag sang Ginoo sa mga Israelinhon didto sa Bukid sang Sinai paagi kay Moises.

Kanta sa Pagdayaw

9 Ginpamalandungan ko gid ato tanan nga mga butang kag nareyalisar ko nga ara sa pagbuot sang Dios ang ginahimo sang matarong kag maalamon nga tawo. Pero wala nakahibalo ang ini nga tawo kon gugma ukon kaugot ang nagahulat sa iya. ² Pareho lang ang dangatan sang tanan nga klase sang tawo—ang matarong kag ang malaot, ang maayo kag ang malain,^[a] ang matinlo kag ang mahigko,^[b] kag ang nagahalad kag ang wala nagahalad. Pareho lang ang maayo nga tawo kag ang makasasala, kag pareho lang ang nagapanumpa kag ang wala nagapanumpa. ³ Amo ini ang indi maayo sa tanan nga nagakalatabo sa kalibutan: pareho lang ang dangatan sang tanan. Indi lang ina, kundi puro lang kalautan kag kabuangan ang ginahunahuna sang tawo samtang nagakabuhi siya; kag sa ulihi mapatay man siya. ⁴ Subong nga ang buhi nga ido mas maayo sang sa patay nga leon, ang buhi nga tawo mas maayo sang sa patay nga tawo. Kay ang buhi may paglaom pa, ⁵ kag nahibaluan niya nga mapatay siya. Pero ang patay wala sing may nahibaluan kag wala na siya sing balos pa nga batunon, kag nalimtan na siya. ⁶ Ang iya gugma, kaugot kag kaimon nadula na. Wala na siya sing labot hasta san-o sa tanan nga nagakalatabo diri sa kalibutan.

⁷ Sige, magkaon ka kag mag-inom sang bino nga may kalipay, kay ginbuot na sang Dios sang una pa nga himuon mo ini. ⁸ Magmasinadyahon kag magmalipayon ka permi.^{[c] 9} Magpangalipay ka upod sa imo hinigugma nga asawa sa bug-os mo nga kabuhi nga wala sing pulos, nga ginhatag sang Dios sa imo diri sa kalibutan. Kay para ina sa imo, sa imo pagpangabudlay diri sa kalibutan. ¹⁰ Himua ang bisan ano nga imo ginahimo sa imo masarangan, kay didto sa lugar sang mga patay, nga sa diin ikaw nagapakadto, wala na sing trabaho. Wala na man sing pagplano didto, kag wala man sing kaalam ukon ihibalo.

¹¹ May nakita pa gid ako diri sa kalibutan: Indi tanan nga madasig magdalagan nagadaog sa palumba, kag indi tanan nga makusog nagadaog sa inaway. Indi tanan nga maalamon makakita sang palangabuhian, indi tanan nga maalam nagamanggaranon, kag indi tanan nga may abilidad ginapaboran. Kay nagaabot sa tagsa ka tawo ang iya kapalaran. ¹² Indi lang ina, kundi wala man siya nakahibalo kon san-o magaabot ang iya tion.^[d] Pareho siya sa pispis nga nasiod ukon sa isda nga napukot; nagakabiktima siya sa malain nga tion nga gulpi lang nagaabot sa iya.

Ang Kaalam mas Maayo pa sang sa Kabuangan

¹³ Nakita ko man diri sa kalibutan ang isa ka halimbawa sang kaalam nga nanamian ko gid: ¹⁴ May isa ka gamay nga siyudad, kag gamay lang ang mga pumuluyo sini. Ginkibon ini sang isa ka gamhanan nga hari kaupod ang iya mga soldado. Naghimo sila sang dalagko nga pangwasak sa pader, kag dayon ginsalakay nila ang siyudad. ¹⁵ Didto sa amo nga siyudad may isa ka tawo nga imol pero maalamon, nga sarang kuntani makaluwas sa sini nga siyudad paagi sa iya kaalam. Pero wala gid sing may nakadumdom sa iya.^{[e] 16} Nagsiling ako nga mas maayo pa ang kaalam sang sa kusog, pero ang kaalam sang imol nga tawo wala ginahatagan sang importansya kag wala sing may nagasapak sa iya ginahambal. ¹⁷ Mas maayo pa nga magpamati sa hinay nga hambal sang maalamon nga tawo sang sa magpamati sa singgit sang buang-buang nga pangulo.^{[f] 18} Ang kaalam mas maayo pa sang sa mga armas sa inaway. Pero ang isa ka makasasala makaguba sa madamo nga kaayuhan.

1 ^1-4 Ako si Pablo nga alagad^[a] sang Dios kag apostol ni Jesu-Cristo. Nagapangamusta ako sa imo Tito bilang akon gid anak tungod nga nagatuo ka man kay Cristo pareho sa akon.

Kabay pa nga mabaton mo ang bugay^[b] kag paghidaet^[c] halin sa Dios nga Amay kag kay Cristo Jesus nga aton Manluluwas.

Ginpili ako sang Dios kag ginpadala niya^[d] agod palig-unon ang pagtuo sang iya mga pinili kag tudluan sila agod maintiendihan nila ang kamatuoran parte sa pagtuman sa iya. Kag amo ini ang nagahatag sa aton sing paglaom nga kita may kabuhi nga wala sing katapusan. Sa wala pa ang kalibutan, nagpromisa na ang Dios nga hatagan niya kita sang kabuhi nga wala sing katapusan, kag ang Dios wala nagabutig. Karon amo na ini ang tion nga iya ginpili agod isaysay ang parte sa sina nga kabuhi. Kag ako ang gintugyanan sang Dios nga aton Manluluwas sa pagsugid sini sa mga tawo.

Ang Buluhaton ni Tito sa Crete

⁵ Ginbilin ko ikaw sa Crete agod padayunon mo ang aton buluhaton nga wala pa natapos, kag agod makapili ka sang mga manugdumala para sa mga tumuluo sa tagsa ka banwa. ⁶ Indi pagkalimti ang akon bilin sa imo nga dapat pilion mo ang mga tawo nga wala sing kasawayan,^[e] isa lang ang ila asawa, kag kinahanglan nga ang ila mga kabataan mga tumuluo man kag indi mabangdan nga salawayon ukon nagabinugoy. ⁷ Ang nagadumala sa mga tumuluo amo ang ginasaligan sa buluhaton sang Dios, gani kinahanglan gid nga wala siya sing kasawayan, indi bugalon, indi mainiton, indi palahubog, indi palaaway, kag indi makikuwarta. ⁸ Dapat maabiabihon siya sa mga bisita, gusto permi maghimo sang maayo, kahibalo magtimbang-timbang kon diin ang husto ukon indi, matarong, diosnon, kag makapugong sang iya kaugalingon. ⁹ Kinahanglan nga ginahuptan niya sing maayo ang matuod kag masaligan nga mga pulong nga gintudlo namon, agod mapabakod niya ang iban paagi sa husto nga pagpanudlo kag makasabat siya sa mga tawo nga nagakontra sini.

¹⁰ Kay madamo nga mga tawo ang indi magpamati sa matuod nga mga pagpanudlo, labi na gid ang mga tawo nga halin sa relihiyon sang mga Judio. Ginadayaan nila ang iban paagi sa mga pagpanudlo nga wala sing pulos. ¹¹ Kinahanglan gid nga tapnaon sila sa ila ginahimo, kay ginagamo nila ang mga panimalay paagi sa ila mga pagpanudlo nga indi dapat itudlo, kag ang ila katuyuan makahuluya tungod kay nagapanguwarta lang sila. ¹² Ang isa sang ila mga propeta nga taga-Crete mismo nagsiling, “Ang mga taga-Crete mga butigon kag mga malaot pareho sa mapintas nga mga sapat, mga matamad kag gusto lang magkaon.” ¹³ Matuod gid inang iya ginasiling, gani dapat nga sabdungon mo sila sing masakit agod magtadlong ang ila pagtuo, ¹⁴ kag agod indi na sila magsapak sa mga himo-himo lang nga mga pagpanudlo sang mga Judio kag sa mga sugo nga himo-himo lang sang mga tawo nga nagtalikod sa kamatuoran. ¹⁵ Matinlo ang tanan nga butang sa mga tawo nga matinlo ang ila mga hunahuna, pero sa mga tawo nga mahigko ang ila mga hunahuna kag wala sing pagtuo sa Dios, para sa ila ang tanan mahigko, tungod kay mahigko matuod ang ila konsensya kag hunahuna. ¹⁶ Nagasiling sila nga nakakilala sila sa Dios, pero indi makita sa ila mga binuhatan. Makaulugot sila! Matig-a gid ang ila mga ulo! Gani indi sila makahimo sang bisan ano nga maayo.