The Daily Audio Bible

Nagpangayo si Solomon sang Kaalam^(A)

1 Nangin malig-on ang paghari ni Solomon nga anak ni David sa iya ginharian kay kaupod niya ang Ginoo nga iya Dios, kag ginhimo niya siya nga gamhanan gid. ² Karon, nagpakighambal si Solomon sa tanan nga Israelinhon, sa mga kumander sang mga linibo kag ginatos nga mga soldado, sa mga manughukom, sa tanan nga pangulo sang Israel, kag sa tanan nga pangulo sang mga pamilya. ³ Dayon naglakat si Solomon kag ang bug-os nga katilingban pakadto sa simbahan sa mataas nga lugar sa Gibeon, kay didto ang Tolda nga Ginapakigkitaan sang Dios. Ini nga Tolda ginpahimo ni Moises nga alagad sang Ginoo sa kamingawan. ⁴ Sadto nga tion nasaylo na ni David ang Kahon sang Dios halin sa Kiriat Jearim pakadto sa tolda nga iya ginpreparar para sa sini didto sa Jerusalem. ⁵ Pero ang saway nga halaran nga ginhimo ni Bezalel nga anak ni Uri kag apo ni Hur ara sa Gibeon sa atubangan sang Tolda sang Ginoo. Gani didto nagtipon si Solomon kag ang katilingban sa pagpamangkot sa Ginoo. ⁶ Dayon nagsaka si Solomon sa saway nga halaran sa presensya sang Ginoo didto sa Tolda nga Ginapakigkitaan, kag naghalad siya sang 1,000 ka halad nga ginasunog.

⁷ Sadto nga gab-i nagpakita ang Dios kay Solomon kag nagsiling sa iya, “Pangayo sang bisan ano nga gusto mo nga ihatag ko sa imo.” ⁸ Nagsabat si Solomon, “Ginpakitaan mo sang dako nga kaayo ang akon amay nga si David, kag karon ginbulos mo ako sa iya bilang hari. ⁹ Karon, Ginoong Dios, tumana ang imo ginpromisa sa akon amay nga si David, kay ginhimo mo ako nga hari sa katawhan nga daw pareho kadamo sa balas. ¹⁰ Hatagi ako sang kaalam kag ihibalo agod madumalahan ko ini nga katawhan. Kay sin-o bala ang makasarang sa pagdumala sining imo katawhan nga puwerte kadamo?”

¹¹ Nagsiling ang Dios kay Solomon, “Tungod nagpangayo ka sang kaalam kag ihibalo sa pagdumala sa akon katawhan nga ginapaharian ko sa imo kag wala ka nagpangayo sang manggad ukon dungog ukon kamatayon sang imo mga kaaway ukon malawig nga kabuhi, ¹² ihatag ko sa imo ang imo ginapangayo. Kag indi lang ina kundi hatagan ko pa ikaw sang madamo gid nga manggad kag dungog nga wala pa maangkon ni bisan sin-o nga hari nga una sa imo kag indi man maangkon sang masunod pa nga mga hari.”

¹³ Dayon naghalin si Solomon sa Tolda nga Ginapakigkitaan didto sa simbahan sa mataas nga lugar sa Gibeon, kag nagbalik sa Jerusalem. Kag naghari siya sa Israel.

Ang Manggad ni Solomon^(B)

¹⁴ Nakatipon si Solomon sang 1,400 ka karwahe kag 12,000 ka kabayo.^[a] Ginbutang niya ang iban sini sa mga banwa nga bulutangan sang iya mga karwahe, kag ang iban didto sa iya sa Jerusalem. ¹⁵ Sang panahon nga siya ang hari, ang pilak kag bulawan sa Jerusalem daw pareho lang ka ordinaryo sa mga bato, kag ang kahoy nga sedro daw pareho kabugana sa ordinaryo nga mga kahoy nga sikomoro sa mga bulobukid sa nakatundan.^{[b] 16} Ang mga kabayo ni Solomon naghalin pa sa Egipto^[c] kag sa Cilicia.^[d] Ginbakal ini sa Cilicia sang iya mga manugbakal sa husto nga bili. ¹⁷ Sadto nga tion ang bili sang karwahe nga halin sa Egipto 600 ka bilog nga pilak, kag ang kabayo 150 ka bilog nga pilak. Ginbaligya man ini sang mga tinawo ni Solomon sa tanan nga hari sang mga Hithanon kag sang mga Arameanhon.^[e]

Ang Pagpreparar sa Pagpatindog sang Templo^(C)

2 Karon, nagmando si Solomon sa pagpatindog sang templo para sa kadungganan sang Ginoo kag sa pagpatindog sang palasyo para sa iya kaugalingon. ² Nagpatipon siya sang 70,000 ka manughakot, 80,000 ka manugbasbas sang mga bato sa kabukiran, kag 3,600 ka porman.

³ Nagpadala si Solomon sang sini nga mensahi kay Haring Hiram^[f] sang Tyre: “Padal-i ako sang mga kahoy nga sedro pareho sadto sang ginhimo mo sa akon amay nga si David sang nagpatindog siya sang iya palasyo. ⁴ Mapatindog ako sang templo para sa kadungganan sang Ginoo nga akon Dios. Mangin balaan ini nga lugar nga sulunugan sang mahamot nga mga insenso kag halaran permi sang balaan nga tinapay. Diri man magahalad sang mga halad nga ginasunog kada aga kag gab-i, kag sa mga Adlaw nga Inugpahuway, sa Piesta sang Pag-umpisa sang Bulan kag sa iban pa nga mga piesta sa pagpadungog sa Ginoo nga amon Dios. Ini nga pagsulundan dapat tumanon sang mga Israelinhon hasta san-o.

⁵ “Dako gid nga templo ang patindugon ko, tungod kay gamhanan ang amon Dios sang sa iban nga mga dios. ⁶ Pero sin-o gid bala ang makasarang sa pagpatindog sang templo para sa iya? Kay indi siya gani makaigo sa langit, bisan sa pinakamataas nga parte sang langit. Gani sin-o gid ako nga makapatindog sang templo para sa iya? Ang mapatindog ko lang amo ang lugar nga sulunugan sang mga halad sa iya presensya. ⁷ Gani karon, padal-i ako sang tawo nga maayo mag-obra sa bulawan, pilak, saway, salsalon, kag maayo sa paghimo sang tela^[g] nga granate,^[h] pula kag asul, kag eksperiensyado sa pag-enggrabar. Magaobra siya upod sa akon maayo nga mga manug-obra nga taga-Juda kag taga-Jerusalem, nga ginpili sang akon amay nga si David. ⁸ Padal-i man ako sang mga kahoy nga sedro, sipres, kag algum halin sa Lebanon, kay nahibaluan ko nga maayo ang imo mga tinawo sa pagpang-utod sang kahoy. Magabulig ang akon mga tinawo sa imo mga tinawo ⁹ sa pagpreparar sang madamo gid nga mga kahoy, tungod kay dako kag matahom ang templo nga akon patindugon. ¹⁰ Bayaran ko ang imo mga manug-utod sang kahoy sing mga 60,000 ka sako nga trigo, 60,000 ka sako nga barley, 110,000 ka galon nga bino, kag 110,000 ka galon nga lana sang olibo.”

¹¹ Amo ini ang sabat ni Haring Hiram sang Tyre kay Solomon sa sulat:

“Tungod ginahigugma sang Ginoo ang iya katawhan ginhimo niya ikaw nga ila hari. ¹² Dalayawon ang Ginoo, ang Dios sang Israel nga naghimo sang kalangitan kag kalibutan! Ginhatagan niya si Haring David sang maalamon nga anak, nga puno sang ihibalo kag paghangop, nga magapatindog sang templo para sa Ginoo kag sang palasyo para sa iya kaugalingon.

¹³ “Ipadala ko sa imo si Huram Abi, nga isa ka maayo gid nga manug-obra. ¹⁴ Ang iya iloy halin sa Dan kag ang iya amay halin sa Tyre. Hanas siya sa pag-obra sa bulawan, pilak, saway, salsalon, bato, kag kahoy, kag sa paghimo sang tela nga granate, asul kag pula, kag linen. Eksperiensyado siya sa bisan ano nga klase sang pag-enggrabar, kag makahimo siya sang bisan ano nga klase sang desinyo nga ipahimo mo sa iya. Magaobra siya upod sa imo mga manug-obra kag sa mga manug-obra nga ginpili sang talahuron nga si David, nga imo amay.

¹⁵ “Karon, talahuron nga Solomon, ipadala sa amon ang trigo, barley, bino, kag lana sang olibo nga imo ginpromisa ¹⁶ kag utdon namon ang bisan ano nga kahoy sa Lebanon nga imo kinahanglan. Dayon pangtabiron namon ini nga daw sa balsa kag palutawon sa dagat pakadto sa Jopa. Kag kamo na ang magdala sini sa Jerusalem.”

¹⁷ Ginsensos ni Solomon ang tanan nga indi Israelinhon sa Israel pareho sang ginhimo ni David nga iya amay, kag ang kadamuon 153,600. ¹⁸ Ginhimo niya ang 70,000 sa ila nga mga manughakot, ang 80,000 mga manugbasbas sang mga bato sa kabukiran, kag ang 3,600 mga porman sa pagdumala sa mga trabahador.

Nagpatindog si Solomon sang Templo sa Jerusalem

3 Karon gin-umpisahan na ni Solomon ang pagpatindog sang templo sang Ginoo sa Jerusalem didto sa Bukid sang Moria, nga sa diin nagpakita ang Ginoo sa iya amay nga si David. Didto niya ini ginpatindog sa linasan ni Arauna nga Jebusnon, ang lugar nga ginpreparar ni David. ² Gin-umpisahan niya ini patindog sang ikaduha nga adlaw sang ikaduha nga bulan, sang ikaapat nga tuig sang iya paghari.

³ Ang pundasyon sang templo sang Dios may kalabaon nga 90 ka tapak kag kasangkaron nga 30 ka tapak. ⁴ Ang kalabaon sang balkon sa atubangan sang templo 30 ka tapak, pareho mismo sa kasangkaron sang templo, kag ang kataason 30 man ka tapak. Ginpahaklapan ni Solomon ang sulod sini sang puro nga bulawan.

⁵ Ginpadingdingan niya ang mayor sang templo sang kahoy nga sipres kag ginpahaklapan sang puro nga bulawan, kag ginpadekorasyunan sang mga desinyo nga palma kag mga kadena. ⁶ Ginpadekorasyunan man niya ang templo sang malahalon nga mga bato kag bulawan nga naghalin pa sa Parvaim. ⁷ Ginpahaklapan niya sang bulawan ang mga balayan, mga puwertahan kag mga hamba sini, kag mga dingding. Kag gindesinyuhan niya sang kerubin ang mga dingding.

⁸ Ang Labing Balaan nga Lugar may kasangkaron nga 30 ka tapak kag may kalabaon nga 30 man ka tapak, nga pareho mismo sa kasangkaron sang templo. Ang sulod sini ginhaklapan sing mga 21 ka tonelada nga bulawan. ⁹ Ang mga lansang nga gin-gamit ginhaklapan man sang bulawan nga mga tunga sa kilo. Ang mga dingding sang mga kuwarto sa ibabaw ginhaklapan man sang bulawan.

¹⁰ Nagpahimo si Solomon sa sulod sang Labing Balaan nga Lugar sang duha ka kerubin kag ginpahaklapan niya ini sang bulawan. ^11-13 Ang kada kerubin may duha ka pakpak, kag ang kada pakpak may kalabaon nga pito kag tunga ka tapak. Gani ang bug-os nga kalabaon sang nagahumlad nga mga pakpak sang duha ka kerubin 30 ka tapak. Ang pihak nila nga pakpak nagatanduganay kag ang pihak pa gid nila nga pakpak nagatandog sa dingding. ¹⁴ Ang kurtina nga nagatabon sa Labing Balaan nga Lugar hinimo halin sa linen nga ginbordahan sang delana nga asul, granate kag pula, kag may borda nga kerubin.

Ang Duha ka Haligi nga Saway^(D)

¹⁵ Naghimo man si Solomon sang duha ka haligi sa atubangan sang templo nga ang kataason sang kada isa 52 ka tapak. Ang kada haligi may ulo-ulo nga ang kataason pito kag tunga ka tapak. ¹⁶ Ang kada ulo-ulo nadekorasyunan sang mga kulokadena nga nagatinabid nga may nagakabit nga mga puloprutas nga pomegranata. Ini nga mga dekorasyon 100 ka bilog. ¹⁷ Ginpatindog niya ang mga haligi sa atubangan sang templo. Ang haligi sa bagatnan dampi gin-ngalanan niya nga Jakin, kag ang haligi sa aminhan gin-ngalanan niya nga Boaz.

Karon Bag-o na ang Aton Kabuhi

6 Karon ano ang aton masiling? Magpadayon bala kita sa pagpakasala agod magdugang pa gid ang bugay sang Dios sa aton? ² Indi gid! Indi mahimo nga magpadayon kita sa pagpakasala kay napatay na kita sa sala.^{[a] 3} Nakahibalo kamo nga sang pagbautiso sa aton sa paghiusa kay Jesu-Cristo nagakahulugan nga kaupod man kita sa iya kamatayon. ⁴ Gani ang pagbautiso sa aton nagapakilala nga sang napatay si Cristo, kita napatay man kag ginlubong upod sa iya, agod subong nga si Cristo ginbanhaw sang makagagahom nga Amay, kita magakabuhi man sang bag-o nga kabuhi.

⁵ Kag kon nahiusa kita kay Cristo sa iya kamatayon, sigurado gid nga makaangkon kita sang bag-o nga kabuhi^[b] pareho sang natabo sa iya sang siya ginbanhaw. ⁶ Nahibaluan ta nga ang aton daan nga pagkatawo nga makasasala ginlansang na sa krus kaupod ni Cristo agod mapatay. Amo ina nga indi kita dapat ulipunon sang sala. ⁷ Kay kon ang tawo patay na, hilway na siya sa gahom sang sala. ⁸ Kag kon kita napatay upod kay Cristo, nagatuo kita nga mabuhi man kita upod sa iya. ⁹ Kay nakahibalo kita nga tungod si Cristo nabanhaw, indi na mahimo nga mapatay siya liwat. Wala na sing gahom ang kamatayon sa iya. ¹⁰ Napatay siya sang makaisa gid lang para sa mga sala sang mga tawo, kag indi na gid ini maliwat. Buhi siya subong kag ang iya kabuhi para sa Dios. ¹¹ Gani tungod nga kamo ara na kay Cristo Jesus, kabiga ninyo nga ang inyo kaugalingon patay na sa sala,^[c] kag karon nagakabuhi na kamo para sa Dios.

¹² Indi na ninyo pagtuguti nga maggahom ang sala sa inyo lawas nga may kamatayon agod indi na kamo magtuman sang iya kailigbon. ¹³ Indi ninyo paggamita ang bisan ano nga parte sang inyo lawas sa paghimo sang sala. Kundi itugyan ninyo ang inyo bug-os nga lawas sa Dios agod gamiton niya sa maayo nga katuyuan. Himua ninyo ini bilang mga tawo nga gintubos halin sa kamatayon kag ginhatagan sang bag-o nga kabuhi. ¹⁴ Gani ang sala indi dapat maggahom sa inyo, kay wala na kamo sa idalom sang Kasuguan, kundi ara na sa idalom sang bugay sang Dios.

Ang mga Nagahimo sang Matarong

¹⁵ Karon, tungod nga kita wala na sa idalom sang Kasuguan kundi sa idalom na sang bugay sang Dios, magpakasala pa bala kita? Indi gid! ¹⁶ Indi bala mga ulipon kita sang bisan ano nga aton ginatuman? Gani kon nagahimo kita sang sala, mga ulipon kita sang sala kag ang resulta sini kamatayon. Pero kon nagatuman kita sa Dios, mga ulipon kita sang Dios kag ang resulta sini amo nga pakamatarungon niya kita. ¹⁷ Sang una mga ulipon kamo sang sala. Pero salamat sa Dios tungod subong tinagipusuon na ang inyo pagtuman sa mga kamatuoran nga gintudlo sa inyo. ¹⁸ Ginhilway na kamo sang Dios sa gahom sang sala, kag subong ginasunod na ninyo ang matarong nga pagkabuhi. ¹⁹ Ginagamit ko bilang halimbawa ang parte sa pagkaulipon agod madali ninyo mahangpan ang akon buot silingon. Sang una ginpaulipon ninyo ang inyo kaugalingon sa sala paagi sa paggamit ninyo sang inyo lawas sa paghimo sang malaw-ay nga mga butang kag kalautan. Kag ang resulta sini nangin malaot kamo. Pero karon, itugyan ninyo ang inyo kaugalingon bilang mga ulipon sang matarong nga pagkabuhi. Kag ang resulta sini mangin diosnon kamo.

²⁰ Sang mga ulipon pa kamo sang sala, ang matarong nga pagkabuhi wala sa inyo. ²¹ Ti ano nga kaayuhan ang inyo nakuha sa inyo pagkabuhi sang una nga subong ginakahuya na ninyo? Ang resulta sadto amo ang kamatayon. ²² Pero karon ginhilway na kamo sa sala kag mga ulipon na kamo sang Dios. Kag ang inyo nakuha amo ang diosnon nga pagkabuhi. Ang resulta sini amo ang kabuhi nga wala sing katapusan. ²³ Kay ang bayad sa sala amo ang kamatayon, pero ang kabuhi nga wala sing katapusan amo ang regalo sang Dios sa mga ara kay Cristo Jesus nga aton Ginoo.

Pangamuyo nga may Pagsalig sa Dios

²⁰ Pamatii ang mga laygay sa imo kag batuna ang mga pagtadlong sa imo pamatasan agod sa ulihi mangin maalamon ka.

²¹ Madamo kita sang mga plano, pero ang kabubut-on sang Ginoo amo ang matuman.