Revised Common Lectionary (Complementary)
Li Jesús quiqˈueheˈ xlokˈal nak qui‑oc Jerusalén
28 Nak ac xye li jaljo̱quil ru a̱tin aˈin, li Jesús qui‑oc cuiˈchic chi xic Jerusalén. 29 Cuulaqueb re saˈ li cuib chi tenamit Betfagé ut Betania. Nachˈ cuanqueb riqˈuin li tzu̱l Olivos nak li Jesús quixtaklaheb cuib lix tzolom. 30 Quixye reheb: ―Ayukex saˈ li chˈina tenamit aˈan li cuan chi nachˈ. Ut nak texcuulak te̱tau jun li chˈina bu̱r bacˈbo. Li chˈina bu̱r aˈan toj ma̱ ani nabe̱c chirix. Te̱hit ut te̱cˈam chak arin. 31 Ut cui ani napatzˈoc e̱re cˈaˈut nak yo̱quex chixhitbal, te̱ye re nak li Ka̱cuaˈ ta̱ajok ru li chˈina bu̱r, chaˈakex, chan li Jesús. 32 Queˈco̱eb lix tzolom li Jesús cuib ut queˈxtau chixjunil joˈ quiyeheˈ reheb. 33 Nak yo̱queb chixhitbal li chˈina bu̱r, eb laj e̱chal re queˈxpatzˈ reheb: ―¿Cˈaˈut nak yo̱quex chixhitbal li kabu̱r? chanqueb. 34 Eb lix tzolom li Jesús queˈchakˈoc ut queˈxye: ―Li Ka̱cuaˈ ta̱ajok ru li bu̱r, chanqueb. 35 Ut queˈxcˈam li chˈina bu̱r riqˈuin li Jesús. Queˈxqˈue li tˈicr chirix ut queˈxtenkˈa li Jesús chi takecˈ chirix. 36 Nak yo̱ chi xic li Jesús, nabaleb li cristian queˈxhel lix tˈicreb saˈ be bar ta̱numekˈ cuiˈ li Jesús joˈ cˈaynakeb xba̱nunquil nak nacuulac junak nim xcuanquil. 37 Cuulaqueb re Jerusalén. Yo̱queb chak chi cubec saˈ li tzu̱l Olivos ut chixjunileb li yo̱queb chixta̱kenquil li Jesús queˈoc chixjapbal reheb xban xsahil xchˈo̱leb. Ut queˈxlokˈoni li Dios xbaneb li milagro li quilajeˈril. 38 Queˈxye: ―Osobtesinbil taxak li rey li xchal saˈ xcˈabaˈ li Ka̱cuaˈ. Ut cua̱nk taxak li tuktu̱quilal saˈ choxa. Lokˈoninbil taxak li Ka̱cuaˈ li cuan saˈ choxa, chanqueb. 39 Ut cuanqueb laj fariseos saˈ xya̱nkeb li qˈuila tenamit queˈxye re: ―At tzolonel kˈuseb la̱ tzolom, ye reheb nak teˈxcanab a̱tinac.― 40 Li Jesús quichakˈoc ut quixye reheb: ―La̱in ninye e̱re nak cui eb lin tzolom teˈxcanab xqˈuebal inlokˈal, aˈ chic li pec teˈxjap re chixqˈuebal inlokˈal, chan li Jesús.
5 Chetzolak e̱rib riqˈuin li Jesucristo re nak juntakˈe̱tak le̱ naˈleb riqˈuin lix naˈleb aˈan. 6 Li Jesucristo tzˈakal Dios, aban incˈaˈ quicˈoxlac xcanabanquil lix lokˈal. 7 Quixcanab ban lix lokˈal nak quicˈulun saˈ ruchichˈochˈ. Tzˈakal cui̱nk joˈ la̱o nak quiyoˈla saˈ ruchichˈochˈ ut quicˈanjelac saˈ kaya̱nk. 8 Ut nak quicuan saˈ ruchichˈochˈ quixcubsi rib ut quixba̱nu li quiraj li Dios toj retal nak quicam chiru li cruz. 9 Ut xban nak quixba̱nu chi joˈcan, li Dios quixqˈue xnimal xlokˈal. “Ka̱cuaˈ” quixqˈue chokˈ xcˈabaˈ xban nak aˈan li kˈaxal lokˈ ut li kˈaxal nim xcuanquil. 10 Li Dios quixba̱nu aˈan re nak chixjunileb teˈxcuikˈib rib chixlokˈoninquil li Ka̱cuaˈ Jesucristo nak teˈrabi lix cˈabaˈ. Teˈxcuikˈib ribeb chixlokˈoninquil chixjunileb li cuanqueb saˈ choxa ut li cuanqueb saˈ ruchichˈochˈ joˈqueb ajcuiˈ li camenakeb. 11 Li Dios quixqˈue xlokˈal li Jesucristo re nak chixjunileb teˈxchˈolob xya̱lal riqˈuin xtzˈu̱mal re nak li Jesucristo, aˈan li Ka̱cuaˈ ut teˈxqˈue xlokˈal li Acuabej Dios.
14 Nak quicuulac x‑o̱ril, li Jesús quicˈojla saˈ li me̱x rochbeneb lix tzolom. 15 Ut quixye reheb: ―Cˈajoˈ nak yo̱quin chixrahinquil ru nak tocuaˈak cuochbenex saˈ li ninkˈe aˈin nak toj ma̱jiˈ nincam. 16 Relic chi ya̱l ninye e̱re nak incˈaˈ chic tinba̱nu li ninkˈe Pascua toj ta̱cuulak xkˈehil nak tinba̱nu cuiˈchic saˈ lix nimajcual cuanquilal li Dios, chan. 17 Ut quixchap li secˈ re ucˈac. Quixbantioxi chiru li Dios ut quixye: ―Cˈulumak aˈin ut jeqˈuihomak saˈ e̱ya̱nk li cuan chi saˈ, 18 xban nak la̱in tinye e̱re nak chalen anakcuan incˈaˈ chic tincuucˈ xyaˈal li uva toj ta̱cuulak xkˈehil nak tincuucˈ cuiˈchic saˈ lix nimajcual cuanquilal li Dios, chan. 19 Ut quixchap li caxlan cua, quixbantioxi chiru li Dios, tojoˈnak quixjachi ut quixqˈue reheb lix tzolom ut quixye: ―Aˈan aˈin lin tzˈejcual, kˈaxtesinbil re camsi̱c saˈ e̱cˈabaˈ la̱ex. Cheba̱nuhak re xjulticanquil lin camic, chan. 20 Joˈcan ajcuiˈ quixba̱nu nak ac xrakeˈ chi cuaˈac. Quixchap li secˈ re ucˈac ut quixye: ―Aˈan aˈin retalil li acˈ contrato li ta̱xakaba̱k xcuanquil riqˈuin lin quiqˈuel li ta̱hoyekˈ nak tincamsi̱k saˈ e̱cˈabaˈ la̱ex, chan. 21 Ut quixye ajcuiˈ li Jesús: ―Nacuaj nak te̱nau nak li cui̱nk li ta̱kˈaxtesi̱nk cue yo̱ chi cuaˈac saˈ me̱x cuochben. 22 Tento nak tincamsi̱k la̱in li Cˈajolbej. Abanan raylal cuan saˈ xbe̱n li cui̱nk li ta̱kˈaxtesi̱nk cue, chan li Jesús. 23 Ut eb aˈan queˈoc chixpatzˈinquil chi ribileb rib ut queˈxye: ―¿Ani anchal li ta̱kˈaxtesi̱nk re? chanqueb.
Queˈxcuechˈi rix ani kˈaxal nim xcuanquil
24 Eb lix tzolom li Jesús queˈoc chixcuechˈinquil rix chi ribileb rib ani tana saˈ xya̱nkeb nimak xcuanquil. 25 Li Jesús quixye reheb: ―Eb li rey li cuanqueb saˈ ruchichˈochˈ cuanqueb xcuanquil saˈ xbe̱neb li tenamit. Eb aˈan nequeˈraj nak cha̱bil ta̱yehekˈ chirixeb. 26 Abanan la̱ex incˈaˈ te̱ba̱nu chi joˈcan. Li ani naraj xcuanquil saˈ e̱ya̱nk, tento nak tixcubsi rib ut ta̱cˈanjelak che̱ru. Li ani ta̱raj cˈamoc be saˈ e̱ya̱nk, tento nak tixcubsi rib ut ta̱cˈanjelak che̱ru. 27 ¿Anili kˈaxal nim xcuanquil nak nequecˈoxla la̱ex? ¿Ma li nacˈojla saˈ me̱x, malaj ut li nacˈanjelac chiru? ¿Ma ma̱cuaˈ ta biˈ li ani nacˈojla saˈ me̱x? La̱in cuan incuanquil, aban cuanquin saˈ e̱ya̱nk joˈ jun aj cˈanjel che̱ru. 28 La̱ex xecuy cuochbeninquil saˈ li ra xi̱cˈ xincˈul. 29 Joˈcan nak tinqˈue e̱cuanquil la̱ex joˈ nak xqˈue incuanquil la̱in lin Yucuaˈ. 30 La̱ex texcuaˈak ut tex‑ucˈak saˈ lin me̱x nak cua̱nkin saˈ lin cuanquil. Ut la̱ex texcˈojla̱k saˈ le̱ cˈojariba̱l ut texrakok a̱tin saˈ xbe̱neb li cablaju xte̱paleb laj Israel, chan li Jesús.
Li Jesús quixye nak ta̱tzˈekta̱na̱k xban laj Simón Pedro
31 Ut quixye li Ka̱cuaˈ: ―At Simón, laj tza ac xpatzˈ xlese̱ns re nak tixyal rix le̱ pa̱ba̱l joˈ nak nachikˈeˈ ru li trigo re risinquil li rix. 32 Abanan la̱in xintijoc cha̱cuix re nak incˈaˈ ta̱canab la̱ pa̱ba̱l. Ut nak tatsukˈi̱k cuiˈchic cuiqˈuin, ta̱qˈue xcacuilal xchˈo̱leb la̱ cuech aj pa̱banelil, chan li Jesús. 33 Ut laj Pedro quixye re: ―At Ka̱cuaˈ, la̱in cau inchˈo̱l cha̱ta̱kenquil usta tineˈxqˈue saˈ tzˈalam malaj ut tineˈxcamsi a̱cuochben, chan. 34 Ut li Jesús quixye re: ―At Pedro, la̱in ninye a̱cue, anakcuan ajcuiˈ nak toj ma̱jiˈ naya̱bac laj tzoˈ xul, la̱at ac xaye oxib sut nak incˈaˈ nacanau cuu, chan. 35 Ut quixye cuiˈchic reheb lix tzolom: ―Nak quexintakla chi ma̱cˈaˈ e̱bo̱ls, chi ma̱cˈaˈ xnaˈaj e̱tumin, chi ma̱cˈaˈ e̱xa̱b, ¿ma cuan ta biˈ cˈaˈru xpaltoˈ e̱re? Ut eb aˈan queˈxye: ―Ma̱cˈaˈ quipaltoˈ ke. 36 Quixye cuiˈchic li Jesús reheb: ―Ut anakcuan li ani cuan xbo̱ls, xcˈamak chirix joˈ ajcuiˈ xnaˈaj lix tumin. Ut li ani ma̱cˈaˈ xchˈi̱chˈ, tixcˈayi lix chaque̱t ut xlokˈak xchˈi̱chˈ chiru li tumin aˈan. 37 Relic chi ya̱l ninye e̱re nak tento ta̱tzˈaklok ru li cˈaˈru tzˈi̱banbil chicuix saˈ li Santil Hu, li naxye chi joˈcaˈin: Quiqˈueheˈ saˈ ajl saˈ xya̱nkeb li incˈaˈ useb xnaˈleb. Tento nak ta̱cˈulma̱nk li cˈaˈru tzˈi̱banbil retalil chicuix, chan. 38 Eb aˈan queˈxye: ―Ka̱cuaˈ, cuan arin cuib li chˈi̱chˈ, chanqueb. Ut li Jesús quixye: ―Tzˈakal li xeye. Mex‑a̱tinac chic.
Nak quitijoc chak li Jesús aran Getsemaní
39 Li Jesús qui‑el aran ut co̱ saˈ li tzu̱l Olivos, joˈ cˈaynak xba̱nunquil. Ut eb lix tzolom queˈxta̱ke. 40 Nak quicuulac saˈ li naˈajej aˈan, quixye reheb lix tzolom: ―Chextijok re nak incˈaˈ te̱qˈue e̱rib chi a̱le̱c, chan. 41 Ut li Jesús quirisi rib saˈ xya̱nkeb joˈ na xnajtil nacuteˈ cuiˈ junak pec. Ut aran quixcuikˈib rib chi tijoc. 42 Quixye: ―At inyucuaˈ, cui la̱at ta̱cuaj, incˈaˈ raj tincˈul li raylal aˈin. Abanan chi‑uxma̱nk li cˈaˈru nacacuaj la̱at ut ma̱cuaˈ li nacuaj la̱in, chan. 43 Ut quichal jun li ángel saˈ choxa ut quixqˈue xcacuil xchˈo̱l. 44 Nak yo̱ chi yotˈecˈ xchˈo̱l, quitijoc cuiˈchic li Jesús chi kˈaxal anchal xchˈo̱l ut lix tikob yo̱ chi tzˈukuc saˈ chˈochˈ chi ni̱nki tzˈukul chanchan quicˈ. 45 Nak quirakeˈ chi tijoc, quicuacli ut co̱ riqˈuineb lix tzolom. Quiril nak yo̱queb chi cua̱rc xban nak kˈaxal ra saˈ xchˈo̱leb. 46 Ut li Jesús quixye reheb: ―¿Cˈaˈut nak yo̱quex chi cua̱rc? Cuaclinkex ut tijonkex re nak incˈaˈ te̱qˈue e̱rib chi a̱le̱c, chan reheb.
Li Jesús quichapeˈ ut quicˈameˈ chi pre̱xil xbaneb laj cˈamol be saˈ xya̱nkeb laj judío
47 Toj yo̱ ajcuiˈ chi a̱tinac li Jesús nak queˈcuulac li qˈuila tenamit. Laj Judas, aˈan yo̱ chi cˈamoc be chiruheb. Aˈan jun reheb lix tzolom cablaju. Quijiloc chixcˈatk li Jesús re nak ta̱rutzˈ ru. 48 Ut li Jesús quixye re: ―At Judas, ¿ma ta̱cuutzˈ cuu re inkˈaxtesinquil, la̱in li Cˈajolbej? chan re. 49 Ut li cuanqueb rochben queˈril li cˈaˈru yo̱ chixba̱nunquil ut queˈxpatzˈ re: ―Ka̱cuaˈ, ¿ma takaqˈueheb chi chˈi̱chˈ? chanqueb. 50 Ut jun reheb quixyocˈ lix xic lix mo̱s li xyucuaˈil aj tij ut quirisi lix xic li cuan saˈ xnim. 51 Li Jesús quixye: ―Canabomak xba̱nunquil aˈan, chan. Ut quixchˈeˈ riqˈuin rukˈ lix xic li cui̱nk ut quixqˈuirtesi. 52 Ut quixye reheb li xbe̱nil aj tij, ut eb li nequeˈtaklan saˈ li templo, joˈqueb ajcuiˈ li nequeˈcˈamoc be, li queˈchal chixchapbal: ―¿Ma la̱in ta biˈ aj e̱lkˈ nak xexchal chinchapbal riqˈuin cheˈ ut riqˈuin chˈi̱chˈ? 53 Rajlal cutan cuanquin saˈ e̱ya̱nk che̱tzolbal saˈ li templo ut incˈaˈ quine̱chap aran. Abanan anakcuan xcuulac xkˈehil nak te̱ba̱nu li cˈaˈru te̱raj la̱ex riqˈuin xcuanquil laj tza, chan li Jesús.
Laj Pedro quixye oxib sut nak incˈaˈ naxnau ru li Jesús
54 Queˈxchap li Jesús ut queˈxcˈam saˈ rochoch li xyucuaˈil aj tij. Ut laj Pedro yo̱ chixta̱kenquil chi najt. 55 Queˈxtzˈab jun li xam chiru neba̱l, ut quilajeˈcˈojla chire xam, ut quicˈojla ajcuiˈ laj Pedro saˈ xya̱nkeb. 56 Ut jun li mo̱s ixk quiril laj Pedro cˈojcˈo chire xam. Quixcaˈya ut quixye: ―Li cui̱nk aˈin, aˈan jun reheb li nequeˈochbenin re li Jesús, chan. 57 Abanan laj Pedro quiticˈtiˈic ut quixye: ―At ixk, la̱in incˈaˈ ninnau ru ani li nacaye, chan. 58 Junpa̱t na chic nak jun li cui̱nk qui‑iloc re laj Pedro ut quixye: ―La̱at jun xcomoneb aˈan, chan re. Ut laj Pedro quixye: ―At cui̱nk, ma̱cuaˈ la̱in xcomoneb, chan. 59 Ac xnumeˈ na chic jun o̱r, nak jun chic li cui̱nk quixye: ―Relic chi ya̱l nak li cui̱nk aˈin, aˈan jun reheb li queˈochbenin re li Jesús. Li cui̱nk aˈin aj Galilea, chan. 60 Ut laj Pedro quixye: ―At cui̱nk, incˈaˈ ninnau cˈaˈru yo̱cat chixyebal, chan. Ut toj yo̱ ajcuiˈ chi a̱tinac laj Pedro nak quiya̱bac li tzoˈ xul. 61 Ut li Ka̱cuaˈ quixsukˈisi rib ut quixcaˈya laj Pedro. Ut quinak saˈ xchˈo̱l laj Pedro li quiyeheˈ re xban li Ka̱cuaˈ, “Toj ma̱jiˈ ajcuiˈ naya̱bac li tzoˈ xul, nak la̱at ac xaye oxib sut nak incˈaˈ nacanau cuu.” 62 Laj Pedro qui‑el chirix cab ut cˈajoˈ nak quiya̱bac xban xrahil xchˈo̱l.
Li Jesús quihobeˈ ut quisaqˈueˈ xbaneb li soldado aj Roma
63 Eb li cui̱nk li yo̱queb chi cˈacˈale̱nc re li Jesús, queˈxhob ut queˈxsacˈ. 64 Queˈxbacˈ chi tˈicr li xnakˈ ru re nak incˈaˈ ta̱ilok, queˈxsacˈ ut queˈxye: ―Kˈehi ani xsacˈoc a̱cue, chanqueb re. 65 Ut nabal chic cˈaˈak re ru queˈxye re xhobbal li Jesús.
Li Jesús quicˈameˈ chiruheb li nequeˈtaklan saˈ xbe̱neb laj judío
66 Nak quicutanoˈ, queˈxchˈutub ribeb li nequeˈcˈamoc be saˈ xya̱nkeb li tenamit ut eb li xbe̱nil aj tij joˈ eb ajcuiˈ laj tzˈi̱b. Ut queˈxcˈam li Jesús riqˈuineb li nequeˈtaklan saˈ xbe̱neb laj judío. Ut queˈxye re: 67 ―Ye ke. ¿Ma la̱at li Cristo, laj Colonel li yechiˈinbil xban li Dios? chanqueb. Ut li Jesús quixye reheb: ―Cui tinye e̱re nak la̱in, incˈaˈ ajcuiˈ raj te̱pa̱b, chan. 68 Ut cui tinpatzˈok e̱re, incˈaˈ aj raj cuiˈ te̱sume li cˈaˈru tinpatzˈ, chi moco tine̱rachˈab. 69 Ut chalen anakcuan la̱in li Cˈajolbej tincˈojla̱k saˈ xnim ukˈ li nimajcual Dios, chan. 70 Ut chixjunileb queˈxye re: ―¿Ma la̱at li Ralal li Dios chi joˈcanan? Ut li Jesús quichakˈoc ut quixye: ―Ya̱l li xeye nak la̱in, chan. 71 Ut chixjunileb queˈxye: ―¿Cˈaˈ chic ru aj e nak toj teˈxye ke cˈaˈru xma̱c? Riqˈuin kaxic xkabi li cˈaˈru xye, chanqueb.
Li Jesús quicˈameˈ chiru laj Pilato re tixrak a̱tin saˈ xbe̱n
23 Ut chixjunileb li nequeˈtaklan saˈ xya̱nkeb laj judío queˈxcˈam li Jesús riqˈuin laj Pilato. 2 Queˈoc chixjitbal ut queˈxye: ―Xkaqˈue retal nak li cui̱nk aˈin yo̱ chixpoˈbal xchˈo̱leb li katenamit. Nocoxkˈus riqˈuin xqˈuebal li katoj re li acuabej. Ut naxye nak aˈan li Cristo laj Colonel li yechiˈinbil xban li Dios. Naxye nak aˈan rey, chanqueb. 3 Laj Pilato quixye re li Jesús: ―¿Ma la̱at lix reyeb laj judío? Li Jesús quichakˈoc ut quixye: ―Ya̱l li xaye nak la̱in, chan. 4 Ut laj Pilato quixye reheb li xbe̱nil aj tij ut eb li qˈuila tenamit: ―Li cui̱nk aˈin ma̱ jun xma̱c nintau, chan. 5 Abanan eb aˈan yalyo̱queb xkˈe chixyebal: ―Naxpoˈ xchˈo̱leb li katenamit. Yo̱ chixcˈutbal lix tijleb chiruheb saˈ chixjunil Judea. Quixtiquib chak Galilea ut xcˈulun toj arin, chanqueb.
Li Jesús quicˈameˈ chiru laj Herodes re nak tixrak a̱tin saˈ xbe̱n
6 Nak laj Pilato quirabi nak queˈxpatzˈ Galilea, quixpatzˈ reheb: ―¿Ma Galilea xtenamit li cui̱nk aˈin? chan reheb. 7 ―Aj Galilea, chanqueb re. Nak laj Pilato quixnau nak li Jesús quichal chak saˈ li naˈajej li cuan rubel xtakl laj Herodes, quixtakla riqˈuin laj Herodes xban nak saˈ eb li cutan aˈan laj Herodes cuan aran Jerusalén. 8 Cˈajoˈ nak quisahoˈ xchˈo̱l laj Herodes nak quiril ru li Jesús xban nak ac junxil quiraj raj rilbal ru. Quirabi resil li cˈaˈru yo̱ chixba̱nunquil li Jesús ut quiraj rilbal nak tixba̱nu junak milagro chiru. 9 Nabal li cˈaˈak re ru quilajxpatzˈ re ut li Jesús chi ti̱c incˈaˈ quichakˈoc. 10 Cuanqueb aran eb li xbe̱nil aj tij ut eb laj tzˈi̱b. Cˈajoˈ lix joskˈileb nak yo̱queb chixjitbal. 11 Laj Herodes ut eb li soldado queˈxtzˈekta̱na ut queˈxhob. Queˈretzˈu ut queˈxqˈue li cha̱bil tˈicr chirix joˈ nequeˈrocsi li rey. Ut laj Herodes quixtakla cuiˈchic riqˈuin laj Pilato. 12 Junxil xicˈ queˈril ribeb laj Herodes ut laj Pilato. Abanan saˈ eb li cutan aˈan queˈxcˈam cuiˈchic rib saˈ usilal.
Laj Pilato quixye nak ma̱cˈaˈ xma̱c li Jesús abanan quiteneba̱c ca̱mc saˈ xbe̱n
13 Ut laj Pilato quixchˈutubeb li xbe̱nil laj tij, ut eb li nequeˈtaklan saˈ li tenamit joˈqueb ajcuiˈ chixjunileb li tenamit. 14 Quixye reheb: ―La̱ex xecˈam chak li cui̱nk aˈin cuiqˈuin ut xeye nak naxpoˈ xchˈo̱leb li tenamit. La̱in xinpatzˈi re che̱ru ut incˈaˈ xintau junak xma̱c joˈ yo̱quex chixyebal la̱ex. 15 Chi moco laj Herodes xtau junak xma̱c. Joˈcan nak xtakla cuiˈchic chak arin cuiqˈuin. Anakcuan la̱in ninnau nak ma̱ jun ma̱c xba̱nu xcˈulub cuiˈ ca̱mc. 16 Tintakla xqˈuebal xlob, tojoˈnak tincuachˈab, chan laj Pilato. 17 Saˈ li ninkˈe aˈan cˈaynakeb nak na‑achˈaba̱c junak li pre̱x. 18 Ut chixjunileb li tenamit queˈxye chi junajeb xya̱b xcuxeb: ―¡Camsi aˈan, ut achˈab laj Barrabás! chanqueb. 19 Laj Barrabás cuan saˈ tzˈalam xban li camsi̱nc quixba̱nu nak yo̱queb chi pletic li tenamit chirix li acuabej. 20 Laj Pilato quiraj raj rachˈabanquil li Jesús ut quixpatzˈ cuiˈchic reheb ma ta̱ru̱k ta̱rachˈab li Jesús. 21 Abanan eb li tenamit queˈxjap reheb chixyebal: ―¡Qˈue chiru cruz! ¡Qˈue chiru cruz! chanqueb. 22 Ut laj Pilato quia̱tinac cuiˈchic rox sut riqˈuineb ut quixye: ―¿Cˈaˈru tzˈakal xma̱c e̱re? Ma̱ jun xma̱c nintau la̱in re nak tintakla chi camsi̱c. La̱in tintakla xsacˈbal ut tincuachˈab, chan reheb. 23 Abanan eb aˈan kˈaxal cau cuiˈchic queˈxjap re chixyebal: ―¡Qˈue chiru cruz!― Japjo̱queb re li tenamit joˈ eb ajcuiˈ laj tij toj retal quixba̱nu laj Pilato li cˈaˈru queˈraj. 24 Ut laj Pilato quixteneb ca̱mc saˈ xbe̱n li Jesús joˈ queˈraj li tenamit. 25 Ut quirachˈab laj Barrabás li quiqˈueheˈ saˈ tzˈalam xban li pletic ut camsi̱nc quixba̱nu chirix jun li acuabej. Ut quixkˈaxtesi li Jesús saˈ rukˈeb re teˈxba̱nu li cˈaˈru teˈraj riqˈuin.
Li Jesús quiqˈueheˈ chiru cruz
26 Eb li tenamit queˈxcˈam li Jesús ut nak yo̱queb chi xic queˈxcˈul jun li cui̱nk aj Simón xcˈabaˈ yo̱ chi cha̱lc saˈ cˈaleba̱l. Cirene lix tenamit. Ut queˈxmin ru chixpakonquil li cruz re xtenkˈanquil li Jesús. 27 Nabaleb li tenamit yo̱queb chi ta̱ke̱nc re. Ut cuanqueb ajcuiˈ ixk kˈaxal ra saˈ xchˈo̱leb. Yo̱queb chi ya̱bac xban li cˈaˈru yo̱ chixcˈulbal li Jesús. 28 Ut li Jesús quixsukˈisi rib ut quirileb li ixk. Quixye reheb: ―Ex ixk aj Jerusalén, mexya̱bac chicuix la̱in. Chexya̱bak ban che̱rix la̱ex ut chirixeb ajcuiˈ le̱ ralal e̱cˈajol. 29 Ta̱cuulak xkˈehil nak eb li tenamit aˈin teˈxye, “Us xak reheb li ixk li incˈaˈ nequeˈqˈuiresin ut li incˈaˈ nequeˈtuˈresin.” 30 Ut teˈxye ajcuiˈ reheb li tzu̱l, “Tˈanekex chak saˈ kabe̱n ut choe̱muk taxak”, chaˈkeb. 31 Cui joˈcaˈin teˈxba̱nu cuiqˈuin la̱in li chanchanin jun to̱n chi cheˈ rax rax ru, ¿cˈaˈru incˈaˈ teˈxba̱nu e̱re la̱ex li chanchanex chaki cheˈ? chan li Jesús. 32 Queˈxcˈam ajcuiˈ rochben li Jesús cuibeb li cui̱nk li cuanqueb xma̱c re teˈcamsi̱k rochben li Jesús. 33 Ut queˈcuulac saˈ li naˈajej Gólgota xcˈabaˈ. Chi jalbil ru naraj naxye: Xnaˈaj Xbakel Xjolom Camenak. Ut aran queˈxqˈue chiru cruz li Jesús. Ut queˈxqˈue ajcuiˈ chiru cruz li cuib chi cui̱nk li cuanqueb xma̱c. Jun li cruz queˈxqˈue saˈ xnim ukˈ li Jesús ut li jun chic queˈxqˈue saˈ xtzˈe. 34 Ut li Jesús quitijoc ut quixye: ―At inYucuaˈ, cuy taxak xma̱queb li tenamit aˈin xban nak incˈaˈ nequeˈxnau cˈaˈru yo̱queb chixba̱nunquil, chan. Ut eb li soldado queˈbu̱lic chirix li rakˈ re rilbal ani na ta̱e̱chani̱nk re. 35 Eb li tenamit xakxo̱queb aran chi iloc. Ut eb li nequeˈtaklan saˈ xbe̱neb li tenamit yo̱queb chixhobbal li Jesús ut queˈxye: ―Jalan chic quixcoleb. Cui ya̱l nak aˈan li Cristo, li sicˈbil ru xban li Dios, chixcolak rib xjunes, chanqueb. 36 Ut eb li soldado yo̱queb ajcuiˈ chixhobbal. Queˈjiloc chixcˈatk ut queˈxyechiˈi vinagre re. 37 Ut queˈxye re: ―Cui ya̱l nak la̱at lix reyeb laj judío, col a̱cuib a̱junes, chanqueb. 38 Chiru li cruz queˈxqˈue jun retalil tzˈi̱banbil saˈ eb li a̱tinoba̱l griego, hebreo, ut latín, li naxye chi joˈcaˈin:
Aˈan aˈin lix reyeb laj judío.
39 Jun reheb laj ma̱c li queˈqˈueheˈ chiru cruz rochben, quixhob ajcuiˈ li Jesús ut quixye: ―Cui la̱at li Cristo, col a̱cuib la̱at, ut choa̱col ajcuiˈ la̱o, chan re.
40 Abanan li jun chic quichakˈoc ut quixkˈus ut quixye re: ―Chi moco la̱at nacaxucua ru li Dios, usta juntakˈe̱t li raylal li yo̱co chixcˈulbal kochben aˈan. 41 Relic chi ya̱l nak la̱o kacˈulub xcˈulbal li raylal aˈin xban nak la̱o cuan kama̱c. Abanan li cui̱nk aˈin ma̱cˈaˈ junak ma̱c xba̱nu, chan re. 42 Ut li cui̱nk aˈan quixye ajcuiˈ re li Jesús: ―At Ka̱cuaˈ, chinjulticokˈ taxak a̱cue nak tat‑oc saˈ la̱ nimajcual cuanquilal, chan. 43 Ut li Jesús quixye re: ―Relic chi ya̱l tinye a̱cue nak ho̱n ajcuiˈ cua̱nkat cuiqˈuin saˈ li paraíso, chan re.
Lix camic li Jesús
44 Tuktu cuaˈleb quikˈojyi̱noˈ saˈ chixjunil li ruchichˈochˈ ut toj saˈ oxib o̱r re ecuu quicutanoˈ cuiˈchic. 45 Nak quikˈojyi̱noˈ ru li sakˈe, lix tˈicrul li templo quikˈicheˈ saˈ xyi. 46 Quia̱tinac li Jesús chi cau xya̱b xcux ut quixye: ―At inYucuaˈ, saˈ a̱cuukˈ tinkˈaxtesi lin musikˈ, chan. Nak quixye aˈan, qui‑el xchˈo̱l. 47 Li capitán aj Roma quixqˈue retal li quicˈulman. Quixlokˈoni li Dios ut quixye: ―Relic chi ya̱l nak li cui̱nk aˈin ti̱c xchˈo̱l, chan. 48 Chixjunileb li qˈuila tenamit li cuanqueb aran chi iloc, queˈxqˈue retal li cˈaˈru quicˈulman. Queˈsukˈi saˈ rochocheb ut yo̱queb chixtenbal li re xchˈo̱l chi rukˈeb nak yo̱queb chi xic xban xrahil xchˈo̱leb. 49 Ut chixjunileb li nequeˈnaˈoc ru li Jesús, joˈ eb ajcuiˈ li ixk li queˈta̱ken chak re toj Galilea xakxo̱queb chak chi najt ut yo̱queb chirilbal chixjunil li cˈaˈak re ru aˈin.
Quimukeˈ li Jesús xban laj José aj Arimatea
50 Quicuan jun li cui̱nk aj José xcˈabaˈ. Arimatea xtenamit li cuan saˈ xcue̱nt Judea. Laj José, aˈan jun xcomoneb li nequeˈtaklan saˈ xbe̱neb laj judío. Ti̱c xchˈo̱l ut cha̱bil. 51 Incˈaˈ quixcˈul xchˈo̱l li cˈaˈru queˈxcˈu̱b ru xba̱nunquil re li Jesús, chi moco quixcˈul xchˈo̱l nak queˈxcamsi xban nak aˈan yo̱ chixyoˈoninquil lix nimajcual cuanquilal li Dios. 52 Co̱ riqˈuin laj Pilato ut quixtzˈa̱ma chiru nak tixqˈue re lix tzˈejcual li Jesús re tixmuk. 53 Joˈcan nak quixcubsi chak li camenak chiru cruz, quixlan saˈ li cha̱bil tˈicr lino ut quixqˈue saˈ jun mukleba̱l yi̱banbil saˈ jun sako̱nac. Toj ma̱ jun mukbil aran. 54 Chixjunil aˈin quicˈulman saˈ li cutan nak nequeˈxcauresi li cˈaˈru reheb re li hiloba̱l cutan xban nak ac cuulac re xcutanquil. 55 Eb li ixk, li queˈta̱ken chak re li Jesús toj Galilea, queˈxta̱ke laj José ut queˈril li mukleba̱l li quimukeˈ cuiˈ li camenak ut queˈril ajcuiˈ chanru nak quiqˈueheˈ saˈ li jul. 56 Queˈsukˈi saˈ rochocheb ut queˈxcauresi li sununquil ban re xbanbal li camenak, ut queˈhilan saˈ li hiloba̱l cutan joˈ naxye saˈ lix chakˈrabeb.
Li Jesús quicˈameˈ chiru laj Pilato re tixrak a̱tin saˈ xbe̱n
23 Ut chixjunileb li nequeˈtaklan saˈ xya̱nkeb laj judío queˈxcˈam li Jesús riqˈuin laj Pilato. 2 Queˈoc chixjitbal ut queˈxye: ―Xkaqˈue retal nak li cui̱nk aˈin yo̱ chixpoˈbal xchˈo̱leb li katenamit. Nocoxkˈus riqˈuin xqˈuebal li katoj re li acuabej. Ut naxye nak aˈan li Cristo laj Colonel li yechiˈinbil xban li Dios. Naxye nak aˈan rey, chanqueb. 3 Laj Pilato quixye re li Jesús: ―¿Ma la̱at lix reyeb laj judío? Li Jesús quichakˈoc ut quixye: ―Ya̱l li xaye nak la̱in, chan. 4 Ut laj Pilato quixye reheb li xbe̱nil aj tij ut eb li qˈuila tenamit: ―Li cui̱nk aˈin ma̱ jun xma̱c nintau, chan. 5 Abanan eb aˈan yalyo̱queb xkˈe chixyebal: ―Naxpoˈ xchˈo̱leb li katenamit. Yo̱ chixcˈutbal lix tijleb chiruheb saˈ chixjunil Judea. Quixtiquib chak Galilea ut xcˈulun toj arin, chanqueb.
Li Jesús quicˈameˈ chiru laj Herodes re nak tixrak a̱tin saˈ xbe̱n
6 Nak laj Pilato quirabi nak queˈxpatzˈ Galilea, quixpatzˈ reheb: ―¿Ma Galilea xtenamit li cui̱nk aˈin? chan reheb. 7 ―Aj Galilea, chanqueb re. Nak laj Pilato quixnau nak li Jesús quichal chak saˈ li naˈajej li cuan rubel xtakl laj Herodes, quixtakla riqˈuin laj Herodes xban nak saˈ eb li cutan aˈan laj Herodes cuan aran Jerusalén. 8 Cˈajoˈ nak quisahoˈ xchˈo̱l laj Herodes nak quiril ru li Jesús xban nak ac junxil quiraj raj rilbal ru. Quirabi resil li cˈaˈru yo̱ chixba̱nunquil li Jesús ut quiraj rilbal nak tixba̱nu junak milagro chiru. 9 Nabal li cˈaˈak re ru quilajxpatzˈ re ut li Jesús chi ti̱c incˈaˈ quichakˈoc. 10 Cuanqueb aran eb li xbe̱nil aj tij ut eb laj tzˈi̱b. Cˈajoˈ lix joskˈileb nak yo̱queb chixjitbal. 11 Laj Herodes ut eb li soldado queˈxtzˈekta̱na ut queˈxhob. Queˈretzˈu ut queˈxqˈue li cha̱bil tˈicr chirix joˈ nequeˈrocsi li rey. Ut laj Herodes quixtakla cuiˈchic riqˈuin laj Pilato. 12 Junxil xicˈ queˈril ribeb laj Herodes ut laj Pilato. Abanan saˈ eb li cutan aˈan queˈxcˈam cuiˈchic rib saˈ usilal.
Laj Pilato quixye nak ma̱cˈaˈ xma̱c li Jesús abanan quiteneba̱c ca̱mc saˈ xbe̱n
13 Ut laj Pilato quixchˈutubeb li xbe̱nil laj tij, ut eb li nequeˈtaklan saˈ li tenamit joˈqueb ajcuiˈ chixjunileb li tenamit. 14 Quixye reheb: ―La̱ex xecˈam chak li cui̱nk aˈin cuiqˈuin ut xeye nak naxpoˈ xchˈo̱leb li tenamit. La̱in xinpatzˈi re che̱ru ut incˈaˈ xintau junak xma̱c joˈ yo̱quex chixyebal la̱ex. 15 Chi moco laj Herodes xtau junak xma̱c. Joˈcan nak xtakla cuiˈchic chak arin cuiqˈuin. Anakcuan la̱in ninnau nak ma̱ jun ma̱c xba̱nu xcˈulub cuiˈ ca̱mc. 16 Tintakla xqˈuebal xlob, tojoˈnak tincuachˈab, chan laj Pilato. 17 Saˈ li ninkˈe aˈan cˈaynakeb nak na‑achˈaba̱c junak li pre̱x. 18 Ut chixjunileb li tenamit queˈxye chi junajeb xya̱b xcuxeb: ―¡Camsi aˈan, ut achˈab laj Barrabás! chanqueb. 19 Laj Barrabás cuan saˈ tzˈalam xban li camsi̱nc quixba̱nu nak yo̱queb chi pletic li tenamit chirix li acuabej. 20 Laj Pilato quiraj raj rachˈabanquil li Jesús ut quixpatzˈ cuiˈchic reheb ma ta̱ru̱k ta̱rachˈab li Jesús. 21 Abanan eb li tenamit queˈxjap reheb chixyebal: ―¡Qˈue chiru cruz! ¡Qˈue chiru cruz! chanqueb. 22 Ut laj Pilato quia̱tinac cuiˈchic rox sut riqˈuineb ut quixye: ―¿Cˈaˈru tzˈakal xma̱c e̱re? Ma̱ jun xma̱c nintau la̱in re nak tintakla chi camsi̱c. La̱in tintakla xsacˈbal ut tincuachˈab, chan reheb. 23 Abanan eb aˈan kˈaxal cau cuiˈchic queˈxjap re chixyebal: ―¡Qˈue chiru cruz!― Japjo̱queb re li tenamit joˈ eb ajcuiˈ laj tij toj retal quixba̱nu laj Pilato li cˈaˈru queˈraj. 24 Ut laj Pilato quixteneb ca̱mc saˈ xbe̱n li Jesús joˈ queˈraj li tenamit. 25 Ut quirachˈab laj Barrabás li quiqˈueheˈ saˈ tzˈalam xban li pletic ut camsi̱nc quixba̱nu chirix jun li acuabej. Ut quixkˈaxtesi li Jesús saˈ rukˈeb re teˈxba̱nu li cˈaˈru teˈraj riqˈuin.
Li Jesús quiqˈueheˈ chiru cruz
26 Eb li tenamit queˈxcˈam li Jesús ut nak yo̱queb chi xic queˈxcˈul jun li cui̱nk aj Simón xcˈabaˈ yo̱ chi cha̱lc saˈ cˈaleba̱l. Cirene lix tenamit. Ut queˈxmin ru chixpakonquil li cruz re xtenkˈanquil li Jesús. 27 Nabaleb li tenamit yo̱queb chi ta̱ke̱nc re. Ut cuanqueb ajcuiˈ ixk kˈaxal ra saˈ xchˈo̱leb. Yo̱queb chi ya̱bac xban li cˈaˈru yo̱ chixcˈulbal li Jesús. 28 Ut li Jesús quixsukˈisi rib ut quirileb li ixk. Quixye reheb: ―Ex ixk aj Jerusalén, mexya̱bac chicuix la̱in. Chexya̱bak ban che̱rix la̱ex ut chirixeb ajcuiˈ le̱ ralal e̱cˈajol. 29 Ta̱cuulak xkˈehil nak eb li tenamit aˈin teˈxye, “Us xak reheb li ixk li incˈaˈ nequeˈqˈuiresin ut li incˈaˈ nequeˈtuˈresin.” 30 Ut teˈxye ajcuiˈ reheb li tzu̱l, “Tˈanekex chak saˈ kabe̱n ut choe̱muk taxak”, chaˈkeb. 31 Cui joˈcaˈin teˈxba̱nu cuiqˈuin la̱in li chanchanin jun to̱n chi cheˈ rax rax ru, ¿cˈaˈru incˈaˈ teˈxba̱nu e̱re la̱ex li chanchanex chaki cheˈ? chan li Jesús. 32 Queˈxcˈam ajcuiˈ rochben li Jesús cuibeb li cui̱nk li cuanqueb xma̱c re teˈcamsi̱k rochben li Jesús. 33 Ut queˈcuulac saˈ li naˈajej Gólgota xcˈabaˈ. Chi jalbil ru naraj naxye: Xnaˈaj Xbakel Xjolom Camenak. Ut aran queˈxqˈue chiru cruz li Jesús. Ut queˈxqˈue ajcuiˈ chiru cruz li cuib chi cui̱nk li cuanqueb xma̱c. Jun li cruz queˈxqˈue saˈ xnim ukˈ li Jesús ut li jun chic queˈxqˈue saˈ xtzˈe. 34 Ut li Jesús quitijoc ut quixye: ―At inYucuaˈ, cuy taxak xma̱queb li tenamit aˈin xban nak incˈaˈ nequeˈxnau cˈaˈru yo̱queb chixba̱nunquil, chan. Ut eb li soldado queˈbu̱lic chirix li rakˈ re rilbal ani na ta̱e̱chani̱nk re. 35 Eb li tenamit xakxo̱queb aran chi iloc. Ut eb li nequeˈtaklan saˈ xbe̱neb li tenamit yo̱queb chixhobbal li Jesús ut queˈxye: ―Jalan chic quixcoleb. Cui ya̱l nak aˈan li Cristo, li sicˈbil ru xban li Dios, chixcolak rib xjunes, chanqueb. 36 Ut eb li soldado yo̱queb ajcuiˈ chixhobbal. Queˈjiloc chixcˈatk ut queˈxyechiˈi vinagre re. 37 Ut queˈxye re: ―Cui ya̱l nak la̱at lix reyeb laj judío, col a̱cuib a̱junes, chanqueb. 38 Chiru li cruz queˈxqˈue jun retalil tzˈi̱banbil saˈ eb li a̱tinoba̱l griego, hebreo, ut latín, li naxye chi joˈcaˈin:
Aˈan aˈin lix reyeb laj judío.
39 Jun reheb laj ma̱c li queˈqˈueheˈ chiru cruz rochben, quixhob ajcuiˈ li Jesús ut quixye: ―Cui la̱at li Cristo, col a̱cuib la̱at, ut choa̱col ajcuiˈ la̱o, chan re.
40 Abanan li jun chic quichakˈoc ut quixkˈus ut quixye re: ―Chi moco la̱at nacaxucua ru li Dios, usta juntakˈe̱t li raylal li yo̱co chixcˈulbal kochben aˈan. 41 Relic chi ya̱l nak la̱o kacˈulub xcˈulbal li raylal aˈin xban nak la̱o cuan kama̱c. Abanan li cui̱nk aˈin ma̱cˈaˈ junak ma̱c xba̱nu, chan re. 42 Ut li cui̱nk aˈan quixye ajcuiˈ re li Jesús: ―At Ka̱cuaˈ, chinjulticokˈ taxak a̱cue nak tat‑oc saˈ la̱ nimajcual cuanquilal, chan. 43 Ut li Jesús quixye re: ―Relic chi ya̱l tinye a̱cue nak ho̱n ajcuiˈ cua̱nkat cuiqˈuin saˈ li paraíso, chan re.
Lix camic li Jesús
44 Tuktu cuaˈleb quikˈojyi̱noˈ saˈ chixjunil li ruchichˈochˈ ut toj saˈ oxib o̱r re ecuu quicutanoˈ cuiˈchic. 45 Nak quikˈojyi̱noˈ ru li sakˈe, lix tˈicrul li templo quikˈicheˈ saˈ xyi. 46 Quia̱tinac li Jesús chi cau xya̱b xcux ut quixye: ―At inYucuaˈ, saˈ a̱cuukˈ tinkˈaxtesi lin musikˈ, chan. Nak quixye aˈan, qui‑el xchˈo̱l. 47 Li capitán aj Roma quixqˈue retal li quicˈulman. Quixlokˈoni li Dios ut quixye: ―Relic chi ya̱l nak li cui̱nk aˈin ti̱c xchˈo̱l, chan. 48 Chixjunileb li qˈuila tenamit li cuanqueb aran chi iloc, queˈxqˈue retal li cˈaˈru quicˈulman. Queˈsukˈi saˈ rochocheb ut yo̱queb chixtenbal li re xchˈo̱l chi rukˈeb nak yo̱queb chi xic xban xrahil xchˈo̱leb. 49 Ut chixjunileb li nequeˈnaˈoc ru li Jesús, joˈ eb ajcuiˈ li ixk li queˈta̱ken chak re toj Galilea xakxo̱queb chak chi najt ut yo̱queb chirilbal chixjunil li cˈaˈak re ru aˈin.
Copyright © 2000 by Wycliffe Bible Translators International