M’Cheyne Bible Reading Plan

Ang mga Opisyal ni Solomon

4 Naghari si Solomon sa bug-os nga Israel. ² Kag amo ini ang iya mataas nga mga opisyal:

Ang pangulo nga pari amo si Azaria nga kaliwat ni Zadok.

³ Ang mga sekretaryo sang hari amo si Elihoref kag si Ahia nga mga anak ni Shisha.

Ang nagadumala sang mga kasulatan sang ginharian amo si Jehoshafat nga anak ni Ahilud.

⁴ Ang kumander sang mga soldado amo si Benaya nga anak ni Jehoyada.

Ang mga pari amo si Zadok kag si Abiatar.

⁵ Ang pangulo sang mga gobernador sa mga distrito sang Israel amo si Azaria nga anak ni Natan.

Ang personal nga manuglaygay sang hari amo si Zabud nga pari, nga anak man ni Natan.

⁶ Ang manugdumala sang palasyo amo si Ahishar.

Kag ang nagadumala sa mga ulipon nga ginapilit sa pag-obra amo si Adoniram nga anak ni Abda.

⁷ May ara man si Solomon sang dose ka gobernador sa mga distrito sang bug-os nga Israel. Sila ang nagahatag sang pagkaon sang hari kag sang iya panimalay. Kada isa sa ila nagahatag sang pagkaon sa isa ka bulan kada tuig. ⁸ Amo ini ang ila mga ngalan:

Si Ben Hur, nga nagadumala sa kabukiran sang Efraim.

⁹ Si Ben Deker, nga nagadumala sa Makaz, Shaalbim, Bet Shemesh, kag sa Elon Bet Hanan.

¹⁰ Si Ben Hesed, nga nagadumala sa Arubot, lakip na diri ang Soco kag ang bug-os nga duta sang Hefer.

¹¹ Si Ben Abinadab, nga nagadumala sa Nafot Dor. (Bana siya ni Tafat nga anak ni Solomon.)

¹² Si Baana nga anak ni Ahilud, nga nagadumala sa Taanac, Megido, sa bug-os nga Bet Shean malapit sa Zaretan sa ubos sang Jezreel, kag sa mga lugar nga halin sa Bet Shean pakadto sa Abel Mehola kag sa tabok sang Jokmeam.

¹³ Si Ben Geber, nga nagadumala sa Ramot Gilead, lakip na diri ang mga banwa ni Jair nga anak ni Manase, kag sa mga distrito sang Argob sa Bashan, lakip na ang iya sini 60 ka dalagko nga mga banwa nga napalibutan sang mga pader, nga ang mga trangka sang mga puwertahan sini saway.

¹⁴ Si Ahinadab nga anak ni Iddo, nga nagadumala sa Mahanaim.

¹⁵ Si Ahimaaz, nga nagadumala sa Naftali. (Bana siya ni Basemat nga anak ni Solomon.)

¹⁶ Si Baana nga anak ni Hushai, nga nagadumala sa Asher kag sa Alot.

¹⁷ Si Jehoshafat nga anak ni Parua, nga nagadumala sa Isacar.

¹⁸ Si Shimei nga anak ni Ela, nga nagadumala sa Benjamin.

¹⁹ Si Geber nga anak ni Uri, nga nagadumala sa Gilead, nga sakop sadto ni Sihon nga hari sang mga Amornon kag ni Og nga hari sang Bashan. Si Geber lang ang gobernador sa sining bug-os nga distrito.^[a]

Ang Kabuganaan kag ang Kaalam ni Solomon

²⁰ Ang kadamuon sang katawhan sang Juda kag Israel daw pareho sa balas sa baybayon nga indi maisip. Bugana ang ila pagkaon kag ilimnon, kag malipayon sila. ²¹ Si Solomon ang nagadumala sa tanan nga ginharian halin sa Suba sang Eufrates pakadto sa duta sang mga Filistinhon hasta sa dulunan sang Egipto. Ini nga mga ginharian nagabayad sang ila buhis kay Solomon kag nagapasakop sa iya samtang buhi siya.

²² Ang kalan-on nga kinahanglanon ni Solomon sa iya palasyo kada adlaw amo ini: 100 ka sako nga maayo nga klase nga harina, 200 ka sako nga ordinaryo nga harina, ²³ 10 ka baka nga ginpatambok sa toril, 20 ka baka nga ginbuy-an lang sa palahalban, 100 ka karnero ukon kanding, wala labot sang nagkalain-lain nga klase sang mga usa, kag maayo nga klase sang mga pispis kag mga manok.

²⁴ Sakop ni Solomon ang bug-os nga duta sa nakatundan sang Suba sang Eufrates, halin sa Tifsa hasta sa Gaza. Kag maayo ang iya relasyon sa tanan nga nasyon sa iya palibot. ²⁵ Gani samtang nagakabuhi si Solomon, may kalinong sa Juda kag sa Israel halin sa Dan hasta sa Beersheba. Ang kada tawo nagapungko sa idalom sang iya tanom nga ubas kag kahoy nga higera nga may kalinong.

²⁶ May 40,000^[b] ka kuwadra si Solomon para sa iya mga kabayo nga pangkarwahe, kag may 12,000 siya ka manugkabayo.^{[c] 27} Ang mga gobernador sa mga distrito amo ang nagahatag sang kunsomo ni Haring Solomon kag sang tanan nga ara sa palasyo. Ang kada isa sa ila may turno sa paghatag kada bulan. Ginasiguro gid nila nga mahatag nila ang mga kinahanglanon ni Solomon. ²⁸ Nagahatag man sila sang barley kag kumpay para sa mga kabayo nga pangkarwahe kag sa iban pa nga mga kabayo. Ginadala nila ini sa lugar nga dapat sini dal-an sa tion sang ila turno.

²⁹ Ginhatagan sang Dios si Solomon sang pinasahi nga kaalam kag pag-intiendi, kag ihibalo nga indi matungkad. ³⁰ Ang iya kaalam labaw pa sa kaalam sang tanan nga maalamon sa sidlangan kag sa Egipto. ³¹ Siya ang pinakamaalam sa tanan. Mas maalam pa siya sang sa kay Etan nga Ezranhon, kag sa mga anak ni Mahol nga sila ni Heman, Calcol, kag Darda. Kag nangin bantog siya sa palibot nga mga nasyon. ³² Naghimo siya sang 3,000 ka hulubaton kag 1,005 ka kanta. ³³ Makasugid siya parte sa tanan nga klase sang mga tanom, halin sa dalagko nga mga kahoy hasta sa magagmay nga mga tanom.^[d] Makasugid man siya parte sa tanan nga klase sang sapat: ang nagalakat, ang nagakamang, ang nagalupad, kag ang nagalangoy. ³⁴ Nabatian sang tanan nga hari sa kalibutan ang kaalam ni Solomon, gani nagpadala sila sang mga tawo sa pagpamati sa iya kaalam.

Nagpreparar si Solomon sa Pagpatindog sang Templo^(A)

5 Dugay na nga mag-amigohay si Haring Hiram sang Tyre kag si Haring David. Gani sang mabalitaan ni Hiram nga ginbuslan ni Solomon ang iya amay nga si David bilang hari, nagpadala siya sang mga opisyal kay Solomon. ² Dayon nagpadala si Solomon sang mensahi kay Hiram:

³ “Nahibaluan mo nga wala nakapatindog ang akon amay nga si David sang templo para sa kadungganan sang Ginoo nga iya Dios, tungod kay permi lang siya nagapakig-away sa iya mga kaaway nga mga nasyon sa palibot. Indi siya makapatindog hasta nga mapapierdi sang Ginoo sa iya ang tanan niya nga kaaway. ⁴ Pero karon ginhatagan ako sang Ginoo nga akon Dios sang kalinong sa palibot; wala na ako sing mga kaaway kag wala na man sing katalagman. ⁵ Gani nagahunahuna ako nga magpatindog na sang templo para sa kadungganan sang Ginoo nga akon Dios, suno sa ginsiling sang Ginoo sa akon amay nga si David. Amo ini ang iya ginsiling kay David: ‘Ang imo anak nga akon pabuslon sa imo bilang hari amo ang magapatindog sang templo para sa akon.’

⁶ “Gani magsugo ka sang imo mga tinawo sa pagpang-utod sang mga kahoy nga sedro sa Lebanon para sa akon. Pabuligon ko sa ila ang akon mga tinawo, kag suhulan ko ang imo mga tinawo suno sa gusto mo. Kay nahibaluan mo man nga wala gid diri sa amon sang maayo magpang-utod sang mga kahoy nga pareho sang imo mga tinawo nga taga-Sidon.”

⁷ Nalipay gid si Hiram sang mabaton niya ang mensahi ni Solomon. Nagsiling siya, “Dalayawon ang Ginoo sa sini nga adlaw, tungod kay ginhatagan niya si David sang maalam nga anak sa pagdumala sang gamhanan nga nasyon!” ⁸ Dayon nagpadala si Hiram sang mensahi kay Solomon nga nagasiling,

“Nabaton ko ang imo ginpadala nga mensahi, kag ihatag ko sa imo ang kinahanglanon nga mga kahoy nga sedro kag sipres.^{[e] 9} Hakuton ini sang akon mga tinawo halin sa Lebanon hasta sa dagat, kag ila ini pangtabiron nga daw sa balsa kag palutawon pakadto sa lugar nga imo gusto. Kag didto bungkagon ini sang akon mga tinawo kag kamo na ang bahala nga magkuha sini. Bilang bayad, hatagan mo ako sang pagkaon para sa akon mga tinawo sa palasyo.”

¹⁰ Gani ginpadal-an ni Hiram si Solomon sang tanan nga kahoy nga sedro kag sipres nga iya ginakinahanglan. ¹¹ Kag ginpadal-an man ni Solomon si Hiram sang 60,000 ka sako nga trigo kag 110,000 ka galon nga lana sang olibo kada tuig. ¹² Ginhatagan sang Ginoo si Solomon sang kaalam suno sa iya ginpromisa. Maayo ang relasyon ni Solomon kag ni Hiram, kag naghimo sila sang kasugtanan nga indi gid sila mag-inaway.

¹³ Karon, ginpilit ni Haring Solomon sa pagpaobra ang 30,000 ka tawo halin sa bug-os nga Israel. ¹⁴ Ginpadala niya ang tag-10,000 sa ila sa Lebanon kada bulan. Gani ang kada grupo isa ka bulan sa Lebanon kag duha ka bulan sa ila lugar. Si Adoniram amo ang pangulo sang sini nga mga trabahador. ¹⁵ May 70,000 ka tawo si Solomon nga manughakot sang mga materyales kag 80,000 ka tawo nga manugbasbas sang mga bato sa bukid. ¹⁶ May ara man siya nga 3,300 ka porman nga nagadumala sa trabaho kag sa mga trabahador. ¹⁷ Kag sa iya mando, nagbasbas sila sang dalagko kag maayo nga klase sang mga bato para sa pundasyon sang templo. ¹⁸ Gani ginpreparar sang mga tinawo ni Solomon kag ni Hiram kaupod sang mga pumuluyo sang Gebal^[f] ang mga bato kag mga kahoy para sa pagpatindog sang templo.

Patay Kamo Sang Una, Pero Buhi na Karon

2 Patay kamo sang una sa panulok sang Dios tungod sa inyo mga paglapas kag mga sala. ² Ginsunod ninyo ang malaot nga pagginawi sang mga tawo sang kalibutan. Sang una, sakop kamo ni Satanas nga amo ang hari sang mga espiritu nga nagagahom diri sa kalibutan. Kag siya man ang espiritu nga nagagahom sa mga tawo nga wala nagatuman sa Dios. ³ Sang una, pareho man kita sa ila; nagkabuhi kita suno gid lang sa gusto sang aton tawhanon nga kinaugali. Ang handom sang aton hunahuna kag sang aton lawas amo lang ang aton ginsunod. Kag sa sadto nga kahimtangan naton, kaupod man kuntani kita sa ila tanan nga dapat silutan.

⁴ Pero maluluy-on gid ang Dios, kag dako ang iya paghigugma sa aton. ⁵ Bisan patay kita sa iya panulok tungod sang aton mga sala, ginbuhi niya kita upod kay Cristo. (Gani paagi lang sa bugay sang Dios naluwas kita.) ⁶ Kag tungod sang aton paghiusa kay Cristo Jesus ginbanhaw niya kita upod kay Cristo agod maghari kita upod sa iya sa langitnon nga ginharian. ⁷ Ginhimo niya ini agod mapakita niya sa tanan, sa palaabuton nga mga inadlaw, ang iya indi matupungan nga bugay kag kaayo sa aton nga iya ginhatag paagi kay Cristo Jesus. ^8-9 Kay tungod sa bugay sang Dios naluwas kamo paagi sa inyo pagtuo kay Jesu-Cristo. Ini regalo sang Dios kag wala nabasi sa inyo maayo nga mga binuhatan, gani wala gid sing may makapabugal. ¹⁰ Ginhimo kita sang Dios; kag sa aton paghiusa kay Cristo Jesus ginhatagan niya kita sing bag-o nga kabuhi, agod maghimo kita sing maayo nga mga buhat, nga iya na nga daan gin-aman nga aton pagahimuon.

Nag-isa ang mga Judio kag mga Indi Judio tungod kay Cristo

¹¹ Dumduma ninyo ang inyo kahimtangan sang una. Natawo kamo nga indi mga Judio; kag ginasiling sang mga Judio nga wala kamo sang relasyon sa Dios tungod nga indi kamo pareho sa ila nga tinuli. (Pero ato nga pagtuli sa lawas lang.) ¹² Dumduma man ninyo nga sadto anay wala pa kamo makakilala kay Cristo. Wala kamo masakop sa nasyon sang Israel, kag wala kamo masakop sa mga kasugtanan sang Dios para sa iya mga katawhan nga ginbasi sa iya mga promisa. Nagkabuhi kamo sa sini nga kalibutan nga wala sing paglaom kag wala sing Dios. ¹³ Pero subong, tungod nga kamo ara na kay Cristo Jesus, kamo nga sadto anay malayo sa Dios, malapit na subong paagi sa dugo ni Cristo. ¹⁴ Kag paagi sa iya kamatayon, gin-guba niya ang pader nga nagapaseparar kag nagapaaway sa mga Judio kag sa mga indi Judio. Gani siya amo ang nag-isa sa aton. Gin-isa niya ang mga Judio kag mga indi Judio. ¹⁵ Ang pader nga iya gin-guba amo ang Kasuguan sang mga Judio nga nagalakip sang mga sugo kag mga pagsulundan. Ginhimo niya ini agod maisa niya sa iya ang mga Judio kag mga indi Judio, kag agod mag-untat ang ila pag-ilinaway. ¹⁶ Gani karon, bilang isa na ka lawas ang mga Judio kag mga indi Judio paagi sa kamatayon ni Cristo sa krus, gindula na niya ang aton pagdinumtanay kag ginpabalik na niya kita sa Dios. ¹⁷ Nag-abot diri si Cristo kag ginwali niya ang Maayong Balita nga naghatag kalinong sa inyo nga mga indi Judio nga sang una malayo sa Dios, kag sa amon man nga mga Judio nga malapit sa Dios. ¹⁸ Paagi kay Cristo, kita tanan nga mga Judio kag mga indi Judio sarang na nga makapalapit sa Amay paagi sa isa ka Espiritu Santo.

¹⁹ Gani karon, kamo nga mga indi Judio, indi na kamo taga-iban nga lugar ukon mga estranghero, kundi mga kasimanwa na sang mga katawhan sang Dios kag mga miyembro sang pamilya sang Dios. ²⁰ Kita nga mga tumuluo pareho sa balay nga ginpatindog. Ang iya pundasyon nga bato amo si Cristo kag ang iya mga haligi amo ang mga apostoles kag mga propeta. ²¹ Paagi kay Cristo ang tanan nga parte sang balay nagaalangot agod mangin balaan nga templo para sa Ginoo. ²² Kag tungod nga kamo ara kay Cristo, kamo nalakip man sa sining ginahimo nga balay nga ginaestaran sang Dios paagi sa iya Espiritu.

Ang Mensahi Batok sa Edom

35 Nagsiling ang Ginoo sa akon, ² “Tawo, mag-atubang ka sa Bukid sang Seir,^[a] kag magwali kontra sa iya mga pumuluyo. ³ Silinga sila nga ako, ang Ginoong Dios, nagasiling: Kontra ko kamo, mga taga-Bukid sang Seir. Silutan ko kamo kag mangin mamingaw ang inyo lugar. ⁴ Maguba ang inyo mga banwa kag mangin mamingaw ini. Dayon mahibaluan ninyo nga ako amo ang Ginoo. ⁵ Dugay na ang inyo dumot sa mga taga-Israel, kag ginpabay-an lang ninyo sila nga salakayon sang tion sang ila kalisod, ang tion nga ginsilutan na sila tungod sa ila mga sala. ⁶ Gani, ako, ang Ginoong Dios nga buhi, nagasumpa nga ipapatay ko gid kamo bisan diin man kamo magkadto. Huo, lagson gid kamo sang mga manugpatay, kay wala kamo nalainan sang pagpamatay. ⁷ Himuon ko nga mamingaw ang Bukid sang Seir, kag pamatyon ko ang tanan nga nagapakadto-pakari didto. ⁸ Ang mga magakalamatay sa inyo sa inaway magalalapta sa inyo mga bukid, mga patag, kag mga ililigan sang tubig. ⁹ Himuon ko ang inyo lugar nga mamingaw hasta san-o. Wala na sing may mag-estar sa inyo mga banwa. Dayon mahibaluan ninyo nga ako amo ang Ginoo.

¹⁰ “Nagasiling kamo nga ang Juda kag Israel mangin inyo, kag panag-iyahan ninyo ini bisan ako, ang Ginoo, kaupod nila. ¹¹ Gani ako, ang Ginoong Dios nga buhi, nagasumpa nga balusan ko kamo sa inyo kaakig, kahisa, kag kaugot nga ginpakita ninyo sa akon katawhan. Dayon mahibaluan nila nga ako amo ang Ginoo samtang ginasilutan ko kamo. ¹² Sa sina nga paagi, mahibaluan man ninyo nga ako, ang Ginoo, nakabati sang tanan ninyo nga pagpakamalaot sa mga bukid sang Israel. Kay nagsiling kamo, ‘Nalaglag ini kag gintugutan kita nga agawon ini.’ ¹³ Nagpahambog man kamo kag bisan ano na lang ang inyo ginahambal kontra sa akon, kag nabatian ko man ini.

¹⁴ “Gani ako, ang Ginoong Dios, nagasiling nga magakalipay ang bug-os nga kalibutan kon himuon ko na nga mamingaw ang inyo lugar, ¹⁵ tungod kay nalipay kamo sang nangin mamingaw ang duta nga ginpanubli sang katawhan sang Israel. Gani amo man sina ang matabo sa inyo; mangin mamingaw ang Bukid sang Seir kag ang bug-os nga Edom. Dayon mahibaluan ninyo nga ako amo ang Ginoo.”

Pangamuyo para sa Kaayuhan sang Nasyon