Read the Gospels in 40 Days
Tek xetak ri setenta achiˈaˈ chutzijoxic ri ruchˈabel ri Dios
10 Y tek banatajnek chic cˈa ronojel riˈ, ri Ajaf Jesús xeruchaˈ cˈa nicˈaj chic achiˈaˈ riche (rixin) chi yesamej riqˈui; y can ye setenta cˈa achiˈaˈ ri xeruchaˈ, riche (rixin) chi xerutek el chi ye cacaˈ. Xerutek ri pa tak tinamit y pa tak nicˈaj chic lugar ri acuchi (achique) cˈo chi xtapon wi Riyaˈ. 2 Y ri Jesús xubij cˈa chique ri achiˈaˈ ri xeruchaˈ: Can kitzij wi chi ri samaj riche (rixin) chi nitzijox ri ruchˈabel ri Dios, sibilaj nim; yecˈa ri yetzijon ri chˈabel riˈ xa ma ye qˈuiy ta oc. Rumariˈ can ticˈutuj cˈa chare ri Rajaf ri samaj, chi querutakaˈ pe qˈuiy samajelaˈ chiquicojol ri winek ri rajawaxic chi niquicˈaxaj ri ruchˈabel. 3 Y wacami quixbiyin cˈa. Y riyix iwetaman chi xa yix achiˈel tak carneˈl ri yixbeka chiquicojol ri winek ri ye achiˈel utiwaˈ (coyotes). 4 Y man cˈa ticˈuaj ta yabel irajil, ni man cˈa ticˈuaj ta yaˈl, y man cˈa ticˈuaj ta chukaˈ jun chic cˈulaj ixajab. Ni ma quixpaˈeˈ ta pa tak bey riche (rixin) chi yeˈiyalaˈ ca rutzil tak quiwech ri winek. Xa jic (choj) quixbiyin cˈa acuchi (achique) cˈo chi yixapon wi. 5 Y tek yixapon cˈa pa jun jay, ri nabey cˈo chi niben, ya ri yeˈiyalaˈ rutzil quiwech ri winek. Y nibij cˈa chique: Ya ta cˈa ri uxlanibel cˈuˈx riche (rixin) ri Dios ri xticˈojeˈ iwuqˈui chupan re jay reˈ, quixchaˈ chique. 6 Y wi chiriˈ chupan ri jay riˈ, cˈo jun winek riqˈui quicoten xquixrucˈul, ri uxlanibel cˈuˈx riche (rixin) ri Dios xticˈojeˈ ca riqˈui. Yacˈa ri winek ri xa ma xquixrucˈul ta, ri uxlanibel cˈuˈx ma xticˈojeˈ ta ca riqˈui, xa xtitzolin pe iwuqˈui riyix. 7 Riyix can quixcˈojeˈ cˈa ka chupan ri jay ri yixapon wi ri jabel icˈulic niquiben, titijaˈ y tikumuˈ ri xtiquisipaj chiwe. Ruma ri samajel can rucˈamon wi chi nitoj ruma ri samaj ri nuben. Y man cˈa tijalalaˈ ta ri jay ri acuchi (achique) yixcˈojeˈ wi. Xa can acuchi (achique) yixapon wi nabey mul, chiriˈ quixcˈojeˈ wi ka. 8 Y queriˈ chukaˈ tibanaˈ tek yixapon xabachique tinamit y jabel icˈulic niban. Can titijaˈ cˈa ronojel ri nisipex chiwe. 9 Queˈicˈachojsaj cˈa chukaˈ ri yawaˈiˈ ri yecˈo chiriˈ, y tibij cˈa chique: Xa nakaj chic cˈa cˈo wi ri rajawaren ri Dios iwuqˈui. 10 Yacˈa tek yixapon pa jun tinamit ri xa ma utz ta icˈulic niban, quixel cˈa el ri pa tak bey riche (rixin) ri tinamit y tibij cˈa chique ri winek: 11 Ri pokolaj riche (rixin) re tinamit reˈ ri cˈo el chikaken, nikatotaj (nikaquiraj) ca chiwech, riche (rixin) chi queriˈ tiwetamaj chi ma utz ta ri xiben chi ma xojicˈul ta. Y tiwetamaj ca chukaˈ chi ri rajawaren ri Dios xa nakaj chic cˈo wi iwuqˈui, quixchaˈ chique. 12 Y ri Jesús xubij chukaˈ el chique: Tek xtapon ri kˈij tek ri Dios xtukˈet tzij, ri winek quiche (quixin) ri tinamit ri ma xtiquicˈul ta ri ruchˈabel ri Dios ri nibij riyix chique, más cˈa xtikˈax ruwiˈ ri rucˈayewal ri xtika pa quiwiˈ riyeˈ, que chuwech ri tinamit Sodoma.
Tek ri Jesús xubij chi juyiˈ oc quiwech ri tinamit ri ma xtitzolin ta pe quicˈuˈx
13 Rumariˈ juyiˈ oc iwech riyix ri yixcˈo pa tinamit Corazín, y juyiˈ oc chukaˈ iwech riyix ri yixcˈo pa tinamit Betsaida, ruma sibilaj qˈuiy milagros xeban chiwech y ma xinimaj ta ri ruchˈabel ri Dios. Ruma xa ta ya ri pa tinamit Tiro y pa tinamit Sidón ri xeban ta wi ri milagros riˈ, ri winek aj chiriˈ xtzolin yan ta pe quicˈuˈx riqˈui ri Dios, y quicusalon ta chic quitziak riche (rixin) bis, y quiyalon ta chic chaj chiquij, riche (rixin) chi queriˈ nikˈalajin chi yebison ruma sibilaj qˈuiy quimac ri ye quibanalon. 14 Yacˈa tek xtapon ri kˈij tek xtikˈat tzij pa ruwiˈ re ruwachˈulef, yix cˈa riyix ri yixcˈo pa Corazín y ri yixcˈo pa Betsaida ri más xtikˈax ruwiˈ ri rucˈayewal ri xtika pan iwiˈ, que chiquiwech ri aj Tiro y ri aj Sidón. 15 Y riyix ri yixcˈo pa tinamit Capernaum can nichˈob chi yixbe chilaˈ chicaj riqˈui ri Dios y xtinimirisex ikˈij. Pero xa ma que ta riˈ. Xa xtikasex ikˈij, ruma xa cˈa chupan ri lugar riche (rixin) ri tijoj pokonal xquixbeka wi.
16 Y achique cˈa winek ri xquixrucˈul jabel riche (rixin) chi nracˈaxaj ri ruchˈabel ri Dios, can yin cˈa chukaˈ riyin ri yirucˈul. Y achique cˈa chukaˈ ri xquixetzelan ruma ri ruchˈabel ri Dios, can yin cˈa chukaˈ riyin ri yiretzelaj. Y ri netzelan wuche (wixin) riyin, can ya chukaˈ ri Dios ri yin takayon pe ri nretzelaj, xchaˈ cˈa el ri Jesús chique ri setenta achiˈaˈ ri xeruchaˈ.
Tek xetzolin pe ri setenta achiˈaˈ ri xetak chutzijoxic ri ruchˈabel ri Dios
17 Y tek xetzolin cˈa pe ri setenta achiˈaˈ riˈ chare ri samaj ri bin el chique y xeˈoka riqˈui ri Jesús, sibilaj yequicot, y xquibij cˈa chare: Ajaf, ri itzel tak espíritu can xeniman chukaˈ chake tek pan abiˈ riyit xojchˈo wi chique.
18 Y ri Jesús xubij chique: Jaˈ (je), can kitzij wi ri nibij. Ruma riyin can xintzˈet chi ri Satanás xunaˈ yan chi xchˈacatej, ruma can achiˈel nuben ri kˈakˈ riche (rixin) ri coklajay chicaj, queriˈ xuben riyaˈ tek xtzak pe. 19 Riyin can nyaˈon kˈatbel tzij chiwe riche (rixin) chi yeˈipalbej cumatz y alacrán (kˈasnaˈj) y riche (rixin) chukaˈ chi yixchˈacon chrij ri ruchukˈaˈ ri itzel winek, y majun achique ta ri xticˈulwachij. 20 Yacˈa riyix ma quixquicot ta xaxu (xaxe wi) ruma chi ri itzel tak espíritu yixquinimaj. Más quixquicot pa tak iwánima ruma can tzˈibatal ri ibiˈ chilaˈ chicaj riqˈui ri Dios.
Ri Jesús ri Cˈajolaxel can nuyaˈ wi cˈa rukˈij ri Tataˈixel
21 Y can yacˈa hora riˈ, ri Jesús xquicot ránima ruma ri Lokˈolaj Espíritu. Y xubij: Nyaˈ akˈij Nataˈ Dios, riyit ri can yit Rajaf ri caj y re ruwachˈulef, ruma ma xakˈalajsaj ta ri lokˈolaj achˈabel chiquiwech ri winek ri can niquinaˈ chi sibilaj qˈuiy quinaˈoj y qˈuiy quetaman. Y xa chiquiwech ri winek ri ma qˈuiy ta quetaman ri xa ye achiˈel tak acˈalaˈ, xa chiquiwech riyeˈ xakˈalajsaj wi re lokˈolaj achˈabel reˈ. Can que wi cˈa riˈ Nataˈ Dios, ruma chi queriˈ ri araybel riyit, xchaˈ ri Jesús pa ruˈoración.
22 Y cˈacˈariˈ tek Riyaˈ xubij: Ri Nataˈ Dios can ronojel cosas rujachon pa nukˈaˈ. Y majun chic cˈa etamayon ta yin achique riyin, xaxu (xaxe) wi ri Nataˈ ri etamayon. Y majun chukaˈ etamayon ta achique riˈ ri Nataˈ, xaxu (xaxe) wi riyin ri Rucˈajol ri etamayon, y ri winek ri achoj chare xtinwajoˈ xtinkˈalajsaj wi riyin, xtretamaj achique cˈa riˈ ri Nataˈ.
23 Yacˈariˈ tek ri Jesús xerutzuˈ ri rudiscípulos y xaxu (xaxe wi) chique riyeˈ xubij wi: Jabel ruwaˈikˈij riyix, ruma re yixtajin chutzˈetic riqˈui ri runakˈ tak iwech. Y chukaˈ can jabel ruwaquikˈij ri nicˈaj chic winek ri yetzˈeto ronojel reˈ. 24 Y can nbij cˈa chiwe, chi ye qˈuiy chique ri profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios y ri reyes ri xecˈojeˈ ojer ca, sibilaj xcajoˈ chi xquitzˈet ta ri nitzˈet riyix wacami, y xa ma xquitzˈet ta el. Can sibilaj chukaˈ xcajoˈ chi xquicˈaxaj ta ri niwacˈaxaj riyix re wacami, y xa ma xquicˈaxaj ta el, xchaˈ ri Jesús.
Jun cˈambel tzij chrij jun utzilaj achi aj Samaria
25 Y cˈo cˈa jun achi ri nikˈaxan ri nubij ri ley chiquiwech ri winek ri xbeyacatej pe y xbechˈo riqˈui ri Jesús, y ruma chi nrajoˈ nutojtobej ri Jesús, xubij cˈa chare: Tijonel, ¿achique ri rajawaxic chi nben riyin riche (rixin) chi ntoc ta wuche (wixin) ri cˈaslen riche (rixin) xtibe kˈij xtibe sek? xchaˈ.
26 Ri Jesús xubij chare: ¿Achique cˈa ri nubij chupan ri ley ri xuyaˈ ri Dios chare ri Moisés? ¿Y achique nikˈax chawech riyit?
27 Y ri achi ri nikˈaxan ri nubij ri ley xubij chare ri Jesús: Ri ley nubij chi tawajoˈ ri Dios ri Awajaf. Tawajoˈ riqˈui ronojel awánima. Tawajoˈ chupan ronojel ri acˈaslen, riqˈui ronojel awuchukˈaˈ, y riqˈui chukaˈ ri anojibal. Y can achiˈel nawajoˈ ka awiˈ riyit, can queriˈ chukaˈ queˈawajoˈ ri awucˈ awachˈalal.
28 Y yacˈariˈ tek ri Jesús xubij chare ri achi ri nikˈaxan ri nubij ri ley: Can kitzij wi ri xabij. Wacami cˈa, wi xtaben ronojel reˈ, xtoc cˈa awuche (awixin) ri cˈaslen riche (rixin) xtibe kˈij xtibe sek, xchaˈ ri Jesús chare.
29 Yacˈa ri achi riˈ ri nikˈaxan ri nubij ri ley can xrajoˈ chi nitzˈetetej chi achiˈel xa majun rumac. Rumariˈ xucˈutuj cˈa chare ri Jesús: ¿Achique cˈa riˈ ri wucˈ wachˈalal ri rucˈamon chi yenwajoˈ ri achiˈel nwajoˈ ka wiˈ riyin? xchaˈ.
30 Y ri Jesús can yacˈariˈ xutzijoj jun cˈambel tzij chare ri achi ri nikˈaxan ri nubij ri ley: Cˈo cˈa jun achi ri elenak pe ri pa tinamit Jerusalem y xulan ka riche (rixin) chi nibe ka cˈa pa tinamit Jericó. Pero ri achi riˈ xebeˈel pe alekˈomaˈ chrij pa bey, y ri alekˈomaˈ riˈ ronojel xquelesaj el chare. Hasta ri rutziak ri rucusan ri achi xquelesaj el chrij. Y sibilaj xquisoc ca ruma sibilaj xquichˈey ca. Ri achi riˈ xpuneˈ cˈa ca ri chiriˈ pa bey y xa jubaˈ ma nicom. 31 Y cˈo cˈa jun sacerdote ri petenak chukaˈ chupan ri bey riˈ. Y tek ri sacerdote riˈ xutzˈet chi punul ri achi ri chiriˈ pa bey, xu (xe wi) xutzuˈ ca y xa choj xkˈax el. 32 Y queriˈ chukaˈ jun achi levita, ri yetoˈo quiche (quixin) ri sacerdotes ri pa rachoch ri Dios, petenak chukaˈ chupan ri bey riˈ. Y tek ri levita riˈ xapon chupan ri lugar riˈ, xutzˈet chukaˈ chi ri achi punul pa bey, y can achiˈel xuben ri sacerdote can queriˈ chukaˈ xuben riyaˈ. Xu (xe wi) xutzuˈ ca, y xa choj xkˈax el. 33 Pero cˈo cˈa jun achi aj Samaria ri petenak chukaˈ chupan ri bey riˈ, y cˈo cˈa chi nikˈax riqˈui ri achi punul ca pa bey, ri achi ri chˈayon ca cuma alekˈomaˈ. Y tek ri aj Samaria xutzˈet ri achi punul pa bey, sibilaj cˈa xujoyowaj ruwech ruma ri rucˈulwachin ca. 34 Rumariˈ ri aj Samaria riˈ xjel apo riqˈui ri achi punul pa bey, xutzˈet achique rubanon. Y xerakˈomalaˈ ruwech ri rusocotajic ri achi riqˈui aceite olivo y riqˈui vino, xerupislaˈ cˈa chukaˈ ri socotajic riqˈui tziek. Y cˈo ruquiej rucˈamom pe ri achi aj Samaria, chrij riˈ xuyaˈ wi el ri achi socotajnek y xucˈuaj cˈa pa jun posada. Y xuchajij cˈa ri jun akˈaˈ riˈ. 35 Pa rucaˈn kˈij tek ri aj Samaria nuchop yan chic el ri rubey, riyaˈ xrelesaj caˈiˈ puek ri nibix denario chare y xuyaˈ ca chare ri rajaf ri posada, y xubij chare: Tawilij y tawakˈomaj re jun achi reˈ. Y tek xquitzolin pe, xtintoj cˈa chawe ri nicˈaj chic ri xtasech chrij. 36 Rumacˈariˈ, chawech riyit, ¿achique cˈa chique ri ye oxiˈ achiˈaˈ ri can achiˈel nrajoˈ ka riˈ riyaˈ, can queriˈ chukaˈ xrajoˈ ri achi ri xka pa quikˈaˈ alekˈomaˈ? xchaˈ ri Jesús chare ri achi ri nikˈaxan ri nubij ri ley.
37 Y ri achi ri nikˈaxan ri nubij ri ley xubij: Ya ri achi ri xjoyowan ruwech, xchaˈ. Y ri Jesús xubij cˈa chare ri achi ri nikˈaxan ri nubij ri ley: Wacami cabiyin cˈa y tabanaˈ achiˈel xuben ri achi aj Samaria, xchaˈ chare.
Tek ri Jesús xapon chiquitzˈetic ri Marta y ri María
38 Y ri Jesús xuchop chic cˈa rubey y xapon pa jun aldea. Y chiriˈ chupan ri aldea riˈ cˈo cˈa jun ixok ri Marta rubiˈ, y riyaˈ xucˈul apo ri Jesús pa rachoch. 39 Ri ixok cˈa riˈ cˈo cˈa jun rachˈalal María rubiˈ. Y ri María riˈ xtzˈuyeˈ cˈa chraken ka ri Jesús, riche (rixin) chi queriˈ nracˈaxaj ri ruchˈabel ri Dios ri nutzijoj ri Jesús. 40 Yacˈa ri Marta xa ma que ta riˈ xuben. Riyaˈ xa chˈujernek cˈa chubanic ri rusamaj. Rumacˈariˈ ri Marta xapon riqˈui ri Jesús y xubij chare: Ajaf, ¿chak utz chawe chi ri María nuyon riyin yin ruyaˈon ca chuwech re samaj? Tabij cˈa jubaˈ chare chi quirutoˈ, xchaˈ.
41 Pero ri Ajaf Jesús xubij chare: Marta, Marta, riyit qˈuiy ri nachˈob, y sachnek acˈuˈx ruma qˈuiy ri cˈo chi naben. 42 Pero xaxu (xaxe wi) cˈa jun ri más rajawaxic y más utz, y yacˈariˈ ri xuchaˈ ri María. Y ri xuchaˈ riyaˈ, majun xtelesan ta chare.
Ri Jesús nucˈut rubanic ri oración
11 Y jun bey cˈa, ri Jesús cˈo pa jun lugar, y nuben cˈa orar. Y tek tanel chic ka, jun cˈa chique ri rudiscípulos xubij chare: Ajaf, kojatijoj riche (rixin) chi nikaben orar, achiˈel ri Juan ri Bautista xerutijoj ri rudiscípulos riche (rixin) chi niquiben orar. 2 Y can yacˈariˈ tek ri Jesús xubij chique ri rudiscípulos: Tek xtiben cˈa orar, tibanaˈ cˈa jun oración achiˈel reˈ: Katataˈ Dios yitcˈo chilaˈ chicaj, xtibanatej ta cˈa chi quinojel ta ri winek niquiyaˈ ta akˈij, y man ta xtiquixolkˈotij ri lokˈolaj abiˈ. Y xtipe yan ta cˈa ri awajawaren. Y can ya ta cˈa ri nawajoˈ riyit ri xtibanatej waweˈ chuwech re ruwachˈulef, achiˈel nibanatej chilaˈ chicaj awuqˈui riyit. 3 Y tayaˈ cˈa chukaˈ ri kaway ri nicˈatzin chake ronojel kˈij. 4 Y xtacuy ta cˈa ronojel ri kamac ri yekaben chawech, can achiˈel yekacuy ri winek ri cˈo pokon niquiben chake. Y man cˈa tayaˈ ta kˈij chi ri itzel nuben ta chake chi yojtzak pa mac. Xa can kojacoloˈ cˈa chuwech, xchaˈ ri Jesús.
5 Y ri Jesús xubij cˈa chukaˈ chique ri rudiscípulos: Wi jun chiwe riyix napon pa nicˈaj akˈaˈ riqˈui jun ramigo ri can retaman ruwech jabel, y nubij ta cˈa chare: Tabanaˈ jun utzil nayaˈ ta oxiˈ caxlan wey chuwe, y xa cˈa xtinyaˈ na ruqˈuexel chawe. 6 Ruma cˈo jun wamigo ri jucˈan chic petenak wi y xoka wuqˈui, y riyin majun cˈo wuqˈui riche (rixin) chi nyaˈ apo chare riche (rixin) chi nutij. Rumacˈariˈ tabanaˈ jun utzil chuwe, xcachaˈ apo chare. 7 Y ri winek ri achoj chare nacˈutuj wi apo, can cˈa pa ruwarabel cˈa xtichˈo wi pe chawe y xtubij cˈa: Tabanaˈ jun utzil ma yinanek ta, ruma chi ri ruchiˈ jay xa xintzˈapij yan ca y ri acˈalaˈ xa wuqˈui riyin ye warnek wi. Rumariˈ ma utz ta yiyacatej el riche (rixin) chi nbenyaˈ ca chawe ri nawajoˈ. 8 Y ri Jesús xubij cˈa chique ri rudiscípulos: Can kitzij wi nbij chiwe, chi ri winek ri achoj chare nicˈutux wi apo, xtibeyacatej pe, pero ma ruma ta chi can ya ri ramigo ri nicˈutun apo chare. Ma que ta riˈ, xa ruma chi ma nitaneˈ ta chucˈutuxic, rumariˈ xtibeyacatej pe y nberuyaˈ pe ronojel ri nicˈatzin chare, riche (rixin) chi titaneˈ apo chucˈutuxic.
9 Y riyin nbij cˈa chiwe riyix, can ticˈutuj cˈa ri nicˈatzin chiwe y ri Dios can xtuyaˈ wi pe chiwe. Ticanoj ri niwajoˈ y xtiwil. Quixsiqˈuin (quixoyon) apo chuchiˈ jay y xtojak chiwech. 10 Ruma wi riyix can riqˈui ronojel iwánima nicˈutuj chare ri Dios, Riyaˈ can xtuyaˈ wi pe chiwe. Wi riyix can nicanoj, can xtiwil wi. Y wi riyix yixsiqˈuin (yixoyon) apo chuchiˈ jay, can xtojak wi cˈa chiwech.
11 ¿La cˈo ta cami jun tataˈaj ri nuyaˈ jun abej pa rukˈaˈ ri ralcˈual, tek ri acˈal xa jun caxlan wey ri nucˈutuj chare? ¿O la nuyaˈ ta cami jun itzel cumatz pa rukˈaˈ, tek ri acˈal xa jun car ri nrajoˈ? 12 ¿O la nuyaˈ ta cˈa jun alacrán (kˈasnaˈj) pa rukˈaˈ, tek ri acˈal xa jun sakmoloˈ ri nucˈutuj chare? 13 Riyix majun bey niben ta queriˈ. Y astapeˈ ta chi ma can ta utz ri inaˈoj, pero riyix ya ri utz tak cosas ri niyaˈ chique ri iwalcˈual. Cˈa ta cˈa ri Itataˈ ri cˈo chilaˈ chicaj chi man ta xtuyaˈ pe chiwe ri nicˈutuj chare. Riyaˈ can nuyaˈ wi cˈa ri Lokˈolaj Espíritu chique ri can niquicˈutuj, xchaˈ ri Jesús.
Tek ma junan ta quiwech niquiben ri winek ri yecˈo pa jun jay
14 Y cˈo cˈa jun kˈij ri Jesús ntajin nrelesaj jun itzel espíritu riqˈui jun achi. Ri itzel espíritu riˈ rubanon cˈa mem chare ri achi. Y xbanatej cˈa chi tek ri Jesús xubij cˈa chare ri itzel espíritu chi tel el riqˈui ri achi riˈ, ri itzel espíritu can xel cˈa el, y yacˈariˈ tek ri achi mem xchˈo. Y ri winek ri xetzˈeto, can xquimey cˈa ri xquitzˈet. 15 Pero yecˈo cˈa chukaˈ chique ri winek ri xebin: Ri Jesús cˈo ri Beelzebú riqˈui; ri cajawalul ri itzel tak espíritu. Y ya ri Beelzebú ri niyaˈo uchukˈaˈ chare riche (rixin) chi queriˈ nicowin yerelesaj ri itzel tak espíritu.
16 Y yecˈo cˈa nicˈaj chic winek, ri xaxu (xaxe wi) riche (rixin) chi niquitojtobej ri Jesús, xquibij cˈa chare chi tubanaˈ cˈa chi cˈo jun retal nibanatej chuwech ri caj.
17 Yacˈa ri Jesús retaman cˈa ri niquichˈobolaˈ ri achiˈaˈ riˈ, rumariˈ xubij chique: Wi ri winek riche (rixin) jun ruwachˈulef wi xa ma junan ta quiwech niquiben, nipe chˈaˈoj chiquicojol. Y riˈ ma utz ta, ruma nuben chare ri quiruwachˈulef chi ma xtiyaloj ta. Y queriˈ chukaˈ ri winek pa jun jay, wi xa ma junan ta quiwech niquiben, xa xtiquitaluj el quiˈ. 18 Y queriˈ cˈa chukaˈ ri Satanás, wi xa nuben ka chˈaˈoj chrij riyaˈ mismo, y caˈiˈ cˈa nuben, chanin nitzak y niqˈuis ka rukˈij. Rumariˈ xa ma kitzij ta ri nibij riyix, chi riyin xa ya ri uchukˈaˈ riche (rixin) ri Beelzebú ri ncusaj riche (rixin) chi yenwelesaj ri itzel tak espíritu. 19 Ruma wi xa ya ri uchukˈaˈ riche (rixin) ri Beelzebú ri ncusaj riche (rixin) chi yenwelesaj ri itzel tak espíritu, ¿achique cˈa nichˈob riyix chiquij ri ye tzekelbey iwuche (iwixin)? ¿La ya cami ruchukˈaˈ ri Beelzebú ri niquicusaj chukaˈ riyeˈ riche (rixin) chi yequelesaj ri itzel tak espíritu? Ma que ta riˈ. Rumariˈ can yecˈa ri ye tzekelbey iwuche (iwixin) ri xquebin chiwe chi xa ma kitzij ta ri nibij riyix. 20 Y wi ya ri Dios ri yayon pe uchukˈaˈ chuwe riche (rixin) chi yenwelesaj ri itzel tak espíritu, ntel chi tzij chi xoka yan ri rajawaren ri Dios iwuqˈui riyix.
21 Tek cˈo jun achi ri can cˈo ruchukˈaˈ, y cˈo ronojel ruwech camisabel riqˈui, ri achi riˈ can jabel wi nuchajij ri rachoch, y majun ri xtelesan ta chare ronojel ri cosas ri yecˈo pa rachoch. 22 Yacˈa tek nocˈulun chic cˈa jun achi ri más kˈaxnek ruchukˈaˈ que chuwech riyaˈ, nichˈacatej ruma ri achi riˈ y nelesex chare ronojel ri camisabel ri nucusaj ri can rucukuban rucˈuˈx riqˈui. Y ri achi ri más cˈo ruchukˈaˈ, ronojel cˈa ri cosas ri xerelesaj el nujachalaˈ chique ri rachibil.
23 Y rumacˈariˈ, achique cˈa ri ma ruyaˈon ta ránima wuqˈui, xa can yiretzelaj wi cˈa riˈ. Y achique ri ma nitoˈo ta wuche (wixin), xa yariˈ ri niyojo ronojel ri yenben riyin.
Tek jun itzel espíritu nitzolin chic ri acuchi (achique) elenak wi el
24 Y tek jun itzel espíritu ntel el pa ránima jun winek, nucanoj uxlanen pa chakiˈj tak lugar. Y tek nunaˈ chi majun uxlanen nril, nuchˈob ka: Quitzolin na chic pa ránima ri winek ri acuchi (achique) xinel wi pe, nichaˈ cˈa. 25 Y tek ri itzel espíritu riˈ nitzolin chic apo pa ránima ri winek, nril cˈa ri ránima ri winek riˈ achiˈel jun jay ri majun cˈo ta chupan, meson y wikon jabel. 26 Y cˈacˈariˈ tek ri itzel espíritu riˈ yeberucˈamaˈ pe ye wukuˈ chic itzel tak espíritu ri más chi na ye itzel, y quinojel cˈa riˈ yeˈoc pa ránima ri winek. Y ri winek achoj riqˈui yecˈojeˈ wi ri itzel tak espíritu riˈ, más lawaloˈ nuben ri rucˈaslen que chuwech ri rubanon pa nabey mul.
Ri Jesús nubij achique ri más jabel ruwaquikˈij
27 Y tek ri Jesús ntajin cˈa chubixic re tzij reˈ chiquiwech ri sibilaj ye qˈuiy winek ri quimolon quiˈ riqˈui, yacˈariˈ tek cˈo cˈa jun ixok chiriˈ chiquicojol xurek pe ruchiˈ, y xubij cˈa: Jabel ruwarukˈij ri teˈej ri xalan awuche (awixin) chuwech re ruwachˈulef y xaqˈuiytisan riqˈui tzˈumaj, xchaˈ ri ixok chare ri Jesús.
28 Yacˈa ri Jesús xubij: Más jabel ruwaquikˈij ri yeˈacˈaxan y niquiben ronojel ri nubij ri ruchˈabel ri Dios, xchaˈ ri Jesús.
Ri winek ri ma niquinimaj ta ri Dios nicajoˈ chi niban jun milagro chiquiwech
29 Y tek can ye sibilaj qˈuiy cˈa ri winek ri yetajin niquimol apo quiˈ chrij ri Jesús, xpe Riyaˈ xubij cˈa chique ri winek riˈ: Ri winek ri yecˈo re tiempo reˈ sibilaj ye itzel y ma niquinimaj ta ri nbij chique. Rumariˈ tek nicajoˈ chi riyin nben jun milagro chiquiwech riche (rixin) chi yinquinimaj. Pero ma ya ta cˈa ri nicajoˈ riyeˈ ri xtibanatej. Xa can xu (xe) wi cˈa ri xbanatej riqˈui ri profeta Jonás, ri jun achi ri xkˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca, xaxu (xaxe wi) cˈa riˈ ri retal ri xtibanatej. 30 Ri xucˈulwachij ri Jonás xucˈut chiquiwech ri winek ri xecˈojeˈ ojer ca chupan ri tinamit Nínive, chi can ya ri Dios takayon pe riche (rixin). Y queriˈ chukaˈ riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol, ri xtincˈulwachij riyin xtucusex riche (rixin) jun retal chiquiwech ri winek ri yecˈo wacami. 31 Y tek xtapon cˈa ri kˈij riche (rixin) chi xtikˈat tzij pa quiwiˈ ri winek ri yecˈo re tiempo reˈ, xticˈastej cˈa pe ri jun reina ri xcˈojeˈ ojer ca, ri xkˈato tzij pa ruwiˈ ri ruwachˈulef ri cˈo pa sur y xtubij cˈa chi ma utz ta xquiben ri winek ri yecˈo re tiempo reˈ. Ruma tek xcˈaseˈ ri jun reina riˈ, sibilaj nej xbiyin wi riche (rixin) chi xoracˈaxaj ri runaˈoj ri jun rey riche (rixin) re Israel, ri xubiniˈaj Salomón. Y wacami yincˈo riyin ri más nim nukˈij que chuwech ri rey Salomón ri xcˈojeˈ ojer ca, y xa ma yinquinimaj ta ri winek, xchaˈ ri Jesús. 32 Y tek xtapon cˈa ri kˈij riche (rixin) chi xtikˈat tzij pa quiwiˈ ri winek ri yecˈo re tiempo reˈ, xquecˈastej cˈa pe ri winek aj Nínive y xtiquibij cˈa chi ma utz ta xquiben ri winek ri yecˈo re tiempo reˈ. Ruma ri winek ri xecˈojeˈ pa tinamit Nínive ri ojer ca, can xu (xe) wi cˈa xquicˈaxaj ri ruchˈabel ri Dios ri xutzijoj ri Jonás chique, can yacˈariˈ tek xtzolin pe quicˈuˈx riqˈui ri Dios. Y wacami yincˈo riyin ri más nim nukˈij que chuwech ri Jonás, y xa ma yinquinimaj ta ri winek, xchaˈ ri Jesús.
Ri runakˈ tak awech yecˈatzin achiˈel nicˈatzin jun kˈakˈ riche (rixin) sakil
33 Y majun winek ri nutzij ta jun kˈakˈ y cˈacˈariˈ nuyaˈ ta acuchi (achique) ri ma nikˈalajin ta pe, o nuyaˈ ta chuxeˈ jun almul. Ri winek ri nutzij jun kˈakˈ, can cˈo rucˈojlibel ri acuchi (achique) nuyaˈ wi riche (rixin) chi queriˈ niquitzˈet quibey ri yeˈoc apo pa jay. 34 Y ri runakˈ tak awech can yecˈatzin cˈa chawe, achiˈel nicˈatzin jun kˈakˈ riche (rixin) sakil. Ruma chi ri runakˈ tak awech wi ye utz, riyit yitcˈo pa jun sakil. Yacˈa wi ri runakˈ tak awech ma ye utz ta, riyit yitcˈo pa jun kˈekuˈm. 35 Rumacˈariˈ tachajij ri acˈaslen, riche (rixin) chi queriˈ ri sakil ri ruyaˈon ri Dios pan awánima ma tijalatej ta, riche (rixin) chi man xa tibecˈulun pe chi xa pa kˈekuˈm chic yitcˈo wi. 36 Ruma wi can yitcˈo pa jun sakil, y wi can majun cˈa retal ri kˈekuˈm awuqˈui, can yacowin wi cˈa yatzuˈun jabel achiˈel tek tzijon jun kˈakˈ riche (rixin) sakil.
Tek ri Jesús xukˈalajsaj ri achique chi mac yetajin chubanic ri fariseos y ri yekˈaxan ri nubij ri ley
37 Y tek ri Jesús xtaneˈ cˈa ka riche (rixin) chi nitzijon chiquiwech ri winek, cˈo cˈa jun chique ri achiˈaˈ fariseos xubij chare ri Jesús chi tubanaˈ jun utzil nibe ta jubaˈ ri pa rachoch, riche (rixin) chi nutij jun ruway. Y ri Jesús can xbe na wi. Riyaˈ xapon, y xbetzˈuyeˈ ri pa mesa.
38 Y ri achi fariseo, can achique na xunaˈ tek xutzˈet chi ri Jesús xtzˈuyeˈ apo pa mesa y ma xuchˈej ta rukˈaˈ achiˈel rubanic ri niquiben riyeˈ. 39 Y ri Ajaf Jesús xutzˈet ri nuchˈob ri fariseo ri xsiqˈuin (xoyon) riche (rixin), y rumariˈ xubij chare: Riyix fariseos xa yix achiˈel lek ri jabel chˈajchˈoj rij y ri rupan xa tzˈil. Riyix can nicˈut cˈa chiquiwech ri winek chi utz ri yeˈibanalaˈ, yacˈa ri pa tak iwánima xa ma que ta riˈ, ruma xa nojnek riqˈui alekˈ, y nojnek riqˈui etzelal. 40 Riyix xa yix nacanek. ¿Can ma iwetaman ta cˈa chi ri xbano re kachˈacul, xuben chukaˈ ri kánima? 41 Rumariˈ ri rajawaxic chi niben riche (rixin) chi nikˈalajin chi wi kitzij chi chˈajchˈoj ri iwánima, ya ri ticusaj ri cˈo iwuqˈui riche (rixin) chi yeˈitoˈ ri winek ri nicˈatzin quitoˈic. Y wi queriˈ niben, can xtikˈalajin cˈa chi yix chˈajchˈoj.
42 ¡Juyiˈ oc iwech riyix fariseos! Tek riyix niyaˈ ri idiezmo can niyaˈ wi ri kˈayis ri jubul ruxlaˈ ri menta rubiˈ, ri róra (ruda) y nicˈaj quiwech ichaj. Pero yacˈa ri ruchojmilal ri cˈaslen, xa ma niben ta y ma niwajoˈ ta ri Dios. Y ya ta cˈa riˈ ri rajawaxic chi niben, y rajawaxic chukaˈ chi ma niyaˈ ta ca ruyaˈic ri idiezmo.
43 ¡Juyiˈ oc iwech riyix fariseos! ruma can ya oc ri nabey tak chˈaquet yeˈicanolaˈ ri pa tak jay ri kas nicˈut wi ri ruchˈabel ri Dios, riche (rixin) chi queriˈ nibix chi riyix can cˈo ikˈij. Y can más chukaˈ nika chiwech ri niyaˈox (nyaˈ) ca rutzil tak iwech ri pa tak cˈaybel.
44 ¡Juyiˈ oc iwech riyix aj tzˈibaˈ y chukaˈ riyix fariseos ri xa caˈiˈ ipalej! ruma xa yix achiˈel ri ulef ri cˈo pa quiwiˈ ri caminakiˈ. Tek ri ulef riˈ xa xqˈuis yan ka y xa ma can ta nikˈalajin chic, ri winek choj chic yekˈax el pa ruwiˈ. Can man cˈa quetaman ta chi xa pa ruwiˈ jun caminek yekˈax wi el, xchaˈ ri Jesús.
45 Pero jun cˈa chique ri achiˈaˈ ri nikˈaxan ri nubij ri ley xubij chare ri Jesús: Tijonel, tek riyit nabij queriˈ, ma xu (xe) ta wi chique ri fariseos nabij wi, xa can chake chukaˈ riyoj nabij wi, xchaˈ chare.
46 Y ri Jesús xubij cˈa chare ri achi ri nikˈaxan ri nubij ri ley: ¡Juyiˈ oc chukaˈ iwech riyix! ruma nimaˈk tak ejkaˈn niyalaˈ chiquikul ri winek ri can cˈayef (cuesta) quicˈuaxic. Ri ejkaˈn riˈ xaxu (xaxe) wi cˈa chiquikul ri winek niyaˈ wi, y riyix ni xa ta jun ti ruwiˈ ikˈaˈ nisiloj riche (rixin) chi nicˈuaj ta ri ejkaˈn ri nibij ri cˈo chi niquicˈuaj ri winek.
47 ¡Juyiˈ oc iwech riyix ri yixkˈaxan ri nubij ri ley! ruma riyix nibanalaˈ ruchojmil ri panteón ri acuchi (achique) ye mukun wi ri profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca, y riyeˈ xa ye ri iwatiˈt imamaˈ ri xecamisan quiche (quixin). 48 Wacami nikˈalajin cˈa chi riyix can nika chiwech ri itzel ri xequibanalaˈ ri iwatiˈt imamaˈ ojer, ruma ye riyeˈ ri xecamisan ri ruprofetas ri Dios, y riyix nibanalaˈ ruchojmil ri quipanteón ri profetas riˈ.
49 Y rumacˈariˈ ri Dios, ri can retaman ronojel, xubij: Xquentek cˈa profetas ri xquekˈalajsan ri nuchˈabel, y xquentek chukaˈ apóstoles chiquicojol. Pero yecˈo cˈa ri xquentek ri xquecamisex, y yecˈo ri xtiban chique chi niquikˈaxaj tijoj pokonal pa quikˈaˈ ri winek, xchaˈ. 50 Rumariˈ, xubij ri Jesús, pa quiwiˈ cˈa re winek ri yecˈo re tiempo reˈ, pa quiwiˈ cˈa riyeˈ xtuyaˈ wi ri Dios rutojbalil ri quicamic quinojel ri profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca, quinojel ri ye camisan ri winakirsan wi pe re ruwachˈulef. 51 Xuchop pe riqˈui tek xcamisex ri Abel y nbeqˈuis cˈa riqˈui tek xcamisex ri profeta Zacarías, ri xcamisex chunakajal ri altar ri cˈo chuwarachoch ri Dios. Rumacˈariˈ nbij chiwe chi pa quiwiˈ re winek ri yecˈo re tiempo reˈ xtuyaˈ wi ri Dios rutojbalil ri quicamic quinojel ri profetas.
52 ¡Juyiˈ oc iwech riyix ri yixkˈaxan ri nubij ri ley! ruma chi riyix iwetaman achique rubaniquil riche (rixin) chi jun winek ntoc riche (rixin) ri Dios, yacˈa riyix ma yix oconek ta riche (rixin) ri Dios y chukaˈ ye ikˈaton ri winek ri nicajoˈ yeˈoc riche (rixin) ri Dios.
53 Tek ri Jesús xubij ronojel reˈ, ri aj tzˈibaˈ y ri fariseos sibilaj xpe coyowal. Y rumacˈariˈ riyeˈ ronojel cˈa niquicˈutuj apo chare ri Jesús xaxu (xaxe) wi riche (rixin) chi niquinek. 54 Ri aj tzˈibaˈ y ri fariseos, can ma niquiyaˈ ta ca jubaˈ ri Jesús, cˈo ta nicajoˈ riyeˈ chi niquicˈaxaj chi Riyaˈ cˈo ta jun chˈabel ri ma rucˈamon ta ri nubij y nika ta pa quikˈaˈ, riche (rixin) chi niquitzujuj (niquisujuj). Yacˈa ri Jesús can ruyon cˈa pa ruchojmil ri yerubij.
Ri fariseos caˈiˈ quipalej
12 Y ri winek xemolotej cˈa apo. Pa mil winek ri xquimol apo quiˈ. Rumariˈ niquipalbej chic quiˈ. Y ri Jesús xuchop cˈa tzij quiqˈui ri ye rudiscípulos nabey, y xubij cˈa chique: Tichajij iwiˈ chuwech ri chˈom (levadura) quiche (quixin) ri achiˈaˈ fariseos. Ri chˈom (levadura) quiche (quixin) ri achiˈaˈ fariseos ntel chi tzij chi xa caˈiˈ quipalej, xa ma niquiben ta ri niquicˈut. 2 Y ronojel ri ma kˈalajsan ta, xtikˈalajin pe. Y ronojel ri tzˈapel ca rij, xtel cˈa pe chuwasakil. 3 Rumacˈariˈ riyix, ronojel ri tzij ri nitzijoj pa kˈekuˈm, ronojel riˈ xtel rutzijoxic pa sakil. Y ronojel cˈa chˈabel ri pan ekal ibin pa tak ixquin ri pa tak jay, xtetamex na cuma ri winek y xtiquirek quichiˈ chubixic cˈa pa ruwiˈ tak jay.
Ri achoj chuwech rucˈamon chi nikaxibij wi kiˈ
4 Y riyix ri can yix wamigo nbij cˈa chiwe: Ma tixibij ta iwiˈ chiquiwech ri xaxu (xaxe wi) ri chˈaculaj ri yecowin niquicamisaj, y tek quicamisan chic ri chˈaculaj majun chic achique ta ri xquecowin xtiquiben. 5 Y nbij cˈa chiwe achoj chuwech ri rucˈamon chi nixibij wi iwiˈ: Tixibij iwiˈ chuwech ri jun ri can nicowin nucamisaj ri chˈaculaj y nicowin yixrutek pa kˈakˈ. Can chuwech cˈa riˈ tixibij wi iwiˈ.
6 Y riyix chukaˈ jabel iwetaman chi tek yeˈicˈayij wuˈoˈ aj xicˈ tak chicop, xaxu (xaxe) wi caˈiˈ oxiˈ oc tak centavos cajel. Y ma riqˈui ta chi ri aj xicˈ tak chicop riˈ xa ma qˈuiy ta oc cajel, ri Dios majun bey yerumestaj ta ca. 7 Y cˈa ta cˈa riyix. Ruma riyix hasta ri rusmal tak iwiˈ ajlan ronojel. Ri Dios can sibilaj yixrajoˈ. Riyix más cˈo iwejkalen que chiquiwech ye qˈuiy aj xicˈ tak chicop. Rumacˈariˈ ma tixibij ta iwiˈ.
Ri niniman riche (rixin) ri Jesucristo, ma tiqˈuix ta nukˈalajsaj riˈ
8 Chukaˈ nbij cˈa chiwe, chi xabachique winek ri nukˈalajsaj riˈ chi yin runiman riyin, queriˈ chukaˈ riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol, xtinkˈalajsaj chiquiwech ri ruˈángeles ri Dios chi ri winek riˈ wuche (wixin) chic riyin. 9 Yacˈa jun winek ri ma nukˈalajsaj ta riˈ chiquiwech ri winek chi yin runiman riyin, queriˈ chukaˈ xtinben riyin, man cˈa xtinkˈalajsaj ta chiquiwech ri ruˈángeles ri Dios, ruma ri winek riˈ xa ma wuche (wixin) ta riyin.
10 Y xabachique cˈa winek ri niyokˈon chuwij riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol, cˈa nicuyutej na rumac. Yacˈa ri niyokˈon chrij ri Lokˈolaj Espíritu, man cˈa xticuyutej ta rumac.
11 Y tek yixucˈuex cˈa chiquiwech ri principaliˈ pa tak jay ri kas nicˈut wi ri ruchˈabel ri Dios, y tek yixucˈuex chukaˈ chiquiwech ri aj kˈatbel tak tzij, ma tichˈujirisaj ta iwiˈ chuchˈobic achique chi chˈabel ri xtibij tek yixchˈo chiquiwech. 12 Ruma tek cˈo chi yixchˈo apo, can ya ri Lokˈolaj Espíritu ri xtiyaˈo ri chˈabel chiwe ri rajawaxic chi xtibij apo, xchaˈ ri Jesús.
Ri cˈambel tzij chrij jun beyon y ri rucˈayewal ri beyomel
13 Y chiriˈ chiquicojol ri sibilaj ye qˈuiy winek ri quimolon apo quiˈ, cˈo cˈa jun ri xchˈo apo y xubij chare ri Jesús: Tijonel, tabanaˈ jun utzil cachˈo riqˈui ri wachˈalal y tabij chare chi tuyaˈ pe ri werencia ri rubanon ka riche (rixin) chare, xchaˈ chare ri Jesús.
14 Yacˈa ri Jesús xubij chare ri achi: Riyin ma banon ta pe chuwe chi yin jun aj kˈatbel tzij pan iwiˈ riyix y chukaˈ ma yin ta jun jachoy herencia chicojol.
15 Y ri Jesús xchˈo chic cˈa chique ri winek y xubij: Can titzuˈ cˈa ka iwiˈ jabel riche (rixin) chi nichajij ri icˈaslen, riche (rixin) chi ma tipe ta raynic pa tak iwánima chrij ronojel ruwech cosas. Ruma astapeˈ jun winek sibilaj qˈuiy rubeyomal cˈo, ma ya ta riˈ ri xtiyaˈo ri rucˈaslen.
16 Y can yacˈariˈ tek ri Jesús xuchop rubixic jun cˈambel tzij, y xubij: Cˈo cˈa jun achi beyon, ri sibilaj ulef cˈo riqˈui. Y jun bey cˈa, qˈuiy cosecha ri xumol. 17 Rumacˈariˈ ri beyon riˈ xuchˈob ka pa ránima: ¿Achique ta jun nben riche (rixin) chi queriˈ nyec ronojel ri nucosecha? Ruma majun chic nyaˈ wi re nicˈaj chic, xchaˈ. 18 Y tek xchˈobotej chuwech, xubij: Más utz quenwulaj na el re cocoj tak nucˈujay, y yenben chic nicˈaj más ye nimaˈk. Y chupan ri nucˈujay riˈ xquenyacalaˈ wi ri cˈo wuqˈui y ronojel ri nucosecha. 19 Y xtinbij cˈa chare ri wánima: Wánima, wacami sibilaj qˈuiy abeyomal ri ayacon, y qˈuiy junaˈ ma xtatij ta wayjal. Caquicot cˈa, catuxlan, cawaˈ y catucˈyaˈ, xchaˈ ri beyon chare ri ránima. 20 Pero ri Dios xubij chare ri beyon riˈ: Nacanic chi achi, chupan re akˈaˈ reˈ xtinsiqˈuij (xtinwoyoj) el ri awánima, y ronojel ri abeyomal ri ayacon, ¿achoj riche (rixin) cami xtoc wi ca? 21 Quecˈariˈ ri winek ri nimolo beyomel riche (rixin) re ruwachˈulef, y xa man cˈo ta ri beyomel riche (rixin) ri Dios riqˈui.
Tek ri Jesús xubij chi ma tikachˈujirisaj ta kiˈ chupan ri kacˈaslen
22 Y ri Jesús xubij cˈa chique ri rudiscípulos: Nbij cˈa chiwe, chi ma tichˈujirisaj ta iwiˈ chupan ri icˈaslen, chi acuchi (achique) xtipe wi ri iway y chi acuchi (achique) xtipe wi ri itziak. 23 Ruma chi ri kitzij cˈaslen, más rejkalen que chuwech ri iway iwucˈyaˈ y ri ichˈacul chukaˈ can más rejkalen que chuwech ri itziak. 24 Queˈitzˈetaˈ na peˈ ri koˈch. Ri aj xicˈ tak chicop riˈ majun quiticoˈn niquiben ta, y majun cosecha niquelesaj, ni majun riche (rixin) quiwaybal quiyacon, majun chukaˈ quicˈujay. Pero ma riqˈui wi riˈ, riyeˈ yewaˈ, ruma chi ri Dios can nuyaˈ wi quiway. ¿Cˈa ta cˈa riyix man ta xtuyaˈ iway ri Dios? tek riyix más iwejkalen que chiquiwech ri aj xicˈ tak chicop. Rumacˈariˈ ma más ta cˈa tichˈob riˈ. 25 ¿La cˈo ta cami cˈa jun chiwe riyix ri nicowin chi niqˈuiy chic nicˈaj vara ri rupalen, ruma can nuchˈujirisaj riˈ? Majun. 26 Y wi xa jun samaj ri xa ti coˈol oc achiˈel riˈ ma yixcowin ta niben, ¿achique cˈa ruma tek can nichˈujirisaj iwiˈ riche (rixin) chi niwil nicˈaj chic chique ri yecˈatzin chiwe?
27 Queˈitzuˈ na peˈ ri cotzˈiˈj ri lirio quibiˈ. Queˈitzuˈ na peˈ tek yeqˈuiy. Riyeˈ ma yesamej ta, ni ma yebatzˈin ta, riyeˈ majun quitziak niquiben, pero ma riqˈui wi riˈ jabel oc yetzuˈun. Y cˈo cˈa jun rey riche (rixin) re ruwachˈulef Israel ri xcˈojeˈ ojer ca, ri xubiniˈaj Salomón. Riyaˈ ruyon jabel tak tziek ri xerucusaj, pero majun bey xucusaj ta jun rutziak ri can achiˈel jun cotzˈiˈj. 28 Y wi ri Dios queriˈ yeruwik ri kˈayis, ri wacami cˈo pa juyuˈ y chuaˈk xa niyaˈ pa kˈakˈ, ¿cˈa ta cˈa riyix winek chi man ta xtuyaˈ itziak ri Dios? Rumariˈ, ¿achique cˈa ruma tek xa ma nicukubaˈ ta icˈuˈx riqˈui? 29 Rumariˈ riyix ma tichˈujirisaj ta iwiˈ chupan ri icˈaslen chi acuchi (achique) nipe wi ri iway iwucˈyaˈ. 30 Ruma chi quinojel ri winek queriˈ niquiben. Yacˈa riyix cˈo jun Itataˈ ri can retaman chi ronojel riˈ nicˈatzin chiwe. 31 Rumariˈ ri más rajawaxic chi niben riyix ya ri ticanoj ri rajawaren ri Dios. Y wi queriˈ xtiben, ri Dios can xtuyaˈ cˈa pe ronojel ri nicˈatzin chiwe.
Ri beyomel riche (rixin) ri chilaˈ chicaj
32 Ma tixibij ta iwiˈ riyix ri yixtzekelben wuche (wixin), ruma astapeˈ xa yix jubaˈ oc, ri Tataˈixel can nrajoˈ wi cˈa chi yixbecˈojeˈ pa rajawaren. 33 Ticˈayilaˈ cˈa ri cˈo iwuqˈui y tiyalaˈ chique ri winek ri nicˈatzin quitoˈic. Wi queriˈ niben, xticˈojeˈ jun iyaconobal chilaˈ chicaj ri majun bey xtijar ta, y xticˈojeˈ ibeyomal chupan, beyomel ri majun bey xtiqˈuis ta, ni majun alekˈom xtelekˈan ta, ni ma nichicopir ta chukaˈ. 34 Ruma chi acuchi (achique) cˈo wi ri ibeyomal, chiriˈ chukaˈ nicˈojeˈ wi ri iwánima.
Rajawaxic chi nikoyobej apo ri kˈij tek xtipe ri Jesucristo
35 Tichajij cˈa ri icˈaslen, y can ma tichuptej ta ri icantil. 36 Tibanaˈ cˈa achiˈel niquiben ri mozos pa jun jay. Ri mozos coyoben ajan (jampeˈ) nitzolin pe ri quipatrón ri benak pa jun cˈulanen, riche (rixin) chi queriˈ tek noka y nisiqˈuin (noyon) apo, can yacˈariˈ niquijek pe ruchiˈ ri jay chuwech. 37 Y can jabel cˈa ruwaquikˈij ri mozos ri ye qˈues tek noka ri quipatrón. Y kas kitzij nbij chiwe, chi ri quipatrón xtuchojmirisaj cˈa riˈ y yerutzˈuyubaˈ cˈa ri rumozos pa mesa. Y yerunimaj yerilij apo jabel ruma sibilaj niquicot chi cˈa coyoben na apo ri hora riˈ. 38 Y wi ri quipatrón ri mozos riˈ noka pa nicˈaj akˈaˈ o ya tek xa niseker yan pe, ri mozos riˈ can jabel ruwaquikˈij ruma cˈa ye qˈues na chiroyobexic ri quipatrón ri hora riˈ. 39 Y riyix iwetaman, chi xa ta ri rajaf jun jay nretamaj ajan (jampeˈ) napon ri alekˈom pa rachoch, ri rajaf ri jun jay riˈ nicˈaseˈ ta riche (rixin) chi nuchajij ri rachoch, y man ta nuyaˈ kˈij chare ri alekˈom chi nelekˈ el pa rachoch. 40 Rumacˈariˈ riyix nicˈatzin chi can quiniwoyobej apo, ruma riqˈui jubaˈ ri hora tek xa ma yin ta riyin ri yinichˈob, yariˈ tek xquipe riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol, xchaˈ ri Jesús.
Tikabanaˈ achiˈel nuben jun utzilaj mozo, y ma tikaben ta achiˈel nuben jun itzel mozo
41 Yacˈariˈ tek ri Pedro xubij chare ri Jesús: Ajaf, ¿tek riyit xatzijoj re cˈambel tzij reˈ, la xaxu (xaxe) wi chake riyoj ri yoj adiscípulos, o xabij chukaˈ chique quinojel ri winek?
42 Y ri Ajaf xubij: Ri mayordomo ri choj y cˈo runaˈoj, yacˈariˈ ri nichaˈox (nchaˈ) ca ruma ri rupatrón, riche (rixin) chi nicanaj ca pa quiwiˈ quinojel ri yecˈo pa rachoch ri rupatrón, riche (rixin) chi nuyaˈ quiway y ronojel ri nicˈatzin chique tek napon ri hora. 43 Can jabel cˈa ruwarukˈij ri mozo riˈ, ruma ntajin chubanic ri samaj tek noˈilitej ruma ri rupatrón. 44 Can kitzij cˈa nbij chiwe chi ri patrón can xtuyaˈ wi cˈa ronojel ri rubeyomal pa rukˈaˈ ri mozo riche (rixin) chi nuchajij. 45 Pero ri mozo riˈ wi xa nuchˈob ka pa ránima: Ri nupatrón riˈ xa cˈa ma jane noka ta na, nichaˈ; y nuchop cˈa quichˈayic ri nicˈaj chic mozos chi achiˈaˈ y chi ixokiˈ, y can xu (xe) wi waˈin y tijoj yaˈ nuben quiqˈui ri kˈabarelaˈ, 46 ya cˈa ri kˈij y ri hora tek majun nuchˈob chi noka ri rupatrón, yacˈariˈ tek noka. Ri rupatrón can xtucˈajsaj wi ruwech ri mozo riˈ y xtuyaˈ quiqˈui ri nicˈaj chic ri ma yeniman ta tzij.
47 Ri mozo ri retaman achique ri nrajoˈ ri rupatrón, pero xa ma xuchojmij ta riˈ riche (rixin) chi nuben ri samaj, ni ma nuben ta ri nrajoˈ ri rupatrón, ri mozo cˈa riˈ sibilaj cˈa xtichˈay. 48 Yacˈa ri mozo ri xa ma retaman ta achique ri nrajoˈ ri rupatrón, astapeˈ cˈo ri ma utz ta yerubanalaˈ apo, y astapeˈ ri mozo riˈ can rucˈamon chi nichˈay ta más, pero xa ma que ta riˈ xtiban chare. Riyaˈ ma xtikˈax ta ruwiˈ ri chˈayquil ri xtiban chare. Ruma ri can qˈuiy cˈa yaˈon ca chare, chukaˈ can qˈuiy cˈa ri xtichˈojix chare, y chukaˈ ri can qˈuiy ri jachon ca pa rukˈaˈ, can qˈuiy cˈa chukaˈ ri xticˈutux chare, xchaˈ ri Jesús.
Tek ri Jesús xubij chi ruma Riyaˈ tek nipe oyowal chiquicojol ri winek
49 Riyin can chuyaquic cˈa kˈakˈ chicojol re xipe chuwech re ruwachˈulef. Y riyin nwajoˈ chi ri kˈakˈ riˈ nicˈat ta chic. 50 Pero nabey nicˈatzin cˈa chi nkˈaxaj na tijoj pokonal, y can nikˈaxo ri wánima ruma ri woyoben apo, y sibilaj nrayij chi kˈaxnek ta chic ca ri jun cˈayewalej bautismo riˈ. 51 ¿Riyix nichˈob chi riyin xipe riche (rixin) chi nyaˈ uxlanibel cˈuˈx chuwech re ruwachˈulef? Ma que ta riˈ. Wuma riyin yecˈo ri xa xtiquitaluj quiˈ. 52 Rumariˈ re xtibe apo, wi pa jun jay yecˈo ye wuˈoˈ winek, ye oxiˈ xa xqueyacatej cˈa chiquij ri ye caˈiˈ, o ya ri ye caˈiˈ ri xqueyacatej chiquij ri ye oxiˈ. Y can xtiquitaluj quiˈ. 53 Ri tataˈaj ma xtika ta cˈa chuwech ri nubij ri rucˈajol. Ni ri cˈajolaxel ma xtika ta chuwech ri nubij ri tataˈaj. Ni ri teˈej ma xtika ta chuwech ri nubij ri ruxokˈal (ruxok‑al) chare. Y can queriˈ cˈa chukaˈ ri kˈopoj ma xtika ta chuwech ri nubij ri ruteˈ chare. Y can quecˈariˈ ri aliteˈ ma xtiquicˈuaj ta quiˈ riqˈui ri ralibatz, ruma ma junan ta niquichˈob, y can ni ta cˈa ri alibetz xtiquicˈuaj quiˈ riqˈui ri raliteˈ.
Ri Jesús xubij chi cˈo retal tek nijalatej ri tiempo
54 Y ri Jesús xubij cˈa chukaˈ chique ri winek: Riyix iwetaman achique nitzuˈun ri sutzˈ ri nicˈamo pe job. Y tek nitzˈet cˈa ri sutzˈ riˈ, chanin nibij chi nipe job. Y can nipe wi. 55 Y tek nipe ri cakˈikˈ quereˈ pa sur, ya cˈa retal riˈ iyaˈon chi nuchop rukˈijul ri sakˈij. Y can nuchop wi cˈa ri sakˈij. 56 Riyix xa caˈiˈ cˈa ipalej, ruma jabel iwetaman nitzuˈ achique nuben ruwech ri caj y jabel chukaˈ iwetaman achique ri nipe xaxu (xaxe wi) riqˈui nitzuˈ achique rubanon re ruwachˈulef. ¿Achique cˈa ruma tek can ma niwetamaj ta chukaˈ achique tiempo re yojcˈo wi wacami?
Tatojoˈ cˈa ri acˈas chanin, riche (rixin) chi ma yatucˈuex ta chuwech ri aj kˈatbel tzij
57 ¿Y achique ruma tek ma nichˈobotej ta ka iwuma riyix mismo achique ri rucˈamon chi niben y achique ri ma rucˈamon ta? 58 Tek cˈo jun chiwe riyix ri nitzujux (nisujux) pa kˈatbel tzij, tutijaˈ rukˈij riche (rixin) chi nuchojmirisaj riˈ riqˈui ri rucˈulel tek xa cˈacˈariˈ quichapon el bey pa kˈatbel tzij. Ruma wi ma nuchojmirisaj ta riˈ riqˈui ri nitzujun (nisujun) chrij, can xtucˈuex cˈa chuwech ri aj kˈatbel tzij, y ri aj kˈatbel tzij riˈ nujech el pa rukˈaˈ ri aj chˈameˈy, y ri aj chˈameˈy nucˈuaj el, y nberutzˈapij ca pa cárcel. 59 Y can kitzij nbij, chi ri winek ri ntoc pa cárcel ruma rucˈas, ma xtel ta pe chiriˈ cˈa ya tek rutojon chic ca ri ruqˈuisbel centavo ri nibix chare ri cˈo chi nutoj.
Copyright 1996 Wycliffe. This translation may be quoted in any form (written, visual, electronic or audio) up to and inclusive of five hundred (500) verses without the express written permission of the publisher, providing the verses quoted do not amount to a complete book of the Bible nor do the verses quoted account for more than 25 percent (25%) or more of the total text of the work in which they are quoted. by Wycliffe Bible Translators International