Read the Gospels in 40 Days
Ischejto Comam Jesús setenta ebnaj iscuywom
10 Lahwi tuˈ xin, issicˈlenilo Comam Jesús setentaxa ebnaj iscuywom. Catawan̈ xin yu yanito Comam ebnaj yul hunun con̈ob yeb xol wayan̈bal bayejtuˈal bay chi‑caw‑yecˈpaxo Comam.
2 Hayet maẍto chito ebnaj, yalni Comam tet ebnaj:
―Lahan anma yeb ixim trigo xakˈanbiloj. Yeli caw txˈiˈal anma tuˈ, yajaˈ haywan̈n̈e mac chalni Istzotiˈ Comam Dios xol anma. Yuxin txahlan̈we tet Comam Yahaw munil tiˈ, hac tuˈ xin chischejti Comam ismunlawom chul inocan̈ anma, cat yanico isba yul inkˈaban. 3 Asiˈwe xin, hacaˈ noˈ meˈ chito xol noˈ oj, hac tuˈ chexwute wanitojan xol anma. 4 Machica xin cheyito hetzˈispa yeb xin hetxˈuy bay ayayto hemelyu, yebpaxo hehelbal xan̈ab. Mach chexocpaxo lin̈no tzotelo yeb huno mac anmahil yulaj beh.
5 Hayet chexapni bey hunu n̈a, halwe yin̈ babelal hacaˈ tiˈ: “Yakˈabayo Comam Dios akˈancˈulal tet huneˈ n̈ahil anma tiˈ,” quexchi. 6 Ta ay anma chˈochen huneˈ akˈancˈulal tuˈ, chˈakˈlax tet hacaˈ cheyute hekˈanni tet Comam Dios. Ta ay mac mach chiochenpaxo xin, mach chu ischahni. 7 Haˈticˈa bey huneˈ n̈a bay chˈochelax akˈancˈulal tuˈ, haˈ tuˈ chexcancanoj. Mach chehecˈ bay chexwayi. Sunil tzet chˈakˈlax helob, chelo cat heyucˈnipaxo tzet chˈakˈlax yiban̈ heyoch, yuto haˈ naj munlawom chˈakˈlax tzet chislo naj. 8 Hayet chexapni yul hunun con̈ob bay chexchahlaxi, chelo tzet chaˈkˈlax teyet. 9 Cheyakˈnipaxo cawxo anma yaˈay, cat heyalni tet sunil anma hacaˈ tiˈ: “Istiempohalxa heyanico heba yalan̈ yip Comam Dios tinan̈,” quexchi.
10 Ta ay hunu con̈ob bay mach chexchahlaxi hayet chexpaxtij cheyalnicano yulaj iscallehal con̈ob tuˈ hacaˈ tiˈ: 11 “¡Wal ispojojal hecon̈ob maˈoc yin̈ jojan̈ chicomakˈilojan̈ yin̈ hesat! Haˈ xin chalniloj tato matxa jocan̈ teyin̈ tan̈e xin chijalcanojan̈ teyet, ta ayxaco yip Comam Dios hecawilal,” quexchi. 12 Chiwalpaxojan teyet tato hayet chˈapni istzˈayical bay chul Comam Dios, cat yilni tzet chˈelico anma, haˈ huneˈ con̈ob tuˈ ecˈbal isyaˈtajil chischah sata con̈ob Sodoma, ẍi Comam Jesús tet ebnaj ischejab tuˈ.
Huntekˈan con̈ob mach yijemo yin̈ tzet chal Comam Jesús
13 Yalnipaxo Comam Jesús:
―Hex ay bey con̈ob Corazín, ¡cˈanchˈanex! ¡Cˈanchˈanexpaxo ay bey con̈ob Betsaida! Ta haˈ yul con̈ob Tiro yeb con̈ob Sidón yelax huntekˈan cˈaybalcˈule hacaˈ chu texol tiˈ, caw yin̈ an̈emi isbejcano anma istxˈojal, yamahto anma tan̈ yin̈ iswiˈ, yamipaxico xil iskˈap chiyenilo biscˈulal tet Comam Dios. 14 Hayet chiˈayilo istzˈayical bay chil Comam Dios yin̈ tzet chielico anma, caw ecˈnaxa niman isyaˈtajil chechah sata con̈ob Tiro yebpaxo con̈ob Sidón. 15 Haxa hex ah Capernaum, ¿ham heyalni ta chexilaxcan̈ satcan̈? ¡Machoj! Wal xin chexkˈojlaxto xol camom, ẍi Comam. 16 Yalni Comam tet ebnaj ischejab tuˈ:
―Haˈ mac chˈaben tzet cheyala, chabepaxo tzet chiwalan. Yajaˈ haˈ mac chiyahni tzet cheyala chinisyahpaxojan. Haˈ mac chinyahnituˈan, haˈ yin̈ Comam Dios chiyahwahi yuto Comam an̈eintijan, ẍi Comam Jesús.
Yet ismeltzo ebnaj setenta ischejab Comam Jesús
17 Caw yin̈ tzalahilal meltzo ebnaj setenta ischejab Comam Jesús, yalni ebnaj tet Comam:
―Mamin, sunil ischejab naj matzwalil yijen tzet jalan̈ yet jakˈni binahojan̈ habi, ẍi ebnaj. 18 Istakˈwi Comam tet ebnaj:
―Caw yel cheyala, wilan istitcˈay naj matzwalil satcan̈ hacaˈ isjebla hunu cˈuh. 19 Yajaˈ Haninan wakˈan heyip hebelwicˈo yiban̈ noˈ laba yeb xin yiban̈ noˈ cˈolotx. Wakˈnipaxojan heyip hekˈoji yin̈ naj matzwalil, naj chichiwaco iscˈul jin̈. Hac tuˈ xin mach chu quexyetan naj. 20 Chiwalan teyet mach chextzalahi yuto chiˈel ischejab naj matzwalil yin̈ anma heyu, tzalahan̈wej yuto tzˈibn̈ebilxa hebi yul satcan̈, ẍi Comam tet ebnaj.
Caw tzala yanma Comam Jesús
21 Caw tzala yanma Comam Jesús yu yip Comam Espíritu Santo, yalni Comam:
―Mam, Yahaw hach satcan̈, Yahaw hachpaxo yin̈ huneˈ sat yiban̈kˈinal tiˈ, chiwalan cˈulla tzotiˈ tawin̈ yuto chayelo tet ebnaj mach iscuyu huntekˈan ewan ye hawu tet ebnaj caw ay iscuyu yeb caw ay tzet yohtaj. Hawute hac tuˈ Mamin, yuto hac tuˈ el yin̈ hacˈul, ẍi Comam.
22 Lahwi tuˈ xin, yalni Comam tet anma:
―Sunil akˈbilxa yul inkˈaban yu Inmaman. Machi mac ohtan̈e hanin Cˈahole intiˈan, cachann̈e Comam ohtan̈e hinan. Machi mac ohtan̈e Inmaman, haninn̈ehan Iscˈahol intiˈan wohtajan. Chiwakˈpaxojan ohtan̈elaxo Inmaman tet mac chiwochehan.
23 Lahwi tuˈ xin yalni Comam tet ebnaj iscuywom ischuquil:
―Sakˈal yet mac chˈilni huntekˈan cheyil tiˈ, 24 yuto caw txˈiˈal ebnaj ischejab Comam yet payat yeb ebnaj rey ecˈlena payxa tuˈ, yoche yilaˈ huntekˈan cheyil tiˈ, yaj mach yil ebnaj. Yoche yabeˈpaxo ebnaj hacaˈ hex tiˈ, yaj machi yabe ebnaj, ẍi Comam.
Yechel yin̈ huneˈ naj ah Samaria caw cˈul iscˈul
25 Ay huneˈ naj cuywawom yin̈ isley naj Moisés apni tzotelo tet Comam Jesús, yaj yun̈e yilwen naj Comam, yuxin yal naj hacaˈ tiˈ:
―Mam cuywawom, ¿tzet wal wuten inbahan yun̈e inchahnihan huneˈ kˈinal mach istan̈bal? ẍi naj.
26 Istakˈwican̈ Comam tet naj:
―¿Hawohtami tzet tzˈibn̈ebilcano yin̈ isley naj Moisés? ¿Tzet cuybanilehal chawikˈa yet chawilni? ẍi Comam. 27 Istakˈwi naj:
―Oche Comam Dios Jahawil yeb sunil hawanma yeb sunil hacˈul yeb sunil hanabal, yebpaxo sunil hawip. Xahan chawil hawet anmahil hacaˈ chu hayaˈiln̈en haba, ẍiayoj, ẍi naj.
28 Yalni Comam tet naj:
―Caw cˈul mayu hawalni. Ta chayije tzet chala, ay hakˈinal mach istan̈bal, ẍi Comam tet naj.
29 Yajaˈ huneˈ naj cuywawom tuˈ, yoche naj challax naj cˈulal yin̈ sat anma, yuxin yal naj tet Comam Jesús:
―¿Mac xin wet anmahilan hawalni? ẍi naj.
30 Yalni Comam tet naj:
―Yet hunel ay huneˈ naj winaj lan̈an isto yul isbelal Jerusalén chiˈapni bey con̈ob Jericó, ay huntekˈan ebnaj elkˈom elilo yin̈ naj yul beh tuˈ. Yinilo ebnaj sunil tzet ikˈbil yu naj, yinipaxilo ebnaj xil iskˈap naj. Ismakˈni taho ebnaj naj, etza cam naj yu ebnaj, lahwi tuˈ yelcan̈ ebnaj.
31 Cˈuxan xin yecˈto huneˈ naj sacerdote Israel yul huneˈ beh tuˈ, hayet yilnico naj naj, ishecˈnilo isba naj tet naj, isto naj yin̈ isbel. 32 Yecˈpaxto huneˈ naj levita yul huneˈ beh tuˈ, ton̈e yilpaxico naj yin̈ naj, ishecˈnipaxo isba naj, isto naj xin.
33 Yaj ay huneˈ naj ah Samaria ecˈpaxo yul huneˈ beh tuˈ. Hayet yilnico naj yin̈ naj etza cam tuˈ, caw tzˈaycan̈ iscˈul naj yin̈ naj. 34 Ishitzico naj iscˈatan̈ naj, yan̈ten naj islahwilal naj tuˈ yu aceite yeb vino. Ispichnico naj kˈap yin̈ islahwilal naj tuˈ. Yanahto naj naj yiban̈ ischeh. Yinito naj naj bey huneˈ waybal, yoc naj yilno naj. 35 Haxa yin̈ hunxa tzˈayic yet ispaxto naj, yakˈni naj cabeb chˈen melyu denario tet naj yahaw waybal tuˈ, yalni naj xin:
―Chawilcano huneˈ naj tiˈ inkˈanaˈan. Ta ayto tzet chacˈay yin̈ naj, chintohlahan yet chinhulan hunelxa, ẍi naj.
36 Iskˈamben Comam Jesús tet naj cuywawom yin̈ isley naj Moisés hacaˈ tiˈ:
―Xol ebnaj oxwan̈ tuˈ, ¿mac caw yet anmahil naj etza cam yu ebnaj elkˈom tuˈ chute hawalni? ẍi Comam tet naj.
37 Istakˈwican̈ naj cuywawom tuˈ:
―Haˈ naj tzˈay iscˈul yoc colwal yin̈ naj, ẍi naj. Yalni Comam Jesús:
―Wal tinan̈ xin, haˈ tzet iswatxˈe naj tuˈ, hacojab tuˈ chawute, ẍi Comam tet naj.
Apni Comam Jesús yatut ix Marta yeb ix María
38 Isto Comam Jesús yin̈ isbel, yapni Comam bey huneˈ aldea. Haˈ bey tuˈ xin ay huneˈ ix, Marta isbi. Ischahni ix Comam yul yatut. 39 Aypaxo huneˈ isnoh ix, María isbi. Ix María tuˈ, ay tzˈon̈no ix yich yoj Comam Jesús yu yaben ix tzet chal Comam. 40 Walpaxo ix Marta, caw haˈ iswatxˈen ix ismunil ayco yin̈ iscˈul. Yuxin hitzico ix iscˈatan̈ Comam Jesús, yalni ix:
―Mamin, ¿tzet yin̈ ton̈e chawila chinisbejnicanojan ix innohtiˈan munil inchuquilan? Hal tet ix colwaojab nino ix win̈an, ẍi ix Marta tet Comam.
41 Istakˈwican̈ Comam xin:
―Marta, Marta, caw yin̈n̈e hamunil ayco hanabal. Caw machi akˈancˈulal yul hawanma. 42 Yaj huneˈn̈e tzet caw yilal yehi, haˈ ton bay ayco yanma ix María tiˈ, yuxin machi mac chu yinilo tet ix, ẍi Comam.
Cuybanile yakˈ Comam Jesús yin̈ txah
11 Ay hunel xin txahli Comam Jesús bey huneˈ txˈotxˈ, yet lahwi istxahli Comam tuˈ, yalni huneˈ iscuywom Comam tet:
―Mamin, cuyon̈an̈ cotxahlihan̈ hacaˈ yu iscuyni naj Juan ebnaj iscuywom istxahli tet Comam Dios, ẍi naj.
2 Yalni Comam tet ebnaj:
―Hayet chextxahli, hac tiˈ cheyute heyalni:
Hach Comam, hach coDios, ayach yul satcan̈, nimanojab yelapno habi yul sat anma. Hulan̈ cat hawoc Yahawilo yul sat yiban̈kˈinal tiˈ. Yijab isba tzet chawoche sat txˈo txˈotxˈ tiˈ, hacaˈ yijni isba tzet chawoche yul satcan̈.
3 Mamin, chicokˈanan̈ tawet, akˈ tzet chicolohan̈ hunun tzˈayic.
4 Akˈ nimancˈulal yin̈ sunil cotxˈojalan̈, hacaˈ chiyu jakˈnihan̈ nimancˈulal yin̈ anma chiwatxˈen istxˈojal jin̈an̈. Mach chon̈hachayojan̈ xol ilwebal, caw cólon̈ilojan̈ yul iskˈab naj matzwalil, quexchi, ẍi Comam.
5 Yalnipaxo Comam tet ebnaj iscuywom tuˈ:
―Kˈinalo ta ay hunujex hex tiˈ chexto yet chuman akˈbal bey yatut hunu heyamigo cat heyalni: “Hach wamigo, akˈ hanicˈo tzet chalo inhelaˈan. 6 To ay huneˈ wamigohan lan̈anto yapni yin̈ isbel bey watutan, yaj matzet wal wakˈnihan tet naj,” ta quexchi. 7 Yaj ta chiyal naj yulicto yatut tuˈ hacaˈ tiˈ: “Ayxaco istel inpultahan, mach chaẍhul hawikˈalo inwayan̈an tinan̈. Lan̈an inwayan yeb niẍte wuninalan sat txˈat, yuxin mach chu wahwanojan wakˈnojan tzet chakˈanaˈ,” ẍi naj.
8 Wal xin chiwalan teyet, chiahwano naj yakˈaˈ tzet chekˈana, yaj maẍtaj yu caw heyamigo ye naj, wal xin chiahwano naj yuto caw huneˈn̈e haˈ yelicˈto heyaw, cat yakˈni naj tzet chekˈanaˈ. 9 Yuxin chiwalan teyet: Kˈanwe tet Comam Dios, cat yakˈni Comam teyet. Saywej, cat yilchaho heyu, elojabico heyaw yin̈ sat pulta cat ishajlax teyet. 10 Yuto haˈ mac chikˈanni chischah, haˈ mac chisayni chiˈilcha yu. Haˈ mac chiˈelico yaw sat pulta, chihajlax tet.
11 Hacaˈ hex mame hex tiˈ, ta chiskˈan heyuninal hunu noˈ cay teyet, ¿tom cheyakˈ huno noˈ laba tet? 12 Maca, ta chiskˈan huno noˈ hos teyet, ¿tom cheyakˈ huno noˈ cˈolotx tet? 13 Waxan̈ca txˈojex, yaj heyohta heyakˈni iscˈulal tet heyuninal, hajxam Comam Dios ay yul satcan̈, to chakˈ Comam Comam Espíritu Santo tet mac chikˈanni, ẍi Comam.
Hallaxi tato naj matzwalil chiakˈni yip Comam Jesús
14 Ay huneˈ naj ayco ischejab naj matzwalil yin̈, yuxin mach chu istzotel naj. Haxa yet yapni Comam Jesús, yinilo Comam ischejab naj matzwalil yin̈ naj, istzotelcan̈ naj. Yuxin caw cˈaycanocan̈ iscˈul anma yilni. 15 Yajaˈ ay mac halni:
―Haˈ naj Beelzebú, naj yahawil yeco yin̈ ebnaj ischejab naj matzwalil, haˈ chiˈakˈni yip naj tiˈ yinilo ischejab naj matzwalil yin̈ anma, ẍi anma tuˈ.
16 Ay huntekˈanxa ebnaj ton̈e yoche yilweˈ ta yip Comam Dios ayco yin̈ Comam Jesús, yuxin iskˈan ebnaj yilaˈ hunu cˈaybalcˈule tet Comam. 17 Yaj yohtan̈elo Comam tzet chˈecˈ yin̈ isnabal ebnaj, yuxin yal Comam hacaˈ tiˈ:
―Kˈinaloj ta ay hunu niman con̈ob ay ebnaj yahawil howal chispohle isba, cat ispaqˈuico ebnaj yin̈ hunun, yin̈ hamataj chitan̈ilo huneˈ niman con̈ob tuˈ. Hac‑ticˈa‑pax tuˈ ta ay hunu n̈ahil anma chispohle isba yu howal, chitan̈paxilo huneˈ n̈ahil anma tuˈ. 18 Hacmi tuˈ chˈelico naj matzwalil, ta chispoh isba naj yeb ischejab, cat ispaqˈuico ebnaj yin̈ hunun. ¿Tzicˈanab chu yoc yip naj chiyute heyalni? Chiwalan huneˈ tiˈ teyet yuto hex tiˈ cheyala ta hanintiˈan chiwilojan ischejab naj matzwalil yin̈ anma yu yip naj Beelzebú. 19 Wal xin ¡machoj! Ta hac tuˈ, ¿mac xin chˈakˈni yip ebnaj chicuywi teyintaj yinilo ischejab naj matzwalil heyalni? Yuxin haˈ hun ebnaj tuˈ chiyenilo ta hex tiˈ caw cˈaynajexto yin̈ tzet cheyal win̈an. 20 Wal hanintiˈan chiwilojan ischejab naj matzwalil yu yip Comam Dios, haˈ hun tiˈ chihalniloj ta xaˈapni istiempohal heyoc yul iskˈab Comam Dios.
21 Kˈinalo ta ay hunu naj winaj caw ay yip ayco chˈen yet howal yul iskˈab, cat istan̈en naj yatut, machi mac chu yelkˈanoti tzet ay naj. 22 Yaj ta ay hunuxa mac chuli, ecˈnaxapaxo yip sata naj, chiˈaycˈay naj yu naj, cat yilaxilo chˈen yet howal tet naj bay ayco yanma naj tuˈ; yeb sunil tzet ayco yul iskˈab naj chˈoccano yu naj chikˈoji yin̈ naj tuˈ.
23 Haˈ mac mach ayoco yin̈ tzet chiwalan, chichiwa iscˈul win̈an. Yeb xin, haˈ mac mach chicolwa win̈an iscutxbanti anma wetan, haˈ ton chitzumbenilo anma yul inkˈaban, ẍi Comam.
Ischejab naj matzwalil meltzo yul yehobal hunelxa
24 Kˈinalo ta ay hunu ischejab naj matzwalil chˈel yin̈ hunu naj winaj, lahwi tuˈ cat isto ischejab naj matzwalil tuˈ bey txˈotxˈ desierto issayno bay chixewi. Yaj ta mach chiˈilcha yu naj bay chixew tuˈ, cat yalni naj hacaˈ tiˈ:
―Caw cˈulmi inmeltzohan bayticˈa titnajinan, ẍi naj. 25 Haxa yet ismeltzo ischejab naj matzwalil tuˈ xin, yilni naj ta hacaˈ hunu n̈a caw tzˈisbilxalto kˈalem yul yeb watxˈebil, hac tuˈ ye yul yanma naj tuˈ. 26 Yuxin yin̈ an̈e chito naj ischejab naj matzwalil tuˈ yawteti hujwan̈oxa yetbi caw ecˈnaxa istxˈojal sata naj, cat yocto ebnaj yul yanma huneˈ naj winaj tuˈ. Caw xin ecˈbalxa istxˈojal chielico naj sata yet yalan̈tocanoj, ẍi Comam.
Anma caw sakˈal yet
27 Hayet lan̈an yalni Comam Jesús huntekˈan tuˈ, yah yaw huneˈ ix xol anma, yalni ix tet Comam:
―Caw sakˈal yet ix ix cachuninn̈eni, yeb cachakˈni chˈiboj, ẍi ix. 28 Istakˈwi Comam:
―Ecˈbalto sakˈal yet anma chiˈaben Istzotiˈ Comam Dios cat isyijeni, ẍi Comam.
Anma txˈoj chiskˈan cˈaybalcˈule yilaˈ
29 Yet iscˈutxban isba anma iscˈatan̈ Comam Jesús, yalni Comam xin:
―Haˈ anma yin̈ huneˈ tiempohal tiˈ machiswalil isnabal yuto chiskˈan yilaˈ cˈaybalcˈule chiyeni yip Comam Dios, yajaˈ huneˈchˈan chˈakˈlax yilaˈ; huneˈ hacaˈ isye Comam Dios yin̈ naj Jonás, naj ischejab Comam yet payat. 30 Huneˈ isye Comam Dios yin̈ naj Jonás tuˈ, yechel yip Comam isye tet anma yul con̈ob Nínive yet payat. Hac tuˈ wehan, Hanin Akˈbilintijan texol yu Comam Dios. yechel yip Comam Dios wehan xol anma yin̈ huneˈ tiempohal tiˈ.
31 Hayet chˈapni istzˈayical yilni Comam Dios yin̈ tzet chˈelico sunil anma, chitakˈwican̈ ix reina ay bey Sabá, cat yalni ix istxˈojal anma yin̈ huneˈ tiempohal tiˈ yuto caw nahat txˈotxˈ bay tit ix yabeno hanta yitzˈatil iswiˈ naj rey Salomón. Yaj xin hanintiˈan, ecˈbal welapnojan sata naj rey Salomón tuˈ, yajaˈ mach chabeto anma tiˈ tzet chiwalan.
32 Yin̈ huneˈ tzˈayical tuˈ, chitakˈwipaxocan̈ anma ah Nínive, cat yalnipaxo istxˈojal anma yin̈ huneˈ tiempo tiˈ, yuto hayet yecˈ naj Jonás yalno Istzotiˈ Comam Dios tet anma tuˈ, isbejnicano anma istxˈojal, iswatxˈenico isba sata Comam. Yaj wal hanintiˈan ecˈbal welapnojan sata naj Jonás tuˈ, yaj machi mac tiˈ chˈaben tzet chiwalan, ẍi Comam.
Isbakˈ cosat hacaˈ cantil yeco yin̈ conimanil
33 Machi huno mac chaco kˈaˈ yin̈ iscantil cat yebanto yalan̈ hunu teˈ almuh maca yalan̈ hunuxa tzet ye tuˈ, machoj, to nahat chˈahi haxinwal cˈul yilni anma chˈoc apno yul n̈a. 34 Isbakˈ cosat, cantil yeco yin̈ conimanil. Yuxin ta han̈cˈan̈e iscˈulal choche yilaˈ cosat tiˈ, sunil conimanil ayco yin̈ issajilkˈinal. Yajaˈ ta yin̈n̈e istxˈojal bay ayco cosat xin, sunil conimanil ayco yin̈ kˈejholo. 35 Yuxin nann̈eojab heyu, haxinwal haˈ huneˈ issajilkˈinal ayco teyin̈, machojab chˈoc kˈejholohal. 36 Yuxin tato ayco issajilkˈinal yul heyanma, yebpaxo machi nichˈano kˈejholo ayco teyin̈, hacaˈ xol issajilkˈinal ayexxacoj. Yuxin lahanex hacaˈ hunu cantil nahat chiapni ismujli iskˈakˈal, ẍi Comam.
Yalico Comam Jesús istxˈojal ebnaj fariseo yin̈ sat
37 Hayet lahwi istzotel Comam Jesús yeb anma tuˈ, yawtento huneˈ naj fariseo Comam waˈo bey yatut. Yapni Comam yul yatut naj, yoc tzˈon̈no Comam yin̈ meẍa. 38 Yet lan̈an yoc Comam waˈoj, cˈayilo iscˈul naj fariseo yet yilni naj ta mach istxˈah iskˈab Comam hacaˈ iscuybanil ebnaj fariseo yet chˈoc ebnaj waˈoj. 39 Yuxin yal Comam tet naj:
―Hex fariseo hex tiˈ, caw cˈul chu hetxˈahni yinta hevaso yeb hesecˈ hacaˈ yalni hecuybanil, wal yul henabal han̈cˈan̈e elekˈ nabil yu, haxapaxo yul heyanma xin, nohna yu sunil istxˈojal chewatxˈe. 40 ¡Caw wiˈe excanoj! ¿Tom mach heyohtajoj tato haˈ Comam watxˈen̈e sunil tzettaj chijilico yin̈, yebpaxo sunil mach chijilico yin̈? 41 Yuxin haˈ wal heyuten heba, aweco heyanma yul iskˈab Comam, ta hac tuˈ chisajbicano heyanma yu Comam, haxinwal cheyakˈ tet mac matzet aya yin̈ tzalahilal.
42 ¡Cˈanchˈanex fariseo hex tiˈ! cheyakˈ isdiezmohal teˈ alawena yeb teˈ ruda yeb sunil teˈ niẍte itah tet Comam Dios, yajaˈ mach chewatxˈe istoholal yin̈ heyet anmahil, yebpaxo xin machi iscˈulchˈanil iscˈul Comam Dios yul heyanma. Haˈ huntekˈan tuˈ caw yilal heyijeni, machi xin chebej heyakˈni hediezmo tet Comam Dios.
43 ¡Cˈanchˈanex hex fariseo, hex tiˈ! Hexn̈e cheyoche hemajalo huntekˈan chˈem caw ay yelapno yul capilla. Ay heyalaˈ ta nanxa yoc chute istioẍli anma teyet yet chexecˈ yulaj beh.
44 ¡Cˈanchˈanex hex fariseo, hex tiˈ! Caw txˈoj heyanma, lahanex hacaˈ bay mujan camom matxa ixtan̈o jilni yecˈlenal; chˈecˈ xan̈xon anma yiban̈, mach xin yohtajo tzet ayayto yalan̈ txˈotxˈ, ẍi Comam.
45 Yalni huneˈ naj cuywawom yin̈ isley naj Moisés tet Comam:
―Mamin, hayet chawalni huntekˈan tiˈ, han̈‑hun‑on̈an̈ chawakˈpaxo taco cocˈulan̈, ẍi naj.
46 Istakˈwi Comam tet naj:
―¡Cˈanchˈanexpaxo, hex cuywawom yin̈ isley naj Moisés! Yuto caw ay huntekˈan chejbanile caw yaˈta cheyakˈ tet anma hacaˈ hunu ijatz caw al, machi mac chikˈoji yinican̈. Walexpaxo xin, maẍticˈa nichˈano yiximal hekˈab chehitzico yin̈.
47 Cˈanchˈanex yuto checayen̈e hewatxˈencan̈ bay mujan ebnaj ischejab Comam Dios potxˈbil yu heyichmam yet payat. 48 Hac tuˈ xin chu heyenilo yin̈ tzet chewatxˈe tiˈ tato chextzala yin̈ tzet iswatxˈe heyichmam tuˈ. Haˈ ebnaj potxˈni ebnaj ischejab Comam Dios, walexpaxo xin, chewatxˈecan̈ bay mujan ebnaj.
49 Yuxin halbilcano yu Comam Dios yu ishelanil: “Chiwakˈatojan ebnaj inchejaban yeb huntekˈanxa ebnaj chihalnocˈo Intzotiˈan texol. Ay ebnaj chemakˈ camoj, ay ebnaj chetzumbelo yul con̈ob,” ẍi Comam. 50 Yalnipaxo Comam Jesús:
―Huntekˈan anma tiˈ chitohlano sunil isyaˈtajil iswatxˈecano yichmam yin̈ ebnaj ischejab Comam Dios makˈbil camo yettax yichico yul yiban̈kˈinal tiˈ. 51 Caw tzetcˈa ebnaj ischejab Comam makˈbil camoj, chiˈichicanti yin̈ iscamical naj Abel masanta yin̈ iscamical naj Zacarías, yet ismakˈlax camo naj xolbal bay chin̈uslax xahanbal yeb yatut Comam Dios. Yaj haninan chiwalan teyet ta Comam Dios chiˈaniti isyaˈtajil yiban̈ anma tiˈ yu iscamical ebnaj tuˈ, ẍi Comam Jesús tet ebnaj.
52 Yalnipaxo Comam Jesús:
―¡Cˈanchˈanex hex checuy isley naj Moisés! Caw yahaw hex heyakˈni isnabal anma yin̈ Istzotiˈ Comam Dios, yajaˈ mach cheyaco henabal yin̈, yebpaxo ta ay mac choche chaco isnabal yin̈, mach chechacto anma yul ispultahil, ẍi Comam tet ebnaj.
53 Yin̈ huneˈ tiempohal tuˈ xin caw oc ishowal ebnaj fariseo yeb ebnaj cuywawom yin̈ isley naj Moisés yin̈ Comam Jesús. Yichico ebnaj buchwal yin̈ Comam, caw txˈiˈal tzet iskˈambelo ebnaj tet Comam, 54 yun̈e yaycˈay Comam yin̈ hunu lekˈtiˈal, cat yoc ebnaj akˈocˈule yin̈ Comam yalni.
Sunil tzet ewan yehi chiabchaloj
12 Wal xin caw ismilalxa anma iscutxba isba yaben tzet chal Comam Jesús, toxan̈e chistenle isba anma. Yalni Comam Jesús tet ebnaj iscuywom:
―Cheyil heba tet ebnaj fariseo, yuto chal isba ebnaj cˈulal. Wal xin haˈ iscuybanil ebnaj lahan hacaˈ nichˈan yan̈al ixim pan chˈoc xol ixim harina, sunil ixim chisipcˈa yu. 2 Yuto sunil tzet ebabil chˈelo yen̈el, yebpaxo sunil tzet ewan yehi chˈixtan̈wilo sata anma. 3 Yuxin yin̈ caw yel chiwalan teyet, sunil tzet cheyal xol kˈejholo chiˈabelaxo yu anma yet tzˈayical, yebpaxo sunil tzotiˈ chihallax yin̈ nancˈulal yul hunu n̈a, chihallaxo yin̈ caw ip istin̈a.
Han̈cˈan̈ehojab tet Comam Dios chon̈xiwi
4 Walex wamigo hextiˈan, chiwalan teyet mach chexxiw tet ebnaj chu ispotxˈni camo henimanil, yuto matxa hunuxa tzet wal quexyuten ebnaj. 5 Yaj chiwalan teyet, mac tet bay wal hexiwi, haˈ ton tet Comam Dios, Comam chu quexyakˈni camoj, chilahwi tuˈ aypaxo yip quexyanito xol kˈa kˈaˈ mach istan̈bal. Haˈ ton tet Comam tuˈ chexiwi.
6 Chisje hetxumnilo yin̈ noˈ niẍte chˈic, hocˈon̈ noˈ yin̈ cab centavo, yaj machi hunu noˈ chito nahul yu Comam. 7 Hajxamex hex tiˈ, caw niman hayelapno sata noˈ. ¿Tom mach cheyohtajoj ta sunil xil hewiˈ bisbil yin̈ hununtajil yu Comam? Yuxin chiwalan teyet, mach chexxiwi.
Mac mach chitxˈixwi yin̈ Comam Jesús sata anma
8 Chiwalan teyet, macn̈eticˈa mach chitxˈixwi yalnilo isba sata anma ta wetan yehi, Hanin Akˈbilintijan texol yu Comam Dios, chiwalan ta wetan anma tuˈ sata ebnaj yángel Comam ay bey satcan̈. 9 Yajaˈ mac chitxˈixwi yalni sata anma ta wetan yehi, chiwalpaxojan sata ebnaj yángel Comam Dios tato mach wetojan ye anma tuˈ. 10 Macta chibuchwahi cat yalni hunu tzotiˈ txˈoj win̈an, Haninan Akˈbilintijan texol yu Comam Dios, ayto nimancˈulal yin̈, yaj mac chihalni txˈoj tzotiˈ yin̈ Comam Espíritu Santo, matxa nimancˈulal yin̈.
11 Hayet chexilaxto sata ebnaj yahawil yeco yin̈ iscapilla ebnaj Israel, maca sata ebnaj juez, maca satapaxo ebnaj alcal, mach chˈoc yin̈ hecˈul yin̈ tzet chu hecolni heba, yeb tzet chu hepajtzen istzotiˈ ebnaj. 12 Yuto hayet chiˈapni istiempohal heyilaxto sata ebnaj, haˈ Comam Espíritu Santo chakˈni hehelanil hetzoteli, ẍi Comam tet anma.
Caw ay ismay ta chijaco janma yin̈ kˈalomal
13 Xol anma tuˈ, ay huneˈ naj halni tet Comam Jesús hacaˈ tiˈ:
―Mam cuywawom, hal tet wuẍtatiˈan inkˈanaˈan yakˈaˈab naj inmajulan yin̈ tzet akˈbilcano jetan̈ yu comaman̈, ẍi naj.
14 Yaj yal Comam tet naj:
―Hach wet anmahil, hanintiˈan mach alcalo wecojan texol, cat inpohnitojan tzet ye tuˈ teyin̈, ẍi Comam.
15 Yalni Comam tet anma xin:
―Nann̈e heyu, caw cheyil heba, mach chetzˈunico heyanma yin̈ kˈalomal, yuto iskˈinal anma mach chipitzcˈati yin̈ tzettaj ay yul iskˈab, ẍi Comam.
16 Yalni Comam huneˈ yechel tiˈ tet anma:
―Ay huneˈ naj winaj caw kˈalom, caw niman sat istzˈunub yakˈa. 17 Yuxinto yal naj kˈalom tuˈ ischuquil hacaˈ tiˈ: “¿Tzet wal wuten inbahan? Caw matxa chabe bay chincˈubahan sat intzˈunubtiˈan,” ẍi naj. 18 Istit yin̈ isnabal naj, yalni naj hacaˈ tiˈ: “Wohtaxahan tzet chinwatxˈeˈan. Chiwuchcˈayojan huntekˈan incˈun̈atiˈan, cat inwatxˈenojan huntekˈanxa caw nimej chu, haxinwal cˈuxan yocto sunil sat intzˈunubtiˈan yul yeb sunil tzet ayinan. 19 Chilahwi tuˈ xin cat inxewan yuto ay tzet ayinan yin̈ sunilbal tiempo. Chinxewan yeb chinwaˈan, cat wakˈnihan tzet choche wanmahan, cat wakˈni tzalaho incˈulan,” ẍi naj tet yanma.
20 Tzujan tuˈ xin, yalni Comam Dios tet naj: “¡Caw machi hawiˈ! Yin̈ huneˈ akˈbal tiˈ chaẍcamoj. ¿Mac tet xin chicanocano huntekˈan cˈubabil hawu tiˈ hawalni?” ẍi Comam Dios tet naj.
21 Hacaˈ ton huneˈ naj winaj tiˈ, hac tuˈ ye anma yin̈n̈eticˈa kˈalomal chaco yanma, yuxin yul sat Comam Dios caw mebaˈ huntekˈan anma tuˈ, ẍi Comam.
Anma chˈanico Comam Dios yipo yanma Comam chitan̈eni
22 Lahwi tuˈ xin, yalni Comam Jesús tet ebnaj iscuywom:
―Chiwalan teyet, mach cheyaco yin̈ hecˈul yin̈ tzet chelo yebpaxo yin̈ bay chitit istohol xil hekˈap cheyacoj. 23 Heyohtaj tato haˈ Comam Dios chˈakˈni cocawil, ¿hatocˈanab tzet chicolo mach chakˈ Comam heyalni? Haˈ Comam akˈnipaxo huneˈ conimanil tiˈ ¿tom mach chakˈapaxo Comam xil cokˈap heyalni? 24 Chisje hetxumni yin̈ noˈ hoh, machi yawal noˈ chacoj, mach chihatxˈwipaxo noˈ, machipaxo iscˈun̈a noˈ, yajaˈ Comam Dios chiˈakˈni tzet chislo noˈ. Hajexxam hex tiˈ, to caw ecˈbal heyelapno sata noˈ. 25 ¿Aymi hunujex tiˈ yu caw cheyaco yin̈ hecˈul chihitzto nichˈanoxa hecawil yul sat yiban̈kˈinal tiˈ? ¡Machoj! 26 Yuxin ta mach chexkˈoji hewatxˈen tzet ye tuˈ niẍchˈan, ¿tzet yin̈ xin cheyaco yin̈ hecˈul?
27 Ilwecˈanab teˈ caj, mach chimunla teˈ, mach chichemlipaxo teˈ, yaj chiwalan teyet naj rey Salomón yet payat, waxan̈ca caw kˈalom naj, yajaˈ machi apni iskˈaptzen isba naj hacaˈ iscˈulchˈanil teˈ caj tuˈ. 28 Walca caw cˈulchˈan jilni isxumaquil teˈ caj tuˈ tinan̈, yaj wal yet hecal cabe chin̈uslaxto teˈ yul horno. Ta chakˈ Comam iscˈulchˈanil teˈ caj, ¿hatocˈanab xil hekˈab mach chakˈ Comam? hex tiˈ machi caw chicawxi hecˈul yin̈ Comam. 29 Wal xin mach cheyaco yin̈ hecˈul bay chi‑caw‑istit tzet chelo. 30 Wal anma mach ohtan̈e Comam Dios, caw chaco huntekˈan tzet ye tuˈ tiˈ yin̈ iscˈul, yajaˈ walex hex tiˈ, ay huneˈ Hemam yohtaxa tzet chˈocnico heyu. 31 Yuxin aweco heyanma heyijen yin̈ tzet chal Comam Dios babel, haxa huntekˈanxa chˈocnico heyu, chiˈakˈlaxo teyet, ẍi Comam Jesús tet ebnaj iscuywom.
Jakˈaweto cokˈalomal bey satcan̈
32 Yalnipaxo Comam Jesús tet ebnaj iscuywom:
―Mach chexxiw hex xahan ay wutiˈan. Caw haywan̈exchˈan, yajaˈ xaˈel yin̈ iscˈul Comam ay bey satcan̈ quexyanico yuninaloj. 33 Txon̈weto tzet ayex, cat heyakˈni istohol tet anma matzet aya, hac tuˈ chu hewatxˈen huneˈ istxˈuyal hekˈalomal mach chikˈato bey satcan̈. Huntekˈan kˈalomal tuˈ machi bakˈinal chitan̈iloj yuto haˈ bey tuˈ machi elkˈom, machipaxo noˈ ih chiˈetanotoj. 34 Wal xin haˈ bay ay hekˈalomal haˈ tuˈ ayco heyanma, ẍi Comam.
Helan chijute coba
35 Yalnipaxo Comam:
―Caw helanojab cheyute heba hacaˈ hunu naj soldado caw watxˈebilico xil iskˈap, yeb aypaxico kˈaˈ yin̈ iscantil. 36 Lahanojab cheyute heba hacaˈ ebnaj chejab chismaj yul ispatrón chibey yin̈ hunu mohyilal. Hayet chˈapni naj bey yatut cat yahwi naj. Caw yin̈ an̈e xin chishaj ebnaj pulta tet naj patrón tuˈ. 37 Caw sakˈal yet ebnaj chejab elna iswayan̈ yet chˈapni ispatrón tuˈ. Chiwalan teyet, caw yin̈ an̈e chishelilo xil iskˈap naj patrón, cat yawten naj ebnaj waˈo sat meẍa; haˈ caw naj chibatxnicˈo tzet chislo ebnaj tuˈ. 38 Yuxin waxan̈ca yin̈ chuman akˈbal, maca yet lan̈anxa issajbiloj, cat yapni naj patrón tuˈ, caw sakˈal yet ebnaj chejab ta elna iswayan̈ ebnaj.
39 Nachaojabilo heyu huntekˈan tzet chiwaltiˈan teyet: Hacaˈ hunu naj yahaw n̈a, kˈinalo ta yohta naj tzet orahil chˈapni naj elkˈom yin̈ yatut, caw chimmajwa naj, machim chischacto naj naj yul yatut. 40 Haˈ quexpax tuˈ hex tiˈ, helan cheyute heba. Haˈ taxca yet mach nano heyu, cat wulan, Hanin Akˈbilintijan texol yu Comam Dios, ẍi Comam tet ebnaj iscuywom tuˈ.
Naj chejab yijem yeb naj chejab mach yijemoj
41 Iskˈamben naj Pedro tet Comam:
―Mamin, ¿han̈em jetan̈ chawal huneˈ yechel tiˈ, mato tet sunil anma? ẍi naj.
42 Yalni Comam:
―Huneˈ tiˈ chiwalan yin̈ huneˈ naj ilom munil caw yijem yeb caw ay isnabal, akˈbilico yu naj yahaw munil yul yatut yu yakˈni tzet chislo ebnaj munlawom hacaˈ yalni naj yahaw tuˈ. 43 Caw sakˈal yet naj ta lan̈an isyijen naj hacaˈ tzet halbilcano tet yet chˈapni naj yahaw munil. 44 Yin̈ caw isyelal chiwalan teyet: Naj yahaw munil tuˈ chaco naj naj yijem tuˈ yahawo yin̈ sunil tzet aya. 45 Yaj ta chal naj ischuquil: “Wal yaˈ wahawan, ¿bakˈin tam chul yaˈ?” ta ẍi naj, cat yoc naj ismakˈni ebnaj chejab yeb ebix chejab, yeb xin han̈cˈan̈e yin̈ waˈo chaco yanma naj, yeb xin yin̈ tzet chucˈ naj, cat yoccano naj ucˈu teˈ. 46 Haxa yet istzˈayical mach echmabilo yahaw naj yu caw tona nahul ay naj, cat yul lemna naj yahaw tuˈ, hac tuˈ xin caw chˈakˈlax ecˈoyaˈ yanma naj xol isyaˈtajil cat yalaxto naj xol ebnaj mach yijemo chute isba.
47 Kˈinalo ta ay hunu naj chejab yohta tzet choche yahaw, yajaˈ mach chaco naj yin̈ iscˈul iswatxˈeni, yeb xin mach chisyijepaxo naj tzet chal naj yahaw tuˈ, haˈ huneˈ naj chejab tuˈ niman isyaˈtajil chischah naj. 48 Walpaxo naj chejab, mach yohtajo ta txˈoj tzet chiswatxˈe, haˈ naj tuˈ hanicˈn̈echˈan tzˈum chˈakˈlax yijaˈ. Haˈ mac niman tzet akˈbilcano tet, nimanpaxo chikˈanlax tet, yebpaxo mac niman tzet akˈbilico yul iskˈab, ecˈbalxa niman chu iskˈanlaxayo tet, ẍi Comam.
Chiscajlecan̈ isba anma yu Comam Jesús
49 Yalnipaxo Comam Jesús:
―Hanintiˈan hulnajinan wakˈacojan huneˈ hacaˈ kˈaˈ yul yiban̈kˈinal tiˈ. Ay walaˈan ta chiah xaj huneˈ kˈaˈ tuˈ tinan̈. 50 Ay huneˈ niman isyaˈtajil chihul wiban̈an, haˈ ton huneˈ tuˈ ayco yin̈ wanmahan, caw xin chˈecˈyaˈ wanmahan masanto chijaˈ isba huneˈ tuˈ. 51 ¿Ham heyalni ta yu wanicojan akˈancˈulal xol anma yuxin quinhulan? Machoj, to yu ispohlen isba. 52 Wal tinan̈ istzabloxaco huneˈ tiˈ xol anma. Kˈinalo ta ay howan̈o yul hunu n̈a, oxwan̈ chˈoc howal yin̈ cawan̈, haxa cawan̈ tuˈ chˈoc howal yin̈ oxwan̈. 53 Naj mame, chˈoc naj howal yin̈ iscˈahol, naj cˈahole chˈoc howal yin̈ ismam, ix miˈe chˈoc ix howal yin̈ yunin, ix unine chˈoc ix howal yin̈ ismiˈ. Wal ixnam alibe chˈoc ixnam howal yin̈ yalib, cat yocpaxo ix alibe howal yin̈ ixnam alibe tuˈ, ẍi Comam.
Yal Comam ta mach chinachalo yu anma yin̈ huneˈ tiempohal bay aya
54 Yalni Comam Jesús tet anma:
―Hayet cheyilni moyan bay chito tzˈayic, caw an̈e chenaloj cat heyalni: “Chakˈaˈ n̈ab tinan̈,” quexchi. Caw xin chij isba tzet cheyala. 55 Hayet cheyaben istit jakˈekˈ yin̈ sur, cheyalpaxoj: “Caw chixobxonoj,” quexchi. Hac tuˈ xin chu yijni isba. 56 Hex cheyal heba cˈulal tiˈ, caw helanex hetxumni yin̈ tzet chute isba txˈo txˈotxˈ tiˈ, yeb tzet ye tuˈ cheyil satcan̈ yet chishelni isba tiempo, yaj mach chinacha heyu tzet yelapno ye huneˈ tiempo bay ayexico tiˈ, ẍi Comam.
Ocan̈we yin̈ akˈancˈulal yeb anma ayco ishowal teyin̈
57 Yalnipaxo Comam:
―¿Tzet yin̈ yuxin caw mach chewatxˈelo hunu tzet ye tuˈ texol hechuquil yin̈ caw istoholal? 58 Kˈinalo ta ay hunu mac chachawten sata naj alcal, haˈojab yet lan̈an isto naj yul beh, cat hakˈanni nimancˈulal tawin̈ tet naj yin̈ akˈancˈulal. Ta mach xin, yet chaẍapni sata naj alcal, chaẍalaxico yul iskˈab naj mayor, cat cachyanicto naj yul teˈ preso. 59 Chiwalan tawet mach chaẍelti yul preso tuˈ tato mach tzˈajano chawakˈ hamulta, ẍi Comam.
Copyright © 1996 by Wycliffe Bible Translators International