Print Page Options
Previous Prev Day Next DayNext

Read the Gospels in 40 Days

Read through the four Gospels--Matthew, Mark, Luke, and John--in 40 days.
Duration: 40 days
Mam, Central (MVC)
Version
Tuˈj Lucas 7-9

Tej tkubˈ tqˈanin Jesús jun taqˈnil nejinel kye xoˈl qˈaqˈ(A)

Tbˈajlinxi tyolin Jesúsjo jniˈ tyol kyexjal, a nchi bˈintaq tiˈj, bˈeˈxsin xiˈtz toj tnam te Capernaum. Ex tojjo tnam anetziˈn ataqtza najle jun xjal nejinel kyibˈaj xoˈl qˈaqˈ, ex atzin tej xjal anetziˈn yabˈtaqjo jun taqˈnil, a tajxixtaq tiˈj, me chˈixtaq tkyim.

Atzaj teˈ tbˈintej nejinel jun tqanil Jesús, bˈeˈxsin i xi tchqˈoˈntz jun jteˈbˈin xjal, a attaq kyoklin kyxol Judiy, tuˈntzintla kykubˈsin kywutz te Jesús tuˈn tkanin qˈanil teˈ taqˈnil, a chˈixtaq tkyim. I kubˈsin kywutz nimxix te Jesús, tej kypon kanin tkˈatz, exsin xi kyqˈmaˈntz te kyjaluˈn: Taa, nimsinx tkˈuˈja, atla qajiˈy noqit aku txiˈy qukˈiy, exsin tuˈn tkubˈ tqˈaninjiy ajo jun taqˈniljo jun tbˈanil nejinel. Tbˈanilxjo nejinel anetziˈn, ex at toklin tuˈn tkubˈ tbˈinchiˈn, quˈn tajxix tiˈj qtanim, ex o kubˈ tbˈinchin jun ja te qnabˈl Dios, chi chiˈ.

Bˈeˈxsin xi lipe te Jesús kyiˈjjo xjal anetziˈn. Atzaj teˈ chˈixtaq kypon kanin, bˈeˈxsin i ul oybˈaj kyuˈn jun jteˈbˈin tukˈa nejinel, tuˈn t‑xi kyqˈmaˈn jun kyyol te Jesús. Chi chiˈ kyjaluˈn: Taa, nya ilxix tiˈj tuˈn tula tzma tja nejinel, quˈn tuˈn ntiˈ weˈ woklin tuˈn toktza toj njaych. Tuˈnpetziˈn, mina ẍinka tkˈatza, quˈn tuˈn nya bˈaˈnqiˈn, ex ntiˈ wokliˈn twutza, me oˈkx qˈmantz jun jteˈ tyola, ex noq tuˈn tyola ok kqˈanitil weˈ waqˈnil. Quˈn ikyqinx wejiˈy at weˈ kawilwe, me ex iteˈ xoˈl qˈaqˈ iteˈkx tjaqˈ nkawbˈila. Qatzin ma txi nqˈmaˈn te jun kyjaluˈn: Kux txiˈy, ex bˈeˈxsin kxeˈltz; ex qa: Ku tzaja, qa nchijiˈy te juntl, ex bˈeˈx ktzajil. Ex qa: Bˈinchinkujiˈy luˈn, qa nchijiˈy te waqˈnila, ex bˈeˈx kˈwel tbˈinchin. Ikytziˈn, n‑el nnikyˈjiˈy tiˈja, qa aku qˈanj noq tuˈn Tyola.

Tej tbˈinte Jesúsjo ikyjo, bˈeˈx jaw kaˈylaj, ex bˈeˈx tzaj meltzˈaj, exsin tzaj tqˈmaˈntz kyeˈ xjal, a lipcheqetaq tiˈj. Chiˈ kyjaluˈn: Twutzxix kxel nqˈmaˈn kyeˈy, naˈmx nbˈintiˈy jun ichin kyxol aj Israel, a atit nim tnimbˈil tzeˈnku tnimbˈiljo ichin lo, chiˈ.

10 Otaq qˈanit tej taqˈnil kawil, tej kymeltzˈajjo xjal, ayej i xi chqˈoˈn tuˈn nejinel txkolte Jesús.

Tej tjaw anqˈin juntl majl taljo qya mebˈe tuˈn Jesús

11 Tbˈajlinxitziˈn ikyjo, xiˈ Jesús tojjo jun tnam, Naín tbˈi. Aye t‑xnaqˈtzbˈin ex jun chˈuq xjal xi lipe tiˈj.

12 Atzaj teˈ tkanin nqayin ttxaˈn tnam, oktzin tkˈulbˈin tibˈ kyukˈa txqan xjal, a iqintaq jun kyimnin kyuˈn, a tuˈntaq kyxiˈ muqulte. Ajo kyimnin anetziˈn, albˈajtaq te jun mebˈe qya, ex oˈkxtaq taljo qya anetziˈn. Tuˈn ikyjo nimxtaqjo xjal te aj tnam lipcheqektaq tiˈj te nimsil tkˈuˈj.

13 Atzaj teˈ tiwleˈ mebˈe qya tuˈn Jesús, a tAjaw Tkyaqil, bˈeˈx tzaj qˈaqˈin tkˈuˈj tiˈj, exsin xi tqˈmaˈntz te kyjaluˈn: Ay qya, mina tzˈoˈqˈ te.

14 Texjo paq anetziˈn, bˈeˈx ok laqˈe Jesús tkˈatz kyimnin. Ok tmekoˈnjo tzˈlan jaˈ iqintaq. Tuˈn ikyjo, bˈeˈx i kubˈ weˈ kyej xjal, a iteˈkxtaq tjaqˈ. Xitzin tqˈmaˈn Jesústz tej kyimnin kyjaluˈn: Ay qˈa, kxel nqˈmaˈn tey: ¡Qeksa!

15 Bˈeˈxsin jaw qe tej kyimnintaq, exsin ok tentz yolil. Tuˈn ikyjo, bˈeˈxsin xi qˈoˈntz te tnana tuˈn Jesús.

16 Jotqexjo xjal, a iteˈtaq antza, bˈeˈx tzaj kyxobˈil, tej tiwleˈ a otaq bˈaj. Tuˈntziˈn, bˈeˈx ok ten nimsil teˈ tbˈi qMan Dios. Chi chiˈ kyjaluˈn:

Luˈ jun nmaq yolil Tyol Dios ma jaw anqˈin qxol, ex: Luˈ te Dios ma tzul klol teˈ Ttanim, chi chiˈ.

17 Jotxjo a otaq bˈant tuˈn Jesús, bˈeˈx bˈijte teˈ toj tkyaqil tnam te Judey exsin kyojjo txˈotxˈ, a nqayin iteˈk tkˈatz.

T‑xnaqˈtzbˈil Jesús tiˈj Juan, a Jawsil Aˈ(B)

18 Tkyaqiljo lo bˈijte tuˈn Juan, a Jawsil Aˈ, quˈn tuˈn bˈeˈx xi qˈmaˈn te kyuˈnj t‑xnaqˈtzbˈin. I tzajtzin ttxkoˈn kabˈe, 19 exsin xi tchqˈoˈntz qanilte te Jesús kyjaluˈn: ¿Atzinjiˈy a Crist, a attaq tulil, mo qa at juntl, tuˈn tkubˈ qyoˈn?

20 Atzaj teˈ kykanin ichin tkˈatz Jesús, a i xi chqˈoˈn tuˈn Juan, xitzin kyqanintz kyjaluˈn: Ma qo tzaj chqˈoˈn qeˈ tuˈn Juan, a Jawsil Aˈ, tuˈn t‑xi qqaniˈn tey, aj qa ajiy, a il tiˈj tuˈn tul kanin, mo qa qo ayolja tiˈj juntl aˈla.

21 Texjo paq anetziˈn, nimku yabˈil i qˈanit tuˈn Jesús, ex nimku kyixkˈoj, a jun paqx n‑el lemimin; ex nim taqˈnil tajaw il, bˈajetz toj kyanminxjal; ex nimku moẍqetaq i jqet kywutz tuˈn. 22 Tbˈajlinxitziˈn ikyjo, xitzin ttzaqˈwiˈn kyqanbˈitzjo ichin, a i xi tchqˈoˈn Juan. Chiˈ kyjaluˈn: Kux cheˈxa, ex kyqˈmanxa te Juan ajo ma kyliˈy, exsiˈn ma kybˈiˈy, ikyxjo tzeˈnku kyij tzˈibˈit wiˈja toj Tuˈjil Tyol Dios. Chiˈ kyjaluˈn:

Aye moẍtaq ma chi kˈant kywutz,
aye koxtaq ma chi bˈet,
exqetziˈn yabˈqetaq tuˈn nim txˈaˈk, ma chi qˈanit;
exqetziˈn ẍoˈrtaq, ma chi bˈin;
exqetziˈn otaq chi kyim, ma chi jaw anqˈin juntl majl.
Ex jniˈ qeˈ yaj ma pon tqanil Tbˈanil Tqanil kolbˈil kye. 23 Ex kyˈiwlinqexixjo a mi njawje kykˈuˈj wiˈja.

24 Tej kymeltzˈajjo t‑xnaqˈtzbˈin Juan, bˈeˈx ok ten Jesús yolil tiˈj Juan kyukˈaxjal. Xi tqˈmaˈn kye kyjaluˈn: Tej kyxiˈy lolte Juan toj tzqij txˈotxˈ, ¿Tiˈtaqtzin wiq ichin kyajtaqa tuˈn kylontiˈy? ¿Ma noqpe jun ichin kabˈe tkˈuˈj, tzeˈnku jun ajlaj meltzˈaje tuˈn kyqˈiqˈ? 25 Qa mina, ¿Tiˈtaqtzin kyajtza tuˈn kylontiˈy? ¿Moj qa jun ichin manyor tbˈanilx t‑xbˈalin tok? Me bˈiˈn kyeˈ kyuˈn, qa toj kyja nmaq kawil najleqe kyeˈ ichin, a tbˈanilx kyxbˈalin tok, ex nimx nchi achin tzaluˈn twutz txˈotxˈ. 26 ¿Me tiˈtzin chi txaˈjtza lolte? ¿Bˈalaqa jun yolil Tyol Dios? ¡Ikytziˈn! Me ante Juan nimxixtl toklin kyibˈaj tkyaqil yolil Tyol Dios, aye i kˈmonte Tyol ojtxe. 27 Quˈn ikytzin tqˈma Diosjo tiˈj toj Tuˈjil Tyol kyjaluˈn:

Kxel nchqˈoˈn weˈ nsan twutza qˈmalte tqanil tulila,
tuˈn tkubˈ kybˈinchinxjal kyibˈ twutza.

28 Twutzxix kxel nqˈmaˈn, qa kyxol tkyaqilxjal twutz txˈotxˈ, mix aˈl jun nimxixtl toklin tzeˈnku te Juan, a Jawsil Aˈ. Me ajo a noq tal chˈin toklin toj Tkawbˈil Dios toj kyaˈj, nimxixtl toklin tzeˈnku te Juan.

29 Jotqexjo xjal, a otaq kybˈi tyol Juan ex majqexpe kyej xjal, a peyil pwaqqe te Rom, xi kytziyin te Juan tuˈn kykuˈx toj aˈ te jawsbˈil aˈ, ex xi kyqˈoˈn chjonte te Dios, quˈn el kynikyˈ te qa tzˈaqlexix te Dios. 30 Me ayeqetzin kyej Parisey exqetziˈn jniˈ xnaqˈtzil tiˈj ojtxe kawbˈil, mix kytziye kyeˈ tuˈn kykuˈx toj aˈ te jawsbˈil aˈ tuˈn Juan. Tuˈn ikyjo bˈeˈxsin el kyikyˈin a tajtaq Dios kyukˈa.

31 Kˈwel nqˈoˈn jun techil tzeˈnqe xjal jaˈlin. 32 Ikyqetziˈn tzeˈnqeku tal kˈwal nchi kubˈ qe saqchal toj kˈaybˈil. Ex nxi kyẍchˈin te kyukˈa, tuˈn kysaqchaˈn junx, ex nxi kyqˈmaˈn: Ma qo chinbˈiˈn kyukˈa xux, tuˈntzintla qsaqchan, ex tuˈn kytzalaja ex tuˈn kybˈixiˈn, me mi ẍi bˈixiˈn. Tuˈnpetziˈn, ma txi qbˈitziˈn bˈitz te bˈisbˈajil, tuˈntzintla qsaqchan, ex tuˈn kyoqˈa, me mix aˈl s‑oqˈ. ¿Tiˈxsin kyajtza? chi chiˈ.

33 Ikytzin kyejiˈy, chi Jesús. Quˈn tej tul Juan, a mix waˈn pan ex mix kˈwan vin kyukˈa txqantl, ex xi kyqˈmaˈn qa attaq taqˈnil tajaw il toj tanmin. 34 Ex ma chin ula, ayiˈn Tkˈwal Ichin jaˈlin, a nchin waˈn ex nchin kˈwan kyukˈa noq tiˈchaqku xjal, me nkyqˈmaˈnla wiˈja qa loˈlqiˈn, ex jun kyukˈa peyil pwaq ex kyukˈa aj il. Ex ayetzin kye, ¿Tiˈxsila kyajtza? 35 Kxel nqˈmaˈn qa atzin k‑elile kynikyˈa tiˈjjo naˈbˈl ntzaj tuˈn Dios tiˈjjo qbˈinchbˈiˈn.

Tej tok tsuˈnjo qya kˈokˈjsbˈil kyiˈj tqan Jesús

36 Tbˈajlinxiˈ ikyjo, jun Parisey kubˈsin twutz tuˈn t‑xiˈ Jesús waˈl junx tukˈa toj tja.

Kutzin, chi Jesúsjo.

Atzaj teˈ tkanin, ok qe tiˈj meẍ. Qˈuqletaq te Jesús, 37 tej tpon kanin jun qya, a bˈinchil il, a axsa najletaq tojjo tnam anetziˈn. Ex otaq tbˈi tej qya anetziˈn qa otaq pon kanin Jesús waˈl toj tja Parisey. Tuˈn ikyjo, xi tiˈn jun ẍunk nojnin tukˈa jun wiq aˈ kˈokˈjxix wen; ajo ẍunk bˈinchin tukˈa jun wiq abˈj tbˈanilx wen. 38 Pon laqˈe tej qya kykˈatz tqan Jesús, ok ten oqˈil ex kyukˈa taˈl twutz, oktzin tentz txjolkye tqan Jesús. Atzaj teˈ kybˈaj txjet, bˈeˈxsin ok tentz tzqijsilkye kyukˈa tsmal twiˈ, ex i el tmaˈtzin tqan, exsin ok tqoˈn aˈ kˈokˈjsbˈil kyiˈj, a qˈiˈntaq tuˈn.

39 Atzaj teˈ tiwle lo tuˈn Parisey, a xi txkonte Jesús, ul jun t‑xim kyjaluˈn toj tanmin: A noqxit jun yolil Tyol Dios teˈ ichin lo, matla kaninte tiˈj tzeˈn taˈye tchwinqiljo qya, a luˈ n‑ok tzyunte, quˈn ajo qya lo, jun bˈinchil il teˈ, chtej Parisey.

40 Atziˈn te Jesús bˈeˈx kanin teˈ tiˈj t‑xim Parisey. Tuˈntziˈn, iky xi tqˈmaˈn kyjaluˈn: Ay Simun, at jun weˈ tuˈn t‑xi nqˈmaˈn tey.

Atzin te Parisey xi ttzaqˈwin kyjaluˈn: Kutzin, Xnaqˈtzil. Qˈmantza.

41 Xitzin tqˈmaˈn Jesús kyjaluˈn: Iteˈtaq kabˈe xjal, a attaq kykˈas tukˈa jun ichin, a bˈaˈntaq qˈon pwaq txˈex. Attaqtzin teˈ jun jweˈ syent pwaqtaq teˈ ttxˈex. Ataqtzil teˈ juntl lajaj toj ox kˈaltaq teˈ ttxˈex. 42 Me quˈn tuˈn mix jaˈ nchjetetaqjo kykˈas, bˈeˈx kubˈ najsiˈn kykˈas tuˈnjo ichin, a tajaw pwaqtaq.

Kutzin. Qˈmantzintza weˈy jaˈlin, chi Jesúsjo te Parisey. Kyxoljo kabˈe kˈasbˈine lo, ¿Altzila kyeˈ k‑okil kˈuˈjlinte chˈintljo tajaw kˈas?

43 Xitzin ttzaqˈwin Simun kyjaluˈn: Toj nwutza, bˈalaqa a ichin, a nimxixtaq chˈintljo tkˈas.

Twutzx teˈ, chi Jesúsjo. Ikypen teˈ tzeˈnku ma tzaj tqˈmaˈn.

44 Xitzin kaˈyin Jesús toj twutzjo qya, exsin xi tqˈmaˈntz te Simun kyjaluˈn: ¿Man tzˈiwle qya lo tuˈn, a ma chi el ttxjoˈn nqaˈn tukˈa taˈl twutz, ex ma chi el tsuˈn kyukˈa tsmal twiˈ tuˈntzintla kytzqijtz? Me metziˈn te, ma chin tzaj ttxkoˈn tuˈn woktza toj tjay, me ntiˈ chˈin aˈ saj tqˈoˈn te txˈajbˈilkye nqaˈn. 45 Ex mi ẍin el tmaˈtziˈn te qˈolbˈil weˈy, tzeˈnku ntene qxol; qalatzin teˈ qya lo, noqx teˈ ẍin oktza, bˈeˈx s‑ok ten maˈtzilkye nqaˈn, ex naˈmx tuˈn tkubˈ qen jaˈlin. 46 Ex ntiˈ te aseyt ma jax tqˈoˈn toj nwiˈy, a tzeˈnkuxjo nbˈinchajtz, me metzin teˈ qya lo, at teˈ aˈ, a kˈokˈjxix wen ma tzˈok tqoˈn kyiˈj nqaˈn. 47 Tuˈnpetziˈn, kxel nqˈmaˈn tey, qa noq tuˈn nim tkˈuˈjjo qya wiˈja, ma chi kubˈ najsit nimku til. Me atzin teˈ xjal, a nya nim til toj twutz, ex nya nim tkˈuˈj wiˈja.

48 Tbˈajlinxi tqˈmaˈn ikyjo, xitzin tqˈmaˈnltz teˈ qya kyjaluˈn: ¡Ay, qya! Ma chi najsit te til jaˈlin wuˈn.

49 Ayetzin kyej txqantl xjal, a otaq chi pon txkoˈntl waˈl junx tukˈa Jesús, i ok ten kyeˈ qanilte kyxolx kyjaluˈn: ¿Ankye teˈ xjal lo, a nimsil tibˈ? ¿Majqexjo kyilxjal nchi kubˈ tnajsin?

50 Me atzin te Jesús, bˈeˈx xi kyiml teˈ tiˈj qya anetziˈn, exsin xi tqˈmaˈnltz kyjaluˈn: ¡Ay qya! Noq tuˈnjo tnimbˈila wiˈja, ma kletiy. Atziˈn jaˈlin toj tzaljbˈil kux meltzˈaja, chi Jesúsjo te.

Ayejo qya nchi mojintaq tukˈa Jesús

Tbˈajlinxiˈ ikyjo, bˈaj bˈet Jesús tojile ilaˈ tnam ex tojile ilaˈ kojbˈil, tuˈn tqˈmet, ex tuˈn tchikyˈbˈitjo Tkawbˈil qMan Dios. Majqex kyeˈ kabˈlajaj t‑xnaqˈtzbˈin, lipcheqektaq tiˈj. Ex iteˈtaq jun jteˈbˈin qya lipcheqektaq tiˈj, ayej a otaq chi qˈanit tuˈn Jesús kyeˈ taqˈnil tajaw il ex teˈ ilaˈkul yabˈil. Kyxoljo qya anetziˈn tokxtaq Mariy, aj Xleˈn tbˈi nqˈolbˈajtztaq, exsin otaq chi etzjo wuq taqˈnil tajaw il toj tanmin. Ex majxjo Juana, a t‑xuˈjil Cuza, aj mojiltaq tukˈa Herodes, majx Susana exsin txqantl qya, ayej nchi mojintaq tukˈa Jesús.

Jun techil tzeˈn kyanmin xjal tiˈj Tyol Dios(C)

Nimkuxjal i pon kychmoˈn kyibˈ tkˈatz Jesús, ayej i bˈaj tzaj tojile junjun tnam, quˈn kyajtaqjo xjal anetziˈn tuˈn tiwle Jesús kyuˈn. Oktzin ten Jesús yolil tiˈjjo jun techil, a ntqˈmaˈn kyjaluˈn: Jun maj, attaq jun xjal ex, awal triy. Atzaj teˈ t‑xi tchtoˈn tijaj, ilaˈku ijaj i pon tzˈaq toj bˈe. Tuˈntziˈn, bˈeˈx i bˈaj kywaˈbˈinxjal, ex bˈeˈx jaw kywaˈn pichˈ. Ex ilaˈkul ijaj i pon tzˈaq kyxol abˈj. Ulpin kyeˈ kywiˈ, me liweyxix i jaw tzqij, quˈn tuˈn ntiˈtaq takˈiljo txˈotxˈ anetziˈn. Atx txqantl ijaj pon chitj kyxol txˈiˈx; ex ul kyeˈ kywiˈ. Me noq i jaw xkyˈiˈsix, quˈn tuˈn bˈeˈx i xi bˈaj kyxoljo kˈul, a at kytxˈiˈxil. Me at txqantl pon chitj tojjo tbˈanil txˈotxˈ. Tbˈanilpen chˈiˈye teˈ, ex nimxjo twutz kyij, bˈalaqa junjunchaq jweˈ kˈal twutzjo junjun ijaj.

Tbˈajlinxitzin tqˈmaˈn Jesúsjo techil lo, jawtzin yolin juntl majl kujxix wen. Chiˈ kyjaluˈn: Ankye taj tuˈn tkubˈ tbˈiˈn nyola, in tkubˈ tbˈiˈntz, tuˈntzintla tkubˈ tbˈinchin.

Nukˈbˈil tuˈn Jesús tiˈjjo t‑xnaqˈtzbˈil(D)

Me ayetzin kyej t‑xnaqˈtzbˈin Jesús, bˈeˈxkux xi kyqanin kyeˈ, tzeˈn tzˈelpineˈ techil, a otaq bˈaj tyolin kyxol.

10 Ajo techil, iky tzˈelpine teˈ kyjaluˈn, chi Jesúsjo: Ajo tumil, a ewintaq tiˈjxi Tkawbˈil qMan Dios, o tzˈel kynikyˈa te, quˈn tuˈn aku Dios o tzaj yekˈinte kyeˈy. Me ayetzin kyeˈ txqantl, a naˈmx tel kynikyˈ te, il tiˈj tuˈn nyoliˈn kye kyukˈa techil, tuˈntzintla aj nbˈaj yoliˈn, ajo otaq kyli, me mina s‑el kynikyˈ te; exsiˈn ajo otaq kybˈi, mi n‑okx toj kywiˈ.

Tej ttzaj tchikyˈbˈin Jesús techil kyiˈjjo kyanminxjal(E)

11 Ajo techil, a ma bˈaj qˈmet, antza nyoline teˈ tiˈjjo Tyol qMan Dios. 12 Atziˈn ijaj, a xpon chitj toj bˈe, antza nyoline teˈ kyiˈjjo xjal, a nchi bˈin tiˈj Tyol qMan Dios, me liwey n‑ul kanin tajaw il najsilte toj kyanmin, tuˈntzintla mina txi kynimin, ex mina chi klet. 13 Atzin teˈ ijaj, a xpon chitj kyxol abˈj, antza nyoline teˈ kyiˈjjo xjal, a nchi bˈin tiˈj Tyol qMan Dios. Nxi kynimin tukˈa tkyaqil kyajbˈil, me ajo kynimbˈil ntiˈxix tkujil, ex noq te jteˈbˈin qˈij, tuˈntziˈn bˈeˈx nchi jaw tzˈaq toj kynimbˈil, tzeˈnku ntzaj jun mibˈin toj kychwinqil. 14 Atzin teˈ ijaj, a xpon chitj kyxol txˈiˈx, antza nyoline teˈ kyiˈjjo xjal, a nchi bˈin tiˈjjo Tyol qMan Dios, me liwey nchi tzaj numj toj kynimbˈil tuˈnjo t‑xim kyanmin nya jikyin. Atku tuˈn tpajjo qˈinimil, ex atku noq tuˈn tpajjo achbˈil, a at twutz txˈotxˈ, tuˈntziˈn mina nchi wutzin toj kychwinqil. 15 Me atzin teˈ ijaj, a xpon chitj toj tbˈanil txˈotxˈ, antza nyoline teˈ kyiˈjjo xjal, a tbˈanilxjo kyanmin ex at‑xixjo kyajbˈil tuˈn kybˈin ex tuˈn tkubˈ kybˈinchiˈn a ntqˈmaˈn Tyol qMan Dios. Tuˈntziˈn, jikyinxix iteˈye toj kynimbˈil, ex tbˈanilxjo kywutz n‑el toj kychwinqil, chi Jesúsjo kye.

Ajo Tyol Dios tzeˈnku jun tqan tzaj(F)

16 Yolin Jesús tiˈjjo juntl techil lo: Mix aˈl jun te xjal aku tzˈok txqonte jun tzaj, tuˈntzintla at spikyˈin tuja, exsin liwey tuˈn tkubˈ tmaqsiˈnl, mo tuˈn tokx tqˈoˈnl tjaqˈ jun watbˈil. Qalaˈ k‑okil txqet jun te tzaj, exsin tuˈn tjax qˈoyit twiˈ jun xtankoˈl, tuˈntzintla spikyˈin te kyeˈ, a nchi okxik tuja. Ex ikyxjo ajo nyola nlay bˈant tuˈn tmaqet. 17 Ntiˈx jun te tiˈ mina tzˈel tqanil, qalaˈ ikytzin ilx tiˈj tuˈn tkubˈ chikyˈbˈit. Ikytzin Tyol Dios; te tnejil mina n‑eltaq kynikyˈa te, me atzin jaˈlin loqiˈn nchin xnaqˈtzin kyiˈja, tuˈn tel ẍtileˈ toj kynabˈla tzeˈnku tqan tzaj. Tuˈntzin ikyjo, ntiˈx jun tiˈ aku bˈant tuˈn tewit.

18 Tuˈnpetziˈn, kykaˈyinktzin kyibˈa. Quˈn tkyaqiljo, a nim n‑ok tilil Tyol Dios tuˈn, kyja kxela qˈoyit txqantl tnabˈl, tuˈn tel tnikyˈ tiˈj tkyaqil. Me ankye teˈ ntiˈ n‑ok tqˈoˈn tilil, majxpe ajo tnabˈl, a tbˈanilx toj twutz, me a ntiˈ tumil, k‑elil qˈiyit te jun majx.

Ankyeqexix titzˈin ex tnana Jesús(G)

19 Tzuntaq nyolin Jesús ikyjo, tej tpon kanin tnana exqetziˈn titzˈin antza, me mix i pon laqˈeyexix tkˈatz, quˈn tuˈn ma nintzxtaq xjal at. 20 Tuˈntziˈn, noq xi qˈmaˈn te kyjaluˈn: Lu tej tnaniy exqetziˈn titzˈin iteˈ peˈn, ex kyaj tuˈn kyyolin tukˈiy.

21 Atzin te Jesús xi ttzaqˈwin kyjaluˈn: A wejiˈy nnana ex aye wejiˈy witzˈin ayeˈ nchi bˈin, ex nkubˈ kybˈinchin a ntqˈmaˈn Tyol qMan Dios.

Tej tmiyet kyqˈiqˈ ex nijabˈ tuˈn Jesús(H)

22 Jun majjo ikyjo, okx Jesús exqetziˈn t‑xnaqˈtzbˈin toj jun bark, exsin xi tqˈmaˈn kye kyjaluˈn: Qo ikyˈx tzma tjlajxi nijabˈ, chiˈ.

Ex bˈeˈxsin i xiˈtz. 23 Ex tzmataq nchi bˈet tibˈaj aˈ, bˈeˈx ikyˈ ktan Jesús. Ex bˈeˈx ok ten txqan kyqˈiqˈ jumil tibˈajileˈ nijabˈ anetziˈn, ex atzin tej bark kyjaˈtaq tnoj teˈ tuˈn aˈ. Ex tuˈn ikyjo, chˈixtaq t‑xi mulqˈaj toj nijabˈ. 24 Tuˈntziˈn, bˈeˈx okx kˈasin kyuˈn t‑xnaqˈtzbˈin, ex xi kyqˈmaˈn te kyjaluˈn: ¡Xnaqˈtzil! ¡Xnaqˈtzil! Chˈix qxi mulqˈaj.

Bˈeˈx jaw weˈks Jesús, exsin xi tmiyoˈntz kyqˈiqˈ exsiˈn tipin aˈ, a tzunxtaq jaw mayiyin, ex noq tuˈnjo tyol, bˈeˈx i kubˈ qen, ex jotx kubˈ nume.

25 Tbˈajlinxitziˈn ikyjo, xitzin tqˈmaˈn Jesús kyeˈ t‑xnaqˈtzbˈin kyjaluˈn: ¿Jaˈtzin saqˈekuˈ kynimbˈila?

Ayetzin kyej t‑xnaqˈtzbˈin otaq chi xobˈ, ex i jaw kaˈylaj. Tuˈntziˈn, jaw qanlaj kyxolx kyjaluˈn: ¿Alxsila kye xjal ikyjo? A ajin kyqˈiqˈ ex aˈ ma kubˈ niminte.

Tej kyex tlajoˈn Jesús taqˈnil tajaw il toj tanmin jun xjal aj Gerasa(I)

26 I pontzin tojjo txˈotxˈ te Gerasa, a at tjlajxi nijabˈ, ttxlaj Galiley. 27 Noqxix nkuˈtzku Jesús toj bark, tej tpon laqˈe jun ichin tkˈatz, a antza etza kyxolxjal toj tnam. Atziˈn ichin anetziˈn, iteˈtaq taqˈnil tajaw il toj tanmin ilaˈxitaq abˈqˈe. Minataq nchi ok tqˈoˈnjo t‑xbˈalin, ex nya toj jun ja najletaq; qalaˈ antza n‑anqˈinetaq toj muqbˈil kyimnin. 28 Atzaj teˈ tiwle Jesús tuˈn, bˈeˈx kubˈ meje twutz, exsin jaw ẍchˈintz kujxix wen kyjaluˈn: ¿Tiˈ taja wiˈja, ay Jesús, a Tkˈwaljo Dios nimxix toklin? Chin kubˈsil nwutza tey, tuˈn mina chin kubˈ tyajinxa.

29 Tqˈma xjaljo yol lo, quˈn bˈijte Jesús tej t‑xi tqˈmaˈn kyej taqˈnil tajaw il, qa iltaq tiˈj tuˈn kyetz toj tanminjo xjal anetziˈn. Ojtxetaq ttzyetla kyuˈn taqˈnil tajaw il. Mix tuˈn otaq chi kˈletjo tqˈobˈ exqetziˈn tqan kyukˈa kxbˈil kyuˈnxjal, tuˈntzintla mina tzaqpaje. Me bˈeˈx nchi laqjtaqjo kxbˈil tuˈn, tuˈn kyipin taqˈnil tajaw il. Ex ayejo taqˈnil tajaw il nxi qˈintetaq tojjo txˈotxˈ jaˈ ntiˈye kynajbˈilxjal.

30 Xitzin tqanin Jesús tej ichin kyjaluˈn: ¿Titzin tetza tbˈi?

Tzajtzin ttzaqˈwin tej ichin kyjaluˈn: Ilaˈku weˈ nbˈi.

Xi tqˈmaˈn ikyjo quˈn tuˈn nimxtaq taqˈnil tajaw il otaq chi okx toj tanmin. 31 Ayeˈ taqˈnil tajaw il lo, i kubˈsin kywutz te Jesús, tuˈntzintla mina chi xi xoˈne toj ma tij jul, a jaˈla taˈyile t‑xela. 32 Me quˈn tuˈn iteˈtaq txqan kuch nchi waˈntaq twiˈ wutz, xitzin kyqaniˈn taqˈnil tajaw il te Jesús, tuˈntzintla t‑xi tqˈoˈn ambˈil kye, tuˈn kyokx kyojjo kye kuch. Xitzin tqˈoˈn Jesús ambˈil kye. 33 Texjo or anetziˈn, bˈeˈx i etz kyej taqˈnil tajaw il toj tanminjo ichin anetziˈn, ex bˈeˈxsin i okxtz kyojileˈ kuch, a iteˈtaq. Ayetzin kyej kuch bˈeˈx i xi tilj kyeˈ kubˈl, ex atzaj teˈ kykupin, bˈeˈxsin xi kyxoˈn kyibˈtz tojjo nijabˈ, ex antza bˈeˈx i jiqˈwe.

34 Atzaj teˈ tiwle lo kyuˈnxjal, a nchi kyikˈlentaq kyiˈj kuch, bˈeˈxsin i kubˈtz toj bˈe yolilte kyeˈ xjal, a iteˈtaq toj tnam ex kyojjo jniˈ kojbˈil. 35 Bˈeˈxsin i bˈajetz kyej xjal lolte qa twutzxtaqjo otaq kybˈi. Ex atziˈn teˈ kykanin tkˈatz Jesús, iwleˈ ichin kyuˈn, aj otaq chi etz taqˈnil tajaw il toj tanmin. Atzaj ichin anetziˈn qˈuqletaq t‑xe tqan Jesús; iteˈktaq t‑xbˈalin, ex otaq tzul spikyˈeˈ toj twutz. Tuˈn ikyjo, bˈeˈx tzaj kyej xjal kyxobˈil.

36 Bˈeˈx tzyet tej lo tqˈumle kyuˈnj xjal i lonte, tzeˈn tten tqˈanitj ichin anetziˈn. 37 Tej tbˈijtej lo kyuˈnxjal, a iteˈtaq tojjo txˈotxˈ te Gerasa, nimx kyxobˈil tzaj. Tuˈn ikyjo, kykyaqilx i xiˈ kubˈsil kywutz te Jesús, tuˈntzintla tex tojjo kytanim. Okxsin Jesús toj bark, ex bˈeˈx ikyˈ antza. 38 Me naˈmtaq tikyˈ, atzin te ichin, a otaq chi etz taqˈnil tajaw il toj tanmin, kubˈsin teˈ twutz, tuˈn t‑xi lipe tiˈj Jesús, me mix ttziye te Jesús. Tzajtzin qˈmaˈntz te kyjaluˈn: 39 Kux meltzˈaja tjay, ex qˈmanxjiy tkyaqiljo a ma tbˈinche Dios tiˈja.

Kutzin, chtej ichin. Bˈeˈxsin xiˈtz, exsin ok tentz yolilte te kykyaqil xjal, a najleqetaq toj tnam, jotxjo a otaq tbˈinche Jesús tiˈj.

Tej tkubˈ tqˈanin Jesús kabˈe xjal(J)

40 Atzaj teˈ tmeltzˈaj Jesús tjlajxi nijabˈ, tzuntaq chi yonxjal tiˈj, ex tzaj kykˈmoˈn tukˈa tzaljbˈil. 41 Tzuntaq nbˈajjo ikyjo, tej tpon kanin jun ichin tkˈatz Jesús, Jayr tbˈi, nejinel tojjo muˈẍ ja te kynaˈbˈl Dios aj Judiy. Atzin tej ichin anetziˈn bˈeˈx kubˈ meje t‑xe tqan Jesús, exsin kubˈsin twutz, tuˈntzintla t‑xiˈ Jesús tzmax tja, 42 quˈn tuˈn chˈixtaq tkyimjo jun tkˈwal txin, a junchˈinxtaq, bˈalaqa te kabˈlajaj tabˈqˈe. Tzmataq nbˈet Jesús, tuˈn tkanin tja Jayr, tej tok jitzˈle kyxolxjal, quˈn tuˈn nimxtaq xjal lipcheqetaq tiˈj.

43 Kyxoljo xjal, a lipcheqetaq tiˈj Jesús, attaq jun qya, a otaq bˈant‑xiˈ kabˈlajaj abˈqˈe ttzyetlin tukˈa kyyabˈilqya, ex mix jaˈ nqenetaq. Ex tuˈn ikyjo, otaq xbˈaj tyajiˈn tibˈ kyukˈa qˈanil, ex otaq bˈaj tyupin jniˈ attaq te, te twiˈ tqˈanbˈil, me mix aˈltaq otaq qˈaninte. 44 Tzaj lipexi tej qya lo tiˈjxi Jesús, exsin ok ttzyuˈn ttxaˈn t‑xbˈalin. Ex noq tuˈn ikyjo, bˈeˈx qeˈn tyabˈil. 45 Xitzin tqanin Jesús kyjaluˈn: ¿Ankyeˈ ma tzˈok mekoˈn weˈy? chiˈ.

Quˈn tuˈn mix aˈl xi tzaqˈwinte, xitzin tqˈmaˈn Pegr kyjaluˈn: Taa, mix aˈlte ma tzˈok tzyunte, qalaˈ tuˈn nim xjal lipche; tuˈntziˈn, bˈeˈx nchi ok aqˈle tiˈja, expe bˈeˈx nxi limoˈn kyuˈn.

46 Me kubˈ tqˈmaˈnl Jesús kabˈel tyol. Chiˈ kyjaluˈn: Ma tzˈel nnikyˈa te, qa at jun aˈla ma tzˈok tzyun weˈy, quˈn noq tuˈn wipiˈn ma qˈaniteˈ xjal anetziˈn.

47 Kubˈtzin t‑ximin tej qya, a qa nlay tzˈewittaq. Tuˈn ikyjo, bˈeˈx tzaj laqˈe tkˈatz Jesús luˈlin wen tuˈn t‑xobˈil, ex bˈeˈx kubˈ meje t‑xe tqan. Kubˈtzin tpaˈntz kyxolxjal tiquˈnil ok ttzyuˈn t‑xbˈalin Jesús, ex kubˈ tqˈmaˈntz, qa bˈeˈx qˈanitku texjo paq anetziˈn.

48 Xitzin tqˈmaˈn Jesús tej qya kyjaluˈn: Nkˈwal, axjo tnimbˈila ma kubˈ qˈanin tey. Kuxsin txiˈtza jaˈlin tukˈa tzaljbˈil.

49 Tzunxtaq yolin Jesús ikyjo, tej tul kanin jun xjal qˈolte jun tqanil te Jayr, aj nejinel tojjo muˈẍ ja te kynaˈbˈl Dios Judiy, exsin xi tqˈmaˈn kyjaluˈn: Taa, ma kyim te tkˈwal. Mi tzˈok ila tiˈj xnaqˈtzil jaˈlin. Mi txi tkˈleˈnla tjay.

50 Me bˈeˈx bˈij teˈ lo tuˈn Jesús, exsin xi tqˈmaˈntz te Jayr kyjaluˈn: Mina tzaj xobˈa, oˈkx qe tkˈuˈja wiˈja, ex ok kqˈanitil te tkˈwal, chiˈ.

51 Atzaj teˈ tkanin Jesús tja Jayr, mix ttziye tuˈn kyokx kykyaqil xjal tukˈa; qalaˈ oˈkxjo ttata ex tnanaj txin tukˈax Pegr tukˈa Santyaw exsin Juan. 52 Tej kyokx tuja, kykyaqilxjal tzuntaq nchi oqˈ tuˈn bˈisbˈajil tiˈjjo tal txin, a otaq kyim. Me atzin te Jesús xi qˈmante kye kyjaluˈn: Mina chi oqˈ kyeˈ, quˈn nya ma kyim tetxin, qalaˈ luˈ noq nktan.

53 Noqx i bˈaj jaw tzeˈn jniˈ xjal tiˈjjo tyol Jesús ikyjo, quˈn tuˈn otaq tzˈiwleˈ txin kyuˈn, a qa otaq kyim.

54 Me atzin te Jesús, xiˈ teˈ tzyulte tqˈobˈjo txin, exsin jaw tiˈn tqˈajqˈojil twiˈ. Chiˈ kyjaluˈn: ¡Weˈksa, txin!

55 Bˈeˈxsin jaw anqˈin juntl majl tej txin, ex texjo paq anetziˈn bˈeˈx jaw weˈks. Xitzin tqˈmaˈn Jesús tuˈn t‑xi qˈoˈn twa.

56 Bˈeˈx i jaw kaˈylaj kyej ttata kˈwal tuˈn ikyjo, me bˈeˈx xi qˈmaˈn kye tuˈn Jesús, tuˈn mix alqeye, tuˈn t‑xi kyqˈmaˈne tkyaqilxjo otaq bˈaj.

Tej kyxi tsmaˈn Jesús t‑xnaqˈtzbˈin qˈmal Tbˈanil Tqanil kolbˈil(K)

I ok tchmoˈn Jesúsjo kabˈlajaj t‑xnaqˈtzbˈin, exsin xi tqˈoˈn kyoklin te kawil, ex xi tqˈoˈn kyipin tuˈn kyetzjo jniˈ tkyaqil wiq taqˈnil tajaw il toj kyanminxjal kyuˈn, exsiˈn jniˈqe yabˈ tuˈn kyqˈanit. Exsin i xi chqˈoˈntz tuˈn Jesús tuˈn kyxiˈ yolil teˈ Tkawbˈil qMan Dios, ex tuˈn kyqˈanin kyiˈjjo jniˈ yabˈ. Chiˈ kyjaluˈn: Ntiˈ chˈin kyeˈ tuˈn t‑xi kyiˈn, a il tiˈj tuˈn tajbˈin toj kybˈeˈy; mina txi kyiˈn kye kytze, kychˈuˈẍa ex wabˈj, ex mina txi kyiˈn kyeˈ pwaq, nipe jun xbˈalin te txˈixpil kyiˈja. Ex aˈlchaqx kye jatz jaˈ chi pon kaniniˈy ajlal, axsa chi tenkuy, tzmaxi kˈaˈ chi etzjiˈy toj, ajxi kyxiˈy toj junxil tnam, chi Jesús kye. Me metziˈn, aj qa at jun tnam, a jaˈ kykyˈeˈyexjal kyiˈja, bˈeˈx kˈaˈ chi etza antza. Me bˈeˈx kˈaˈ tzˈel kychtoˈn quq tiˈj kyqaˈn kywutzjo xjal tojjo tnam anetziˈn, tuˈn tajbˈin te techil kye, tuˈn mina xkubˈ kybˈiˈn Tyol Dios.

Bˈeˈxsin i xiˈ kyej t‑xnaqˈtzbˈin Jesús tojile junjun kojbˈil, qˈmal teˈ Tbˈanil Tqanil kolbˈil kyexjal, ex tuˈn kyqˈanitjo jniˈ yabˈ kyuˈn.

Tej t‑ximin Herodes tiˈj ankye teˈ Jesús(L)

Jotxjo a nyolajtztaq tiˈj Jesús, ex tiˈj tkyaqiljo nbˈanttaq tuˈn. Bˈeˈx bˈijte teˈ tuˈn Herodes, a nmaq kawiltaq, me mix elexix tnikyˈ te, quˈn ilaˈtaq nqˈmante a qa ataq Juan, a Jawsil Aˈ, otaq jatz itzˈje juntl majl. Ex iteˈtaqtl nchi qˈmante a qa ataqj Elías, a yolil Tyol Dios, otaq tzul juntl majl. Me iteˈtaq nchi qˈmante a qa jun qtzan yolil Tyol Diosjo otaq jaw anqˈin juntl majl. Me atzin te Herodes iky teˈ tqˈma kyjaluˈn: Nyatel te Juan, a Jawsil Aˈ, quˈn ayinku weˈ in xi qˈmante, tuˈn tel txˈemit teˈ twiˈ. ¿Me altzila kyeˈ xjaltz, a nimku nqˈumlajtz tiˈj? Tuˈn ikyjo, ok tqˈoˈn Herodes tilil, tuˈntzintla tiwle Jesús.

Tej tkaˈchit jweˈ mil ichin tuˈn tipin Jesús(M)

10 Atzaj teˈ kymeltzˈajjo t‑xnaqˈtzbˈin Jesús, bˈeˈx i ok ten qˈmalte te Jesús jniˈ otaq bˈaj kybˈinchin. Bˈeˈxsin i xi qˈiˈntz kyjunalx, tuˈn kypon kanin tojjo jun najbˈil, Betsaida tbˈi. 11 Me atzaj teˈ kybˈinte txqantl xjal, qa otaq cheˈx Jesús kyukˈa t‑xnaqˈtzbˈin tzma Betsaida, bˈeˈxsin i xi lipetz kyiˈj. I kubˈ tziyin tuˈn Jesús tej kykanin; xi chikyˈbˈin Tkawbˈil qMan Dios kye, ex i kubˈ tqˈanin jniˈ yabˈ.

12 Atzaj teˈ kyjaˈtaq qok yupj, bˈeˈxsin i xi laqˈe kabˈlajaj t‑xnaqˈtzbˈin tkˈatz Jesús, exsin xi kyqˈmaˈn te kyjaluˈn: Chqˈonqexjiy xjal lo kyojileˈ jniˈ kojbˈil a nqayin iteˈ, tuˈntzintla kyjyon kywa, ex tuˈn kyjyon teˈ jaˈ tuˈn kyktane, quˈn tuˈn ntiˈx chˈin te at tzaluˈn.

13 Xitzin ttzaqˈwin Jesús: Kyqˈonxa kywa.

Me ayetzintljo t‑xnaqˈtzbˈin xi kytzaqˈwin kyjaluˈn: Ntiˈ qe wabˈj qˈiˈn quˈn, oˈkxjo jweˈ tal wabˈj exsin kabˈe tal netzˈ kyiẍ. ¿Ma man qoˈxtza laqˈolte txqantl wabˈj te tkyaqiljo xjal lo? chi chiˈ.

14 Attaq jun jweˈ mil ichin antza. Me chi Jesúsjo kye t‑xnaqˈtzbˈin kyjaluˈn: Kyqˈmanxa kyexjal tuˈn tok kychmoˈn kyibˈ toj chˈuqin, lajaj toj ox kˈal tuˈn tten toj junjun chˈuq, ex tuˈn kykubˈ qe.

15 Jotx xjal i bˈaj kubˈ qe, tzeˈnxjo xi qˈmaˈn kye kyuˈnjo t‑xnaqˈtzbˈin Jesús. 16 Texjo paq anetziˈn, i jaw ttzyuˈn Jesúsjo jweˈ tal wabˈj exqetziˈn kabˈe tal netzˈ kyiẍ, jaw tiˈn twutz jawl, exsin xi tqˈoˈn chjonte te Dios kyiˈj. Atzaj teˈ tbˈaj naˈn Dios, bˈeˈxsin i kubˈ tpiẍin tal wabˈj, exsin i xi tqˈoˈntz kyeˈ t‑xnaqˈtzbˈin, tuˈntzintla tkubˈ kysipin kye tkyaqilxjal. 17 Jotxjo xjal bˈaj noj kykˈuˈj, quˈn tuˈn nimx kywa bˈaj. Me atzaj teˈ kybˈaj waˈn, kabˈlajaj chiˈljo tbˈuchil wabˈj chmet.

Tej t‑xi tqˈmaˈn Pegr qa Kolil te Jesús(N)

18 Jun majjo ikyjo, tjunalxtaq Jesús at kyukˈa t‑xnaqˈtzbˈin; naˈn Dios nej, exsin xi tqanin kyeˈ t‑xnaqˈtzbˈin. Chiˈ kyjaluˈn: ¿Ankyeqiˈn toj kywutzjo jniˈ xjal?

19 Xitzin kytzaqˈwin t‑xnaqˈtzbˈin kyjaluˈn: At junjun nqˈmaˈnte qa ajiy qtzan Juan, a Jawsil Aˈ; at junjuntl nqˈmaˈnte qa ajiy Elías, a yolil Tyol Dios ojtxe. Ex at junjuntl nqˈmaˈnte qa ajiy jun yolil Tyol Dios jaw itzˈje juntl majl.

20 ¿Yajtzin kye toj kywutz? ¿Ankyeqiˈn?

Ate Pegr xi tzaqˈwinte kyjaluˈn: A tejiy Crist, a skˈoˈnxix tuˈn Dios, tuˈn tul tzaluˈn twutz txˈotxˈ, chiˈ.

Tej tyolin Jesús tiˈj tkyimlin(O)

21 Tbˈajlinxiˈ ikyjo, xi oqxeninxix kye tuˈn Jesús, tuˈn mix alqeye tuˈn t‑xi kyqˈmaˈne qa ate Jesúsjo Crist.

22 Xi tqˈmaˈn kye t‑xnaqˈtzbˈin kyjaluˈn: Ayiˈn, a Tkˈwal Ichin, ilxix tiˈj tuˈn tikyˈx nim yajbˈil wuˈn, ex ok kchin elil iˈjliˈn kyuˈn kynejilxjal ex kyuˈn kynejil pale junx kyukˈa tkyaqil xnaqˈtzil tiˈj ojtxe kawbˈil. Ok kchin kˈwel bˈyoˈn kyuˈn, me toj toxin qˈij ok kchin jawitz anqˈintla juntl majl.

23 Xitzin tqˈmaˈn kye kykyaqilx: Ankye jun taj tuˈn tok te nxnaqˈtzbˈiˈn, il tiˈj tuˈn tel tiˈn toj tkˈuˈj tkyaqil tajbˈil, ex tuˈn t‑xi tqˈoˈn tibˈ tuˈn t‑xi lipe wiˈja tkyaqil qˈij, exla qa ma kyim twutz cruz. 24 Ikytziˈn, alkye taj noq tuˈn tkubˈ tbˈinchin tajbˈil tzaluˈn twutz txˈotxˈ, kxeˈl toj najin te jun majx. Ex alkye kˈwel ttzyuˈn tibˈ tiˈj tkyaqiljo at tajbˈin kyexjal tzaluˈn twutz txˈotxˈ, noq tuˈn npaja, ktenbˈil tchwinqil te jun majx. 25 ¿Quˈn tiˈxsila tajbˈin tuˈn tkanbˈit tkyaqiljo ajbˈil tzaluˈn twutz txˈotxˈ, exsin tuˈn tnaj tanmin? 26 Tuˈnpetziˈn, qa at jun saj txˈixwe wiˈja ex tiˈjjo nyola, ex ikyx wejiˈy, ayiˈn Tkˈwal Ichin, ex ok kchin tzajil txˈixwe weˈ te, aj wula tukˈa nkawbˈila ex tukˈa tqoptzˈajiyil nMaˈn junx kyukˈa jniˈ xjan angel. 27 Twutzxix kxel nqˈmaˈn kyeˈy, at junjun iteˈ tzaluˈn wukˈiy, mi kyli kyimin, tzmaxi aj kylonte Tkawbˈil Dios tzaluˈn twutz txˈotxˈ.

Tej ttxˈipit kaˈylajtz Jesús(P)

28 Otaqxi bˈaj wajxaq qˈij, tej tjax Jesús naˈl Dios twiˈ jun wutz; lipcheqektaq Pegr, Santyaw ex Juan tiˈj. 29 Tzmataq nnaˈn te Jesús Dios, tej ttxˈixpit tkaˈybˈil twutz, exsin ajo t‑xbˈalin ox qoptzˈajx wen. 30 Texjo paq anetziˈn, i kubˈ kyyekˈin kyibˈ kabˈe ichin nchi yolintaq tukˈa Jesús, a Moisés ex Elías. 31 Tzunxtaq nqoptzˈaj kyiˈjile ichin anetziˈn, tej kyok ten yolil tiˈjjo tkyimlin Jesús, a tuˈntaq tbˈaj toj Jerusalén. 32 Nimxtaq te Pegr twatl at, exqetziˈn tukˈa. Me mix ikyˈe ktane; tuˈntziˈn iwle tqoptzˈajiyil Jesús kyuˈn, exsin kyspikyˈimiljo kabˈe ichin, a iteˈtaq tukˈa. 33 Atzaj teˈ kyjaˈtaq tel kypaˈn kyibˈjo kabˈe ichin tiˈj Jesús, xitzin tqˈmaˈn Pegr kyjaluˈn: ¡Ay Xnaqˈtzil, tbˈanilx teˈ tuˈn otoˈ tzaluˈn! Kˈaˈ kubˈ qbˈinchiˈn oxe tal pach; jun te, ex jun te Moisés, ex jun te Elías.

Me mix ele te Pegr tnikyˈ tiˈjjo a otaq txi tqˈmaˈn. 34 Tzmataq nyolin Pegr, tej tkubˈ juktzˈaj jun muj kyibˈaj. Tuˈntziˈn, nimx kyxobˈil tzaj. 35 Tojjo muj anetziˈn, etz yolin jun tqˈajqˈojil, ex tqˈma: Axixpen wejiˈy Nkˈwal lo, skˈoˈnxix wuˈn. Kybˈinkujiˈy Tyol. 36 Tej tbˈaj kybˈiˈn yol, a etz qˈmaˈn toj muj, iwle Jesús kyuˈn, ex kyli qa tjunalxtaq waˈl. Ntiˈ chˈin i jaw yolin, ex mix aˈl qe xi kyqˈmaˈne tiˈjjo otaq kyli.

Tej tex tlajoˈn Jesús taqˈnil tajaw il toj tanmin jun qˈa(Q)

37 Tojxi junxil qˈij i meltzˈaj twiˈ wutz. Atzaj teˈ kykuˈtzku, nimx xjal i bˈajetz kˈlulte Jesús. 38 Kyxoljo xjal anetziˈn, attaq jun te ichin jaw yolin kujxix wen. Chiˈ kyjaluˈn:

Ay Xnaqˈtzil, bˈinchim t‑xtalbˈila, qˈaninkujiy tal nkˈwala lo, noq tuˈn oˈkx wejiˈy tal nkˈwal junchˈin: 39 Jun taqˈnil tajaw il ma bˈinchin tiˈjjo tal nkˈwala; tuˈntziˈn, tzunx nẍchˈinx wen, ex n‑etz plut toj ttzi tzeˈnku ntzaj kyimin tiˈj. Tuˈn ikyjo, nimx ma kyˈixbˈe tal nkˈwala tuˈn, ex ntiˈx tumil tuˈn ttzaqpaj. 40 Nimx ma chin kubˈsin nwutza kye t‑xnaqˈtzbˈiˈn, tuˈntzintla tetz kyiˈn taqˈnil tajaw il, me naˈmx tetz kyuˈn.

41 Xitzin ttzaqˈwin Jesús kye t‑xnaqˈtzbˈin kyjaluˈn: Ayiˈy xjal ntiˈ kynimbˈila, ex ntiˈ kyumila. ¿Jteˈxsin qˈij nkubˈlin teˈn kyxola? ¿Ex jteˈxsin qˈij kkyˈelix wuˈn kyukˈiy? Kyintzinjiˈy qˈa tzaluˈnch.

42 Atzaj teˈ t‑xi laqˈe tal kˈwal tkˈatz Jesús, bˈeˈx pon tolpaj juntl majl tuˈn tipin taqˈnil tajaw il, ex bˈeˈx tzaj jun majljo kyimin tiˈj. Me ante Jesús bˈeˈx xi tmiyoˈn tipin taqˈnil tajaw il. Tuˈntziˈn, bˈeˈx qˈanit tej kˈwal anetziˈn, exsin xi qˈoˈntz te ttata.

43 Jotx i bˈaj jaw kaˈylaj tuˈn tipin qMan Dios antza.

Tej tyolin Jesús juntl majl tiˈjjo tkyimlin(R)

Tzunxtaq nchi labˈtexjal antza tiˈjjo a nbˈanttaq tuˈn Jesús, xitzin tqˈmaˈn Jesús kye t‑xnaqˈtzbˈin kyjaluˈn: 44 Kybˈinkutzinjiˈy a kxel nqˈmaˈn kyeˈy, ex mina tuˈn tel naj toj kykˈuˈja: Ayin wejiˈy, a Tkˈwal Ichin, me ok kchin xel qˈoˈn toj kyqˈobˈxjal tuˈn nkyima, chiˈ.

45 Me mix ele kynikyˈjo t‑xnaqˈtzbˈin teˈ a otaq bˈaj tqˈmaˈn Jesús kye, quˈn tuˈn axtaq te Dios otaq tzˈok jpunte kynabˈl, tuˈn minataq tzˈele kynikyˈ te. Ex nimx kyxobˈil tzaj tuˈn t‑xi kyqanin juntl majl, tzeˈn chi elpineˈ yol anetziˈn.

Ankye nimxixtl toklin toj Tkawbˈil Dios(S)

46 Texjo paq anetziˈn, bˈeˈx i ok ten kyej t‑xnaqˈtzbˈin Jesús chˈotjil kyxolile, quˈn kyajtaq tuˈn kybˈinte alkyexixjo nimxixtl toklin kyxol. 47 Me atzaj teˈ tel tnikyˈ Jesús tiˈjjo nbˈajtaq kyxol, tzaj tkˈleˈn jun kˈwal, exsin kubˈ twaˈbˈintz kyxol, 48 exsin xi tqˈmaˈn kye: Ankye jun kxel kˈmonte jun tal qˈa tzeˈnku lo noq tuˈn tnimbˈil tiˈj nbˈiˈy, nya oˈkxjo tal qˈa kxel tkˈmoˈn, qalaˈ ayiˈn. Ex alkyeˈ kxel kˈmon weˈy, nya oˈkqinxa chin xel tkˈmoˈn, qalaˈ majxjo Dios, a saj chqˈon weˈy. Tuˈnpetziˈn, alkye nya nim chˈin toklin kyxola toj kywutza, apente nimxix toklin, chiˈ Jesúsjo.

Ankyeqexix qukˈa toj taqˈin qMan(T)

49 Atzin te Juan xi tqˈmaˈnl kyjaluˈn: Xnaqˈtzil, o qli qeˈ jun xjal, a nchi etzjo jniˈ taqˈnil tajaw il toj kyanminxjal tuˈn, noq toj tumil tbˈiy. Me o txi qmiyoˈn tuˈn mina kubˈ tbˈinchintl, quˈn tuˈn nya qukˈa.

50 Xitzin ttzaqˈwin Jesús kyjaluˈn: Mina txi kymiyoˈn kyeˈ, quˈn atziˈn luˈn nya qiˈjbˈinxi taˈ, qukˈa taˈ teˈ.

Tej t‑xi tmiyoˈn Jesús Santyaw ex Juan

51 Atzaj teˈ chˈixtaq tul kanin qˈij, jaˈ tuˈn taje Jesús toj kyaˈj, okxix tilil tuˈn, tuˈn tkanin tzmax Jerusalén. 52 Me nej i xi tnejsin kabˈe t‑xnaqˈtzbˈin tzma tojjo jun kojbˈil te Samaria, tuˈntzintla tjyet jun ja kyuˈn, jaˈ tuˈntaq tktane Jesús.

53 Me ayetzin kyej xjal aj Samaria, mix kytziye tuˈn tkyij Jesús antza, quˈn tuˈn otaq kybˈi qa kyjaˈtaq t‑xiˈ Jesús tzma Jerusalén, ex nimtaq qˈoj kyxol aj Samaria kyukˈa aj Jerusalén. 54 Atzaj teˈ kybˈin teˈ kabˈe t‑xnaqˈtzbˈin Jesús, a Santyaw ex Juan, tiˈtaq kybˈis aj Samaria, xitzin kyqˈmaˈn te Jesús: ¿Taa, me qa aku ttziya te, tuˈn t‑xi qqˈmaˈn tuˈn tkuˈtz qˈaqˈ toj kyaˈj, tuˈntzintla kykyimjo maˈ xjal kykyaqil?

55 Tej tbˈinte Jesús kyyoljo t‑xnaqˈtzbˈin, bˈeˈx aj meltzˈaj, exsin i xi tmiyoˈn. Chiˈ kyjaluˈn: Mina n‑el kyeˈ kynikyˈ te, jaˈ tzajniˈn tbˈis kyanmiˈn, a nya bˈaˈn, chiˈ. 56 Quˈn ayiˈn, a Tkˈwal Ichin, mi ẍin ula yuchˈil kychwinqilxjal, qalaˈ tuˈn kyklet. Noqx teˈ tbˈaj tqˈmaˈn ikyjo, bˈeˈx i xiˈ toj junxil kojbˈil.

Aye kyajtaq tuˈn kyxi lipe tiˈj Jesús(U)

57 Tzuntaq chi bˈet, tej tjaw yolin jun ichin, exsin xi tqˈmaˈn te Jesús kyjaluˈn: Taa, wajx weˈ tuˈn wok lipe tiˈja, jaˈchaqx txaˈyetza.

58 Xitzin ttzaqˈwin Jesús kyjaluˈn: ¿Ma twutzxixsin tey qa aku txi lipey wiˈja? Me majx kxel nqˈmaˈn tey: At kye wech kyjul te kynajbˈil; ex at kye pichˈ kypaqbˈil. Me metzin weˈ, a Tkˈwal Ichin, nipe jaˈ tuˈn nxi qˈejeye chˈiˈn, ntiˈ.

59 Ex xi tqˈmaˈn Jesús te juntl: Lipeka wiˈjach.

Me ante xjal xi ttzaqˈwin: Me ntiˈ ambˈil wiˈja jaˈlin, quˈn ma tijin ntatiy. Wajatlaˈy nej tuˈn tkubˈ nyoˈn ajxi tkyim, ex tuˈn tkuˈx nmuquˈn, tzmaxitzintla ẍinx lipejiˈy tiˈja.

60 Me xi ttzaqˈwin Jesús: Lipeka wiˈja jaˈlin. Ex tzaqpinqekjiˈy kyimninqe toj kynimbˈil, tuˈn tkux kymuquˈn kyibˈ. Me ante, ku txiˈy qˈmalte Tbˈanil Tqanil kolbˈil, a tzajnin toj kyaˈj.

61 Me atx juntlte xi qˈmante kyjaluˈn: Taa, waj weˈ tuˈn wok lipe tiˈja, me nej ma chinka qˈmalte nqanila kyeˈ iteˈ toj njaˈy.

62 Xitzin ttzaqˈwin Jesús kyjaluˈn: Mina, quˈn alkye teˈ k‑okil ttzyuˈn ttzˈutzˈ wakx tuˈn taqˈnin, exsin oˈkxsa nkyimexi tiˈjxi, ntiˈ te xjal lo tajbˈin tuˈn taqˈin toj Tkawbˈil Diosch.