Chronological
Waral cäkil wi jas riˈ ri cusipaj ri Lokˈalaj Espíritu chke chkajujunal
12 Kachalal, cˈo ri cwaj chi quiwetamaj chrij tak ri cuinem ri cusipaj ri Lokˈalaj Espíritu chke chkajujunal.
2 Ri ix kas iwetam chi aretak mäjaˈ quixcojonic xak utz chiwe quixcˈam bi je waˈ je riˈ cumal tak ri tiox ri man quechˈaw taj ri xa e banom cumal winak. 3 Rumal riˈ cwaj chi quiwetamaj chi man cˈo tä jun ri cuyaˈ cubij ri äwas u bixic chrij ri Jesús rumal ru chukˈab ri Lokˈalaj Espíritu rech ri Dios. Xukujeˈ man cˈo tä jun ri cuyaˈ cubij chi ri Jesús are ri Kajaw we ta mat rumal ru chukˈab ri Lokˈalaj Espíritu.
4 Cˈo jalajoj tak cuinem ri cusipaj ri Lokˈalaj Espíritu che jun winak, xa cˈu jun ri Espíritu ri cäyoˈwic. 5 Cˈo jalajoj tak u wäch patäninic, xa cˈu jun ri Kajaw Jesús ri cäkapatänij. 6 Xukujeˈ cˈo jalajoj u wäch qui banic tak ri chac, xa cˈu jun ri Dios cˈolic. Tzare cˈu waˈ ri cäyoˈw qui noˈj ri winak chquijujunal chubanic waˈ we chac riˈ. 7 Ri Dios cuya chque ri cojonelab chquijujunal jas ri cäcˈutuwic chi cˈo ri Lokˈalaj Espíritu pa canimaˈ. Yoˈm cˈu waˈ chque rech conojel cäquirik utzil. 8 Rumal ri Lokˈalaj Espíritu jujun cojonelab sipam chque chi quechˈaw rucˈ noˈj, jujun chi cˈut sipam chque rumal ri Espíritu riˈ chi quechˈaw rucˈ nimalaj etambal. 9 Jujun chic sipam chque rumal ri Lokˈalaj Espíritu chi sibalaj quecojon na, jujun chi cˈut sipam chque chi quecowinic che qui cunaxic ri yawabib. 10 Jujun chic sipam chque chi quecowinic cäcaˈn tak cajmabal, jujun chic sipam chque chi cäquikˈalajisaj tzij ri yoˈm chque rumal ri Dios. Jujun chi cˈut sipam chque chi quecowinic cäquichˈobo jachique ri Espíritu ri kas rech ri Dios, jachique cˈut ri man e areˈ taj. Niqˈuiaj chic sipam chque chi quecowinic quechˈaw pa jalajoj tak chˈabal, niqˈuiaj chi cˈut sipam chque chi quecowinic cäquikˈalajisaj ri cäbix pa ri juleˈ tak chˈabal riˈ. 11 Ronojel cˈu waˈ xa Jun cäbanowic, tzare ri Lokˈalaj Espíritu. Are cˈu ri Areˈ ri cäsipan chque ri cojonelab chquijujunal ri jalajoj tak cuinem xa jas ri craj cuya chque.
Waral cäkil wi chi konojel ri uj cojonelab cäkanucˈ ru cuerpo ri Cristo
12 Ri Cristo are jeˈ jas jun cuerpo ri qˈuia ru tzˈakatil cˈolic. Pune cˈu qˈuia ru tzˈakatil cˈolic, cäquinucˈ xa jun cuerpo. 13 Konojel ri uj, we aj Israel, we man aj Israel taj, we cˈo ka patrón, we man cˈo tä ka patrón, aretak xban ka kasnaˈ xkanucˈ xa jun cuerpo rumal ri jun Espíritu. Konojel cˈut ka cˈamom ke che ri jun Espíritu riˈ.
14 Ri ka cuerpo man xa tä jun u wäch, xane qˈuia ru tzˈakatil cˈolic. 15 We ta cäcowinic cächˈaw ri kakan cubij: “Ri in man in rech tä ri cuerpo rumal chi man in kˈabaj taj,” ―cächa ta ne. Man rucˈ tä riˈ mat rech ri cuerpo. 16 We ta cäcowinic cächˈaw ri ka xiquin cubij: “Ri in man in rech tä ri cuerpo rumal chi man in wakˈächaj taj,” ―cächa ta ne. Man rucˈ tä riˈ mat rech ri cuerpo. 17 We ta ronojel ri ka cuerpo are wakˈächaj, ¿jas ta cäkaˈn riˈ rech cujtatabenic? We ta ronojel ri ka cuerpo are xiquinaj, ¿jas ta cäkaˈn riˈ rech cujsikonic? 18 Ri Dios cˈut u cojom ru tzˈakatil ri ka cuerpo jawijeˈ chiˈ ri xraj xucoj wi. 19 We ta ronojel ri ka cuerpo xa jun u wäch, ¿jas ta lo ri ka banic riˈ? 20 Man xa tä cˈu jun u wäch ronojel ri ka cuerpo, xane qˈuia u tzˈakatil cˈolic. Pune je riˈ, xa cˈu jun ri ka cuerpo.
21 We ta cäcowinic cächˈaw ri ka wakˈäch, man cuyaˈ taj cubij che ri ka kˈab: “Man at rajwaxic tä chwe,” ―cächa ne. Xukujeˈ ri ka jolom, we ta cäcowinic cächˈawic, man cuyaˈ taj cubij che ri kakan: “Man ix rajwaxic tä chwe,” ―cächa ta ne. 22 Xane ru tzˈakatil ri ka cuerpo ri jeˈ ta ne chi sibalaj man cˈo tä qui chukˈab, e are waˈ ri sibalaj rajwaxic na chke. 23 Ru tzˈakatil ri ka cuerpo ri man kas tä nim quekil wi, are sibalaj utz cäkaˈn na che qui chajixic. Ru tzˈakatil ri ka cuerpo ri cäkilo chi man kas tä e jeˈlic, are sibalaj lokˈ na quekil wi pune quechˈukic. 24 Are cˈu ru tzˈakatil ri ka cuerpo ri e jeˈlic, man rajwaxic taj quechˈukic. Ri Dios cˈut je waˈ xuban che ri ka cuerpo, rech ru tzˈakatil ri ka cuerpo ri man kas tä nim quekil wi, are nim na qui banic waˈ. 25 Je riˈ xuban ri Dios chke rech man cutas tä rib ri ka cuerpo, xane ru tzˈakatil ri ka cuerpo quechacun junam che qui toˈic quib ri jun rucˈ ri jun chic. 26 We jun u tzˈakatil ri ka cuerpo curik cˈäx, conojel cäquirik cˈäx junam rucˈ. We jun u tzˈakatil ri ka cuerpo nim quil wi, are jeˈ ta ne chi conojel quequicot rucˈ.
27 Ix cˈu riˈ i nucˈum ru cuerpo ri Cristo waral cho ruwächulew. Chijujunal ix, ix u tzˈakatil ru cuerpo ri Areˈ. 28 Ri Dios cˈut u yoˈm quekleˈn jujun chque ri kachalal cojonelab. Ri nabe e areˈ ri apóstoles, ri u cab cˈut e areˈ ri cäquikˈalajisaj tzij ri yoˈm chque rumal ri Dios. Ri u rox e areˈ ri cäquiya tijonic, te cˈu riˈ ri winak ri cäcaˈn tak cajmabal, te cˈu riˈ ri quequicunaj yawabib, xukujeˈ ri kas quetoban chque niqˈuiaj chic, ri cˈamal tak be, xukujeˈ ri sipam chque chi quecowinic quechˈaw pa juleˈ tak chˈabal chic. 29 ¿A conojel cˈut e apóstoles? ¿A conojel cäquikˈalajisaj tzij ri yoˈm chque rumal ri Dios? ¿A conojel cäquiya tijonic? ¿A conojel cäcaˈn tak cajmabal? 30 ¿A conojel sipam chque ri cuinem chi quecunanic? ¿A conojel quechˈaw pa juleˈ tak chˈabal? ¿A conojel quecowin chukˈalajisaxic ru bim pa juleˈ tak chˈabal? ¡Man jeˈ tä riˈ! 31 Chicojo baˈ i chukˈab che qui rikic ri cuinem ri queusipaj ri Dios ri kas e utz na. Cˈo cˈu ri quincˈut in chiwäch ri nim na u banic chuwäch ronojel.
Waral cäkil wi chi we cäkaj kib are kas nim u banic waˈ cho ri Dios
13 We ta ri in quincowinic quinchˈaw pa ri jalajoj tak qui chˈabal ri winak cho ruwächulew, xukujeˈ pa ri qui chˈabal ri ángeles, te cˈu riˈ man queinwaj tä ri winak, in jeˈ jas jun tambor ri cätanlajic. In jeˈ jas jun campana ri xa cächˈarnajic. 2 We ta quinkˈalajisaj tzij ri yoˈm chwe rumal ri Dios, we ta wetam ronojel ri man etamtal tä cumal ri niqˈuiaj winak chic, xukujeˈ wetam ronojel u wäch noˈj, we ta cˈo nimalaj nu cojonic chi quincowinic queinslabisaj tak ri juyub, te cˈu riˈ man queinwaj tä ri winak, man kas cˈo tä nu banic riˈ. 3 We ta quinjach conojel ri jastak we chque ri mebaˈib, we ta xukujeˈ quinjach ri nu cuerpo rech cäporoxic xa rumal ri nu cojonic che ri Cristo, te cˈu riˈ man queinwaj tä ri winak, man kas cˈo tä u patän riˈ chwe.
4 Ri winak ri queraj niqˈuiaj winak chic, cuchajij paciencia, cächˈawic, man cˈäx tä cunaˈ chrij jun winak chic xa rumal ri jastak re, man cunaˈ tä rib chi nim u banic, man cuban tä cˈu nimal. 5 Man cuban tä riˈ ri man takal tä u banic, ri xa cuya cˈäx chque niqˈuiaj chic. Man cutzucuj tä xuwi ri utz che ri areˈ, man xak tä rucˈ jubikˈ cäyactaj royowal, man cucˈol tä cˈu pa ranimaˈ ri cˈäx ri cäban che. 6 Man cäquicot tä riˈ aretak cäril ri etzelal cäbanic, xane are cäquicot riˈ rucˈ ru banic ri kas tzij. 7 Ronojel u wäch cˈäx cuchˈijo, cäcojon che ri Dios, cuˈl u cˈux chrij, cuchajij cˈu paciencia pa ronojel.
8 Ri rutzil kanimaˈ chbil tak kib man cäqˈuis tä u wäch. Cäpe cˈu na ri kˈij aretak man cˈo tä chi jun cukˈalajisaj tzij ri cäyiˈ che rumal ri Dios, man cˈo tä chi jun cächˈaw pa juleˈ tak chˈabal chic, xukujeˈ ri etamanic xa cäqˈuis na u wäch waˈ. 9 Ri ketam uj xa jubikˈ waˈ, xukujeˈ we cäkakˈalajisaj tzij ri cäyiˈ chke rumal ri Dios, xa jubikˈ waˈ cujcowin chukˈalajisaxic. 10 Aretak cˈut cäpe ri kˈij ri cäketamaj na ronojel, ri jubikˈ ri ketam uj cäsach na u wäch waˈ.
11 Ri in aretak in acˈal na, jeˈ xinchˈawic jas jun acˈal, jeˈ ri nu chomanic jas jun acˈal, jeˈ xukujeˈ nu noˈj are noˈj rech acˈal. Aretak cˈut in achi chic, xinya can riˈ ri cuban jun acˈal. 12 Je cˈu riˈ cämic riˈ jeˈ ta ne ri xak pa jun espejo tajin cujcaˈy wi, xak jubikˈ kˈalaj, man kˈalaj tä ronojel chkawäch. Cäpe cˈu na ri kˈij aretak kas cäkil na ronojel chi sak. Cämic riˈ xak jubikˈ wetam, cäpe cˈu na ri kˈij aretak kas quinwetamaj na ronojel jeˈ jas ri Dios retamam nu wäch in. 13 Je baˈ riˈ ri ka cojonic, ri cuˈlbal ka cˈux, xukujeˈ ri rutzil kanimaˈ chbil tak kib man cˈo tä qui qˈuisic waˈ. Are cˈu ri nim na u banic chque we oxib riˈ, are ri rutzil kanimaˈ chbil tak kib.
Waral cäkil wi jas riˈ ri chˈawem pa juleˈ tak chˈabal chic
14 Chicojo baˈ i chukˈab rech quiwaj iwib, xukujeˈ chirayij chi ri Dios queuya na ri cuinem chiwe ri queusipaj ri Lokˈalaj Espíritu. Are cˈu sibalaj utz na chi cäyaˈtaj chiwe chi quikˈalajisaj tzij ri yoˈm rumal ri Dios. 2 Ri winak ri cächˈaw pa juleˈ tak chˈabal chic, are rucˈ ri Dios ri cächˈaw wi, man cucˈ tä ri winak, rumal chi man cˈo tä jun cächˈobow ri cubij. Are cˈu ri Lokˈalaj Espíritu riˈ cäyoˈw ri tzij ri cubij, ri man etamtal tä cumal ri winak. 3 Are cˈu ri jun ri cukˈalajisaj tzij ri yoˈm che rumal ri Dios, cucˈ ri winak riˈ cächˈaw wi. Ri areˈ cuya u chukˈab ri qui cojonic, cuwalijisaj ri canimaˈ, cucuˈbisaj cˈu qui cˈux. 4 Ri winak ri cächˈaw pa juleˈ tak chˈabal, xak u tuquiel riˈ cutoˈ rib pa ru cojonic. Are cˈu ri jun ri cukˈalajisaj tzij ri cäyiˈ che rumal ri Dios, are cuya u chukˈab ri qui cojonic ri kachalal cojonelab.
5 Cwaj ta ne in chi iwonojel sipam chiwe chi quixcowinic quixchˈaw pa juleˈ tak chˈabal. Are cˈu sibalaj cwaj chi iwonojel quixcowinic quikˈalajisaj tzij ri cäyiˈ chiwe rumal ri Dios. Je riˈ, rumal chi are nim na u banic waˈ chuwäch ri cächˈaw jun pa juleˈ tak chˈabal. Are utz cˈu na riˈ we cˈo jun cäkˈalajisan pa ka chˈabal ri cubij pa juleˈ chˈabal rech cuya u chukˈab ri qui cojonic ri kachalal cojonelab. 6 Rumal riˈ, kachalal, we quinopan in iwucˈ, te cˈu riˈ quixinchˈabej pa juleˈ tak chˈabal, ¿a cˈo lo cupatänij riˈ chiwe ri quinbij? Man cˈo tä riˈ we man quinbij tä chiwe ri cubij ri Dios, we man quinbij tä jun tzij chiwe ri rajwaxic quiwetamaj. We man quinkˈalajisaj tä chiwäch ri tzij ri yoˈm chwe rumal ri Dios, we man quinya jun tijonic chiwe, man cˈo tä cupatänij waˈ chiwe.
7 Kesajmpeˈ ka noˈj chquij tak ri kˈojom ri man e cˈasal taj, we ne are ri suˈ, we ne are jun arpa. We man cˈo u beyal ri kˈojom ri quesax chupam, ¿a cächˈobtaj lo riˈ jas u wäch bix? ¡Man cächˈobtaj tä riˈ! 8 Aretak cokˈsax ri trompeta che qui siqˈuixic ri winak che ri chˈoj, we man cˈo u beyal cäban che, ¿a cˈo lo jun winak riˈ cuyac rib che ri chˈoj? ¡Man cˈo taj! 9 Jeˈ cˈu cäcˈulmataj waˈ iwucˈ ix. We man quicoj ri iwakˈ che qui bixic tzij ri quechˈobtajic, ¿a cächˈobtaj lo riˈ ri quibij? ¡Man cächˈobtaj taj! Xane xak pa ri quiäkikˈ riˈ cäsach wi ri i tzij. 10 Cho ruwächulew, kas tzij qˈuia u wäch ri quechˈaw wi ri winak, chquijujunal cˈut cˈo ri quel cubij ri qui tzij. 11 We cˈu ri in man quinchˈob tä ru chˈabal jachin ri tajin cätzijon wucˈ, man junam tä ri ka tinimit riˈ rucˈ. Jun wi riˈ ru tinimit ri areˈ, xukujeˈ jun wi riˈ ri nu tinimit in. 12 Je cˈu riˈ we ri ix sibalaj quel i cˈux che tak ri cuinem ri queusipaj ri Lokˈalaj Espíritu, chicojo baˈ i chukˈab rech cäyaˈtaj chiwe ri cuinem ri cäquiya u chukˈab ri qui cojonic ri kachalal cojonelab.
13 Rumal riˈ jachin ri cächˈaw pa juleˈ tak chˈabal chutaˈ che ri Dios chi cäyiˈ ri cuinem che ri areˈ chukˈalajisaxic ri quel cubij ri tzij. 14 We ri in quinban orar pa juleˈ chˈabal, are ri wanimaˈ riˈ cächˈaw rucˈ ri Dios. Are cˈu ri tzij ri tajin quinbij man cuchˈob tä nu jolom. 15 ¿Jas cˈu ri rajwaxic quinbano? Rajwaxic quinban orar rucˈ ri wanimaˈ xukujeˈ quinban orar rucˈ ri nu chomabal. Rajwaxic quinbixon rucˈ ri wanimaˈ xukujeˈ quinbixon rucˈ ri nu chomabal. 16 We ri at tajin caya u kˈij ri Dios xak rucˈ ri awanimaˈ, ri jun chic ri man cˈo tä retam ri tajin cutatabej man cäcowin tä riˈ cuya maltioxinic junam awucˈ rumal chi man cuchˈob tä ri cabij. 17 Pune ta ne kas utz tajin caban chuyaˈic ri maltioxinic, are ru cojonic ri jun chic man curik tä chukˈab. 18 Quinmaltioxij che ri Dios chi quincowin na quinchˈaw pa juleˈ tak chˈabal chiwäch ix iwonojel. 19 Are cˈu chquiwäch ri kachalal cojonelab, are utz na chwe quinbij quieb oxib tzij ri cächˈobtajic rech qui tijoxic niqˈuiaj chic, chuwäch ri quinbij lajuj mil tzij pa jun chˈabal ri man cächˈobtaj taj.
20 Kachalal, mixchomanic jeˈ jas ri quechoman ri acˈalab ri man cˈo tä quetam. Are cˈu chibana iwe jas ri cäcaˈn ri acˈalab ri man quetam taj cäcaˈn ri etzelal. Chixchoman cˈut jas ri riˈjab chubanic ri utzil. 21 Cubij cˈu pa ru Lokˈ Pixab ri Tzˈibtalic: “Pa juleˈ tak chˈabal queinchˈabej na we winak riˈ, queincoj cˈu na winak ri man qui winakil taj che qui tzijobexic. Pune cˈu je riˈ man cäquita tä wi ri quinbij, cubij ri Kajaw Dios,” ―cächaˈ. 22 Je cˈu riˈ ri chˈawem pa juleˈ tak chˈabal are jun cˈutbal chque ri man e cojonelab taj, man are tä riˈ chque ri cojonelab. Are cˈu ru kˈalajisaxic tzij ri yoˈm rumal ri Dios are jun cˈutbal waˈ chque ri cojonelab, man are tä riˈ chque ri man e cojonelab taj. 23 Aretak qui mulim quib conojel ri kachalal cojonelab, we cˈu conojel tajin quechˈaw pa juleˈ tak chˈabal, queboc cˈu bi jujun ri man cˈo tä quetam, we ne jujun ri man e cojonelab taj, ¿a mat cäquibij na ri e areˈ chi xa ix chˈujarinak chic? ¡Jeˈ, je riˈ! 24 We cˈu conojel tajin cäquikˈalajisaj tzij ri yoˈm chque rumal ri Dios, aretak coc bi jun ri man cojonel taj, we ne jun ri man cˈo tä retam, cuchˈob rib riˈ chi ajmac, cunaˈ riˈ pa ranimaˈ ri mac ru banom aretak cutatabej ri tajin cäquibij conojel. 25 Je riˈ ri cˈo pa ranimaˈ ri man quetam tä niqˈuiaj winak chic quel na waˈ chi sak. Cäxuqui cˈu na, cäkˈijilan na che ri Dios, cubij cˈu na chi kas tzij cˈo ri Dios iwucˈ.
Ronojel ri quibano, chibana pa cholajil, utz cˈu u banic waˈ quibano
26 Je cˈu riˈ, kachalal, ri u beyal are je waˈ: Aretak quimulij iwib e cˈo jujun chiwe ri cäquibixoj salmos, niqˈuiaj chic cäquiya tijonic, e cˈo cˈu jujun cäquikˈalajisaj tzij ri yoˈm chque rumal ri Dios. Jujun chic cäquiya tzijonem pa juleˈ chˈabal, jujun chi cˈut cäquikˈalajisaj ri bim pa ri juleˈ chˈabal riˈ. Ronojel baˈ ri quibano, chibana waˈ chuyaˈic u chukˈab ri qui cojonic ri kachalal cojonelab. 27 Aretak quixchˈaw pa juleˈ tak chˈabal, rucˈ quieb quechˈawic, we ne oxib, xak xuwi riˈ. Rajwaxic cˈut chijujunal quixchˈawic, te cˈu riˈ rajwaxic chi jun chic cukˈalajisaj ri quibij. 28 We cˈu man cˈo tä jun ri cäcowin chukˈalajisaxic ri tzij ri quibij pa juleˈ tak chˈabal, cˈo jas mibij pa juleˈ tak chˈabal chquixol ri qui mulim quib, xane chijujunal chitzijobej iwib, xukujeˈ chixchˈaw rucˈ ri Dios. 29 Je riˈ xukujeˈ ri cäquikˈalajisaj tzij ri yoˈm chque rumal ri Dios, xa quieb, we ne oxib quechˈawic, are cˈu ri niqˈuiaj chic quitatabej we utz ri cäbixic. 30 We cˈu cˈo jas ri cukˈalajisaj ri Dios chuwäch jun chic ri tˈuyulic, ri jun ri tajin cächˈawic rajwaxic riˈ cutänaba chˈawem. 31 Je riˈ iwonojel ix ri quikˈalajisaj tzij ri yoˈm chiwe rumal ri Dios, quixcowinic quixchˈaw chijujunal rech conojel cˈo cäquetamaj xukujeˈ cäwalijisax ri canimaˈ. 32 Ri cäquikˈalajisaj tzij ri yoˈm chque rumal ri Dios rajwaxic chi quenimanic, man cäcaˈn tä cˈu xa jas ri cäcaj ri e areˈ. 33 Je riˈ, rumal chi ri Dios are cuban ronojel pa ru cholajil, man xa tä cuban jechˈ che.
Chitakej u banic jas ri cäcaˈn ri kachalal cojonelab pa conojel tak ri tinimit. 34 Ri ixokib, mechˈaw riˈ pa ri kˈijilanic aretak cäquimulij quib ri kachalal cojonelab rumal chi man yaˈtal tä chque. Rajwaxic quenimanic jas ri cätakan wi ru Pixab ri Dios. 35 Ri ixok we cˈo jas craj cäretamaj, chutaˈ waˈ che ri rachajil cho ja, rumal chi qˈuixbal waˈ chi cächˈaw jun ixok pa ri kˈijilanic.
36 Rajwaxic quichˈobo chi ru Lokˈ Pixab ri Dios man iwucˈ ix taj xchaptaj wi u tzijoxic, xukujeˈ man xak xuwi tä ri ix ri i cˈamom waˈ. 37 We cˈo jun cuchomaj chi cäcowinic cukˈalajisaj tzij ri yoˈm che rumal ri Dios, o cuchomaj chi are ri Lokˈalaj Espíritu ri cächˈaw rucˈ pa ranimaˈ, rajwaxic cuchˈobo chi ri tajin quintzˈibaj bic chiwe are u takanic ri Kajaw Jesús. 38 We cˈu man cuchˈob tä riˈ chi are u takanic ri Kajaw Jesús, utz laˈ we man cätatabex tä ri cubij ri areˈ.
39 Je cˈu riˈ, kachalal, chicojo i chukˈab chukˈalajisaxic tzij ri yoˈm chiwe rumal ri Dios, meikˈatej cˈu ri quechˈaw pa juleˈ tak chˈabal chic. 40 Ronojel cˈu ri quibano, chibana waˈ pa cholajil, utz cˈu u banic quibano.
Copyright © 1997 by Wycliffe Bible Translators International