Beginning

Nahisa si Saul kay David

18 Matapos makahambalanay si David kag si Saul, nag-amigohay si David kag ang anak ni Saul nga si Jonatan. Palangga gid ni Jonatan si David subong sang iya kaugalingon. ² Halin sadto wala na ginpapauli ni Saul si David sa ila balay. ³ Nagpromisa si Jonatan kay David nga amiguhon niya siya hasta san-o, tungod kay palangga gid niya si David subong sang iya kaugalingon. ⁴ Sa pagpamatuod sang iya promisa, gin-uba niya ang iya pangguwa nga bayo kag ginhatag kay David, pati ang iya kunop, espada, pana, kag paha.

⁵ Nagmadinalag-on si David sa mga ginpahimo sa iya ni Saul, gani ginhatagan siya ni Saul sang mataas nga rangko sa iya mga soldado. Nagustuhan ini sang tanan nga tawo pati man sang mga opisyal ni Saul.

⁶ Karon, sang nagapalauli na ang mga Israelinhon matapos mapatay ni David si Goliat, ginsugata si Saul sang mga babayi nga halin sa tanan nga banwa sang Israel. Malipayon sila nga nagakinanta kag nagasinaot nga may mga tamborin kag mga lira. ⁷ Amo ini ang ila kanta:

“Pila lang ka libo ang napatay ni Saul, pero kay David iya tignapulo ka libo.”

⁸ Naakig gid si Saul sang mabatian niya ang ila kanta. Nagsiling siya sa iya kaugalingon, “Nagasiling sila nga tignapulo ka libo ang napatay ni David pero ang akon iya pila lang ka libo. Sa sunod himuon na nila siya nga hari.” ⁹ Gani halin sadto ginabantayan na sing maayo ni Saul si David tungod kay nahisa siya sa iya.

^10-11 Pagkadason nga adlaw, gin-gamhan si Saul sang malaot nga espiritu nga ginpadala sang Dios, kag naghalambalanon siya sa sulod sang iya balay. Nagtukar si David sang arpa para kay Saul subong sang iya masami nga ginahimo. Nagsiling si Saul sa iya kaugalingon samtang nagauyat siya sang bangkaw, “Bangkawon ko si David agod magtapik siya sa dingding.” Kag ginbangkaw niya si David sing makaduha, pero nakalikaw si David.

¹² Nahadlok si Saul kay David kay ginaupdan sang Ginoo si David, kag siya iya ginbayaan na sang Ginoo. ¹³ Gani ginpapalayo niya si David sa iya, kag ginhimo niya siya nga kumander sang 1,000 ka soldado. Ginpanguluhan ni David ang mga soldado sa pagpakig-away. ¹⁴ Nagmadinalag-on siya sa tanan nga ginhimo niya tungod kay nagaupod ang Ginoo sa iya. ¹⁵ Sang mahibaluan ni Saul nga madinalag-on si David, hinadlukan na gid siya tapat. ¹⁶ Pero naluyagan gid sang tanan nga taga-Israel kag taga-Juda si David, tungod kay ginapanguluhan niya sila sa pagpakig-away.

¹⁷ Karon nagsiling si Saul kay David, “Handa ako nga ipaasawa sa imo ang akon kamagulangan nga anak nga si Merab sa kondisyon nga ipakita mo sa akon ang imo kaisog sa pagpakig-away para sa Ginoo.” Sa hunahuna ni Saul nga sa sini nga paagi mapatay si David sang mga Filistinhon, kag indi na kinahanglan nga siya pa ang magpatay sa iya. ¹⁸ Pero nagsiling si David kay Saul, “Sin-o gid bala ako kag ang akon pamilya nga mangin umagad ako sang hari?”

¹⁹ Sang tion nga ipaasawa na si Merab kay David, ginpaasawa ni Saul si Merab kay Adriel nga taga-Mehola.

²⁰ Karon ang isa pa ka anak ni Saul nga babayi nga si Mical naluyag kay David. Kag sang ginsugiran si Saul parte sini, nalipay siya. ²¹ Nagsiling siya sa iya kaugalingon, “Ipaasawa ko si Mical kay David, kag himuon ko siya nga paon agod nga mapatay si David sang mga Filistinhon.” Gani nagsiling si Saul kay David, “May kahigayunan ka pa nga mangin akon umagad.”

²² Sang ulihi ginsugo ni Saul ang iya mga alagad nga magpakigsugilanon kay David sa sekreto, kag ihambal ini sa iya, “Nagustuhan ka gid sang hari kag sang tanan niya nga mga alagad. Gani magsugot ka na nga mangin iya umagad.” ²³ Sang ginhambal nila ini kay David, nagsiling siya, “Indi ako makasarang sa pagbayad kay Saul para mapangasawa ko ang iya anak. Imol lang ako kag indi gani kilala.”

²⁴ Sang ginsugiran nila si Saul sang ginsiling ni David, ²⁵ nagsiling si Saul, “Silinga ninyo si David nga ang akon lang kinahanglan bilang bayad sa pagpangasawa sa akon anak amo ang panit sa punta sang kinatawo sang 100 ka Filistinhon,^[a] bilang pagtimalos ko sa ila nga akon mga kaaway.” Amo ato ang plano ni Saul agod mapatay si David sa kamot sang mga Filistinhon.

²⁶ Sang ginsugid ini sang mga alagad ni Saul kay David, nalipay siya nga mangin umagad sang hari. Gani sa wala pa mag-abot ang tion nga gintalana ni Saul kay David, ²⁷ nagpakig-away si David kag ang iya mga tinawo sa mga Filistinhon kag nakapatay sila sang 200 ka Filistinhon. Ginpakuha niya dayon ang panit sa punta sang kinatawo sang mga Filistinhon kag gindala ini tanan sa hari, agod mangin umagad siya sang hari. Gani ginpaasawa ni Saul ang iya anak nga si Mical kay David.

²⁸ Sang mareyalisar ni Saul nga ang Ginoo nagaupod kay David kag naluyag gid ang iya anak nga si Mical kay David, ²⁹ hinadlukan na gid siya tapat kay David. Kag padayon nga kaaway niya si David samtang buhi pa siya.

³⁰ Padayon nga nagpakig-away ang mga Filistinhon sa mga Israelinhon. Kag kada inaway, madinalag-on si David labaw sang sa iban nga mga opisyal ni Saul. Gani nangin bantog gid si David.

Nagtinguha si Saul sa Pagpatay kay David

19 Karon, ginsilingan ni Saul si Jonatan kag ang tanan niya nga alagad nga patyon si David. Pero palangga gid ni Jonatan si David, ² gani ginpaandaman niya si David. Siling niya, “Nagapangita sang kahigayunan ang akon amay sa pagpatay sa imo, gani mag-andam ka gid. Buwas sa aga magpanago ka sa isa ka lugar sa uma, kag indi ka maghalin didto. ³ Dal-on ko didto si tatay kag estoryahon ko siya parte sa imo. Dayon sugiran ko ikaw kon ano ang akon matukiban.”

⁴ Gani gindala ni Jonatan si Saul didto sa uma, kag gindayaw ni Jonatan si David sa iya amay. Dayon nagsiling siya, “Tay,^[b] indi pag-anha si David nga imo alagad. Wala man siya nakasala sa imo. Nakahimo pa gani siya sang dako nga kaayuhan sa imo. ⁵ Gintaya niya ang iya kabuhi sang ginpatay niya ang Filistinhon nga si Goliat, kag ginpadaog sang Ginoo ang bug-os nga Israel. Nakita mo ini kag nalipay ka gid. Ti ngaa gusto mo patyon ang isa ka inosente nga tawo pareho kay David nga wala man lang sing rason?”

⁶ Ginpamatian ni Saul si Jonatan kag nagpanumpa siya sa buhi nga Ginoo nga indi niya pag-ipapatay si David. ⁷ Sang ulihi gintawag ni Jonatan si David kag ginsugiran sang tanan nila nga ginhambalan ni Saul. Gindala niya dayon si David kay Saul, kag nag-alagad si David kay Saul pareho sang una.

⁸ Sang ulihi, nag-inaway naman ang mga Filistinhon kag mga Israelinhon, kag ginpanguluhan ni David ang iya mga tinawo sa pagpakig-away. Puwerte gid ang pagsalakay nila ni David, gani nagpalalagyo ang mga Filistinhon.

⁹ Isa sina ka tion, gin-gamhan^[c] si Saul sang malaot nga espiritu nga ginpadala sang Ginoo samtang nagapungko siya sa iya balay nga nagauyat sang iya bangkaw. Kag samtang nagatukar si David sang arpa, ¹⁰ gintinguhaan ni Saul nga itapik si David sa dingding paagi sa pagbangkaw sa iya. Pero nakalikaw si David. Dayon nagpalagyo si David sina nga gab-i.

¹¹ Nagpadala dayon si Saul sang mga tawo sa pagbantay sa balay ni David kag sa pagpatay sa iya pagkaaga. Pero ginpaandaman si David ni Mical nga iya asawa, “Kon indi ka magpalagyo karon nga gab-i, buwas patyon ka.” ¹² Gani ginbuligan ni Mical si David nga makapanaog sa bintana, kag nagpalagyo si David. ¹³ Nagkuha dayon si Mical sang dios-dios kag ginpahigda sa hiligdaan. Ginhabulan niya ini kag ginbutangan sang bulbol sang kanding ang ulo. ¹⁴ Sang pag-abot sang mga tawo nga ginpadala ni Saul sa pagdakop kay David, ginsilingan sila ni Mical nga nagamasakit si David. ¹⁵ Sang ginsugid nila ini kay Saul, ginpabalik sila ni Saul agod tan-awon nila mismo si David, kag ginsilingan niya sila, “Dal-a ninyo siya diri sa akon nga nagahigda sa iya hiligdaan agod patyon ko siya.” ¹⁶ Pero sang pagsulod nila sa balay ni David, natukiban nila nga ang nagahigda dios-dios gali nga may bulbol sang kanding sa ulo.

¹⁷ Nagsiling si Saul kay Mical, “Ngaa gindayaan mo ako kag ginpapalagyo ang akon kaaway?” Nagsabat si Mical, “Nagsiling siya sa akon nga patyon niya ako kon indi ko siya pagbuligan nga makapalagyo.”

¹⁸ Gani nakapalagyo si David kag nagkadto siya kay Samuel sa Rama, kag ginsugiran niya si Samuel sang tanan nga ginhimo ni Saul sa iya. Dayon nagkadto sila ni Samuel sa Nayot kag didto nagtiner.

¹⁹ May nakabalita kay Saul nga si David didto sa Nayot sa Rama. ²⁰ Gani nagpadala siya sang mga tawo sa pagdakop kay David. Pero pag-abot nila, nakita nila ang grupo sang mga propeta nga nagahalambalanon, kag si Samuel ang nagapangulo sa ila. Dayon gin-gamhan sang Espiritu sang Dios ang mga tinawo ni Saul kag naghalambalanon man sila. ²¹ Sang mabatian ni Saul ang natabo, nagpadala pa gid siya sang mga tawo sa pagdakop kay David. Pero pag-abot nila, naghalambalanon man sila. Nagpadala pa gid si Saul sang mga tawo sa ikatatlo nga tion, kag naghalambalanon man gihapon sila. ²² Sang ulihi si Saul na gid mismo ang nagkadto sa Rama. Pag-abot niya sa dako nga buho nga pulunduhan sang tubig didto sa Secu, nagpamangkot siya kon diin si Samuel kag si David. Ginsugiran siya nga didto sa Nayot. ²³ Pero samtang nagapakadto siya didto, gin-gamhan man siya sang Espiritu sang Dios kag naghalambalanon siya hasta nakaabot siya sa Nayot. ²⁴ Sang didto na siya, gin-uba niya ang iya bayo kag naghalambalanon siya sa atubangan ni Samuel. Naghigda siya nga nagauba sa bilog nga adlaw kag gab-i. Amo ini ang rason kon ngaa nagpamangkot ang mga tawo, “Nangin propeta na bala si Saul?”

Si David kag si Jonatan

20 Karon, nagpalagyo si David halin sa Nayot sa Rama kag nagkadto kay Jonatan kag nagpamangkot, “Ano bala ang sala nga nahimo ko sa imo amay nga gusto niya ako nga patyon?” ² Nagsabat si Jonatan, “Indi ka mapatay! Wala nagahimo sang bisan ano ang akon amay nga wala niya ginapahibalo sa akon, bisan indi ina importante. Kon nagtinguha gid man siya sa pagpatay sa imo, ginpahibalo niya kuntani ako. Gani indi ina matuod!” ³ Pero nagsiling si David, “Nahibaluan sang imo amay nga maayo ka sa akon, gani ginpakamaayo niya nga indi ka pagpahibaluon sang iya plano nga pagpatay sa akon kay basi maglain gid ang imo buot. Pero ginasiguro ko gid sa imo, kag sa presensya sang buhi nga Ginoo, nga ara ako sa peligro sang kamatayon.” ⁴ Nagsiling si Jonatan, “Himuon ko ang bisan ano nga ipahimo mo sa akon.” ⁵ Gani nagsiling si David, “Buwas Piesta sang Pag-umpisa sang Bulan, kag dapat ako magkaon upod sa imo amay. Pero tuguti ako nga maglakat kag magpanago sa uma hasta sa gab-i sang ikatatlo nga adlaw. ⁶ Kon pangitaon ako sang imo amay sugiri siya nga naglisensya ako sa imo nga magpauli sa amon sa Betlehem agod makaupod ako sa bug-os ko nga pamilya sa ila nga paghalad, nga ginahimo nila kada tuig. ⁷ Kon magsiling siya nga wala sing kaso, ti wala ako sing kulbaan. Pero kon magpangakig siya, sigurado gid nga may tuyo siya nga patyon ako. ⁸ Nagapangabay ako nga himuon mo ini nga kaayo sa akon bilang pamatuod sang imo kasugtanan nga ginhimo sa akon sa presensya sang Ginoo. Pero kon nakasala gid man ako, ikaw na mismo ang magpatay sa akon. Ngaa itugyan mo pa ako sa imo amay?” ⁹ Nagsabat si Jonatan, “Indi ina matabo! Kon sigurado ako nga ang akon amay may tuyo sa pagpatay sa imo ipahibalo ko gid ini sa imo.” ¹⁰ Nagpamangkot si David, “Sin-o ang magsugid sa akon kon maakig ang imo amay?” ¹¹ Nagsiling si Jonatan, “Dali, malakat kita sa uma.” Gani naglakat sila.

¹² Nagsiling si Jonatan kay David, “Nagapromisa ako sa Ginoo, ang Dios sang Israel, nga sa amo sini nga oras buwas ukon sa sunod nga adlaw, makipag-estorya ako sa akon amay, kag kon maayo ang iya buot sa imo pahibaluon ko ikaw. ¹³ Pero kon may tuyo ang akon amay sa pagpatay sa imo, kag indi ko ikaw pagpahibaluon agod makapalagyo ka, kabay pa nga silutan ako sang Ginoo sing puwerte gid. Karon, kabay pa nga updan ka sang Ginoo pareho sang iya pag-upod sadto sa akon amay. ¹⁴ Kag kabay pa nga samtang buhi pa ako, ipakita mo ang imo paghigugma sa akon pareho sang paghigugma sang Ginoo sa aton. Kag kon patay na ako, ¹⁵ ipadayon mo gihapon ang imo paghigugma sa akon pamilya, bisan patyon pa sang Ginoo ang tanan mo nga kaaway.”

¹⁶ Gani naghimo si Jonatan sang kasugtanan sa panimalay ni David, kag nagsiling siya, “Kabay pa nga ipalaglag ka sang Ginoo sa imo mga kaaway kon indi mo pagtumanon ang akon pangabay.”^{[d] 17} Ginpasumpa liwat ni Jonatan si David sa pagpalangga sa iya, tungod kay palangga gid niya si David subong sang iya kaugalingon.

¹⁸ Dayon nagsiling si Jonatan kay David, “Buwas Piesta sang Pag-umpisa sang Bulan, kag mahibaluan gid nga wala ka didto kay bakante ang imo pulungkuan. ¹⁹ Sa isa ka buwas, kon maggab-i na magkadto ka sa imo anay ginpanaguan sa uma. Didto ka maghulat sa may bato sang Ezel. ²⁰ Dayon magapana ako sang tatlo ka beses sa kilid sang sini nga bato nga daw may ginapana ako. ²¹ Padalaganon ko dayon ang isa ka bata kag ipapangita sa iya ang mga pana. Kon magsiling ako sa iya nga ara ang mga pana sa tupad niya, kag kuhaon niya ini kag dal-on sa akon, magguwa ka. Kay ginasiguro ko gid sa imo, sa presensya sang buhi nga Ginoo, nga wala ka sing kahadlukan nga katalagman. ²² Pero kon magsiling ako sa bata nga ang mga pana sa unhan pa niya, nagakahulugan ina nga kinahanglan magpalagyo ka kay ginapapalagyo ka sang Ginoo. ²³ Kag kon parte sa aton ginsumpaan dumduma nga ang Ginoo amo ang aton saksi hasta san-o.”

²⁴ Gani nagpanago si David sa uma. Kag sang nag-abot ang adlaw sang Piesta sang Pag-umpisa sang Bulan, nagpungko si Haring Saul agod magkaon. ²⁵ Didto siya nagpungko sa iya kinaandan nga pulungkuan malapit sa dingding. Si Jonatan nagapungko sa iya atubangan, kag si Abner sa iya tupad. Pero ang pulungkuan ni David bakante. ²⁶ Wala sing may ginsiling si Saul parte kay David sadto nga adlaw kay naghunahuna siya nga basi may nahimo si David nga nakapahigko sa iya, gani indi siya takos sa pagpartisipar sa piesta.

²⁷ Pero sang madason nga adlaw, ang ikaduha nga adlaw sang bulan, bakante gihapon ang pulungkuan ni David. Gani nagpamangkot si Saul kay Jonatan, “Ngaa wala magkadto diri si David nga anak ni Jesse sa pagkaon kahapon hasta subong?” ²⁸ Nagsabat si Jonatan, “Naglisensya si David sa akon nga mapauli siya sa Betlehem. ²⁹ Kay nagsiling ang iya utod nga mag-upod gid siya sa ila pamilya sa paghalad, kag gusto niya makita ang iya mga paryente. Amo ina nga indi ninyo siya kaupod sa pagkaon.” ³⁰ Naakig gid si Saul kay Jonatan. Siling niya, “Dungol kag ritubado ka gid nga bata! Nahibaluan ko nga ginaapinan mo si David. Ginapakahuy-an mo lang ang imo kaugalingon kag ang imo iloy. ³¹ Samtang nagakabuhi si David, indi ka gid mangin hari. Karon, kuhaa siya kag dal-a diri sa akon, kay dapat siya mapatay.” ³² Nagpamangkot si Jonatan, “Ngaa bala dapat siya mapatay? Ano bala ang iya nahimo?” ³³ Pero ginbangkaw siya sang iya amay agod patyon. Gani nahibaluan niya nga desidido gid ang iya amay sa pagpatay kay David. ³⁴ Naghalin si Jonatan sa lamisa sa puwerte nga kaakig, kag wala siya nagkaon sadto nga adlaw, tungod naglain gid ang iya buot sa makahuluya nga pagtratar sang iya amay kay David.

³⁵ Pagkaaga, nagkadto si Jonatan sa uma sa pagpakigkita kay David. May upod siya nga bata nga lalaki. ³⁶ Nagsiling siya sa bata, “Dalagan ka kag pangitaa ang mga pana nga akon ipana.” Gani sang nagadalagan ang bata nagpana si Jonatan sa unhan niya. ^37-38 Sang pag-abot sang bata sa gintup-an sang pana, nagsinggit si Jonatan, “Ara pa sa unhan mo ang pana. Dasiga, kuhaa dayon!” Ginpulot sang bata ang pana kag nagbalik kay Jonatan nga iya agalon. ³⁹ Wala gid sing inalung-ong ang bata kon ano ang kahulugan sadto. Si Jonatan lang gid kag si David ang nakahibalo. ⁴⁰ Dayon ginhatag ni Jonatan ang iya mga pana sa bata kag ginsilingan, “Dal-a ini pabalik sa banwa.”

⁴¹ Sang makalakat na ang bata, nagguwa si David sa bato nga iya ginapanaguan, kag nagluhod^[e] siya kay Jonatan sing tatlo ka beses bilang pagtahod sa iya. Dayon naghaksanay^[f] sila kag naghilibion; si David gid ang puwerte maghibi. ⁴² Dayon nagsiling si Jonatan kay David, “Sige, maayo lang nga paglakat. Kag kabay pa nga buligan kita sang Ginoo nga indi maguba ang aton ginsumpaan sa iya bilang mag-abyan hasta sa aton mga kaliwat.” Dayon naglakat si David, kag si Jonatan iya nagbalik sa banwa.