Beginning

1 Hinigugma ko nga Teofilus:

Sa akon una nga libro ginsulat ko ang tanan nga ginpanghimo kag ginpanudlo ni Jesus halin sang pagsugod niya sang iya buluhaton ^2-3 hasta sa tion nga gindala siya pa-langit. Sa tapos siya napatay kag nabanhaw, makapila siya nagpakita sa nagkalain-lain nga paagi sa iya mga apostoles sa pagpamatuod nga nabanhaw siya. Sa sulod sang 40 ka adlaw nagpakita siya sa ila kag gintudluan niya sila parte sa paghari sang Dios. Kag sa wala pa siya makapa-langit, may mga sugo siya nga ginbilin sa iya ginpili nga mga apostoles. Ato nga mga sugo ginhatag niya paagi sa gahom sang Espiritu Santo. ⁴ Isa sadto ka tion, samtang nagakaon si Jesus kaupod nila, nagsiling siya, “Indi kamo anay maghalin sa Jerusalem. Hulaton ninyo ang Espiritu Santo nga ginpromisa sang Dios nga Amay. Ginsugid ko na ini sa inyo sang una. ⁵ Nagpangbautiso si Juan sa tubig, pero sa pila ka adlaw pagabautisohan kamo sa Espiritu Santo.”

Ang Pagkayab ni Jesus pa-Langit

⁶ Isa ka tion, samtang nagatilipon sila, ginpamangkot nila si Jesus, “Ginoo, amo na bala ini ang tion nga patindugon mo liwat ang ginharian sang Israel?”^{[a] 7} Nagsabat si Jesus, “Wala kamo ginatuguti sang Amay nga mahibaluan ninyo kon san-o matabo ang mga butang nga iya gintalana.^{[b] 8} Pero pag-abot sang Espiritu Santo sa inyo, hatagan niya kamo sing gahom. Dayon isugid ninyo ang mga butang parte sa akon, halin diri sa Jerusalem hasta sa bug-os nga Judea kag Samaria, kag hasta sa bug-os nga kalibutan.”^{[c] 9} Pagkatapos niya hambal sini, gindala siya pa-langit. Kag sang nagatulok sila sa iya nga nagapaibabaw, ginlikupan siya sang panganod kag dayon nadula siya sa ila panulok.

¹⁰ Samtang sige ang ila tan-aw sa langit, may duha ka lalaki nga nagabayo sang puti nga hinali lang nga nagtindog malapit sa ila ¹¹ kag nagsiling, “Kamo nga mga taga-Galilea, ngaa nagatindog pa kamo diri nga nagatangla sa langit? Ining Jesus nga inyo nakita nga gindala paibabaw magabalik diri sa kalibutan. Kag kon paano siya nagpaibabaw, sa amo man sina nga paagi ang iya pagbalik.”

Nagpili ang mga Apostoles Kon Sin-o ang Ibulos kay Judas

¹² Pagkatapos sadto, nagbalik ang mga apostoles sa Jerusalem halin sa Bukid sang mga Olibo. Ini nga bukid mga isa ka kilometro ang kalayuon halin sa siyudad sang Jerusalem. ¹³ Pag-abot nila sa Jerusalem, nagsaka sila sa ibabaw nga kuwarto sang balay nga ila ginadayunan. Sila amo sanday Pedro, Juan, Santiago, Andres, Felipe, Tomas, Bartolome, Mateo, Santiago nga anak ni Alfeus, Simon (nga sang una rebelde sa gobyerno sang Roma), kag si Judas nga anak ni Santiago. ¹⁴ Ini sila permi nagatipon agod magpangamuyo. Kaupod man nila ang pila ka mga babayi pati si Maria nga iloy ni Jesus, kag ang mga utod nga lalaki ni Jesus.

¹⁵ Sang nagligad ang pila ka adlaw, nagtipon ang mga 120 ka tumuluo. Nagtindog si Pedro kag naghambal, ¹⁶ “Mga utod, kinahanglan matuman ang ginsiling sang Kasulatan nga gintagna sang Espiritu Santo sang una paagi kay David. Ini parte kay Judas nga amo ang naggiya sa mga nagdakop kay Jesus. ¹⁷ Kaupod siya namon nga mga apostoles nga ginpili ni Jesus, kag bahin siya sang amon buluhaton.”

¹⁸ (Pero nagbakal si Judas sang duta halin sa kuwarta nga iya nabaton sa malaot nga buhat, kag didto nahulog siya nga una ang ulo. Nabusdik ang iya tiyan kag nagwagay ang iya tinai. ¹⁹ Nahibaluan ini sang tanan nga tawo sa Jerusalem, gani gintawag nila ato nga lugar Akeldama, nga kon sayuron, “Duta sang Dugo.”^[d]) ²⁰ Nagsiling pa gid si Pedro, “Nasulat sa mga Salmo,

Kag nasulat man,

^21-22 “Gani kinahanglan nga magpili kita sang isa ka tawo nga ibulos kay Judas, nga magbulig sa aton sa pagpamatuod nga nabanhaw si Jesus. Kinahanglan isa siya sang mga kaupod naton nga nag-alagad kay Ginoong Jesus sang diri pa siya sa kalibutan, halin sang pagpangbautiso ni Juan hasta sa tion nga gindala si Jesus pa-langit.” ²³ Gani duha ka lalaki ang ila ginpilian: si Matias kag si Jose nga ginatawag Barsabas (ukon Justus). ²⁴ Kag antes sila magpili, nagpangamuyo sila, “Ginoo, ikaw ang nakahibalo sang tagipusuon sang tanan nga tawo. Gani ipahayag sa amon kon sin-o sa duha nga ini ang imo ginpili ²⁵ nga mangin apostol sa pagbulos kay Judas. Kay ginbayaan ni Judas ang iya obra bilang isa ka apostol, kag nagkadto siya sa lugar nga bagay sa iya.” ²⁶ Pagkatapos nila pangamuyo, naggabot-gabot sila. Kag ang napilian amo si Matias. Gani si Matias amo ang gindugang sa onse ka apostoles.

Ang Pag-abot sang Espiritu Santo

2 Pag-abot sang adlaw sang piesta nga ginatawag Pentecostes,^[g] nagtipon ang tanan nga tumuluo sa isa ka balay. ² Sang nagatipon sila, hinali lang nga may naghagunos nga halin sa langit pareho sang mabaskog nga hangin, kag puro na lang hagunos ang ila nabatian sa sulod sang balay nga ila ginatipunan. ³ Dayon may nakita sila nga mga dabdab sang kalayo nga daw sa mga dila nga naglalapta kag nagtungtong sa kada isa sa ila. ⁴ Napun-an sila tanan sang Espiritu Santo, kag naghambal sila dayon sang nagkalain-lain nga mga lingguahe nga wala nila natun-i. Ang Espiritu Santo amo ang nagpahambal sina sa ila.

⁵ Sa amo man nga tion, didto sa Jerusalem, may mga Judio nga diosnon nga naghalin sa nagkalain-lain nga mga nasyon sa bug-os nga kalibutan. ⁶ Pagkabati nila sang hagunos nga ato, nagdali-dali sila kadto sa ginatipunan sang mga tumuluo. Natingala gid sila tungod nga ang kada isa sa ila nakabati nga ang iya lingguahe ginahambal sang mga tumuluo. ⁷ Siling nila, “Ano ini? Pulos sila mga taga-Galilea! ⁸ Ngaa nga makahambal sila sa aton kaugalingon nga lingguahe? ⁹ Ang iban sa aton taga-Partia. May mga taga-Media, kag ang iban taga-Elam. May mga taga-Mesopotamia, Judea, kag Capadocia. May diri man nga taga-Pontus kag Asia. ¹⁰ Ang iban mga taga-Frigia, taga-Pamfilia, taga-Egipto, kag ang iban halin sa mga lugar nga sakop sang Libya nga malapit sa Cyrene. May mga taga-Roma, mga Judio, kag mga indi Judio nga nakonbertir sa relihiyon sang mga Judio. ¹¹ Kag ang iban halin sa Crete kag Arabia. Pero mabatian ta sila nga nagahambal sa aton nga mga lingguahe parte sa makatilingala nga mga hinimuan sang Dios!” ¹² Natingala gid ang tanan nga tawo didto. Kag tungod nga indi nila maintiendihan kon ano ang nagakatabo nagpinamangkutanay na lang sila sa isa kag isa. Nagsiling sila, “Ano bala ini?” ¹³ Pero ang iban nagyaguta sa mga tumuluo. Siling nila, “Mga hubog ini nga mga tawo!”

Ang Wali ni Pedro

¹⁴ Gani nagtindog si Pedro upod sa onse ka apostoles, kag sa mabaskog nga tingog naghambal siya sa mga tawo, “Mga kasimanwa ko nga mga Judio, kag kamo tanan nga nagaestar sa Jerusalem, pamatii ninyo ako, kay isugid ko kon ano ang kahulugan sang sini nga mga butang. ¹⁵ Sala ang inyo hunahuna nga hubog ang ini nga mga tawo, kay alas nuwebe pa lang gani ini sang aga. ¹⁶ Amo ini ang gintagna ni Propeta Joel sang una:

²² Nagpadayon si Pedro sa paghambal, “Mga kasimanwa ko nga mga Israelinhon, pamatii ninyo ako! Si Jesus nga taga-Nazaret ginsugo diri sang Dios, kag ginpamatud-an ini sang Dios paagi sa mga milagro kag makatilingala nga mga butang nga iya ginhimo paagi kay Jesus. Kamo mismo nakahibalo sini kay ini tanan nagkalatabo diri sa inyo. ²³ Nahibaluan na nga daan sang Dios nga ini nga Jesus itugyan sa inyo kag amo na ini nga daan ang iya ginplano. Ginpapatay ninyo siya sa mga makasasala nga mga tawo nga naglansang sa iya sa krus. ²⁴ Pero ginbanhaw siya sang Dios kag ginluwas sa gahom sang kamatayon, kay ang matuod, bisan ang kamatayon wala sing gahom sa paghawid sa iya. ²⁵ Naghambal si David parte sa iya,

²⁹ Nagpadayon pa gid si Pedro sa paghambal, “Mga kasimanwa, maathag nga wala naghambal si David parte sa iya kaugalingon, kay nahibaluan ta nga ang aton katigulangan nga si David napatay kag ginlubong, kag hasta gani subong nahibaluan ta kon diin siya ginlubong. ³⁰ Propeta si David kag nahibaluan niya nga ang Dios nagpromisa sa iya nga ang isa sang iya mga kaliwat magapanubli sang iya ginharian. ³¹ Kag tungod nga nahibaluan ni David kon ano ang himuon sang Dios, naghambal siya parte sa pagkabanhaw ni Cristo, nga wala siya pagpabay-i nga mabilin sa lugar sang mga patay kag ang iya lawas wala madunot. ³² Ang iya ginatumod wala sing iban kundi si Jesus nga ginbanhaw sang Dios, kag kami tanan makasaksi nga nabanhaw siya. ³³ Ginbayaw siya sa tuo sang Dios.^[k] Kag ginhatag sa iya sang Amay ang Espiritu Santo nga ginpromisa sa iya. Ining Espiritu Santo ginpadala ni Jesus sa amon, kag ang iya gahom amo ang inyo nakita kag nabatian subong. ^34-35 Indi si David ang ginbayaw sa langit, pero nagsiling siya,

³⁶ Gani dapat gid nga mahibaluan sang tanan nga Israelinhon nga ini nga Jesus nga inyo ginlansang sa krus amo ang ginpili sang Dios nga mangin Ginoo kag Cristo.”

³⁷ Pagkabati sadto sang mga tawo natandog ang ila mga tagipusuon. Gani nagpamangkot sila kay Pedro kag sa iya kaupod nga mga apostoles, “Mga utod, ano ang dapat namon himuon?” ³⁸ Nagsiling si Pedro sa ila, “Ang tagsa-tagsa sa inyo maghinulsol sa inyo mga sala kag magpabautiso sa ngalan ni Jesu-Cristo,^[m] kag dayon mapatawad ang inyo mga sala kag mabaton ninyo ang regalo sang Dios nga amo ang Espiritu Santo. ³⁹ Kay ini nga Espiritu Santo ginpromisa para sa inyo kag sa inyo mga anak kag sa tanan nga tawo nga didto sa malayo, sa tanan nga tawgon sang Ginoo nga aton Dios nga magpalapit sa iya.”

⁴⁰ Madamo pa ang mga ginpahayag ni Pedro sa pagpamatuod sa ila sang iya mga ginpanghambal. Kag nagpangabay siya sa ila, “Luwasa ninyo ang inyo kaugalingon sa sining malaot nga katawhan.” ⁴¹ Madamo ang nagtuo sa iya mensahi kag nagpabautiso dayon sila. Sa sadto nga adlaw mga 3,000 ka tawo ang nagdugang sa mga tumuluo. ⁴² Nagmaukod sila sa pagtuon sang mga ginatudlo sang mga apostoles, sa pagtilipon bilang mag-ulutod, sa pagpamihak-pihak sang tinapay, kag sa pagpangamuyo.

Ang Kabuhi sang mga Tumuluo

⁴³ Madamo nga mga milagro kag makatilingala nga mga butang ang ginhimo sang Dios paagi sa mga apostoles. Gani nagkabuhi ang mga tawo nga may pagtahod kag kahadlok sa Dios. ⁴⁴ Malapit ang pag-inupdanay sang mga tumuluo, kag gintingob nila ang ila mga pagkabutang agod makaambit ang tanan. ⁴⁵ Ginpamaligya nila ang ila mga duta kag mga pagkabutang, kag ginpanagtag nila ang bili sa ila mga kaupod suno sa kinahanglan sang kada isa. ⁴⁶ Adlaw-adlaw nagatipon sila sa templo kag nagapamihak-pihak sang tinapay sa ila mga balay. Malipayon gid sila sa ila pag-ambitanay sa pagkaon, ⁴⁷ kag sige ang ila pagdayaw sa Dios. Naluyagan sila sang tanan nga tawo. Adlaw-adlaw ginadugang sang Ginoo sa ila ang mga tawo nga iya ginaluwas.

Ang Pag-ayo sang Tawo nga Lupog

3 Isa sadto ka adlaw, sang mga alas tres sang hapon, nagkadto si Pedro kag si Juan sa templo. Oras ato sang pagpangamuyo. ² Sa puwertahan sang templo may tawo didto nga lupog halin pa sang iya pagkatawo. Adlaw-adlaw ginadala siya sa sina nga puwertahan nga ginatawag “Matahom,” agod magpakilimos sa mga tawo nga nagasulod sa templo. ³ Pagkakita niya kay Pedro kag kay Juan nga nagapasulod sa templo, nagpangayo siya sing limos. ⁴ Ginhimutaran siya ni Pedro kag ni Juan. Dayon nagsiling si Pedro sa iya, “Magtulok ka sa amon.” ⁵ Nagtulok ang tawo sa ila nga nagapaabot nga limusan siya. ⁶ Pero nagsiling si Pedro sa iya, “Wala gid ako sing kuwarta. Pero may ari ako nga ihatag sa imo: Sa ngalan^[n] ni Jesu-Cristo nga taga-Nazaret, maglakat ka!” ⁷ Dayon ginkaptan ni Pedro ang tuo nga kamot sang tawo kag ginpatindog siya. Hinali lang nga nagbaskog ang iya mga tiil kag mga bukobuko.^{[o] 8} Sa gilayon nagtindog siya kag naglakat-lakat. Pagkatapos nag-upod siya sa ila sa templo. Sige ang iya lakat-lakat kag tumbo-tumbo nga nagadayaw sa Dios. ⁹ Nakita sang tanan nga nagalakat kag nagadayaw siya sa Dios. ¹⁰ Natalupangdan nila nga siya gali amo ang tawo nga nagapungko kag nagapakilimos didto sa puwertahan sang templo nga ginatawag “Matahom”. Gani natingala gid sila sing dako sa natabo sa iya.

Naghambal si Pedro sa Balkon ni Solomon

¹¹ Daw indi na magbulag kay Pedro kag kay Juan ato nga tawo. Sige ang iya uyat sa ila samtang nagalakat sila sa lugar nga ginatawag “Balkon ni Solomon.” Nagdinaguso ang tanan nga tawo didto sa ila, kay natingala gid sila. ¹² Pagkakita ni Pedro sa mga tawo nagsiling siya sa ila, “Mga kasimanwa ko nga mga Israelinhon, ngaa natingala kamo sini? Ngaa ginatulok gid ninyo kami? Nagahunahuna bala kamo nga napalakat namon ang tawo nga ini tungod sa amon gahom kag pagkadiosnon? ¹³ Indi! Kundi ang Dios sang aton mga katigulangan nga si Abraham, si Isaac, kag si Jacob amo ang naghimo sini agod padunggan niya ang iya alagad nga si Jesus. Amo ini ang Jesus nga inyo gintugyan sa mga may awtoridad kag inyo ginsikway sa atubangan ni Pilato, bisan nadesisyunan na niya nga buy-an siya. ¹⁴ Balaan siya kag matarong, pero ginsikway ninyo siya kag ginpangayo kay Pilato nga buy-an ang manugpatay nga tawo sa baylo niya. ¹⁵ Ginpatay ninyo ang nagahatag sang kabuhi, pero ginbanhaw siya sang Dios. Kag makapamatuod kami nga nabanhaw siya. ¹⁶ Ang pagtuo sa kay Jesus^[p] amo ang naghatag sang kabaskog sa sini nga tawo nga inyo nakilala kag nakita subong. Kamo mga saksi nga nag-ayo siya. Natabo ini tungod sa pagtuo kay Jesus.

¹⁷ “Mga utod, nahibaluan ko nga kamo kag ang inyo mga pangulo naghimo sini kay Jesus tungod nga wala kamo nakahibalo kon sin-o gid siya. ¹⁸ Ginpahayag na sang Dios sang una paagi sa mga propeta nga si Cristo kinahanglan gid nga mag-antos, kag sa inyo ginhimo sa iya, natuman ang ginhambal sang Dios. ¹⁹ Gani karon, kinahanglan maghinulsol na kamo kag magpalapit sa Dios, agod patawaron niya ang inyo mga sala, ²⁰ kag magaabot sa inyo ang bag-o nga kusog halin sa Ginoo. Pagkatapos ipadala niya si Jesus nga amo ang Cristo nga iya na nga daan ginpili para sa inyo. ²¹ Pero kinahanglan didto lang anay si Jesus sa langit hasta mag-abot ang tion nga bag-uhon sang Dios ang tanan nga butang. Amo man ina ang ginsiling sang Dios sang una paagi sa iya mga propeta. ²² Pareho sang ginsiling ni Moises, ‘Magapadala sa inyo ang Ginoo nga inyo Dios sang isa ka propeta nga pareho sa akon, nga kadugo ninyo. Kinahanglan nga pamatian ninyo ang tanan nga ginasiling niya sa inyo. ²³ Ang indi magpamati sa ginasiling sang sini nga propeta pagapainon halin sa katawhan sang Dios kag pagalaglagon.’^{[q] 24} Pareho man sina ang ginsiling sang tanan nga propeta umpisa kay Samuel. Sila tanan nagtagna sang mga butang nga nagakalatabo subong. ²⁵ Ang mga ginpromisa sang Dios paagi sa iya mga propeta para gid sa aton nga mga Judio, kag lakip kita sa kasugtanan nga ginhimo sang Dios sa aton mga katigulangan, tungod nga nagsiling siya kay Abraham, ‘Paagi sa imo kaliwat,^[r] pakamaayuhon ko ang tanan nga katawhan sa kalibutan.’^{[s] 26} Gani ginsugo sang Dios ang iya pinili nga Alagad, una anay sa aton nga mga Judio, agod mabuligan niya kita sa pagbiya sa aton mga kalautan.”