Beginning

Ginhulog si Jeremias sa Buho nga Pulunduhan sang Tubig

38 Nakabati sila ni Shefatia nga anak ni Matan, si Gedalia nga anak ni Pashur, si Jehucal nga anak ni Shelemia, kag si Pashur nga anak ni Malkia sa ginsiling ni Jeremias sa mga tawo. Amo ini ang ginsiling ni Jeremias, “Nagasiling ang Ginoo nga ² ang bisan sin-o nga magpabilin sa sini nga siyudad mapatay sa inaway, gutom, kag balatian. Pero ang bisan sin-o nga magsurender sa mga taga-Babilonia^[a] indi mapatay kundi maluwas kag mabuhi. ³ Nagasiling man ang Ginoo nga sigurado gid nga maagaw ini nga siyudad sang mga taga-Babilonia kag sakupon nila ini.”

⁴ Gani ato nga mga opisyal nagsiling sa hari, “Dapat patyon ini nga tawo. Ginapaluya lang niya ang mga soldado nga nabilin sa sini nga siyudad, pati ang tanan nga tawo, tungod sang iya ginapanghambal sa ila. Wala siya nagahandom sang kaayuhan sang mga tawo kundi sang ila kalaglagan.” ⁵ Nagsabat si Haring Zedekia, “Pagusto kamo kon ano ang himuon ninyo sa iya. Indi ako makapamalabag.”

⁶ Gani ginkuha nila si Jeremias kag gintunton sa buho nga pulunduhan sang tubig didto sa lagwerta sang mga guwardya. Ini nga pulunduhan sang tubig ginapanag-iyahan ni Malkia nga anak sang hari. Wala ini sing tubig pero may lunang, kag halos nalubong didto si Jeremias.

^7-8 Pero sang mabatian ni Ebed Melec nga taga-Etiopia^[b], nga isa sa mga opisyal sang palasyo, nga ginsulod si Jeremias sa buho nga pulunduhan sang tubig, nagkadto siya sa hari didto sa palasyo. Nagapungko sadto ang hari sa Puwertahan ni Benjamin. Nagsiling siya sa hari, ⁹ “Mahal nga Hari, malain ang ginhimo sang sina nga mga tawo kay Jeremias. Ginhulog nila siya sa buho, kag mapatay gid siya didto sa gutom kon maubos na ang pagkaon sa siyudad.” ¹⁰ Dayon nagmando ang hari kay Ebed Melec, “Upda ang 30 sa akon mga tinawo kag kuhaa ninyo si Jeremias sa buho agod indi siya mapatay.”

¹¹ Gani gin-upod ni Ebed Melec ang mga tawo kag nagkadto sila sa bodega sang palasyo. Nagkuha si Ebed Melec didto sang mga lapat kag gintunton dayon nila ini upod sa lubid didto kay Jeremias sa buho. ¹² Nagsiling si Ebed Melec kay Jeremias, “Ihapin sa imo ilok ang mga lapat agod indi ka masakitan sang lubid.” Ginhimo ato ni Jeremias, ¹³ kag dayon ginbatak nila siya paguwa sa buho. Kag nagpabilin nga priso si Jeremias didto sa lagwerta sang mga guwardya.

Ginpatawag Liwat ni Haring Zedekia si Jeremias

¹⁴ Karon, ginpatawag ni Haring Zedekia si Jeremias didto sa ikatatlo nga puwertahan sang templo sang Ginoo. Nagsiling si Zedekia kay Jeremias, “May ipamangkot ako sa imo, kag gusto ko nga sugiran mo ako sing matuod.”

¹⁵ Nagsiling si Jeremias kay Zedekia, “Kon sugiran ko ikaw sing matuod, ipapatay mo ako. Bisan laygayan ko pa ikaw, indi ka gihapon magpamati sa akon.” ¹⁶ Pero nagsumpa sing sekreto si Haring Zedekia kay Jeremias. Siling niya, “Nagasumpa ako sa Ginoo nga buhi, nga naghatag sa aton sang kabuhi, nga indi ko ikaw pagpatyon ukon pag-itugyan sa gusto magpatay sa imo.”

¹⁷ Nagsiling si Jeremias kay Zedekia, “Amo ini ang ginasiling sang Ginoong Dios nga Makagagahom, ang Dios sang Israel: Kon magsurender ka sa mga opisyal sang hari sang Babilonia, maluwas mo ang imo kabuhi kag indi pagsunugon ini nga siyudad. Ikaw kag ang imo panimalay mabuhi. ¹⁸ Pero kon indi ka gani magsurender, itugyan ini nga siyudad sa mga taga-Babilonia, kag sunugon nila ini kag indi ka gid makapalagyo sa ila.” ¹⁹ Nagsiling si Haring Zedekia, “Nahadlok ako sa mga Judio nga nagadampig sa mga taga-Babilonia. Basi kon itugyan ako sang mga taga-Babilonia sa ila kag sakiton nila ako.”

²⁰ Nagsabat si Jeremias, “Indi ka pag-itugyan sa ila kon tumanon mo lang ang Ginoo. Kon sundon mo ang akon ginasiling, maluwas ang imo kabuhi, kag wala sing may matabo sa imo. ²¹ Pero kon indi ka gani magsurender, amo ini ang ginpahayag sang Ginoo sa akon nga matabo sa imo: ²² Ang tanan nga babayi nga nabilin sa imo palasyo pagadal-on sang mga opisyal sang hari sang Babilonia. Ini nga mga babayi magasiling sa imo: ‘Gintunto ka lang sang imo suod nga mga abyan. Karon nga ang imo mga tiil nagalubong sa lunang, ginbayaan ka nila.’

²³ “Ang tanan mo nga asawa kag kabataan pagabihagon sang mga taga-Babilonia. Ikaw mismo indi makapalagyo sa ila; bihagon ka sang hari sang Babilonia, kag pagasunugon ini nga siyudad.”

²⁴ Dayon nagsiling si Zedekia kay Jeremias, “Indi ka gid magpanugid sang aton gin-estoryahan agod indi ka mapatay. ²⁵ Basi kon mabalitaan sang mga opisyal nga nag-estoryahanay kita kag mamangkot sila sa imo, ‘Ano ang inyo gin-estoryahan sang hari? Kon indi ka manugid patyon ka namon.’ ²⁶ Kon matabo ini, silingon mo sila, ‘Nagpakitluoy ako sa hari nga indi niya ako pag-ibalik sa balay ni Jonatan agod mapatay didto.’ ”

²⁷ Nagkadto matuod ang mga opisyal kay Jeremias kag ginpamangkot siya. Ginsabat niya sila suno sa ginsiling sang hari sa iya. Gani wala na sila magsagi pangusisa, kay wala man sing may nakabati sang pag-estoryahanay ni Jeremias kag sang hari.

²⁸ Nagpabilin nga priso si Jeremias didto sa lagwerta sang mga guwardya hasta sang adlaw nga naagaw ang Jerusalem.

Ang Pagkasakop sang Jerusalem

39 Amo sini ang pagkasakop sang Jerusalem: Sang ikanapulo nga bulan sang ikasiyam nga tuig sang paghari ni Zedekia sa Juda, nagsalakay si Haring Nebucadnezar sang Babilonia kag ang iya bug-os nga soldado sa Jerusalem. ² Kag sang ikasiyam nga adlaw sang ikaapat nga bulan sang ikaonse nga tuig sang paghari ni Zedekia, naguba sang mga taga-Babilonia ang mga pader sang siyudad. ³ Sang masulod na nila ang Jerusalem, nagpungko ang mga opisyal sang hari sang Babilonia sa Tunga nga Puwertahan.^[c] Sila amo si Nergal Sharezer nga taga-Samgar, si Nebo Sarsekim nga isa ka pangulo nga opisyal, kag ang isa pa ka Nergal Sharezer nga isa man ka mataas nga opisyal, kag ang iban pa nga mga opisyal sang hari sang Babilonia.

⁴ Sang makita ini ni Haring Zedekia kag sang tanan niya nga soldado nagpalagyo sila. Naghalin sila sa siyudad sang kagab-ihon, kag didto sila nag-agi sa hardin sang hari, sa may puwertahan sa tunga sang duha ka pader, kag nagderetso sila sa Kapatagan sang Jordan.^{[d] 5} Pero ginlagas sila sang mga soldado sang Babilonia, kag naabtan sila sa kapatagan sang Jerico. Gindakop nila si Zedekia kag gindala kay Haring Nebucadnezar sa Ribla sa duta sang Hamat, kag didto ginsentensyahan siya ni Nebucadnezar. ⁶ Didto sa Ribla, ginpapatay ni Nebucadnezar ang mga anak nga lalaki ni Zedekia sa iya mismo atubangan. Ginpapatay man niya ang tanan nga opisyal sang Juda. ⁷ Ginpalukat niya ang mga mata ni Zedekia kag ginpakadenahan siya kag gindala sa Babilonia.

⁸ Sa pihak nga bahin, ginsunog sang mga taga-Babilonia ang palasyo sang hari kag ang mga balay sa Jerusalem, kag ginpangguba nila ang mga pader sang siyudad. ⁹ Sa pagpangulo ni Nebuzaradan nga pangulo sang mga guwardya, ginpangdala sa Babilonia ang mga tawo nga nabilin sa siyudad, pati atong mga nagdampig kay Nebuzaradan. ¹⁰ Pero ginbilin ni Nebuzaradan sa Juda ang pila ka imol gid nga mga tawo nga wala sing duta, kag ginhatagan niya sila sang mga talamnan sang ubas kag mga uma.

¹¹ Karon, si Haring Nebucadnezar sang Babilonia nagmando kay Nebuzaradan nga pangulo sang mga guwardya parte kay Jeremias. Siling niya, ¹² “Tatapa si Jeremias, kag indi siya pag-anha. Himua ang bisan ano nga iya ginapangabay.” ¹³ Gani gintuman ini ni Nebuzaradan nga pangulo sang mga guwardya, ni Nebushazban nga pangulo nga opisyal, ni Nergal Sharezer nga isa man ka mataas nga opisyal, kag sang iban pa nga mga opisyal sang hari sang Babilonia. ¹⁴ Ginpakuha nila si Jeremias didto sa lagwerta sang mga guwardya kag gintugyan kay Gedalia nga anak ni Ahikam kag apo ni Shafan, nga amo ang nagdala sa iya pauli sa iya balay. Gani nagpabilin si Jeremias sa Juda upod sang iban niya nga mga kasimanwa.

¹⁵ Sang didto pa si Jeremias sa prisohan sa lagwerta sang mga guwardya, nagsiling ang Ginoo sa iya: ¹⁶ “Magkadto ka kay Ebed Melec nga taga-Etiopia kag silinga siya nga ako, ang Ginoo nga Makagagahom, ang Dios sang Israel, nagasiling, ‘Tumanon ko na ang akon ginsiling kontra sa sini nga siyudad. Indi ko ini pagpauswagon kundi laglagon. Makita mo gid mismo ini nga matabo. ¹⁷ Pero luwason ko ikaw sa sina nga tion. Indi ka pag-itugyan sa mga tawo nga imo ginakahadlukan. ¹⁸ Luwason ko gid ikaw. Indi ka mapatay sa inaway kundi maluwas ka, tungod kay nagasalig ka sa akon. Ako, ang Ginoo, ang nagasiling sini.’ ”

Ginbuy-an si Jeremias

40 May ginhambal ang Ginoo kay Jeremias pagkatapos nga ginbuy-an siya ni Nebuzaradan nga pangulo sang mga guwardya didto sa Rama. Nakadenahan sadto si Jeremias upod sa mga bihag nga mga taga-Jerusalem kag taga-Juda nga pagadal-on sa Babilonia. ² Sang makita ni Nebuzaradan si Jeremias, nagsiling siya kay Jeremias, “Ang Ginoo nga imo Dios nagsiling nga laglagon niya ang Jerusalem. ³ Kag karon natabo ini; ginhimo gid sang Ginoo ang iya ginsiling. Natabo ini tanan tungod kay nagpakasala ang imo mga kasimanwa sa Ginoo kag wala sila magtuman sa iya. ⁴ Pero karon, hukason ko ang imo mga kadena kag buy-an ko ikaw. Kon gusto mo, upod ka sa akon sa Babilonia kag tatapon ko ikaw. Pero kon indi ka, wala sing kaso. Pili ka lang sa bug-os nga lugar kag pagusto ka kon diin ka makadto. ⁵ Kon magpabilin ka gid man, magbalik ka kay Gedalia nga anak ni Ahikam kag apo ni Shafan. Ginhimo siya sang hari sang Babilonia nga manugdumala sa mga banwa sang Juda. Mag-estar ka upod sa iya kag sa iya mga katawhan, ukon pagusto ka kon diin ka makadto.”

Dayon ginhatagan siya ni Nebuzaradan sang mga pagkaon kag regalo kag ginpalakat. ⁶ Kag nagkadto si Jeremias kay Gedalia didto sa Mizpa, kag nag-estar siya didto upod sa mga tawo nga nagkalabilin.

Ang Pagdumala ni Gedalia sa Juda^(A)

⁷ May pila ka opisyal sang mga soldado sang Juda kaupod sang ila mga tinawo nga wala magsurender sa Babilonia. Didto sila sa kaumahan nagtiner. Nakabalita sila nga ginhimo sang hari sang Babilonia si Gedalia nga gobernador sang tanan nga tawo sa Juda nga wala ginbihag pa-Babilonia, nga puwerte kaimol. ⁸ Gani nagkadto ini nga mga opisyal kay Gedalia sa Mizpa. Ini nga mga opisyal amo sila ni Ishmael nga anak ni Netania, Johanan kag Jonatan nga mga anak ni Karea, Seraya nga anak ni Tanhumet, ang mga anak nga lalaki ni Efai nga taga-Netofa, kag si Jaazania nga taga-Maaca. Nag-upod man sa ila ang ila mga tinawo. ⁹ Nagsumpa si Gedalia sa ila kag sa ila mga tinawo, “Indi kamo mahadlok sa pagpasakop sa mga taga-Babilonia.^[e] Mag-estar lang kamo sa sini nga duta kag mag-alagad sa hari sang Babilonia, kag mangin maayo ang tanan sa inyo. ¹⁰ Ako mismo magatiner diri sa Mizpa sa pagrepresentar sa inyo sa mga taga-Babilonia kon mag-abot sila diri sa aton. Mag-estar kamo bisan diin nga lugar nga gusto ninyo, kag magpamupo kamo sang mga ubas, mga olibo, kag iban pa nga mga prutas, kag tagua ninyo ini sa inyo mga suludlan.”

¹¹ Nabalitaan man sang tanan nga Judio nga nagpalagyo sa Moab, Ammon, Edom, kag sa iban nga mga nasyon nga may ginbilin si Haring Nebucadnezar nga mga tawo sa Juda kag ginhimo niya nga gobernador nila si Gedalia nga anak ni Ahikam kag apo ni Shafan. ¹² Gani nagbalik sila tanan sa Juda halin sa nagkalain-lain nga mga lugar nga sa diin sila naglalapta, kag nagkadto sila kay Gedalia sa Mizpa. Dayon nagpamupo sila sang madamo gid nga mga ubas kag iban pa nga mga prutas. ¹³ Sang ulihi si Johanan nga anak ni Karea kag ang iban pa nga mga opisyal sang mga soldado nga wala magsurender sa Babilonia nagkadto kay Gedalia sa Mizpa ¹⁴ kag nagsiling, “Wala ka bala makahibalo nga si Haring Baalis sang Ammon nagsugo kay Ishmael nga anak ni Netania sa pagpatay sa imo?” Pero indi magpati si Gedalia sa ila.

¹⁵ Pagkatapos sadto, nagpakigkita si Johanan kay Gedalia sa sekreto kag nagsiling, “Patyon ko si Ishmael nga wala sing may makahibalo. Ngaa pabay-an lang naton siya sa pagpatay sa imo? Amo ina ang mangin kabangdanan nga maglalapta kag magkaladula ang mga Judio nga nagkalabilin diri sa Juda nga ginadumalahan mo.” ¹⁶ Pero nagsiling si Gedalia kay Johanan, “Indi ina paghimua. Indi matuod ang imo ginasiling parte kay Ishmael.”

Ginpatay si Gedalia

41 Ining si Ishmael anak ni Netania kag apo ni Elishama. Miyembro siya sang harianon nga pamilya kag isa sa mga opisyal sang hari sadto anay. Karon, sang ikapito nga bulan sang sadto nga tuig, nagkadto si Ishmael kay Gedalia didto sa Mizpa kaupod sang napulo ka tawo. Kag samtang nagakaon sila, ² nagtindog si Ishmael kag ang napulo ka tawo nga kaupod niya kag ginpatay nila si Gedalia paagi sa espada. Gani napatay ang ginhimo sang hari sang Babilonia nga gobernador sa Juda. ³ Ginpamatay man nila ni Ishmael ang tanan nga opisyal sang mga Judio didto sa Mizpa, pati ang mga soldado nga taga-Babilonia.^[f]

⁴ Pagkaaga, sa wala pa sing may nakahibalo nga ginpatay si Gedalia, ⁵ may 80 ka tawo nga nagapakadto sa Mizpa halin sa Shekem, Shilo, kag Samaria. Ginbarbasan nila ang ila mga burangos, gin-gisi ang mga bayo, kag ginpilas ang ila mga lawas, tungod kay nagapangasubo sila. May dala sila nga mga halad nga regalo kag insenso agod ihalad sa templo sang Ginoo. ⁶ Ginsugata sila ni Ishmael nga nagahilibion halin sa Mizpa. Nagsiling si Ishmael sa ila, “Dali kamo, tan-awa ninyo ang natabo kay Gedalia.”

⁷ Pag-abot nila sa siyudad, ang iban sa ila ginpamatay ni Ishmael kag sang iya mga kaupod, kag pagkatapos ginhulog ang ila mga bangkay sa buho nga pulunduhan sang tubig. ⁸ Ang napulo sa ila wala ginpamatay kay nagsiling sila kay Ishmael, “Indi kami pagpatya! Ihatag namon sa imo ang amon mga trigo, barley, lana kag dugos nga natago sa uma.” ⁹ Ang buho nga ginhulugan ni Ishmael sang mga bangkay nga iya ginpamatay upod sa bangkay ni Gedalia ginpakutkot sadto ni Haring Asa sang ginasalakay sila ni Haring Baasha sang Israel. Ginpuno ini ni Ishmael sang mga bangkay.

¹⁰ Ginpamihag dayon ni Ishmael ang mga tawo nga nabilin sa Mizpa—ang mga anak nga babayi sang hari kag ang mga katawhan nga gintugyan ni Nebuzaradan kay Gedalia nga iya tatapon. Dayon naglakat si Ishmael pabalik sa Ammon dala ini nga mga bihag.

¹¹ Karon, nabalitaan ni Johanan nga anak ni Karea kag sang mga kaupod niya nga mga opisyal sang mga soldado ang pagpamatay ni Ishmael. ¹² Gani gintipon nila ang tanan nila nga tinawo kag naglakat sa pagpakig-away kay Ishmael. Naabtan nila siya malapit sa dako nga punong sa Gibeon. ¹³ Pagkakita sang mga bihag ni Ishmael kay Johanan kag sa kaupod niya nga mga opisyal, nalipay sila. ¹⁴ Tanan sila nga ginbihag ni Ishmael halin sa Mizpa nagdalagan pakadto kay Johanan. ¹⁵ Pero si Ishmael kag ang iya walo ka tinawo nagpalagyo sa Ammon.

¹⁶ Dayon gintipon ni Johanan kag sang kaupod niya nga mga opisyal ang tanan nga ginbihag ni Ishmael halin sa Mizpa pagkatapos sang pagpatay niya kay Gedalia nga anak ni Ahikam. Halin didto sa Gibeon, ¹⁷ nagkadto sila sa Gerut Kimham malapit sa Betlehem, nga sa diin nagpreparar sila sa pagkadto sa Egipto. ¹⁸ Kay nahadlok sila sa mga taga-Babilonia tungod kay ginpatay ni Ishmael si Gedalia nga ginhimo sang hari sang Babilonia nga gobernador sang Juda.