Revised Common Lectionary (Semicontinuous)

105 Clodforwch yr Arglwydd; gelwch ar ei enw: mynegwch ei weithredoedd ymysg y bobloedd. ² Cenwch iddo, canmolwch ef: ymddiddenwch am ei holl ryfeddodau ef. ³ Gorfoleddwch yn ei enw sanctaidd: llawenyched calon y rhai a geisiant yr Arglwydd. ⁴ Ceisiwch yr Arglwydd a’i nerth: ceisiwch ei wyneb ef bob amser. ⁵ Cofiwch ei ryfeddodau y rhai a wnaeth efe; ei wyrthiau, a barnedigaethau ei enau; ⁶ Chwi had Abraham ei was ef, chwi feibion Jacob ei etholedigion. ⁷ Efe yw yr Arglwydd ein Duw ni: ei farnedigaethau ef sydd trwy yr holl ddaear. ⁸ Cofiodd ei gyfamod byth, y gair a orchmynnodd efe i fil o genedlaethau: ⁹ Yr hyn a amododd efe ag Abraham, a’i lw i Isaac; ¹⁰ A’r hyn a osododd efe yn ddeddf i Jacob, ac yn gyfamod tragwyddol i Israel; ¹¹ Gan ddywedyd, I ti y rhoddaf dir Canaan, rhandir eich etifeddiaeth. ¹² Pan oeddynt ychydig o rifedi, ie, ychydig, a dieithriaid ynddi: ¹³ Pan rodient o genhedlaeth i genhedlaeth, o’r naill deyrnas at bobl arall: ¹⁴ Ni adawodd i neb eu gorthrymu; ie, ceryddodd frenhinoedd o’u plegid; ¹⁵ Gan ddywedyd, Na chyffyrddwch â’m rhai eneiniog, ac na ddrygwch fy mhroffwydi.

¹⁶ Galwodd hefyd am newyn ar y tir; a dinistriodd holl gynhaliaeth bara. ¹⁷ Anfonodd ŵr o’u blaen hwynt, Joseff, yr hwn a werthwyd yn was. ¹⁸ Cystuddiasant ei draed ef mewn gefyn: ei enaid a aeth mewn heyrn: ¹⁹ Hyd yr amser y daeth ei air ef: gair yr Arglwydd a’i profodd ef. ²⁰ Y brenin a anfonodd, ac a’i gollyngodd ef; llywodraethwr y bobl, ac a’i rhyddhaodd ef. ²¹ Gosododd ef yn arglwydd ar ei dŷ, ac yn llywydd ar ei holl gyfoeth: ²² I rwymo ei dywysogion ef wrth ei ewyllys; ac i ddysgu doethineb i’w henuriaid ef. ²³ Aeth Israel hefyd i’r Aifft; a Jacob a ymdeithiodd yn nhir Ham. ²⁴ Ac efe a gynyddodd ei bobl yn ddirfawr; ac a’u gwnaeth yn gryfach na’u gwrthwynebwyr. ²⁵ Trodd eu calon hwynt i gasáu ei bobl ef, i wneuthur yn ddichellgar â’i weision. ²⁶ Efe a anfonodd Moses ei was; ac Aaron, yr hwn a ddewisasai. ²⁷ Hwy a ddangosasant ei arwyddion ef yn eu plith hwynt, a rhyfeddodau yn nhir Ham. ²⁸ Efe a anfonodd dywyllwch, ac a dywyllodd: ac nid anufuddhasant hwy ei air ef. ²⁹ Efe a drodd eu dyfroedd yn waed, ac a laddodd eu pysgod. ³⁰ Eu tir a heigiodd lyffaint yn ystafelloedd eu brenhinoedd. ³¹ Efe a ddywedodd, a daeth cymysgbla, a llau yn eu holl fro hwynt. ³² Efe a wnaeth eu glaw hwynt yn genllysg, ac yn fflamau tân yn eu tir. ³³ Trawodd hefyd eu gwinwydd, a’u ffigyswydd; ac a ddrylliodd goed eu gwlad hwynt. ³⁴ Efe a ddywedodd, a daeth y locustiaid, a’r lindys, yn aneirif; ³⁵ Y rhai a fwytasant yr holl laswellt yn eu tir hwynt, ac a ddifasant ffrwyth eu daear hwynt. ³⁶ Trawodd hefyd bob cyntaf‐anedig yn eu tir hwynt, blaenffrwyth eu holl nerth hwynt. ³⁷ Ac a’u dug hwynt allan ag arian ac aur; ac heb un llesg yn eu llwythau. ³⁸ Llawenychodd yr Aifft pan aethant allan: canys syrthiasai eu harswyd arnynt hwy. ³⁹ Efe a daenodd gwmwl yn do, a thân i oleuo liw nos. ⁴⁰ Gofynasant, ac efe a ddug soflieir; ac a’u diwallodd â bara nefol. ⁴¹ Efe a holltodd y graig, a’r dyfroedd a ddylifodd; cerddasant ar hyd lleoedd sychion yn afonydd.

⁴² Canys efe a gofiodd ei air sanctaidd, ac Abraham ei was.

33 A’r Arglwydd a ddywedodd wrth Moses, Cerdda, dos i fyny oddi yma, ti a’r bobl a ddygaist i fyny o wlad yr Aifft, i’r wlad am yr hon y tyngais wrth Abraham, Isaac, a Jacob, gan ddywedyd, I’th had di y rhoddaf hi. ² A mi a anfonaf angel o’th flaen di; ac a yrraf allan y Canaanead, yr Amoriad, a’r Hethiad, y Pheresiad, yr Hefiad, a’r Jebusiad: ³ I wlad yn llifeirio o laeth a mêl: oherwydd nid af fi i fyny yn dy blith; oblegid pobl wargaled wyt: rhag i mi dy ddifa ar y ffordd.

⁴ A phan glywodd y bobl y drwg chwedl hwn, galaru a wnaethant: ac ni wisgodd neb ei harddwisg amdano. ⁵ Oblegid yr Arglwydd a ddywedasai wrth Moses, Dywed wrth feibion Israel, Pobl wargaled ydych chwi; yn ddisymwth y deuaf i fyny i’th ganol di, ac y’th ddifethaf: am hynny yn awr diosg dy harddwisg oddi amdanat, fel y gwypwyf beth a wnelwyf i ti. ⁶ A meibion Israel a ddiosgasant eu harddwisg wrth fynydd Horeb.

4 Pa beth gan hynny a ddywedwn ni ddarfod i Abraham ein tad ni ei gael, yn ôl y cnawd? ² Canys os Abraham a gyfiawnhawyd trwy weithredoedd, y mae iddo orfoledd; eithr nid gerbron Duw. ³ Canys pa beth a ddywed yr ysgrythur? Credodd Abraham i Dduw; a chyfrifwyd iddo yn gyfiawnder. ⁴ Eithr i’r neb sydd yn gweithio, ni chyfrifir y gwobr o ras, ond o ddyled. ⁵ Eithr i’r neb nid yw yn gweithio, ond yn credu yn yr hwn sydd yn cyfiawnhau yr annuwiol, ei ffydd ef a gyfrifir yn gyfiawnder. ⁶ Megis y mae Dafydd hefyd yn datgan dedwyddwch y dyn y mae Duw yn cyfrif cyfiawnder iddo heb weithredoedd, gan ddywedyd, ⁷ Dedwydd yw y rhai y maddeuwyd eu hanwireddau, a’r rhai y cuddiwyd eu pechodau: ⁸ Dedwydd yw y gŵr nid yw’r Arglwydd yn cyfrif pechod iddo. ⁹ A ddaeth y dedwyddwch hwn gan hynny ar yr enwaediad yn unig, ynteu ar y dienwaediad hefyd? canys yr ydym yn dywedyd ddarfod cyfrif ffydd i Abraham yn gyfiawnder. ¹⁰ Pa fodd gan hynny y cyfrifwyd hi? ai pan oedd yn yr enwaediad, ynteu yn y dienwaediad? Nid yn yr enwaediad, ond yn y dienwaediad. ¹¹ Ac efe a gymerth arwydd yr enwaediad, yn insel cyfiawnder y ffydd, yr hon oedd ganddo yn y dienwaediad: fel y byddai efe yn dad pawb a gredent, yn y dienwaediad; fel y cyfrifid cyfiawnder iddynt hwythau hefyd: ¹² Ac yn dad yr enwaediad, nid i’r rhai o’r enwaediad yn unig, ond i’r sawl hefyd a gerddant lwybrau ffydd Abraham ein tad ni, yr hon oedd ganddo yn y dienwaediad.