Print Page Options
Previous Prev Day Next DayNext

Revised Common Lectionary (Complementary)

Daily Bible readings that follow the church liturgical year, with thematically matched Old and New Testament readings.
Duration: 1245 days
Jacalteco, Oriental (JAC)
Version
Error: Book name not found: Ps for the version: Jacalteco, Oriental
Error: Book name not found: Ps for the version: Jacalteco, Oriental
SAN MARCOS 11:1-11

Yet yocto Comam Jesús yul con̈ob Jerusalén

11  Hayet lan̈an yapni Comam Jesús yeb ebnaj iscuywom bey con̈ob Jerusalén, yet ayco Comam yin̈ istzalanil won̈an Olivo, xolbal con̈ob Betfagé yeb Betania, ischejni Comam cawan̈ ebnaj iscuywom, yalni Comam tet ebnaj:

―Asiˈwe bey aldea cosatacˈto tiˈ. Hayet chexapno bey tuˈ, cheyilaˈ huneˈ noˈ burro xecan, maẍto hunu mac chiahto yiban̈ noˈ. Chepuhilo noˈ cat heyiniti noˈ wetan. Ta ay mac chikˈamben teyet: “¿Tzet yin̈ xin chepuhilo noˈ?” ta ẍi, cheyala: “To ay chiocnico noˈ yu Comam, yajaˈ pet chon̈hulan̈ jakˈaˈcanojan̈ noˈ,” quexchi, ẍi Comam.

Isto ebnaj cawan̈ tuˈ, yilni ebnaj noˈ nichˈan burro tuˈ, xecan noˈ iscawilal huneˈ pulta, ispuhnilo ebnaj noˈ.

Ay xin huntekˈan ebnaj lin̈anayo iscawilal tuˈ kˈamben tet ebnaj:

―¿Tzet yin̈ xin chepuhilo noˈ? ẍi ebnaj.

Hacaˈticˈa xin yu yalni Comam, hac tuˈ yu yalni ebnaj, matxa tzet yal huntekˈan ebnaj tuˈ. Lahwi tuˈ yinito ebnaj noˈ nichˈan burro tet Comam. Yanahto ebnaj xil iskˈap yiban̈ noˈ, lahwi tuˈ yahto Comam yiban̈ noˈ. Caw hantan̈e anma islitxˈbayo xil iskˈap yul beh sata Comam. Aypaxo mac inilo iskˈab te teˈ yanayo yul beh bay chiecˈto Comam. Yah yaw anma babelico sata Comam yeb anma tzujanico yinta Comam, yalni anma hacaˈ tiˈ:

―¡Jalaˈwe tzotiˈ cˈul yin̈ mac chul coxol tiˈ, yuto chejbilti naj yu Comam Dios! 10 ¡Jakˈawe tzalaho cocˈul yin̈ Jahawil chioc reyal coxol selelo jichmam David! ¡Yuchˈandios tet Comam Dios! ẍixan̈e anma tuˈ.

11 Yapni Comam Jesús bey Jerusalén, yocto Comam yul yatut Comam, yilni Comam tzet ye yul yatut Comam Dios. Lahwi tuˈ ismeltzo Comam yeb ebnaj iscuywom bey Betania hunelxa yuto kˈejbixa.

SAN JUAN 12:12-16

Yet yocto Comam Jesús yul con̈ob Jerusalén

12 Caw hantan̈e anma apni yin̈ kˈin̈ Pascua bey yul con̈ob Jerusalén. Yet huneˈxa tzˈayic xin, yaben anma tato lan̈an yapni Comam Jesús bey yul con̈ob tuˈ. 13 Yuxin yilo anma xaj teˈ chˈib, yinito anma teˈ yun̈e isto anma ischahno Comam. Chi‑la‑el yaw anma yin̈ caw ip, chalni:

―¡Caw niman yelapno Comam Dios! ¡Jalaˈwe tzotiˈ caw cˈul yin̈ Mac akˈbilti coxol yu Comam Dios Jahawil. Jakˈaˈwe tzalaho cocˈul yin̈ Jahawil, han̈on̈ Israel hon̈ tiˈ! ẍi anma tuˈ.

14 Ay xin huneˈ noˈ nichˈan burro ilcha yu Comam. Yahto Comam yiban̈ noˈ hacaˈticˈa yalni Comam Dios bay tzˈibn̈ebilcanoj:
15     Hex ah con̈ob Sión, mach chexxiwi. Ilwecˈanabi lah, chihul Heyahawil, ayahto yiban̈ huneˈ noˈ burro, ẍiayoj.

16 Yet huneˈ tzˈayical tuˈ xin caw maẍticˈa txumchalo yu ebnaj iscuywom Comam Jesús yin̈ tzet chalilo huneˈ tuˈ. Hato yet istocano Comam yul satcan̈, hato tuˈ xin isnaniti ebnaj tato tzˈibn̈ebilcano huneˈ tuˈ yin̈ Comam, yuxinto hac tuˈ yuhi.

Error: Book name not found: Isa for the version: Jacalteco, Oriental
Error: Book name not found: Ps for the version: Jacalteco, Oriental
FILIPENSES 2:5-11

Lahanojab cheyute henabal hacaˈ isnabal Comam Jesucristo.
    Waxan̈ca Dios ye Comam Jesucristo, yaj matzet yal iscˈul Comam yin̈ yehobal.
    Wal xin isbejcano Comam sunil tzet yet Comam yehi, yanico isba Comam chejaboj yet ispitzcˈa yul sat yiban̈kˈinal tiˈ.
    Anma yu yulicˈo Comam coxol, yinayo isba, caw xin yijem yutepaxo isba Comam masanta yin̈ iscamical, waxan̈ca caw txˈixobal huneˈ camical yin̈ teˈ culus tuˈ.
    Yuxin caw akˈlaxcano yip, yilaxcan̈ yu Comam Dios, yanico Comam huneˈ isbi Comam Jesucristo tuˈ ecˈbal yelapno yiban̈ sunil bihe.
10     Yuxin hayet chihallax isbi Comam Jesucristo caw chiay jahno sunil mac ay yul satcan̈, yeb mac ay yul sat yiban̈kˈinal tiˈ, yebpaxo mac ayayto yalan̈ txˈotxˈ.
11     Cat xin yalni yu istiˈ tato haˈ Comam Jesucristo, haˈ caw Yahawil yecanicoj, hac tuˈ xin chu yoc ismay Comam Dios Mame.

SAN MARCOS 14-15

Saylax yin̈ tzet chu istzablaxayo Comam Jesús yin̈ kˈin̈ Pascua

14  Yet cabexan̈e kˈin̈ Pascua, yet chiwahlax ixim pan machi yan̈al chialaxicoj, yichico ebnaj yahawil yin̈ ebnaj sacerdote yeb ebnaj cuywawom yin̈ isley naj Moisés issayni yin̈ tzet chu yaycˈay Comam yin̈ hunu istxˈojal; yun̈e istzabnayo ebnaj cat ispotxˈni ebnaj Comam yalni. Xol ebnaj tuˈ ay ebnaj halni:

―Mach chicotzabayo naj yin̈ kˈin̈ yuto ahta wejna anma sunil jin̈, ẍi ebnaj.

Yet isjobnayo huneˈ ix ix an̈ caw xukˈ sam yiban̈ iswiˈ Comam

Yet ay Comam Jesús bey con̈ob Betania, isto Comam bey yatut naj Simón, naj ayticˈaco yabil lepra yin̈. Yet ayco Comam waˈo sat meẍa yapni huneˈ ix iscˈatan̈ Comam, ikˈbil huneˈ an̈ caw xukˈ sam yu ix ayayto yul huneˈ chˈen limeta alabastro isbi. Nardo isbi huneˈ an̈ tuˈ caw ay istohol. Iscˈutznilto ix isnukˈ chˈen limeta tuˈ, isjobnayo ix huneˈ an̈ caw xukˈ sam tuˈ yiban̈ iswiˈ Comam. Xol mac ayicto bey tuˈ, ay huntekˈan ebnaj tit ishowal, yalni ebnaj tet hunun:

―¿Tzet yin̈ xin ton̈e chietalaxto huneˈ an̈ caw xukˈ sam tiˈ? Estam matxon̈laxtoj, ecˈbalmi oxeb ciento denario chiakˈlax yin̈, cat ispohlaxcan̈ istohol yin̈ anma mebaˈ, ẍi ebnaj. Caw xin oc ebnaj buchwal yin̈ ix.

Yajaˈ xin yal Comam:

―¿Tzet yin̈ xin cheyakˈ hetiˈ yin̈ ix? Mach checach ix yuto huneˈ maswatxˈe ix win̈tiˈan caw cˈul. Haˈ anma mebaˈ ayn̈eticˈaco texol yin̈ sunilbal tiempo, tzijxan̈e tiempohal chu hecolwa yin̈; wal inpaxojan xin mach sunilbal tiempo ayinicˈojan texol. Ix tiˈ, haˈ tzet chikˈoji ix iswatxˈeni, haˈ maswatxˈe ix win̈an. Mayan̈tecano ix innimanilan yalan̈to maẍto chinmujlaxan. Yin̈ caw yeli chiwalan teyet; bay‑xan̈e‑tuˈwal chihallaxicˈo Tzotiˈ cˈul yet colbanile, chihallaxpaxo huneˈ maswatxˈe ix tiˈ win̈an, cat yakˈlax binaho ix, ẍi Comam.

Yaco naj Judas Comam Jesús yul iskˈab camical

10 Wal naj Judas Iscariote, naj ayco istzˈajo ebnaj cablahon̈wan̈ iscuywom Comam Jesús, to naj yilaˈ ebnaj yahawil yin̈ ebnaj sacerdote yun̈e yanico naj Comam yul iskˈab ebnaj. 11 Hayet yaben ebnaj huneˈ tuˈ caw tzalacan̈ ebnaj, yalten ebnaj melyu tet naj. Yichico naj Judas tuˈ issayni yin̈ tzet chu yanico naj Comam yul iskˈab ebnaj.

Yet iswaˈcano Comam Jesús yeb ebnaj iscuywom yin̈ kˈin̈ Pascua

12 Haxa yayilo babel tzˈayic kˈin̈ Pascua, yet chiwahlax ixim pan machi yan̈al chialaxicoj, yeb yet chipotxˈlax noˈ meˈ xahanbalil; iskˈamben ebnaj iscuywom Comam tet:

―Mamin, ¿baytuˈwal chawoche chicowatxˈehan̈ tzet chicolo yin̈ kˈin̈ Pascua tiˈ? ẍi ebnaj.

13 Ischejnito Comam cawan̈ ebnaj iscuywom, yalni Comam tet ebnaj:

―Asiˈwe yul con̈ob, hayet chexapno bey tuˈ cheyilno huneˈ naj ikˈbil huneˈ tzˈahab haˈ yu, chexoco tzujno yinta naj. 14 Haˈ bay chˈapni naj xin chekˈambe tet naj yahaw n̈a tuˈ: “¿Baytuˈwal ay huneˈ cuarto bay chiwaˈ yaˈ cuywawom yeb iscuywom yin̈ kˈin̈ Pascua?” quexchi. 15 Haˈ naj xin chiyeno huneˈ cuarto caw nimajal teyet, ayco yin̈ iscab piso, caw cˈulxa yehi. Haˈ bey tuˈ xin chewatxˈe tzet chicolo, ẍi Comam.

16 Lahwi tuˈ, isto ebnaj cawan̈ tuˈ yul con̈ob Jerusalén, yilcha yu ebnaj hacaˈticˈa yu yalni Comam. Yoc ebnaj iswatxˈeno tzet chilolax yin̈ kˈin̈ Pascua tuˈ.

17 Haxa yet lan̈anxa yay numna xin yapni Comam yeb ebnaj cablahon̈wan̈ iscuywom yul huneˈ cuarto tuˈ. 18 Yet ayxaco Comam waˈo sat meẍa yeb ebnaj iscuywom xin, yalni Comam:

―Yin̈ caw isyelal chiwalan teyet, haˈ huneˈ mac chinanicojan yul iskˈab camical, ayco naj waˈo coxol tiˈ, ẍi Comam.

19 Hayet yaben ebnaj iscuywom Comam huneˈ tuˈ, caw oc biscˈulal yin̈ yanma ebnaj, yoc ebnaj iskˈambeno yin̈ hununtajil tet Comam:

―Mamin, ¿tom haninan? ẍi hunun ebnaj.

20 Istakˈwi Comam:

―Huneˈ mac texol hex cablahon̈wan̈ hex tiˈ, naj chislabayto ispan yul insecˈan, haˈ naj chinanicojan yul iskˈab camical. 21 Hanin Akˈbilintijan texol yu Comam Dios yilal wecˈan yin̈ camical hacaˈ yalni yul Yum Comam, yajaˈ cˈanchˈan naj chinanicojan yul iskˈab camical. Ayxicˈa mach pitzcˈana naj yul sat yiban̈kˈinal tiˈ, ẍi Comam.

22 Hayet lan̈an iswaˈ Comam, yinican̈ ixim pan, yakˈni yuchˈandiosal tet Comam Dios, lahwi tuˈ iskˈaxponayo ixim, yakˈni Comam ixim tet ebnaj, yalni Comam:

―Chahwej, cat hewahni. Huneˈ tiˈ yechel innimanilan yehi, ẍi Comam.

23 Lahwi tuˈ yinipaxocan̈ Comam chˈen vaso, yakˈnipaxo Comam yuchˈandiosal tet Comam Dios. Lahwi tuˈ xin yakˈni Comam chˈen tet ebnaj iscuywom, caw xin sunil ebnaj ucˈni.

24 Yalni Comam:

―Huneˈ tiˈ yechel inchiqˈuilan chimalto yu iscˈulal yin̈ txˈiˈal anma. Hac tuˈ chu yijni isba huneˈ acˈ trato chakˈ Comam Dios teyet. 25 Yin̈ caw yeli chiwalan; matxa chiwucˈan yal sat teˈ uva masanto chioc Comam Dios Yahawiloj, catto wucˈnihan yin̈ yacˈtohal hunelxa, ẍi Comam.

Yal Comam Jesús ta chal naj Pedro ta mach yohtajo naj Comam

26 Lahwi isbitnicano Comam Jesús yeb ebnaj iscuywom, isto Comam yeb ebnaj bey won̈an Olivo, 27 yalni Comam tet ebnaj:

―Yin̈ huneˈ akˈbal tiˈ, caw hesunil cheyikˈalo heyanma win̈an, yuto hac tuˈ yu istzˈibn̈elaxcano yul Yum Comam Dios bay chala: “Chinpotxˈcamojan naj tan̈em meˈ, cat issaj lemito noˈ meˈ tuˈ,” ẍiayoj. 28 Yajaˈ yet chinitzitzbican̈an chinbabitojan bey Galilea tesataj, ẍi Comam.

29 Yalni naj Pedro tet Comam:

―Mamin, waxan̈ca sunil mac chiinilo yanma tawin̈, walinan machoj, ẍi naj.

30 Yalni Comam tet naj:

―Pedro, yin̈ caw yeli chiwalan tawet; yin̈ticˈa huneˈ akˈbal tiˈ, yalan̈to maẍto chiokˈ noˈ icham chiyo yin̈ iscayel, oxelxa chawala ta mach quinhawohtajojan, ẍi Comam.

31 Islahnico naj Pedro, yalni:

―Waxan̈ca chinakˈlax camojan tawintaj yajaˈ mach chiwalan ta mach cachwohtajojan, ẍi naj tet Comam. Sunil xin ebnaj iscuywom Comam halni hacaˈ tuˈ.

Txahli Comam Jesús bey Getsemaní

32 Lahwi tuˈ, isto Comam Jesús yeb ebnaj iscuywom bey huneˈ peyab chiyij Getsemaní, yalni Comam tet ebnaj:

―Canan̈wecano tzˈon̈no bey tiˈ, chintohan txahloj, ẍi Comam.

33 Han̈e xin naj Pedro, naj Jacobo yeb naj Juan yito Comam. Caw yabe Comam isyaˈil biscˈulal yin̈ yanma. 34 Yalni Comam tet ebnaj:

―Caw chiwabehan isyaˈil isbiscˈulal camical yin̈ wanmahan. Canan̈wecano bey tiˈ, mach chexwayi, ẍi Comam. 35 Ishitzilo Comam hanicˈxa sata ebnaj, yay jahno Comam, yay xulno sat txˈotxˈ, yoc Comam iskˈanni tet Comam Dios ta ay tzet chu yecˈto huneˈ isyaˈtajil chul yiban̈ tuˈ. 36 Yalni Comam yin̈ istxah:

―Mam, machi hunu tzet ye tuˈ yaˈta yul hasat. Colinan tet huneˈ isyaˈtajil chul wiban̈tiˈan, yajaˈ mach hacaˈ chiwochehan to hacaˈojab tzet chal hacˈul, ẍi Comam.

37 Lahwi tuˈ xin, ismeltzo Comam bay cancano ebnaj oxwan̈, yalni Comam tet naj Pedro:

―¿Tom wayo chawu? ¿Tom mach chu hawinilo hawayan̈ hunu orahil? ẍi Comam. 38 Yalnipaxo Comam tet ebnaj: Iwelo hewayan̈, txahlan̈wej, haxinwal mach chexaycˈay yul iskˈab istxˈojal, wal heyanma caw hinan isyijen tzet chal Comam Dios, yajaˈ wal henimanil xin mach chitecha ilwebal yu, ẍi Comam.

39 Istopaxo Comam txahlo hunelxa, hacaˈticˈa tzet yal Comam yet babelal, hac tuˈ yute yalnipaxo yin̈ iscayel. 40 Haxa yet ismeltzopaxo Comam iscˈatan̈ ebnaj xin, wayan̈ chupaxo ebnaj, yuto mach chitecha naj wayan̈ yu ebnaj. Yuxin matxa chitxumcha yu ebnaj yin̈ tzet chu istakˈwi tet Comam. 41 Haxa yet ismeltzo Comam iscˈatan̈ ebnaj yin̈xa yoxel isbeycˈo txahloj, yalni Comam tet ebnaj:

―¿Tom yexn̈eto hewayi yeb hexewi? ¡Yetzanxa! Wal xin Hanin Akˈbilintijan texol yu Comam Dios tiˈ maapni yorahil walaxicojan yul iskˈab anma mulum. 42 Ahan̈wewanoj, ton̈wej; lan̈an yul naj chinanicojan yul iskˈab camical, ẍi Comam.

Yet istzablaxayo Comam Jesús

43 Yet lan̈an istzotel Comam Jesús tuˈ, yapni naj Judas, naj ayco istzˈajo ebnaj cablahon̈wan̈ iscuywom Comam. Caw xin hantan̈e anma tzujan yinta naj. Ay mac ikˈbil yespada, aypaxo mac ikˈbil isteˈ yu. Chejbil ebnaj yu ebnaj iswiˈehal yin̈ ebnaj sacerdote yeb yu ebnaj cuywawom yin̈ isley naj Moisés, yeb yu ebnaj ichamta winaj iswiˈehal con̈ob. 44 Naj Judas chianico Comam yul iskˈab ebnaj tuˈ halbilxa tet ebnaj yu naj hacaˈ tiˈ: “Haˈ naj chintzˈohoˈan iskˈotx, haˈ naj chetzabayoj, cat heyinito naj; mach xin chebejtzo naj,” ẍi naj.

45 Yuxin apnin̈e naj, ishitzico naj iscˈatan̈ Comam, yalni naj:

―Mam cuywawom, ẍi naj. Istzˈohni naj iskˈotx Comam, 46 yoc bulna ebnaj yin̈ Comam, istzabnayo ebnaj.

47 Yajaˈ ay huneˈ naj iscuywom Comam yihti yespada yul yatut, ispitnilto naj istxiquin ischejab naj yahawil yin̈ ebnaj sacerdote. 48 Yalni Comam tet ebnaj apni tzabnoyo tuˈ:

―¿Tom elkˈominan teyet yuxin ikˈbil heyespada yeb heteˈ win̈an chexhul quinhetzabnoyojan? 49 Hunun tzˈayic inbeyan cuywal yul yatut Comam Dios texol, yajaˈ mach quinhetzabayojan. Wal tinan̈ yilal yuni huneˈ tiˈ yun̈e yijni isba tzet tzˈibn̈ebilcano win̈an yul Yum Comam Dios, ẍi Comam. 50 Wal ebnaj iscuywom Comam, elcan̈ ebnaj sunil, yanicano ebnaj Comam ischuquil.

Huneˈ naj tzeh elcan̈ yin̈ an̈e

51 Ay xin huneˈ naj tzeh oc tzujno yinta Comam, han̈e huneˈ kˈap sábana ayco xilo iskˈap naj. 52 Istzablaxayo naj yu ebnaj inito Comam, yajaˈ xin iscolilo isba naj, iscancano kˈap sábana yul iskˈab ebnaj tuˈ; tˈilanxa naj yet yelcan̈ naj yin̈ an̈e.

Ilaxto Comam Jesús sata ebnaj iswiˈehal yin̈ lahtiˈ xol ebnaj Israel

53 Lahwi tuˈ yinito ebnaj Comam Jesús sata naj yahawil yin̈ ebnaj sacerdote. Iscutxbanico isba ebnaj iswiˈehal yin̈ ebnaj sacerdote, yeb ebnaj cuywawom yin̈ isley naj Moisés. 54 Wal naj Pedro nahat tzujan isto naj yinta Comam, yapni naj yamakˈil yatut naj yahawil yin̈ ebnaj sacerdote tuˈ, yoc tzˈon̈no naj kˈaẍno xol ebnaj chitan̈en yatut Comam Dios.

55 Ebnaj iswiˈehal yin̈ ebnaj sacerdote yeb ebnaj iswiˈehal yin̈ lahtiˈ xol ebnaj Israel, oc ebnaj issayaˈ hunu tzet chioc ismulo Comam yun̈e iscawxenico ebnaj camical yiban̈ Comam yalni, yajaˈ machi hunu tiˈ cawxico ismulo Comam. 56 Caw txˈiˈal ebnaj hobnican̈ lekˈtiˈal yin̈ Comam, yajaˈ nanantan̈e tzet chal ebnaj. 57 Ay xin huntekˈan ebnaj ah lin̈noj, yalni ebnaj lekˈtiˈal yin̈ Comam hacaˈ tiˈ:

58 ―Jabehan̈ yalni naj: “Huneˈ yatut Comam Dios tiˈ chiwuchcˈayojan, oxebn̈e xin tzˈayic chiwacan̈an selel, yajaˈ mach anmaho chiwatxˈencan̈,” ẍi naj tiˈ, ẍi ebnaj yin̈ Comam.

59 Yajaˈ maẍticˈa ocpaxo huneˈ tuˈ ismulo Comam.

60 Lahwi tuˈ, yah lin̈no naj yahawil yin̈ ebnaj sacerdote, yalni naj tet Comam:

―¿Tzet yin̈ xin mach chachtakˈwi? ¿Tzet ye huntekˈan chal ebnaj tawin̈ tiˈ? ẍi naj.

61 Yajaˈ xin maẍticˈa takˈwi Comam tet naj. Iskˈambenpaxo naj tet Comam:

―¿Tom hach tiˈ Cristo, Iscˈahol Comam Dios, Comam chihallax cˈulal? ẍi naj.

62 Istakˈwi Comam:

―Hoˈ, hanintonan. Hex tiˈ cheyilaˈ woc tzˈon̈nojan yin̈ iswatxˈkˈab Comam Dios caw aycano yip, cat heyilni wulpaxojan xol moyan yul satcan̈, Hanin Akˈbilintijan texol yu Comam Dios, ẍi Comam.

63 Hayet yaben naj yahawil ebnaj sacerdote yin̈ tzet yal Comam tuˈ, istzilnilo naj xil iskˈap yu isyenilo naj ta txˈoj chabe naj yin̈ tzet yal Comam. Lahwi tuˈ, yalni naj:

―Wal tinan̈ matxa yilalo chicokˈan mac chihalni ismul naj tiˈ. 64 Hex caw hex maxeyabe istxˈojal istzotel naj yin̈ Comam Dios. ¿Tzet cheyute heyalni yin̈ naj? ẍi naj.

Sunil xin ebnaj halni tato yilal iscam Comam.

65 Ay xin ebnaj tzublico yin̈ sat Comam, ismajchenpaxo ebnaj sat, ismakˈnipaxo ebnaj, chiskˈamben ebnaj tet Comam:

―Haliloj mac chachmakˈni, ẍi ebnaj.

Hacpax tuˈ ebnaj chitan̈en yatut Comam Dios ocpaxo ebnaj ispakˈalto sat Comam.

Yal naj Pedro ta mach yohtajo naj Comam

66 Wal naj Pedro ayayto naj yamakˈil teˈ n̈a tuˈ yet yapni ix ischejab naj yahawil yin̈ ebnaj sacerdote. 67 Hayet yilni ix iskˈaẍni naj Pedro, yoccano tˈan̈no ix yin̈ naj, yalni ix:

―Hach tiˈ hawetbi haba yeb naj Jesús, naj ah Nazaret, ẍi ix.

68 Istakˈwi naj Pedro:

―Tzimi chawal hach tiˈ, mach wohtajojan naj chawal tuˈ, ẍi naj. Lahwi tuˈ isto naj istiˈ huneˈ niman pulta, lan̈antoticˈa xin yokˈcan̈ huneˈ noˈ icham chiyo. 69 Hayet yilnipaxo ix naj Pedro, yalni ix tet ebnaj ayayto bey tuˈ:

―Huneˈ naj tiˈ yetbi isba naj yeb naj Jesús, ẍi ix. 70 Yajaˈ xin yalpaxo naj ta mach yohtajo naj Comam. Hunepixto xin yalni ebnaj ayayo bey tuˈ:

―Yin̈ caw yeli, hach tiˈ hawetbi haba yeb ebnaj chiecˈ yinta naj Jesús, yuto ah Galilea hach, ẍi ebnaj.

71 Yajaˈ oc naj Pedro istzˈactiˈn̈e isba, yalni naj:

―Caw chabe Comam Dios mach wohtajojan huneˈ naj cheyal tiˈ, ẍi naj.

72 Lan̈antoticˈa yalni naj hacaˈ tuˈ yokˈcan̈ noˈ icham chiyo yin̈ iscayel. Hac tuˈ yu isnaniti naj Pedro yin̈ tzet yal Comam tet naj, yet yalni hacaˈ tiˈ: “Yalan̈to maẍto chiokˈ noˈ icham chiyo yin̈ iscayel, oxelxa chawala ta mach quinhawohtajojan,” ẍi Comam. Hayet istit yul iscˈul naj yin̈ tzet yal Comam tuˈ, yoc naj okˈoj.

Yet yilaxto Comam Jesús sata naj Pilato

15  Haxa yet issajbilo xin iscutxban isba ebnaj iswiˈehal yin̈ ebnaj sacerdote yeb ebnaj ichamta winaj iswiˈehal con̈ob yeb ebnaj cuywawom yin̈ isley naj Moisés, yeb ebnaj iswiˈehal yin̈ lahtiˈ, iscˈalnayo ebnaj Comam, yinito ebnaj Comam yin̈ sat naj Pilato. Iskˈamben naj Pilato tet Comam:

―¿Tom yeli Yahawil anma Israel hawehi? ẍi naj. Istakˈwi Comam:

―Hoˈ, yel hacaˈ hawalni tiˈ, ẍi Comam.

Yajaˈ wal ebnaj iswiˈehal yin̈ ebnaj sacerdote caw ayco ebnaj yalni txˈiˈal tzet ye tuˈ ismulo Comam. Yuxin iskˈambe naj Pilato tet Comam:

―¿Tzet yin̈ xin mach chachtakˈwi? ¿Tom mach chawabe hanta tzet chisbalcan̈ ebnaj hamuluj? ẍi naj.

Wal Comam xin mach takˈwi Comam, yuxin caw cˈayilo iscˈul naj Pilato tuˈ.

Yet iscawxelaxico camical yiban̈ Comam Jesús

Yin̈ hunun kˈin̈ Pascua chi‑ticˈa‑isbejtzo naj Pilato hunun ebnaj presowom, yajaˈ macticˈa chal iscˈul anma haˈ chibejtzolaxi. Ay xin huntekˈan ebnaj anico howal yin̈ naj yahaw con̈ob, aypaxo xin anma ispotxˈ ebnaj yuxin ayco ebnaj preso. Xol ebnaj presowom tuˈ ayco huneˈ naj, Barrabás isbi. Iscutxbanico isba anma, yoc anma iskˈanno tet naj Pilato ta chisbejtzo naj hunu naj presowom hacaˈticˈa chute naj yin̈ hunun kˈin̈ Pascua. Istakˈwi naj tet anma tuˈ:

―¿Chimisje hecˈul chinbejtzohan naj Yahawil Israel? ẍi naj.

10 Hac tuˈ yute yalni naj, yuto yohta naj ta ton̈e chichiwaco iscˈul ebnaj yahawil sacerdote tuˈ yin̈ Comam, yuxin yaco ebnaj Comam yul iskˈab naj. 11 Wal ebnaj yahaw ebnaj sacerdote oc ebnaj akˈocˈule tet anma ta haˈ naj Barrabás chisbejtzo naj Pilato. 12 Iskˈamben naj Pilato tet anma:

―¿Tzet wal wutenan naj isreyal Israel tiˈ, chal tuˈ? ẍi naj.

13 Istakˈwi anma tuˈ:

―¡Camojab naj yin̈ culus! ẍixan̈e anma.

14 Iskˈamben naj Pilato:

―¿Tzet xin istxˈojal iswatxˈe naj? ẍi naj. Yajaˈ ah wejna anma tuˈ, yalni hunelxa:

―¡Camojab naj yin̈ culus! ẍixan̈e anma.

15 Wal naj Pilato, yun̈e istzala iscˈul anma yin̈ naj yuxin isbejtzo naj naj Barrabás. Ischejni naj hatelaxo Comam, yanico naj Comam yul iskˈab ebnaj soldado yu yalaxcan̈ Comam yin̈ culus.

16 Lahwi tuˈ yinilto ebnaj soldado Comam yamakˈil palacio, iscutxbanpaxico ebnaj huntekˈanxa ebnaj soldado. 17 Ishucbanico ebnaj huneˈ kˈap kˈap caj jilni yin̈ Comam. Isbakˈonayo ebnaj huneˈ teˈ txˈix, yanahto ebnaj coronahil yin̈ iswiˈ Comam. 18 Yichico ebnaj yahwi yalni yin̈ caw ip hacaˈ tiˈ:

―¡Tzalajon̈we yin̈ naj yahawil anma Israel tiˈ! ẍi ebnaj.

19 Chismakˈnipaxico ebnaj huneˈ teˈ ah yin̈ iswiˈ Comam, istzublipaxico ebnaj yin̈, yeb xin chiay jahno ebnaj sata Comam, cat yay xulno ebnaj sat txˈotxˈ. 20 Lahwi istzebicano ebnaj yin̈ Comam, yinilo ebnaj huneˈ kˈap kˈap ishucbaco yin̈ Comam, yanico ebnaj xil iskˈap Comam. Lahwi tuˈ yinito ebnaj Comam yin̈ culus.

Yet yalaxcan̈ Comam Jesús yin̈ culus

21 Ay xin huneˈ naj ah Cirene, Simón isbi, ismam naj Alejandro yeb naj Rufo ye naj, ispeto xin naj munil. Hayet yecˈto naj sata ebnaj ikˈn̈e Comam tuˈ, istzabnayo ebnaj naj, yinito naj isculus Comam. 22 Yinito ebnaj Comam bey huneˈ txˈotxˈ chiyij Gólgota, chaliloj Isbajil Wiˈe. 23 Yakˈni ebnaj vino sombil yeb huntekˈan teˈ telaj chiyij mirra yucˈuˈ Comam, yajaˈ mach isje Comam yucˈuˈ. 24 Lahwi tuˈ yanican̈ ebnaj Comam yin̈ culus, yoc ebnaj soldado yilweno isba yin̈ xil iskˈap Comam yun̈e yilni ebnaj mac chiinitoj.

25 Yin̈ chˈen balon̈eb yet yalan̈ chuman yanican̈ ebnaj Comam yin̈ culus. 26 Ispahnico ebnaj huneˈ nichˈan akˈinteˈ ahto yiban̈ iswiˈ Comam yin̈ culus bay tzˈibn̈ebilicoj tzet yin̈ xin akˈlax camoj, ẍi hacaˈ tiˈ: “Haˈ naj tiˈ Yahawil anma Israel,” ẍicoj. 27 Ay xin cawan̈ ebnaj elkˈom ah yin̈ culus yinta Comam, huneˈ naj ah yin̈ iswatxˈkˈab Comam, huneˈxa naj yin̈ ismeckˈab. 28 Hac tuˈ yu yijni isba tzet tzˈibn̈ebilcano bay chala: “Alaxico naj xol ebnaj caw txˈoj chiswatxˈe,” ẍiayoj.

29 Haˈ xin anma chiecˈto bay alaxcan̈ Comam yin̈ culus, chisbile iswiˈ cat isbuchwa yin̈ Comam, chalni hacaˈ tiˈ:

―Hach tiˈ chawuchcˈayo yatut Comam Dios cat hawanican̈ selel yin̈ oxeb tzˈayic hawalni, 30 colilo haba yin̈ culus tiˈ, cat hawaytij, ẍi ebnaj.

31 Hacpax tuˈ ebnaj iswiˈehal yin̈ ebnaj sacerdote yeb ebnaj cuywawom yin̈ isley naj Moisés, oc ebnaj yalaˈ tet hunun:

―Txˈiˈal mac iscol naj, wal naj xin mach chu iscolnilo isba naj. 32 Ta chiscolilo isba naj yin̈ culus tiˈ yin̈ cosat, wal tuˈ chimjayto yul janma ta haˈ naj Cristo Yahawil Israel, ẍi ebnaj.

Hacpax tuˈ ebnaj aycan̈ yin̈ culus yinta Comam tuˈ, ocpaxo ebnaj buchwal yin̈ Comam.

Yet iscam Comam Jesús

33 Haxa yet yapni yin̈ chumanil iskˈejholilo sat yiban̈kˈinal tiˈ, yin̈xa chˈen oxeb yin̈ kˈejbiyal issajbilo hunelxa. 34 Yin̈ huneˈ orahil tuˈ ah yaw Comam, yalni yin̈ caw ip:

―Eloi, Eloi, ¿lama sabactani? ẍi Comam. Haˈ chal yelapnoj: Mamin, Mamin, ¿tzet yin̈ xin chinhanahuln̈etojan? ẍi Comam.

35 Ay xin huntekˈan ebnaj ayayo bey tuˈ aben tzet yal Comam, yalni ebnaj:

―Abewecˈanab tzet chal naj, lan̈an yawten naj naj Elías, ischejab Comam Dios, ẍi ebnaj.

36 Isto huneˈ naj yin̈ an̈e islabanayto huneˈ esponja xol teˈ pahla vino, yanico naj huneˈ esponja tuˈ yin̈ iswiˈ huneˈ teˈ ah, yanahto naj yin̈ istiˈ Comam yun̈e yucˈni Comam. Yalni naj tet ebnaj ayco iscawilal tuˈ:

―Jilaˈwej ta chihul naj Elías yikˈalo naj yin̈ culus tiˈ, ẍi naj.

37 Lahwi tuˈ yah yaw Comam yin̈ caw ip, iscamiloj. 38 Wal huneˈ kˈap niman kˈap aycan̈ yictabanil yatut Comam Dios, cab ayico kˈap. Ichiti istzilbanil kˈap yin̈ iswiˈ masanta ayilo yin̈ yojtabanil. 39 Hayet yilni naj yahawil yin̈ ebnaj soldado tzet yuhi yet iscam Comam tuˈ, yalni naj:

―Caw yelticˈabani, Iscˈahol Comam Dios ye huneˈ naj tiˈ, ẍi naj.

40 Ay xin huntekˈan ebix ix nahat yehilo ilni iscam Comam. Xol ebix tuˈ ayco ix María ah Magdala yeb ix Salomé, yeb xin ix María ismiˈ naj José yeb naj Jacobo, naj tzujan unin. 41 Huntekˈan ebix tuˈ ecˈ tzujtzun yinta Comam, iscolwapaxo ebix yin̈ Comam yet yecˈ yul ismajul Galilea. Aypaxo haywan̈ ebix hun yu yapni yeb Comam bey Jerusalén.

Yet ismujlax Comam Jesús

42 Haˈ yin̈ huneˈ tzˈayic tuˈ xin chiswatxˈecano anma Israel yin̈ tzettaj chiocnico yu yin̈ hunxa tzˈayic, yuto hunxa tzˈayic tuˈ, tzˈayic xewilal. Haxa yet lan̈anxa iskˈejbayoj xin, 43 isto naj José iskˈanno isnimanil Comam tet naj Pilato; caw mach xiw naj iskˈanni isnimanil Comam. Naj José tuˈ ah Arimatea naj, ayco naj xol ebnaj yahawil yin̈ lahtiˈ xol ebnaj Israel, caw xin ay yelapno naj yul sat ebnaj. Echmabilpaxo yu naj yoc Comam Dios Yahawiloj. 44 Hayet yaben naj Pilato ta cam Comam, caw cˈayilo iscˈul naj, yawten naj naj yahawil yin̈ ebnaj soldado, iskˈamben naj ta yeli camnaxa Comam. 45 Hayet yalni naj yahawil yin̈ ebnaj soldado ta xacam Comam, ischejni naj Pilato ta chiyiyti naj José tuˈ isnimanil Comam yin̈ culus.

46 Hayet yaben naj xin, isto naj islokˈno huneˈ kˈap sábana caw ay istohol, yinayti naj isnimanil Comam yin̈ teˈ culus, ispichnico naj huneˈ sábana tuˈ yin̈ Comam; lahwi tuˈ isto naj yanocto isnimanil Comam yul huneˈ chˈen chˈen holbil. Yanicanico naj huneˈ chˈen chˈen ismajilo istiˈ bay alaxicto Comam tuˈ. 47 Wal ix María Magdalena yeb ix María ismiˈ naj José yil ebix bay alaxcanicto isnimanil Comam.

SAN MARCOS 15:1-39

Yet yilaxto Comam Jesús sata naj Pilato

15  Haxa yet issajbilo xin iscutxban isba ebnaj iswiˈehal yin̈ ebnaj sacerdote yeb ebnaj ichamta winaj iswiˈehal con̈ob yeb ebnaj cuywawom yin̈ isley naj Moisés, yeb ebnaj iswiˈehal yin̈ lahtiˈ, iscˈalnayo ebnaj Comam, yinito ebnaj Comam yin̈ sat naj Pilato. Iskˈamben naj Pilato tet Comam:

―¿Tom yeli Yahawil anma Israel hawehi? ẍi naj. Istakˈwi Comam:

―Hoˈ, yel hacaˈ hawalni tiˈ, ẍi Comam.

Yajaˈ wal ebnaj iswiˈehal yin̈ ebnaj sacerdote caw ayco ebnaj yalni txˈiˈal tzet ye tuˈ ismulo Comam. Yuxin iskˈambe naj Pilato tet Comam:

―¿Tzet yin̈ xin mach chachtakˈwi? ¿Tom mach chawabe hanta tzet chisbalcan̈ ebnaj hamuluj? ẍi naj.

Wal Comam xin mach takˈwi Comam, yuxin caw cˈayilo iscˈul naj Pilato tuˈ.

Yet iscawxelaxico camical yiban̈ Comam Jesús

Yin̈ hunun kˈin̈ Pascua chi‑ticˈa‑isbejtzo naj Pilato hunun ebnaj presowom, yajaˈ macticˈa chal iscˈul anma haˈ chibejtzolaxi. Ay xin huntekˈan ebnaj anico howal yin̈ naj yahaw con̈ob, aypaxo xin anma ispotxˈ ebnaj yuxin ayco ebnaj preso. Xol ebnaj presowom tuˈ ayco huneˈ naj, Barrabás isbi. Iscutxbanico isba anma, yoc anma iskˈanno tet naj Pilato ta chisbejtzo naj hunu naj presowom hacaˈticˈa chute naj yin̈ hunun kˈin̈ Pascua. Istakˈwi naj tet anma tuˈ:

―¿Chimisje hecˈul chinbejtzohan naj Yahawil Israel? ẍi naj.

10 Hac tuˈ yute yalni naj, yuto yohta naj ta ton̈e chichiwaco iscˈul ebnaj yahawil sacerdote tuˈ yin̈ Comam, yuxin yaco ebnaj Comam yul iskˈab naj. 11 Wal ebnaj yahaw ebnaj sacerdote oc ebnaj akˈocˈule tet anma ta haˈ naj Barrabás chisbejtzo naj Pilato. 12 Iskˈamben naj Pilato tet anma:

―¿Tzet wal wutenan naj isreyal Israel tiˈ, chal tuˈ? ẍi naj.

13 Istakˈwi anma tuˈ:

―¡Camojab naj yin̈ culus! ẍixan̈e anma.

14 Iskˈamben naj Pilato:

―¿Tzet xin istxˈojal iswatxˈe naj? ẍi naj. Yajaˈ ah wejna anma tuˈ, yalni hunelxa:

―¡Camojab naj yin̈ culus! ẍixan̈e anma.

15 Wal naj Pilato, yun̈e istzala iscˈul anma yin̈ naj yuxin isbejtzo naj naj Barrabás. Ischejni naj hatelaxo Comam, yanico naj Comam yul iskˈab ebnaj soldado yu yalaxcan̈ Comam yin̈ culus.

16 Lahwi tuˈ yinilto ebnaj soldado Comam yamakˈil palacio, iscutxbanpaxico ebnaj huntekˈanxa ebnaj soldado. 17 Ishucbanico ebnaj huneˈ kˈap kˈap caj jilni yin̈ Comam. Isbakˈonayo ebnaj huneˈ teˈ txˈix, yanahto ebnaj coronahil yin̈ iswiˈ Comam. 18 Yichico ebnaj yahwi yalni yin̈ caw ip hacaˈ tiˈ:

―¡Tzalajon̈we yin̈ naj yahawil anma Israel tiˈ! ẍi ebnaj.

19 Chismakˈnipaxico ebnaj huneˈ teˈ ah yin̈ iswiˈ Comam, istzublipaxico ebnaj yin̈, yeb xin chiay jahno ebnaj sata Comam, cat yay xulno ebnaj sat txˈotxˈ. 20 Lahwi istzebicano ebnaj yin̈ Comam, yinilo ebnaj huneˈ kˈap kˈap ishucbaco yin̈ Comam, yanico ebnaj xil iskˈap Comam. Lahwi tuˈ yinito ebnaj Comam yin̈ culus.

Yet yalaxcan̈ Comam Jesús yin̈ culus

21 Ay xin huneˈ naj ah Cirene, Simón isbi, ismam naj Alejandro yeb naj Rufo ye naj, ispeto xin naj munil. Hayet yecˈto naj sata ebnaj ikˈn̈e Comam tuˈ, istzabnayo ebnaj naj, yinito naj isculus Comam. 22 Yinito ebnaj Comam bey huneˈ txˈotxˈ chiyij Gólgota, chaliloj Isbajil Wiˈe. 23 Yakˈni ebnaj vino sombil yeb huntekˈan teˈ telaj chiyij mirra yucˈuˈ Comam, yajaˈ mach isje Comam yucˈuˈ. 24 Lahwi tuˈ yanican̈ ebnaj Comam yin̈ culus, yoc ebnaj soldado yilweno isba yin̈ xil iskˈap Comam yun̈e yilni ebnaj mac chiinitoj.

25 Yin̈ chˈen balon̈eb yet yalan̈ chuman yanican̈ ebnaj Comam yin̈ culus. 26 Ispahnico ebnaj huneˈ nichˈan akˈinteˈ ahto yiban̈ iswiˈ Comam yin̈ culus bay tzˈibn̈ebilicoj tzet yin̈ xin akˈlax camoj, ẍi hacaˈ tiˈ: “Haˈ naj tiˈ Yahawil anma Israel,” ẍicoj. 27 Ay xin cawan̈ ebnaj elkˈom ah yin̈ culus yinta Comam, huneˈ naj ah yin̈ iswatxˈkˈab Comam, huneˈxa naj yin̈ ismeckˈab. 28 Hac tuˈ yu yijni isba tzet tzˈibn̈ebilcano bay chala: “Alaxico naj xol ebnaj caw txˈoj chiswatxˈe,” ẍiayoj.

29 Haˈ xin anma chiecˈto bay alaxcan̈ Comam yin̈ culus, chisbile iswiˈ cat isbuchwa yin̈ Comam, chalni hacaˈ tiˈ:

―Hach tiˈ chawuchcˈayo yatut Comam Dios cat hawanican̈ selel yin̈ oxeb tzˈayic hawalni, 30 colilo haba yin̈ culus tiˈ, cat hawaytij, ẍi ebnaj.

31 Hacpax tuˈ ebnaj iswiˈehal yin̈ ebnaj sacerdote yeb ebnaj cuywawom yin̈ isley naj Moisés, oc ebnaj yalaˈ tet hunun:

―Txˈiˈal mac iscol naj, wal naj xin mach chu iscolnilo isba naj. 32 Ta chiscolilo isba naj yin̈ culus tiˈ yin̈ cosat, wal tuˈ chimjayto yul janma ta haˈ naj Cristo Yahawil Israel, ẍi ebnaj.

Hacpax tuˈ ebnaj aycan̈ yin̈ culus yinta Comam tuˈ, ocpaxo ebnaj buchwal yin̈ Comam.

Yet iscam Comam Jesús

33 Haxa yet yapni yin̈ chumanil iskˈejholilo sat yiban̈kˈinal tiˈ, yin̈xa chˈen oxeb yin̈ kˈejbiyal issajbilo hunelxa. 34 Yin̈ huneˈ orahil tuˈ ah yaw Comam, yalni yin̈ caw ip:

―Eloi, Eloi, ¿lama sabactani? ẍi Comam. Haˈ chal yelapnoj: Mamin, Mamin, ¿tzet yin̈ xin chinhanahuln̈etojan? ẍi Comam.

35 Ay xin huntekˈan ebnaj ayayo bey tuˈ aben tzet yal Comam, yalni ebnaj:

―Abewecˈanab tzet chal naj, lan̈an yawten naj naj Elías, ischejab Comam Dios, ẍi ebnaj.

36 Isto huneˈ naj yin̈ an̈e islabanayto huneˈ esponja xol teˈ pahla vino, yanico naj huneˈ esponja tuˈ yin̈ iswiˈ huneˈ teˈ ah, yanahto naj yin̈ istiˈ Comam yun̈e yucˈni Comam. Yalni naj tet ebnaj ayco iscawilal tuˈ:

―Jilaˈwej ta chihul naj Elías yikˈalo naj yin̈ culus tiˈ, ẍi naj.

37 Lahwi tuˈ yah yaw Comam yin̈ caw ip, iscamiloj. 38 Wal huneˈ kˈap niman kˈap aycan̈ yictabanil yatut Comam Dios, cab ayico kˈap. Ichiti istzilbanil kˈap yin̈ iswiˈ masanta ayilo yin̈ yojtabanil. 39 Hayet yilni naj yahawil yin̈ ebnaj soldado tzet yuhi yet iscam Comam tuˈ, yalni naj:

―Caw yelticˈabani, Iscˈahol Comam Dios ye huneˈ naj tiˈ, ẍi naj.

SAN MARCOS 15:40-47

40 Ay xin huntekˈan ebix ix nahat yehilo ilni iscam Comam. Xol ebix tuˈ ayco ix María ah Magdala yeb ix Salomé, yeb xin ix María ismiˈ naj José yeb naj Jacobo, naj tzujan unin. 41 Huntekˈan ebix tuˈ ecˈ tzujtzun yinta Comam, iscolwapaxo ebix yin̈ Comam yet yecˈ yul ismajul Galilea. Aypaxo haywan̈ ebix hun yu yapni yeb Comam bey Jerusalén.

Yet ismujlax Comam Jesús

42 Haˈ yin̈ huneˈ tzˈayic tuˈ xin chiswatxˈecano anma Israel yin̈ tzettaj chiocnico yu yin̈ hunxa tzˈayic, yuto hunxa tzˈayic tuˈ, tzˈayic xewilal. Haxa yet lan̈anxa iskˈejbayoj xin, 43 isto naj José iskˈanno isnimanil Comam tet naj Pilato; caw mach xiw naj iskˈanni isnimanil Comam. Naj José tuˈ ah Arimatea naj, ayco naj xol ebnaj yahawil yin̈ lahtiˈ xol ebnaj Israel, caw xin ay yelapno naj yul sat ebnaj. Echmabilpaxo yu naj yoc Comam Dios Yahawiloj. 44 Hayet yaben naj Pilato ta cam Comam, caw cˈayilo iscˈul naj, yawten naj naj yahawil yin̈ ebnaj soldado, iskˈamben naj ta yeli camnaxa Comam. 45 Hayet yalni naj yahawil yin̈ ebnaj soldado ta xacam Comam, ischejni naj Pilato ta chiyiyti naj José tuˈ isnimanil Comam yin̈ culus.

46 Hayet yaben naj xin, isto naj islokˈno huneˈ kˈap sábana caw ay istohol, yinayti naj isnimanil Comam yin̈ teˈ culus, ispichnico naj huneˈ sábana tuˈ yin̈ Comam; lahwi tuˈ isto naj yanocto isnimanil Comam yul huneˈ chˈen chˈen holbil. Yanicanico naj huneˈ chˈen chˈen ismajilo istiˈ bay alaxicto Comam tuˈ. 47 Wal ix María Magdalena yeb ix María ismiˈ naj José yil ebix bay alaxcanicto isnimanil Comam.