Old/New Testament

Ang Pag-adto ni Jacob sa Ehipto

46 Miadto si Jacob^[a] sa Ehipto uban sa iyang panimalay, dala ang tanan niyang kabtangan. Sa pag-abot niya sa Beersheba, naghalad siya ngadto sa Dios sa iyang amahan nga si Isaac. ² Nianang pagkagabii, nakigsulti ang Dios kaniya pinaagi sa usa ka panan-awon. Gitawag sa Dios si Jacob, ug mitubag siya. ³ Unya miingon ang Dios, “Ako ang Dios, nga mao ang Dios sa imong amahan. Ayaw kahadlok nga moadto sa Ehipto, kay himuon ko kamo didto nga usa ka dako nga nasod. ⁴ Mouban ako mismo kanimo sa pag-adto sa Ehipto ug dad-on ko usab ikaw pagbalik^[b] sa Canaan. Ug mamatay ka nga anaa si Jose sa imong kiliran.”

⁵ Gipasakay si Jacob sa iyang mga anak sa karwahe nga gihatag sa hari sa Ehipto^[c] para ilang sakyan. Gipasakay usab nila ang ilang mga asawa ug mga anak, ug migikan sila sa Beersheba. ^6-7 Gidala nila ang mga kahayopan ug kabtangan nga natigom nila didto sa Canaan. Gidala usab ni Jacob sa Ehipto ang tanan niyang kaliwatan: ang iyang mga anak ug mga apo.

⁸ Mao kini ang mga ngalan sa mga kaliwat nga lalaki ni Israel (nga mao usab si Jacob) nga miadto sa Ehipto:

¹⁵ Mao kini sila ang 33 ka mga anak ug mga apo ni Jacob kang Lea nga natawo sa Padan Aram, walay labot ang iyang anak nga babaye nga si Dina.

¹⁶ Miuban usab sa Ehipto:

¹⁸ Mao kini sila ang 16 ka mga anak ug mga apo ni Jacob kang Zilpa, ang sulugoon nga gihatag ni Laban kang Lea.

¹⁹ Ang mga anak ni Jacob kang Raquel mao si Jose ug si Benjamin.

²¹ Miuban usab sa Ehipto:

²² Mao kini sila ang 14 ka mga anak ug mga apo ni Jacob kang Raquel.

²³ Miuban usab sa Ehipto:

²⁵ Mao kini sila ang 7 ka mga anak ug mga apo ni Jacob kang Bilha, ang sulugoon nga gihatag ni Laban kang Raquel.

²⁶ Ang mga anak ug mga apo ni Jacob nga miadto sa Ehipto 66 tanan, ug wala pay labot ang mga asawa sa iyang mga anak. ²⁷ Lakip ang mga anak ni Jose nga natawo sa Ehipto, 70 ang tanan nga miyembro sa panimalay ni Jacob nga natigom sa Ehipto.

²⁸ Gipauna ni Jacob si Juda ngadto kang Jose aron magiyahan sila ngadto sa Goshen. Sa nagkaduol na sila si Jacob sa Goshen, ²⁹ misakay si Jose sa iyang karwahe ug miadto aron sa pagsugat sa iyang amahan. Sa ilang pagkita, gigakos ni Jose ang iyang amahan ug nagsige kinig hilak. ³⁰ Miingon si Jacob kang Jose, “Karon andam na ako nga mamatay tungod kay nakita ko na ikaw nga buhi.”

³¹ Unya miingon si Jose sa iyang mga igsoon ug sa tibuok nga panimalay sa iyang amahan, “Molakaw ako ug sultihan ko ang hari sa Ehipto nga ania na ang akong mga igsoon ug ang tibuok nga panimalay sa akong amahan nga gikan sa Canaan. ³² Ingnon ko siya nga kamo mga magbalantay sa mga kahayopan, ug gidala pa gani ninyo ang inyong mga kahayopan ug ang tanan ninyong kabtangan. ³³ Busa kon ipatawag niya kamo ug pangutan-on kon unsa ang inyong trabaho, ³⁴ ingna siya nga sama sa inyong mga ginikanan, magbalantay usab kamo sa kahayopan sukad pa niadtong gagmay pa kamo, aron sa ingon papuy-on niya kamo sa Goshen. Kay ubos ang pagtan-aw sa mga taga-Ehipto sa mga magbalantay ug kahayopan.”

47 Unya milakaw si Jose ug miadto sa hari sa Ehipto^[g] uban ang lima niya ka igsoon. Miingon si Jose sa hari, “Miabot na ang akong amahan ug mga igsoon gikan sa Canaan, ug dala nila ang ilang kahayopan ug ang tanan nilang kabtangan. Tua sila karon sa Goshen.” ² Unya gipaila-ila niya sa hari ang lima niya ka igsoon. ³ Gipangutana sila sa hari, “Unsa ang inyong trabaho?” Mitubag sila, “Mga magbalantay kamig kahayopan, sama sa among mga ginikanan. ⁴ Mianhi kami aron dinhi una magpuyo tungod kay labihan gayod ang kagutom sa Canaan, ug wala nay masabsab ang among kahayopan. Nagahangyo kami nga kon mahimo, tugotan mo kami nga mopuyo sa Goshen.”

⁵ Miingon ang hari kang Jose, “Karon nga ania na ang imong amahan ug mga igsoon, ⁶ andam ang Ehipto pagdawat sa imong panimalay. Papuy-a sila sa Goshen, nga usa ka maayong yuta sa Ehipto. Kon may mahibaloan kang kasaligan diha kanila, himoa silang tigdumala sa mga magbalantay sa akong kahayopan.”

⁷ Gidala ni Jose ang iyang amahan ngadto sa hari ug gipaila-ila. Gipanalanginan^[h] ni Jacob ang hari, ⁸ ug gipangutana siya niini, “Pila na ang imong edad?” ⁹ Mitubag siya, “130 ka tuig na ako. Mubo ug lisod ang akong kinabuhi. Dili kini sama kataas sa kinabuhi sa akong mga katigulangan.” ¹⁰ Pagkahuman gipanalanginan na usab ni Jacob ang hari,^[i] ug unya mihawa siya sa presensya sa hari.

¹¹ Sumala sa sugo sa hari, gipahimutang ni Jose ang iyang amahan ug mga igsoon sa Ehipto; gihatag niya kanila ang lugar sa Rameses,^[j] nga usa ka maayong yuta sa Ehipto. ¹² Gisustentohan ni Jose ug pagkaon ang iyang amahan ug mga igsoon, ug ang tibuok nga panimalay sa iyang amahan, basi sa gidaghanon sa ilang mga anak.

¹³ Unya, misamot pa gayod ang kagutom sa Ehipto ug sa Canaan, ug ang mga tawo wala nay pagkaon. ¹⁴ Gitigom ni Jose ang tanang kuwarta nga gibayad sa mga taga-Ehipto ug taga-Canaan sa pagkaon nga ilang gipalit, ug gidala niya kini sa palasyo sa hari. ¹⁵ Miabot ang panahon nga nahurot ang kuwarta sa mga taga-Ehipto ug taga-Canaan. Miadto ang mga taga-Ehipto kang Jose ug miingon, “Wala na kami kuwarta. Hatagi kami ug pagkaon kay mamatay na kami sa kagutom.” ¹⁶ Miingon si Jose, “Kon wala na kamoy kuwarta, dad-a ninyo dinhi ang inyong kahayopan ug bayloan ko ug pagkaon.” ¹⁷ Busa gidala nila kang Jose ang ilang mga kabayo, karnero, baka, ug asno, ug gibayloan kini ug pagkaon. Nianang tibuok tuig, gihatagan sila ni Jose ug pagkaon baylo sa ilang kahayopan.

¹⁸ Paglabay sa usa ka tuig, miadto na usab ang mga tawo kang Jose ug miingon, “Dili malimod kanimo nga wala na kamiy kuwarta ug ang among kahayopan anaa na kanimo. Wala na gayoy nahibilin kanamo, gawas sa among kaugalingon ug sa among mga yuta. ¹⁹ Pasagdan mo lang ba kami nga mamatay ug mapasagdan ang among mga yuta? Palita kami ug ang among yuta. Mosugot kami nga mahimong ulipon sa hari ug maiya na ang among kayutaan aron lang makakaon kami. Hatagi kami ug mga binhi nga among ikatanom aron dili kami mamatay ug aron dili namo mapasagdan ang among kayutaan.” ²⁰ Busa gibaligya sa tanan nga taga-Ehipto ang ilang mga yuta ngadto kang Jose tungod kay labihan na gayod ang kagutom. Gipalit ni Jose kining tanan alang sa hari, ug ang tanang kayutaan napanag-iya sa hari. ²¹ Gihimo ni Jose nga ulipon sa hari ang katawhan sa tibuok Ehipto. ²² Ang mga yuta lang sa mga pari ang wala mapalit ni Jose. Wala ibaligya sa mga pari ang ilang kayutaan tungod kay gisustentohan sila sa hari.

²³ Miingon si Jose sa mga tawo, “Karon nga napalit ko na kamo ug ang inyong kayutaan alang sa hari, ania ang binhi aron itanom ninyo. ²⁴ Inig-ani ninyo, ihatag ngadto sa hari ang ikalima nga bahin sa inyong abot. Ug ang mahibilin inyo na, aron nga may itanom kamo ug may pagkaon ang inyong tibuok nga panimalay.” ²⁵ Miingon ang mga tawo, “Sir, maayo ka kaayo kanamo; giluwas mo ang among kinabuhi. Mosugot kami nga mahimong ulipon sa hari.” ²⁶ Busa gihimo ni Jose nga balaod sa yuta sa Ehipto nga ang ikalima nga bahin sa abot alang sa hari. Kini nga balaod nagapadayon pa hangtod karon. Ang mga yuta lang gayod sa mga pari ang wala mapanag-iya sa hari.

²⁷ Didto na namuyo ang mga Israelinhon sa Goshen nga sakop sa Ehipto. Nakaangkon sila didto ug yuta ug midaghan ang ilang kaliwat. ²⁸ Mipuyo si Jacob sa Ehipto sulod sa 17 ka tuig; nagkinabuhi siya hangtod sa edad nga 147 ka tuig. ²⁹ Sa dihang hapit na siya mamatay, gipatawag niya si Jose ug giingnan, “Kon mahimo itapion ang imong kamot taliwala sa duha ko ka paa^[k] ug panumpa nga ipadayon mo ang imong kaayo kanako. Ayaw ako ilubong dinhi sa Ehipto. ³⁰ Kon mamatay na ako, ilubong mo ako didto sa lubnganan sa akong mga katigulangan.” Mitubag si Jose, “Tumanon ko ang imong giingon.” ³¹ Unya miingon si Jacob, “Panumpa kanako nga tumanon mo gayod kini.” Busa nanumpa si Jose kaniya. Unya miluhod si Jacob^[l] sa ulohan sa iyang higdaanan aron pasalamatan ang Dios.

Si Manase ug si Efraim

48 Wala madugay may misulti kang Jose nga nagsakit ang iyang amahan nga si Jacob. Busa gidala niya ang iyang duha ka anak nga si Manase ug si Efraim ug miadto kaniya. ² Sa dihang gisultihan si Jacob nga miabot ang iyang anak nga si Jose, naningkamot siya nga makalingkod sa iyang gihigdaan. ³ Miingon si Jacob kang Jose, “Sa didto pa ako sa Luz, sa yuta sa Canaan, nagpakita kanako ang Makagagahom nga Dios ug gipanalanginan niya ako. ⁴ Miingon siya, ‘Hatagan ko ikaw ug daghang mga kaliwat aron mahimo kang amahan sa daghang mga katawhan. Ug ihatag ko kining yuta sa Canaan sa imong mga kaliwat ug mapanag-iya nila kini hangtod sa kahangtoran.’ ”

⁵ Nagpadayon si Jacob sa pag-ingon, “Ang duha mo ka anak nga si Efraim ug si Manase, nga natawo dinhi sa Ehipto sa wala pa ako moabot, ilhon ko nga akong mga anak, nga sama kanila ni Reuben ug Simeon.^{[m] 6} Apan ang umaabot mo nga mga anak magpabilin nga imo, ug makadawat sila ug panulondon gikan kang Efraim ug kang Manase.”

⁷ Unya midugang siya pag-ingon, “Nahinumdom ako sa pagkamatay sa imong inahan. Gikan kami niadto sa Padan^[n] sa among paglakaw paingon sa yuta sa Canaan. Duol na kami sa Efrata nga sakop sa Canaan sa dihang namatay siya, busa gilubong ko na lang siya sa daplin sa dalan nga paingon sa Efrata.” (Ang Efrata gitawag karon nga Betlehem.)

⁸ Sa dihang nakita ni Israel^[o] ang mga anak ni Jose, nangutana siya, “Kinsa sila?” ⁹ Mitubag si Jose, “Sila ang akong mga anak nga gihatag kanako sa Dios dinhi sa Ehipto.” Unya miingon si Israel, “Dad-a sila palihog dinhi kanako aron mapanalanginan ko sila.” ¹⁰ Halap na si Israel tungod sa iyang katigulangon, busa gipaduol ni Jose ang iyang mga anak kang Israel. Gigakos sila ni Israel ug gihagkan. ¹¹ Miingon si Israel kang Jose, “Wala na gayod ako magdahom nga makita ko pa ikaw, apan karon gitugot sa Dios nga dili lang ikaw ang akong makita kondili lakip usab ang imong mga anak.”

¹² Gikuha ni Jose ang iyang mga anak sa sabakan ni Israel ug miluhod siya agig pagtahod sa iyang amahan. ¹³ Unya gipaatubang niya ang iyang mga anak kang Israel aron mapanalanginan sila. Gipahimutang ni Jose si Efraim diha sa iyang tuo, tunong sa wala nga kamot ni Israel; ug si Manase iyang gipahimutang sa iyang wala, tunong sa tuong kamot ni Israel. ¹⁴ Apan gisaylo ni Israel ang iyang tuong kamot ug didto kini gitapion sa ulo ni Efraim nga mao ang manghod, ug ang iyang walang kamot didto sa ulo ni Manase nga mao ang magulang. ¹⁵ Unya gipanalanginan niya sila^[p] nga nagaingon,

¹⁷ Sa pagkakita ni Jose nga gitungtong sa iyang amahan ang iyang tuong kamot sa ulo ni Efraim, gipakaingon niyag nasayop kini. Busa gikuptan niya ang kamot sa iyang amahan aron ibalhin ngadto sa ulo ni Manase. ¹⁸ Miingon siya, “Tay, dili kana mao. Ania ang magulang; itapion ang imong tuong kamot sa iyang ulo.” ¹⁹ Apan midumili ang iyang amahan, “Oo, nasayod ako anak. Ang mga kaliwat ni Manase mahimo usab nga usa ka nasod, ug mahimo usab siyang bantogan. Apan mahimong mas bantogan ang mga kaliwat ni Efraim ug magagikan kanila ang labihan kadaghang mga nasod.” ²⁰ Niadtong adlawa, gipanalanginan niya sila nga nagaingon, “Gamiton sa mga Israelinhon ang inyong mga ngalan sa paghatag nila ug panalangin. Moingon sila, ‘Hinaut nga panalanginan ka sa Dios sama kang Efraim ug kang Manase.’ ” Niining paagiha gihimo niya si Efraim nga labaw kang Manase.

²¹ Unya miingon si Israel kang Jose, “Hapit na akong mamatay, apan ayaw kamo kabalaka kay ubanan kamo sa Dios ug pabalikon sa yuta sa inyong katigulangan. ²² Ug ikaw Jose ang manunod sa Shekem ug dili ang imong mga igsoon. Kanang dapita naangkon ko pinaagi sa akong pagpakiggira sa mga Amorihanon.”

Ang Sambingay bahin sa Tigsabwag

(Mar. 4:1-9; Luc. 8:4-8)

13 Nianang adlawa, migawas si Jesus sa balay ug miadto siya sa daplin sa linaw ug milingkod didto. ² Apan tungod kay gilibotan siya sa daghang mga tawo, misakay siya sa sakayan ug milingkod aron sa pagtudlo. Ang mga tawo diha sa daplin sa linaw naminaw samtang nagtudlo siya. ³ Daghan ang iyang gitudlo kanila pinaagi sa mga sambingay. Miingon siya:

“May usa ka mag-uuma nga nagsabwag ug binhi. ⁴ Nasabwag ang uban nga binhi sa daplin sa dalan, ug gituka kini sa mga langgam. ⁵ Ang uban didto nasabwag sa kabatoan. Gamay lang ang yuta niini, busa dali ra nga mitubo ang binhi. ⁶ Apan nalawos kini sa dihang nainitan sa adlaw, ug nalaya ra dayon tungod kay gamay ra ang gamot. ⁷ Ang uban nga binhi mitubo sa yuta nga may tunokon nga mga sagbot, apan sa paglabong sa mga sagbot natabonan kini. ⁸ Ang uban usab nga binhi nasabwag sa maayo nga yuta, mitubo ug namunga. Ang uban igo-igo lang ang bunga, ang uban daghan, ug ang uban daghan kaayo.^{[a] 9} Kamo nga nagapaminaw, kinahanglan sabton gayod ninyo kining inyong nadungog.”

Ang Katuyoan sa mga Sambingay

(Mar. 4:10-12; Luc. 8:9-10)

¹⁰ Unya miduol kang Jesus ang iyang mga tinun-an ug nangutana. “Nganong nakigsulti ka sa mga tawo pinaagi sa mga sambingay?” ¹¹ Mitubag si Jesus kanila, “Ang mga tinago mahitungod sa paghari sa Dios gisulti kaninyo sa pamaagi nga masabtan ninyo, apan sa uban wala kini isulti sa pamaagi nga masabtan nila. ¹² Kay ang tawo nga magtipig sa iyang nadungog nga kamatuoran hatagan pa ug pagsabot, ug daghan gayod ang idugang kaniya. Apan ang tawo nga wala magtipig sa iyang nadungog nga kamatuoran, bisan ang gamay niyang nasabtan, kuhaon pa gikan kaniya. ¹³ Busa nagasulti ako kanila pinaagi sa mga sambingay tungod kay nagtan-aw sila apan dili makakita, ug naminaw sila apan dili makasabot. ¹⁴ Busa natuman diha kanila ang giingon sa Dios pinaagi kang Propeta Isaias,

¹⁶ Apan bulahan kamong mga nagasunod kanako, kay nakakita kamo ug nakadungog. ¹⁷ Sa pagkatinuod, daghan ang mga propeta ug matarong nga mga tawo kaniadto nga nagtinguha nga makakita ug makadungog sa inyong nakita ug nadungog karon, apan wala kini mahitabo sa ilang panahon.”

Gipasabot ni Jesus ang Kahulogan sa Sambingay

(Mar. 4:13-20; Luc. 8:11-15)

¹⁸ “Busa, paminawa ug tun-i ninyo kon unsa ang kahulogan sa sambingay mahitungod sa tigsabwag. ¹⁹ Ang naminaw sa pulong mahitungod sa paghari sa Dios apan wala makasabot, nahisama niadtong daplin sa dalan nga nasabwagan ug binhi. Miabot si Satanas, ug giilog niya ang pulong diha sa iyang kasingkasing. ²⁰ Ang kabatoan nga gamay lang ug yuta nga nasabwagan sa binhi mao ang tawo nga nakadungog ug midawat sa pulong sa Dios nga may kalipay. ²¹ Apan dili kini kinasingkasing. Busa wala molungtad ang iyang pagtuo. Sa pag-abot sa kalisod o paglutos tungod sa iyang pagdawat sa pulong sa Dios, mibiya siya sa iyang pagtuo. ²² Ang yuta nga may mga tunokon nga sagbot nga nasabwagan ug binhi mao ang tawo nga nakadungog sa pulong sa Dios. Apan tungod sa mga kabalaka sa panginabuhi ug pagpaningkamot nga makaangkon ug bahandi, nalimtan niya ang pulong sa Dios nga iyang nadungog ug wala kini namunga sa iyang kinabuhi. ²³ Apan ang maayo nga yuta nga nasabwagan ug binhi mao ang tawo nga naminaw gayod ug nakasabot sa pulong sa Dios. Namunga gayod ang pulong sa Dios sa iyang kinabuhi. Ang uban igo-igo lang ang bunga, ang uban daghan, ug ang uban daghan kaayo.”^[c]

Ang Sambingay bahin sa Sagbot

²⁴ Nagpadayon si Jesus sa iyang pagtudlo sa mga tawo pinaagi sa sambingay. Miingon siya, “Ang paghari sa Dios nahisama sa tawo nga nagsabwag ug maayo nga binhi sa iyang yuta. ²⁵ Sa kagabhion, samtang ang mga tawo nangatulog, ang iyang kaaway miadto didto ug nagsabwag ug liso sa sagbot ug unya mipauli. ²⁶ Mitubo ang tanom, ug sa dihang namunga kini nakita nga may mga sagbot diay. ²⁷ Busa miadto kaniya ang iyang mga sulugoon ug miingon, ‘Dili ba maayo nga binhi ang atong gisabwag sa imong yuta? Asa gikan ang mga sagbot?’ ²⁸ Miingon ang ilang agalon, ‘Ang kaaway mao ang nagbuhat niini.’ Busa nangutana sila sa ilang agalon, ‘Ibton ba namo ang mga sagbot?’ ²⁹ Mitubag ang ilang agalon, ‘Ayaw lang, kay basig maibot ug apil ang mga tanom. ³⁰ Pasagdi lang ninyo hangtod nga moabot ang ting-ani. Sa ting-ani sugoon ko ang mga mag-aani nga unahon pagpangibot ang mga sagbot ug bugkoson aron sunogon. Pagkahuman, ipatigom ko kanila ang inani ngadto sa akong bodega.’ ”