Old/New Testament

22 “Kon makita ninyo nga nakabuhi ang baka o karnero o kanding sa inyong isigka-Israelinhon, ayaw ninyo kini pasagdi, dad-a hinuon ninyo kini ngadto sa tag-iya. ² Apan kon layo ang gipuy-an sa tag-iya niini o wala kamo makaila sa tag-iya, dad-a sa inyong balay ang mananap hangtod nga moabot ang tag-iya niini. Unya ihatag kini kaniya. ³ Mao usab kini ang inyong himuon sa asno o sa panapton o sa bisan unsang butang nga nawala sa imong isigka-Israelinhon. Ayaw ninyo kini pasagdi.

⁴ “Kon makita mo nga ang asno o ang baka sa imong isigka-Israelinhon nalup-og sa dalan, ayaw kini pasagdi. Tabangi gayod ang tag-iya sa pagpatindog niini.

⁵ “Ang babaye kinahanglan nga dili magsul-ob ug bisti sa lalaki o ang lalaki magsul-ob ug bisti sa babaye, kay mangil-ad sa Ginoo nga inyong Dios ang nagahimo niini.

⁶ “Kon may makita kamong salag sa langgam daplin sa dalan, sa kahoy o sa yuta, ug may mga pispis o mga itlog nga gilumloman sa inahan, ayaw kuhaa ang inahan uban sa mga pispis. ⁷ Mahimo ninyong kuhaon ang mga pispis, apan kinahanglang buhian ninyo ang inahan, aron mamaayo ang inyong kahimtang ug magkinabuhi kamog dugay.

⁸ “Kon magpatukod kamo ug balay, kinahanglang butangan ninyo ug barandilya ang palibot sa inyong patag nga atop, aron wala kamoy tulubagon kon adunay mahulog gikan sa inyong atop ug mamatay.

⁹ “Ayaw kamo pagtanom ug lain pang matang sa binhi sa tamnanan sa ubas. Kon himuon ninyo kini, mahimong iya na sa templo ang bunga sa inyong gitanom ug apil ang bunga sa inyong ubas.

¹⁰ “Ayaw ipares ang baka ug ang asno sa pagdaro. ¹¹ Ayaw kamo pagsul-ob ug bisti nga hinimo gikan sa duha ka klase sa panapton.

¹² “Butangan ninyo ug ribeti ang upat ka kilid sa panggawas nga bisti.

Ang Kasugoan bahin sa Pagkaputli

¹³ “Pananglit gipangasawa sa usa ka tawo ang usa ka babaye, ug pagkahuman nila ug dulog, nasuko siya sa iyang asawa, ¹⁴ ug gibutang-butangan niya kini, ug moingon siya, ‘Nadiskobrehan ko sa akong pagdulog sa akong asawa nga dili na siya putli.’ ¹⁵ Unya ang mga ginikanan sa babaye moadto sa mga tigdumala sa lungsod didto sa may ganghaan sa lungsod. Magdala sila sa ebidensya nga putli pa ang ilang anak. ¹⁶ Unya moingon ang amahan sa babaye ngadto sa mga tigdumala, ‘Gipaasawa ko ang akong anak niining tawhana ug karon nasuko siya sa akong anak. ¹⁷ Gibutang-butangan niya ang akong anak pinaagi sa pagsulti nga dili na kini putli sa dihang gipangasawa niya. Apan ania ang ebidensya nga putli ang akong anak.’ Unya ipakita sa ginikanan ngadto sa mga tigdumala ang hapin sa higdaanan sa magtiayon nga may dugo. ¹⁸ Unya dakpon sa mga tigdumala ang lalaki ug silotan. ¹⁹ Pamultahon nila kini ug 100 ka buok nga salapi ug ihatag kini sa amahan sa babaye, kay gipakaulawan niya ang usa ka putli nga babayeng Israelinhon. Ug kinahanglang dili gayod niya bulagan ang babaye samtang buhi pa siya.

²⁰ “Apan kon tinuod ang giingon sa bana ug walay mapakitang ebidensya nga putli ang babaye, ²¹ dad-on ang maong babaye atubangan sa balay sa iyang amahan ug didto batohon sa mga lalaki sa lungsod hangtod nga mamatay kini. Makauulaw nga butang ang iyang gihimo sa Israel pinaagi sa pagpakighilawas gawas sa kaminyoon samtang anaa pa siya sa poder sa iyang amahan. Kinahanglan wad-on ninyo kining daotang buhat diha kaninyo.

²² “Kon ang usa ka tawo madakpan nga nakighilawas sa babayeng minyo, silang duha sa babaye kinahanglan patyon. Kinahanglan wad-on ninyo kining daotang buhat sa Israel.

²³ “Kon ang usa ka tawo nakighilawas sa usa ka babaye nga kaslonon, ug nahitabo kini sa usa ka lungsod, ²⁴ dad-on ninyo silang duha sa ganghaan sa lungsod ug batohon hangtod mamatay. Patyon ang babaye kay bisan ug didto siya sa lungsod wala siya mosinggit aron pagpangayo ug tabang. Patyon usab ang lalaki tungod kay nakighilawas siya sa babaye nga kaslonon. Kinahanglan wad-on ninyo kining daotang buhat diha kaninyo.

²⁵ “Apan kon gilugos sa lalaki ang babaye nga kaslonon didto sa gawas sa lungsod, ang lalaki lang ang patyon. ²⁶ Ayaw ninyo hilabti ang babaye; wala siya nakahimog sala nga angay silotan sa kamatayon. Kini nga kaso sama sa kaso sa tawo nga misulong ug mipatay sa iyang isigka-tawo. ²⁷ Tungod kay sa gawas sa lungsod gilugos ang babaye, bisan pa ug misinggit siya sa pagpangayo ug tabang, walay makatabang kaniya.

²⁸ “Kon madakpan ang usa ka lalaki nga gilugos niya ang usa ka babaye nga dili kaslonon, ²⁹ magbayad ang lalaki ug 50 ka buok nga pilak ngadto sa amahan sa babaye. Kinahanglan pakaslan niya ang babaye tungod kay gipanamastamasan niya ang pagkababaye niini, ug kinahanglan dili gayod niya kini bulagan samtang buhi pa siya.

³⁰ “Kinahanglan ang anak dili makighilawas sa asawa sa iyang amahan, kay maulawan ang iyang amahan.

Ang mga Tawong Did-an sa Pag-apil sa Panagtigom sa mga Israelinhon

23 “Walay tawo nga gikapon o giputlan ug kinatawo nga makaapil sa katilingban sa Ginoo.

² “Ang tawo nga anak sa gawas dili makaapil sa katilingban sa Ginoo apil ang iyang mga kaliwat hangtod sa ikanapulo nga henerasyon. ³ Walay Amonihanon o Moabihanon o bisan kinsa sa ilang mga kaliwat hangtod sa ikanapulo nga henerasyon nga makaapil sa katilingban sa Ginoo hangtod sa kahangtoran. ⁴ Kay wala nila kamo hatagi ug pagkaon o tubig sa dihang nagalakaw kamo gikan sa Ehipto, ug gisuholan pa nila si Balaam nga anak ni Beor nga taga-Petor sa Mesopotamia sa pagtunglo kaninyo. ⁵ Apan wala pamatia sa Ginoo nga inyong Dios si Balaam. Gihimo hinuon niya ang tunglo nga bendisyon alang kaninyo, kay ginahigugma kamo sa Ginoo nga inyong Dios. ⁶ Samtang buhi pa kamo, ayaw gayod kamo pagtabang sa mga Amonihanon o Moabihanon sa bisan unsa nga paagi.

⁷ “Ayaw ninyo kasilagi ang mga Edomihanon, kay mga kadugo ninyo sila. Ayaw usab ninyo kasilagi ang mga Ehiptohanon, kay nagpuyo kamo kaniadto sa ilang yuta isip mga dumuduong. ⁸ Ang ilang mga kaliwat sa ikatulo nga henerasyon mahimong makaapil sa katilingban sa Ginoo.

Uban pang mga Pamalaod

⁹ “Kon makiggira kamo, likayi gayod ninyo ang tanang butang nga makapahugaw kaninyo. ¹⁰ Kon adunay usa kaninyo nga gigawasan ug semilya sa iyang pagkatulog sa gabii, kinahanglan mogawas siya sa kampo ug didto una siya magpabilin. ¹¹ Pagkahapon, maligo siya, ug pagsalop sa adlaw mahimo na siyang mobalik sa kampo.

¹² “Pagpili kamo ug dapit sa gawas sa kampo nga himuon ninyong kalibangan. ¹³ Kinahanglan ang matag usa kaninyo may dala nga pangbangag, aron nga kon malibang kamo, magkalot kamo ug tabonan ninyo kini. ¹⁴ Kay ang Ginoo nga inyong Dios nagalibot-libot sa inyong kampo sa pagluwas kaninyo ug sa pagtugyan sa inyong mga kaaway kaninyo. Busa kinahanglan hinlo ang inyong kampo aron wala siyay makita nga dili maayo, ug aron dili niya kamo biyaan.

¹⁵ “Kon ang usa ka ulipon milayas sa iyang agalon ug modangop kanimo, ayaw siya pugsa sa pagbalik sa iyang agalon. ¹⁶ Papuy-a siya sa inyong dapit sa bisan asa nga lungsod nga iyang gusto. Ayaw ninyo siya daog-daoga.

¹⁷ “Kinahanglan nga walay Israelinhon, lalaki man o babaye, nga magbaligya sa iyang dungog ingon nga kabahin sa pagsimba. ¹⁸ Ayaw gayod ninyo dad-a ngadto sa templo sa Ginoo nga inyong Dios ang kuwarta nga nakuha gikan niana nga paagi ingon nga bayad sa inyong saad sa Ginoo nga inyong Dios, kay mangil-ad gayod kini alang kaniya.

¹⁹ “Kon magpahulam kamo sa inyong isigka-Israelinhon, ayaw ninyo kini patuboi, kuwarta man kini o pagkaon o bisan unsa nga butang nga mahimong patuboan. ²⁰ Mahimo kamong magpahulam nga may tubo sa mga langyaw, apan dili sa inyong isigka-Israelinhon. Himuon ninyo kini aron panalanginan kamo sa Ginoo nga inyong Dios sa tanan ninyong buhaton didto sa yuta nga inyong panag-iyahan.

²¹ “Kon mosaad kamo sa Ginoo nga inyong Dios, ayaw ninyo pakyasa ang pagtuman niini, kay sigurado gayod nga paninglan kamo niini sa Ginoo nga inyong Dios, ug makasala kamo. ²² Dili sala kon likayan ninyo ang paghimog saad sa Ginoo. ²³ Apan ang bisan unsa nga inyong gisaad sa Ginoo nga inyong Dios, kinahanglan tumanon gayod ninyo.

²⁴ “Kon moadto kamo sa tamnanan sa ubas sa inyong isigka-tawo, mahimo kamong mokaon sa ubas kutob sa inyong gusto, apan ayaw kamo pagkuha ug isulod sa inyong sudlanan. ²⁵ Kon moadto usab kamo sa tamnanan sa trigo sa inyong isigka-tawo, mahimo kamong mangutlo sa lugas, apan dili ninyo kini galabon.

24 “Pananglit, nangasawa ang usa ka lalaki, ug sa kaulahian nawala ang iyang gana sa iyang asawa kay may nadiskobrehan siya nga wala niya magustohi, unya naghimo siya ug kasulatan sa pagpakigbulag ug gihatag niya ngadto sa iyang asawa, ug gipapahawa niya kini sa iyang balay. ² Kon mamana pag-usab ang maong babaye, ³ ug bulagan na usab siya sa iyang ikaduhang bana o mamatay ang iyang ikaduhang bana, ⁴ dili na siya mahimong pangasaw-on pag-usab sa una niyang bana kay nahugawan na siya.^[a] Mangil-ad kini atubangan sa Ginoo. Kinahanglan nga dili ninyo himuon kining salaa didto sa yuta nga ginahatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios ingon nga panulondon.

⁵ “Kon ang usa ka tawo bag-o lang nakasal, kinahanglan nga dili siya paapilon sa gira o hatagan sa bisan unsang responsibilidad sa lungsod sulod sa usa ka tuig, aron makapundo siya sa iyang balay ug mahatagan niya ug kalipay ang iyang asawa.

⁶ “Ayaw kuhaang garantiya sa utang ang galingan sa nangutang kanimo, kay sama lang nga gikuhaan mo siya sa iyang panginabuhian.

⁷ “Kon madakpan ang usa ka tawo nga nangidnap sa iyang isigka-Israelinhon ug gihimo niya kining ulipon o iya kining gibaligya, kinahanglan nga patyon ang nangidnap. Kinahanglan nga wad-on ninyo kining daotang buhat diha kaninyo.

⁸ “Kon bahin sa ngilngig nga sakit sa panit,^[b] sunda ninyo pag-ayo ang mga tulumanon nga ipahimo kaninyo sa mga pari nga mga kaliwat ni Levi. Tumana ninyo ang akong mga sugo kanila. ⁹ Hinumdomi ninyo kon unsa ang gihimo sa Ginoo nga inyong Dios kang Miriam niadtong nagalakaw pa kamo gikan sa Ehipto.

¹⁰ “Kon magpahulam kamo ug bisan unsa sa inyong isigka-Israelinhon, ayaw kamo pagsulod sa ilang balay sa pagkuha sa bisan unsa nga iyang igarantiya. ¹¹ Paghulat lang kamo nga dad-on niya kini kanimo sa gawas. ^12-13 Kon kabos ang tawo ug ang iyang pang-ibabaw nga bisti ang iyang gigarantiya kaninyo, ayaw kini pabuntagi sa inyo. Iuli kini kaniya sa dili pa mosalop ang adlaw aron magamit niya kini sa pagkatulog, ug pasalamatan ka pa niya. Isipon kini sa Ginoo nga inyong Dios nga matarong nga buhat.

¹⁴ “Ayaw bintahai ang kabos nga trabahante, Israelinhon man siya o langyaw nga nagapuyo sa usa sa inyong mga lungsod. ¹⁵ Bayri siya sa iyang inadlawan nga sweldo sa dili pa mosalop ang adlaw tungod kay kabos siya ug nagasalig siya niini. Kay kon dili, basig modangop siya sa Ginoo ug isipon kini nga sala batok kanimo.

¹⁶ “Ang mga ginikanan dili angayng patyon tungod sa sala sa ilang mga anak, o ang mga anak tungod sa sala sa ilang mga ginikanan; ang matag usa patyon tungod sa iyang kaugalingong sala.

¹⁷ “Ayaw ninyo hikawi sa hustisya ang mga ilo ug ang mga langyaw nga nagapuyo uban kaninyo. Ayaw ninyo kuhaa ang pang-ibabaw nga bisti sa balo ingon nga garantiya sa iyang utang. ¹⁸ Hinumdomi ninyo nga mga ulipon kamo kaniadto sa Ehipto ug giluwas kamo sa Ginoo nga inyong Dios, mao nga gisugo ko kamo sa paghimo niini.

¹⁹ “Kon nangani kamo ug may nabiyaan kamong usa ka bugkos nga ginalab sa uma, ayaw na ninyo kini baliki ug kuhaa. Biyai na lang kini alang sa mga langyaw, sa mga ilo, ug mga biyuda, aron panalanginan kamo sa Ginoo nga inyong Dios sa tanan ninyong buhaton. ²⁰ Kon mamupo kamo sa inyong mga olibo, ayaw na ninyo baliki ang nahibilin. Ibilin na lang kini alang sa mga langyaw nga nagapuyo uban kaninyo, sa mga ilo, ug sa mga biyuda. ²¹ Kon mamupo kamo sa inyong mga ubas, ayaw na ninyo baliki ang nahibilin. Ibilin na lang kini alang sa mga langyaw nga nagapuyo uban kaninyo, sa mga ilo, ug sa mga biyuda. ²² Hinumdomi ninyo nga mga ulipon kamo kaniadto sa Ehipto, mao kana nga gisugo ko kamo sa paghimo niini.

Ang Plano sa Pagpatay kang Jesus

(Mat. 26:1-5; Luc. 22:1-2; Juan 11:45-53)

14 Duha na lang ka adlaw ug muabot na ang mga pista sa mga Judio nga gitawag ug Pista sa Paglabay sa Anghel ug Pista sa Pan nga Walay Patubo. Ang mga kadagkoan sa mga pari ug ang mga magtutudlo sa Kasugoan nagplano nga patyon si Jesus. Busa nangita silag pamaagi kon unsaon nila pagdakop si Jesus nga dili masayran sa mga tawo. ² Miingon sila, “Dili lang nato kini buhaton sa panahon sa pista, kay basig magkagubot ang mga tawo.”

Gibuboan ang Ulo ni Jesus ug Pahumot

(Mat. 26:6-13; Juan 12:1-8)

³ Sa dihang didto si Jesus sa lungsod sa Betania, samtang nagkaon siya diha sa balay ni Simon nga kanhi may ngilngig nga sakit sa panit,^[a] may usa ka babaye nga miabot. May dala siyang gamayng tibod nga may sulod nga mahalon kaayo nga pahumot. Kini nga pahumot gikan sa mahumot nga tanom nga gitawag ug “nardo.” Pagduol niya kang Jesus giablihan niya ang tibod ug unya gibubo niya ang pahumot sa ulo ni Jesus. ⁴ Adunay mga tawo didto nga nasuko ug miingon, “Nganong giusikan man niya ang pahumot? ⁵ Ikabaligya unta kana sa kantidad nga balig usa ka tuig nga sweldo ug ang halin ikahatag ngadto sa mga kabos.” Ug gikasuk-an nila ang babaye. ⁶ Apan miingon si Jesus kanila, “Nganong ginasamok ninyo siya? Pasagdi lang ninyo siya. Maayo kining iyang gibuhat kanako. ⁷ Ang mga kabos kanunay ninyong ikauban ug sa bisan unsang oras nga gusto ninyo mahimo ninyo silang tabangan, apan ako dili ninyo kanunay ikauban. ⁸ Kining babayhana naghimo kutob sa iyang mahimo alang kanako. Gibuboan niya ug pahumot ang akong lawas isip pag-andam sa akong lubong. ⁹ Sa pagkatinuod, bisan asa iwali ang Maayong Balita sa tibuok kalibotan, ang iyang gibuhat kanako mahisgotan usab isip handomanan kaniya.”

Nakigsabot si Judas sa Pagtugyan kang Jesus

(Mat. 26:14-16; Luc. 22:3-6)

¹⁰ Si Judas Iscariote nga usa sa 12 ka mga apostoles miadto sa kadagkoan sa mga pari aron makigsabot sa pagtugyan kang Jesus ngadto kanila. ¹¹ Pagkadungog sa kadagkoan sa mga pari kon unsa ang tuyo ni Judas, nalipay gayod sila ug misaad sa paghatag kaniyag kuwarta. Busa sukad niadto, nangita siya ug kahigayonan kon unsaon niya pagtugyan si Jesus kanila.

Nagsulti si Jesus nga May Magluib Kaniya

(Mat. 26:17-25; Luc. 22:7-14, 21-23; Juan 13:21-30)

¹² Miabot ang una nga adlaw sa Pista sa Pan nga Walay Patubo. Mao kini ang adlaw nga ihalad ang mga karnero nga kaonon alang sa Pista sa Paglabay sa Anghel. Busa nangutana ang mga tinun-an ni Jesus kaniya, “Asa man ang imong gusto nga mag-andam kami ug panihapon sa Pista sa Paglabay sa Anghel?” ¹³ Gisugo niya ang iyang duha ka tinun-an, “Adto kamo didto sa siyudad sa Jerusalem. Pag-abot ninyo didto may motagbo kaninyo nga tawo nga nagadala ug banga nga may tubig. Sunda ninyo siya ¹⁴ kon asa nga balay siya mosulod. Ug isulti ninyo kini sa tagbalay, ‘Nangutana ang magtutudlo kon asa ang kuwarto nga kan-an niya uban sa iyang mga tinun-an sa pagsaulog sa Pista sa Paglabay sa Anghel.’ ¹⁵ Ipakita dayon niya kaninyo ang dako nga kuwarto sa itaas nga kompleto sa kagamitan ug naandam na. Didto kamo pag-andam sa atong panihapon.” ¹⁶ Nanglakaw ang duha nga iyang gisugo, ug sa pag-abot nila sa siyudad nakita nila ang tanan sumala sa giingon ni Jesus kanila. Ug giandam nila didto ang panihapon alang sa Pista.

¹⁷ Sa dihang kilomkilom na, miabot si Jesus ug ang iyang 12 ka mga apostoles. ¹⁸ Samtang nangaon sila diha sa lamisa, miingon si Jesus, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga usa kaninyo nga kauban ko dinhi sa pagpangaon ang magluib kanako.” ¹⁹ Sa pagkadungog niadto sa mga apostoles, naguol gayod sila ug nagpuli-puli silag pangutana kaniya, “Dili ako, di ba?” ²⁰ Miingon si Jesus kanila, “Ang magluib kanako usa kaninyong 12—ang motuslob ug pan sa yahong uban kanako. ²¹ Ako nga Anak sa Tawo pagapatyon sumala sa nahisulat sa Kasulatan, apan alaot ang tawo nga magluib kanako. Maayo pa kaniya nga wala siya matawo.”

Ang Kataposang Panihapon

(Mat. 26:26-30; Luc. 22:15-20; 1 Cor. 11:23-25)

²² Samtang nangaon sila, mikuha si Jesus ug pan. Gipasalamatan niya kini sa Dios ug unya gipikas-pikas. Pagkahuman gihatag niya sa iyang mga tinun-an ug miingon, “Pagkuha kamo ug kan-a, mao kini ang akong lawas.” ²³ Unya mikuha siya ug ilimnon, nagpasalamat sa Dios, ug gihatag kanila. Ug silang tanan miinom. ²⁴ Miingon si Jesus, “Mao kini ang akong dugo nga iula alang sa daghang mga tawo. Kini nagapamatuod nga may bag-o na nga kasabotan ang Dios ngadto sa mga tawo. ²⁵ Sa pagkatinuod, dili na ako moinom pag-usab niining ilimnon nga gikan sa ubas hangtod sa adlaw nga moinom ako sa bag-o nga matang sa ilimnon didto sa gingharian sa Dios.” ²⁶ Unya miawit sila ug mga pagdayeg sa Dios, ug pagkahuman nangadto sila sa Bukid sa mga Olibo.