Old/New Testament

Nagpalagyo si Jacob kay Laban

31 Nakabati si Jacob nga ang mga anak nga lalaki ni Laban nagasiling, “Ginkuha ni Jacob ang halos tanan nga pagkabutang sang aton amay. Ang tanan niya nga manggad naghalin sa pagkabutang sang aton amay.” ² Natalupangdan man ni Jacob nga naglain na ang pagtratar ni Laban sa iya kaysa sang una.

³ Nagsiling ang Ginoo kay Jacob, “Pauli ka na sa lugar sang imo katigulangan, didto sa imo mga paryente, kag ako mangin kaupod mo.”

⁴ Gani ginpatawag ni Jacob ang iya mga asawa nga si Raquel kag si Lea nga magkadto didto sa palahalban sang iya mga sapat. ⁵ Nagsiling siya sa ila, “Natalupangdan ko nga naglain na ang pagtratar sang inyo amay sa akon kaysa sang una. Pero wala ako pagpabay-i sang Dios sang akon amay. ⁶ Nakahibalo man kamo nga nagserbisyo ako sa inyo amay hasta sa akon masarangan, ⁷ pero gintunto pa niya ako. Napulo gid ka beses nga ginliwat-liwat niya ang akon suhol. Pero wala ako pagpabay-i sang Dios nga daog-daugon lang niya. ⁸ Kon magsiling gani si Laban nga ang kambang nga mga kanding amo ang suhol ko, puro man kambang ang bata sang mga kanding. ⁹ Ginkuha sang Dios ang kasapatan sang inyo amay kag ginhatag sa akon.”

¹⁰ Nagsiling pa gid si Jacob, “Sang tion sang pagpahigal sang mga sapat, nagdamgo ako. Nakita ko nga ang mga lalaki nga kanding nga nagakasta sa mga babayi nga kanding mga kambang. ¹¹ Sa akon nga damgo gintawag ako sang anghel sang Dios. Siling niya, ‘Jacob!’ Nagsabat ako sa iya ¹² kag nagsiling siya dayon, ‘Tan-awa, tanan nga lalaki nga kanding nga nagakasta sa mga babayi nga kanding mga kambang. Ginhimo ko ini tungod kay nakita ko ang tanan nga ginahimo sa imo ni Laban. ¹³ Ako ang Dios nga nagpakita sa imo didto sa Betel, sa lugar nga sa diin ginbubuan mo sang lana ang bato nga ginpatindog mo bilang handumanan. Kag didto ka man nagsumpa sa akon. Karon, panghimos ka kag maghalin sa sini nga lugar kag magpauli sa lugar nga sa diin ka natawo.’ ”

¹⁴ Nagsabat si Raquel kag si Lea kay Jacob, “Wala na kami sing may mapanubli sa amon amay. ¹⁵ Iban na kami nga tawo sa iya pagtan-aw. Ginbaligya niya kami kag ubos na niya gasto ang amon bili. ¹⁶ Ang tanan nga manggad nga ginbawi sang Dios sa iya kag ginhatag sa imo makabig namon nga amo ang palanublion namon kag sang amon mga anak. Gani tumana ang ginsiling sa imo sang Dios.”

^17-18 Nanghimos dayon si Jacob agod makapauli sa Canaan, sa lugar sang iya amay nga si Isaac. Ginpasakay niya ang iya mga anak kag mga asawa sa mga kamelyo. Gindala niya ang iya mga kasapatan kag ang tanan niya nga pagkabutang nga iya natipon sa Padan Aram. ¹⁹ Natabuan sadto nga naglakat si Laban sa pagpanggunting sang iya mga karnero, kag samtang wala siya ginkuha ni Raquel ang mga dios-dios sang iya tatay. ²⁰ Natunto ni Jacob si Laban nga Arameanhon tungod wala siya nagsugid nga mahalin na siya. ²¹ Sang paglakat ni Jacob, dala niya ang tanan niya nga pagkabutang. Nagtabok siya sa Suba sang Eufrates kag nagpakadto sa kabukiran sang Gilead.

Ginlagas ni Laban si Jacob

²² Tatlo na ka adlaw ang nagligad sang nahibaluan ni Laban nga naglayas sanday Jacob. ²³ Gani ginlagas niya si Jacob upod ang iya mga paryente sa sulod sang pito ka adlaw. Nalambot nila sanday Jacob didto sa kabukiran sang Gilead. ²⁴ Sadto nga gab-i, nagpakita ang Dios kay Laban nga Arameanhon sa damgo. Nagsiling ang Dios sa iya, “Indi pag-anha si Jacob.”

²⁵ Nagapatindog sadto si Jacob sang iya tolda sa kabukiran sang Gilead sang naabtan siya ni Laban. Kag didto man nagpatindog sanday Laban sang ila mga tolda. ²⁶ Nagsiling si Laban kay Jacob, “Ngaa ginhimo mo ini sa akon? Ngaa gintunto mo ako? Imo pa nga gindala ang akon mga anak nga daw sa mga bihag sa inaway. ²⁷ Ngaa gintunto mo ako kag naglakat kamo nga wala maglisensya sa akon? Kon nagsiling lang kamo, akon pa kuntani kamo ginpalakat nga may kinasadya sa sunata sang tamborin kag arpa. ²⁸ Wala mo gani ako pagpahaluka sa akon mga apo kag mga anak paglakat nila. Indi gid maayo ining ginhimo mo. ²⁹ May rason gid ako kuntani nga halitan ka, ugaling ginpaandaman ako kagab-i sang Dios sang imo amay nga indi ko ikaw pag-anhon. ³⁰ Nahibaluan ko nga nahidlaw ka na gid sa inyo, gani gusto mo na nga magpauli. Pero ngaa ginkawat mo ang akon mga dios-dios?”

³¹ Nagsabat si Jacob sa iya, “Wala ako maglisensya sa imo kay nahadlok ako nga basi puwersahon mo ako nga bawion sa akon ang imo mga anak. ³² Pero kon parte sa imo mga dios-dios nga nadula, kon makita mo gani ini sa kay bisan sin-o sa amon, pagasilutan siya sang kamatayon. Sa atubangan sang aton mga paryente bilang mga saksi, tan-awa kon may pagkabutang ka diri sa amon kag kon may ara kuhaa.” Wala kahibalo si Jacob nga si Raquel gali ang nagkuha sang mga dios-dios ni Laban.

³³ Gani ginpangita ni Laban ang iya mga dios-dios sa tolda ni Jacob, sa tolda ni Lea, kag pati sa tolda sang duha ka suluguon nga babayi nga mga asawa ni Jacob. Pero wala gid niya nakita ang iya mga dios-dios. Pagguwa niya sa tolda ni Lea, nagsulod siya dayon sa tolda ni Raquel. ³⁴ Pero natago na ni Raquel ang mga dios-dios sa bulsa-bulsa sang hapin sa kamelyo, kag iya ini nga ginpungkuan. Ginpangita ni Laban ang mga dios-dios didto sa tolda ni Raquel pero wala gid niya makita. ³⁵ Nagsiling si Raquel sa iya, “Tay, indi ka lang maakig kon indi ako makatindog kay ara abi ang akon pamulanon.” Kag padayon nga nagpangita si Laban pero wala gid niya makita ang iya mga dios-dios.

³⁶ Wala na mapunggi ni Jacob ang iya kaakig, gani nagsiling siya kay Laban, “Ano bala nga krimen ang nahimo ko? Ano gid bala ang sala ko nga ginlagas mo gid ako? ³⁷ Karon nga nausisa mo na ang tanan ko nga pagkabutang, ti, may nakita ka nga imo? Kon may ara, ibutang diri sa atubangan agod makita sang akon mga paryente kag sang imo mga paryente, kag bahala na sila nga maghukom sa aton. ³⁸ Sa sulod sang 20 ka tuig nga didto ako sa inyo, bisan kaisa lang wala gid mahar-asi^[a] ang imo mga kanding kag karnero. Kag wala gid ako makaihaw sang imo lalaki nga karnero. ³⁹ Wala ko na ginadala sa imo ang mga sapat nga ginpatay sang mabangis nga mga sapat; ginabayluhan ko na lang ini dayon. Ginpabayaran mo man sa akon ang mga sapat nga ginkawat kon adlaw bisan pa ang ginkawat kon gab-i. ⁴⁰ Amo ini ang nangin situasyon ko: Kon adlaw nagaantos ako sa kainit, kag kon gab-i nagaantos ako sa katugnaw. Kag kulang ako permi sang tulog. ⁴¹ Sa sulod sang 20 ka tuig nga pag-estar ko sa inyo, 14 gid ka tuig nga nagserbisyo ako sa imo para sa imo duha ka anak nga babayi. Nagserbisyo pa gid ako sang anom ka tuig sa pagbantay sang imo mga kasapatan. Pero ano ang ginhimo mo? Kapulo mo nga ginliwat-liwat ang akon suhol. ⁴² Kon wala siguro ako pag-updi sang Dios nga ginatahod sang akon amay nga si Isaac, nga amo man ang Dios ni Abraham, basi ginpalayas mo na ako nga wala gid sing dala bisan ano. Pero nakita sang Dios ang akon kabudlayan kag pagtrabaho, gani ginsaway ka niya kagab-i.”

Ang Kasugtanan ni Jacob kag ni Laban

⁴³ Nagsabat si Laban, “Ina nga mga babayi mga anak ko, kag ang ila mga anak mga apo ko. Kag ina nga mga sapat akon man. Tanan nga makita mo akon. Pero karon, ano pa ang mahimo ko sa akon mga anak kag mga apo? ⁴⁴ Ang maayo siguro, mahimo kita sang kasugtanan. Mapatindog kita sang handumanan nga bato nga magapamatuod sang aton kasugtanan.”

⁴⁵ Gani nagkuha si Jacob sang dako nga bato kag iya ini nga ginpatindog bilang handumanan. ⁴⁶ Dayon ginsugo niya ang iya mga paryente nga magtumpok sang mga bato sa higad sini. Pagkatapos nagkaon sila didto sa tinumpok nga mga bato. ⁴⁷ Gin-ngalanan ni Laban ang tinumpok nga mga bato nga Jegar Sahaduta.^[b] Pero gin-ngalanan ini ni Jacob nga Galeed.^[c]

⁴⁸ Nagsiling si Laban, “Ining tinumpok nga mga bato magapamatuod sa kasugtanan naton nga duha.” Amo ina ang kabangdanan kon ngaa gin-ngalanan ato nga tinumpok nga Galeed. ⁴⁹ Gintawag man ato nga Mizpa,^[d] tungod kay nagsiling pa gid si Laban, “Kabay pa nga bantayan kita sang Ginoo sa aton pagbululag. ⁵⁰ Kag kon indi maayo ang pagtratar mo sa akon mga anak, ukon magpangasawa ka pa sang iban, dumduma nga bisan indi ako makahibalo, ara ang Dios nga nagapamatuod sang aton kasugtanan.”

⁵¹ Nagsiling pa gid liwat si Laban kay Jacob, “Ari ang tinumpok nga mga bato kag ang handumanan nga bato nga magapamatuod sang aton kasugtanan. ⁵² Ining tinumpok nga mga bato kag ang handumanan nga bato amo ang magapamatuod sang aton kasugtanan nga indi ako maglapaw sa sining tinumpok nga mga bato agod salakayon ka, kag indi ka man maglapaw sa sining tinumpok nga mga bato kag sa handumanan nga bato agod salakayon ako. ⁵³ Kabay pa nga ang dios^[e] sang imo lolo nga si Abraham kag ang dios^[f] sang akon amay nga si Nahor, nga amo man ang mga dios^[g] sang ila amay nga si Tera, amo ang maghukom sa aton nga duha.” Nagsumpa man dayon si Jacob kay Laban sa ngalan sang Dios nga ginatahod sang iya amay nga si Isaac. ⁵⁴ Naghalad si Jacob sang sapat didto sa bukid, kag dayon gintawag niya ang iya mga paryente nga magkaon. Didto sila sa bukid nagtulog pagkagab-i.

⁵⁵ Aga pa gid sang madason nga adlaw, ginpanghalukan ni Laban kag ginbendisyunan ang iya mga anak kag mga apo, kag naglakat siya pauli.

Naghanda si Jacob sa Pagpakigkita kay Esau

32 Sang nagapadayon sila ni Jacob sa paglakat, ginsugata siya sang mga anghel sang Dios. ² Pagkakita ni Jacob sa ila, nagsiling siya, “Mga soldado ini sang Dios.” Gani gin-ngalanan niya ato nga lugar nga Mahanaim.^[h]

³ May mga ginsugo si Jacob nga mag-una sa iya agod magpakigkita sa iya utod nga si Esau didto sa duta sang Seir, ang lugar nga gintawag man nga Edom. ⁴ Gintudluan niya sila kon ano ang ila isiling kay Esau. Siling ni Jacob, “Silingon ninyo si Esau nga didto ako nagtiner kay Laban kag wala pa gani ako makapauli hasta subong. ⁵ Kag sugiri ninyo siya nga may mga baka ako, mga asno, mga karnero, mga kanding, kag mga suluguon nga lalaki kag babayi. Silingon ninyo siya nga ginsugo ko kamo sa pagpangabay sa iya nga kuntani mangin maayo ang iya pagtratar sa akon.”

⁶ Pagbalik sang mga ginsugo ni Jacob, nagsiling sila, “Nakakadto kami kay Esau, kag nagapakadto na siya diri sa pagsugata sa imo. May upod siya nga 400 ka lalaki.” ⁷ Kinulbaan gid si Jacob kag indi siya mapahamtang, gani gintunga niya sa duha ka grupo ang iya mga kaupdanan pati ang iya mga karnero, baka, kanding kag kamelyo. ⁸ Tungod kay naghunahuna siya nga kon pananglit gid man nga mag-abot si Esau kag salakayon ang isa ka grupo, makapalagyo pa ang isa ka grupo.

⁹ Nagpangamuyo dayon si Jacob, “Dios sang akon lolo nga si Abraham kag Dios sang akon amay nga si Isaac, ikaw ang Ginoo nga nagsiling sa akon nga mabalik ako sa akon mga paryente, didto sa duta nga sa diin ako natawo, kag pakamaayuhon mo ako. ¹⁰ Indi ako takos nga magbaton sang tanan nga kaayo kag katutom nga imo na ginpakita sa akon nga imo alagad. Kay sang pagtabok ko sang una sa Jordan wala ako sing iban nga dala kundi baston gid lang, pero subong may duha na ako ka grupo. ¹¹ Nagapangabay ako sa imo nga luwason mo ako sa akon utod nga si Esau. Nahadlok ako basi magkadto siya diri kag pamatyon kami tanan pati ang mga iloy kag ang mga bata. ¹² Pero nagpromisa ka sa akon nga pakamaayuhon mo ako kag padamuon mo ang akon mga kaliwat pareho sang balas sa baybayon nga indi maisip.”

¹³ Didto nagtulog sanday Jacob pagkagab-i. Pagkaaga, nagpili si Jacob sang mga sapat nga iregalo kay Esau: ¹⁴ 200 ka babayi nga kanding kag 20 ka lalaki nga kanding, 200 ka babayi nga karnero kag 20 ka lalaki nga karnero, ¹⁵ 30 ka gatasan nga kamelyo upod pa ang ila mga tinday, 40 ka babayi nga baka kag 10 ka turo nga baka, 20 ka babayi nga asno kag 10 ka lalaki nga asno. ¹⁶ Ginpanggrupo-grupo dayon ni Jacob ang mga sapat, kag ang kada grupo may mga suluguon nga nagabantay. Ginsilingan niya ang iya mga suluguon, “Una kamo sa akon, kag maglakat kamo nga may antad ang kada grupo.” ¹⁷ Ginsilingan niya ang mga suluguon nga nagabantay sa nauna nga grupo, “Kon magsugat-anay gani kamo ni Esau kag magpamangkot siya kon kay sin-o kamo suluguon kag kon diin kamo makadto, kag kon kay sin-o inang mga sapat nga dala ninyo, ¹⁸ sabton ninyo siya nga akon ini mga sapat kag regalo ko ini sa iya. Silingon man ninyo siya nga ara ako nagasunod.” ¹⁹ Amo man ang iya ginsiling sa ikaduha, sa ikatatlo kag sa tanan nga suluguon nga nagasunod sa mga sapat. ²⁰ Kag ginpadumdom gid niya sila nga indi nila pagkalimtan nga silingon si Esau nga ara siya nagasunod. Kay siling ni Jacob sa iya hunahuna, “Ulo-ulohan ko si Esau sa sining mga regalo nga ipauna ko. Kag kon magkitaay kami basi pa lang patawaron niya ako.” ²¹ Gani ginpauna niya ang iya mga regalo, pero siya iya nagpabilin sadto nga gab-i didto sa ila gintineran.

May Nagpakigdumog kay Jacob sa Peniel

²² Sadto nga gab-i, nagbangon si Jacob kag gindala niya ang iya duha ka asawa, ang iya duha ka suluguon nga babayi kag ang iya onse ka anak, kag nagtabok sila sa talabukan sang Jabok. ²³ Ginpatabok man ni Jacob ang tanan niya nga pagkabutang. ²⁴ Karon, sang nagaisahanon siya, may nag-abot nga isa ka lalaki kag gindumog siya. Nagdumugay sila hasta mag-aga. ²⁵ Sang mabulubanta sang tawo nga indi niya madaog si Jacob, ginpisga niya ang balikawang ni Jacob kag nagliw-as ang nagatabo nga tul-an sini. ²⁶ Nagsiling dayon ang tawo, “Buy-i na ako kay nagapamanagbanag na.” Pero nagsabat si Jacob, “Indi ko ikaw pagbuy-an kon indi mo ako pagbendisyunan.” ²⁷ Nagpamangkot ang tawo sa iya, “Sin-o ang imo ngalan?” Nagsabat siya, “Si Jacob.” ²⁸ Nagsiling dayon ang tawo, “Sugod subong indi na Jacob ang imo ngalan kundi Israel^[i] na tungod kay nagpakigsumpong ka sa Dios kag sa mga tawo, kag nagdaog ka.” ²⁹ Nagpamangkot man si Jacob sa iya, “Sugiri man ako sang imo ngalan.” Pero nagsabat ang tawo, “Indi na pagpamangkuta ang akon ngalan.” Dayon ginbendisyunan niya si Jacob didto.

³⁰ Gin-ngalanan ni Jacob ato nga lugar nga Peniel,^[j] kay siling niya, “Nakita ko ang hitsura sang Dios pero buhi pa gihapon ako.” ³¹ Nagabutlak na ang adlaw sang paghalin ni Jacob sa Peniel. Nagapiang-piang siya tungod sa nagliw-as niya nga tul-an sa balikawang. ³² Amo ini ang rason kon ngaa hasta subong ang mga Israelinhon wala nagakaon sang lanit-lanit sa tinabuan sang tul-an sa balikawang. Kay dira nga parte ginpisga sang Dios si Jacob.

Ang Patay nga Bata nga Babayi kag ang Babayi nga Nagtandog kay Jesus^(A)

¹⁸ Samtang nagahambal pa si Jesus, nag-abot ang isa ka manugdumala sang simbahan sang mga Judio. Nagluhod siya kay Jesus kag nagpakitluoy, “Ang akon anak nga babayi bag-o gid lang napatay, pero kon kadtuan mo siya kag itungtong mo ang imo kamot sa iya, nagatuo ako nga mabuhi siya liwat.” ¹⁹ Gani nagtindog si Jesus kag nag-upod sa iya. Nag-upod man ang mga sumulunod ni Jesus. ^20-21 Samtang nagalakat sila, may babayi nga nagpalapit sa likod ni Jesus. Ini nga babayi ginapangguwaan sang dugo sa sulod sang dose na ka tuig. Naghunahuna siya nga kon matandog lang niya ang bayo ni Jesus magaayo gid siya. Gani gintandog niya ang gaway-gaway^[a] sang bayo ni Jesus. ²² Nagliso dayon si Jesus kag pagkakita niya sa babayi nagsiling siya, “Anak, indi ka magkabalaka. Ang imo pagtuo nag-ayo^[b] sa imo.” Sa gilayon nag-ayo siya.

²³ Nagpadayon si Jesus sa balay sang manugdumala. Sang pagsulod niya, nakita niya nga didto ang mga musikero para sa lubong kag ang mga tawo nga nagaginahod. ²⁴ Gani nagsiling siya sa mga tawo, “Guwa kamo anay! Kay indi patay ang bata kundi nagakatulog lang.” Ginkadlawan nila si Jesus. ²⁵ Sang napaguwa na ang mga tawo, nagsulod dayon si Jesus sa kuwarto sang bata. Gin-uyatan niya ang kamot sang bata kag nagbangon ini. ²⁶ Kag ang balita parte sini naglapnag sa tanan nga banwa sa sina nga lugar.

Gin-ayo ni Jesus ang Duha ka Bulag

²⁷ Paghalin ni Jesus sa sadto nga lugar, may duha ka bulag nga nagsunod sa iya nga nagasinggit, “Kaliwat ni David,^[c] kaluoyi kami!” ²⁸ Sang pag-abot ni Jesus sa balay nga iya ginadayunan, nagpalapit sa iya atong duha ka bulag. Ginpamangkot niya sila, “Nagatuo bala kamo nga sarang ko kamo maayo?” Nagsabat sila, “Huo, Ginoo.”^{[d] 29} Dayon gintandog ni Jesus ang ila mga mata kag nagsiling, “Suno sa inyo pagtuo pagahimuon ina sa inyo.” ³⁰ Sa gilayon nag-ayo ang ila mga mata kag nakakita na sila. Ginpaandaman sila ni Jesus nga indi gid sila magpanugid bisan kay sin-o. ³¹ Pero naglakat sila kag ginpanugid nila sa bug-os nga lugar kon ano ang ginhimo ni Jesus sa ila.

Gin-ayo ni Jesus ang Apa

³² Sang nagapauli na sila, may gindala kay Jesus nga apa tungod kay ginagamhan siya sang malaot nga espiritu. ³³ Pagkatapos nga napaguwa ni Jesus ang malaot nga espiritu, nakahambal dayon ang apa. Natingala gid ang mga tawo. Nagsiling sila, “Halin pa sang una wala kita sing may nakita nga pareho sini sa bug-os nga Israel.” ³⁴ Pero nagsiling ang mga Pariseo, “Nagatabog siya sang malaot nga mga espiritu paagi sa gahom nga ginhatag sa iya sang pangulo sang malaot nga mga espiritu.”

Naluoy si Jesus sa mga Tawo

³⁵ Naglibot si Jesus sa mga banwa kag mga baryo, kag nagpanudlo siya sa mga simbahan sang mga Judio. Ginwali niya ang Maayong Balita parte sa paghari sang Dios, kag ginpang-ayo niya ang tanan nga klase sang balatian. ³⁶ Pagkakita niya sa madamo nga mga tawo, naluoy gid siya sa ila tungod nga madamo ang ila mga palaligban pero wala sing may nagabulig sa ila. Pareho sila sa mga karnero nga wala sing manugbantay. ³⁷ Gani nagsiling siya sa iya mga sumulunod, “Malapad ang alanihon,^[e] pero diutay gid lang ang manug-ani. ³⁸ Gani magpangamuyo kamo sa Ginoo, ang tag-iya sang alanihon, nga magpadala siya sang mga manug-ani sa iya alanihon.”