Old/New Testament

Nagbulag si Abram kag si Lot

13 Halin sa Egipto, nagkadto si Abram sa Negev upod ang iya asawa kag dala ang tanan niya nga pagkabutang, kag nag-upod man sa ila si Lot. ² Manggaranon na kaayo si Abram; madamo na ang iya kasapatan, pilak, kag bulawan. ³ Halin sa Negev, nagsaylo-saylo sila hasta nga nakabalik sila sa lugar nga ila anay ginpatindugan sang tolda. Ini nga lugar ara sa tunga-tunga sang Betel kag Ai. ⁴ Diri man sila una nga nagpatindog sang halaran sang pag-abot nila sa Canaan. Sa liwat nagsimba didto si Abraham sa Ginoo.

⁵ Si Lot nga nagaupod man kay Abram kon diin siya magkadto may iya man nga mga kasapatan kag mga tolda. ⁶ Kag tungod kay madamo na ang ila kasapatan kag iban pa nga mga pagkabutang, indi sila puwede nga magtingob estar sa isa ka lugar. Ang palahalban^[a] indi makaigo sa ila. ⁷ Tungod sini, nag-ilinaway ang mga manugbantay sang ila mga kasapatan. (Sadto nga panahon ang mga Canaanhon kag mga Periznon nagaestar pa sa sadto nga duta.)

⁸ Gani nagsiling si Abram kay Lot, “Kita kag ang aton mga tinawo indi dapat mag-ilinaway, kay magparyentihanay kita. ⁹ Ang maayo pa, mabulagay na lang kita tungod madamo pa man sang lugar nga puwede sayluhan. Ikaw ang magpili kon diin nga bahin sang duta ang imo gusto. Kon mapawala ka, mapatuo ako; kon mapatuo ka, mapawala ako.”

¹⁰ Nagtan-aw si Lot sa palibot kag nakita niya nga bugana sang tubig ang Kapatagan sang Jordan hasta sa Zoar, pareho sang katamnan sang Ginoo^[b] kag sang duta sang Egipto. (Ini sang wala pa ginlaglag sang Ginoo ang Sodom kag Gomora.) ¹¹ Gani ginpili ni Lot ang bug-os nga Kapatagan sang Jordan sa sidlangan. Sa amo nga paagi nagbulagay si Lot kag si Abram. ¹² Si Abram nagpabilin sa Canaan samtang si Lot iya didto sa mga banwa sang kapatagan. Nagpatindog si Lot sang iya mga tolda malapit sa Sodom. ¹³ Ang mga tawo sa Sodom tama gid ka makasasala. Puwerte gid ang ila pagpakasala kontra sa Ginoo.

Nagsaylo si Abram sa Hebron

¹⁴ Sang nakahalin na si Lot, nagsiling ang Ginoo kay Abram, “Halin sa imo ginatindugan tan-awa sing maayo ang imo palibot. ¹⁵ Ang tanan nga duta nga malambot sang imo panulok ihatag ko sa imo kag sa imo mga kaliwat, kag mangin inyo ina hasta san-o. ¹⁶ Hatagan ko ikaw sing madamo nga mga kaliwat nga ang ila kadamuon pareho sa yab-ok. Ang yab-ok indi maisip, gani ang imo mga kaliwat indi man maisip. ¹⁷ Lakat ka kag libuta ang bug-os nga duta kay ihatag ko ina tanan sa imo.” ¹⁸ Gani ginhalin ni Abram ang iya mga tolda, kag didto siya nag-estar malapit sa dalagko nga mga kahoy^[c] ni Mamre didto sa Hebron, kag naghimo siya didto sang halaran para sa Ginoo.

Ginluwas ni Abram si Lot

14 Sang sadto nga tiyempo, si Haring Amrafel sang Shinar, si Haring Arioc sang Elasar, si Haring Kedorlaomer sang Elam, kag si Haring Tidal sang Goyim ² nagpakig-away kontra kay Haring Bera sang Sodom, Haring Birsha sang Gomora, Haring Shinab sang Adma, Haring Shemeber sang Zeboyim, kag sa hari sang Bela nga ginatawag man nga Zoar. ³ Nagtipon ining lima ka hari upod ang ila mga soldado didto sa Kapatagan sang Sidim nga ginatawag subong nga Patay nga Dagat.^{[d] 4} Ini nga mga hari ginsakop anay ni Kedorlaomer sa sulod sang 12 ka tuig, pero sang ika-13 nga tuig nagrebelde sila kontra sa iya. ⁵ Kag sang ika-14 nga tuig, gindaog ni Kedorlaomer kag sang iya mga kadampig nga mga hari ang mga Refaimnon sa Ashterot Karnaim, ang mga Zuzhanon sa Ham, ang mga Emhanon sa kapatagan sang Kiriataim, ⁶ kag ang mga Horhanon sa kabukiran sang Seir hasta sa El Paran nga malapit sa kamingawan. ⁷ Halin didto, nagbalik sila kag nakaabot sa En Mishpat nga ginatawag subong nga Kadesh. Kag gin-agaw nila ang tanan nga kadutaan sang mga Amaleknon kag sang mga Amornon nga nagaestar sa Hazazon Tamar.

⁸ Karon, gintipon sang mga hari sang Sodom, Gomora, Adma, Zeboyim, kag Bela ang ila mga soldado didto sa Kapatagan sang Sidim ⁹ kag nagpakig-away sila kontra kay Haring Kedorlaomer sang Elam, Haring Tidal sang Goyim, Haring Amrafel sang Shinar, kag kay Haring Arioc sang Elasar—lima ka hari kontra sa apat ka hari. ¹⁰ Karon, ang Kapatagan sang Sidim may madamo nga mga buho nga ginakuhaan sang aspalto. Kag sang magpalagyo ang hari sang Sodom kag sang Gomora upod ang ila mga tinawo, nahulog ang iban sa ila sa mga buho, kag ang iban nakapalagyo sa mga bukid. ^11-12 Ang tanan nga pagkabutang sang Sodom kag Gomora pati ang ila mga pagkaon ginkuha sang ila mga kaaway. Ginbihag man nila si Lot nga hinablos ni Abram kag ginkuha ang iya mga pagkabutang, kay natabuan nga didto siya nagaestar sa Sodom. Pagkatapos panguha sang mga kaaway, naglakat sila.

¹³ Karon, may isa nga nakapalagyo kag nagpanugid kay Abram nga Hebreo parte sa natabo. Si Abram sadto didto nagaestar malapit sa dalagko nga mga kahoy ni Mamre nga Amornon. Si Mamre nga ini kag ang iya mga utod nga si Eshcol kag si Aner mga kadampig ni Abram. ¹⁴ Pagkabati ni Abram nga ginbihag ang iya hinablos, gintipon niya dayon ang iya 318 ka tinawo nga masaligan, nga natawo sa iya kampo. Ginlagas nila ang apat ka hari hasta sa Dan. ¹⁵ Pagkagab-i, gintunga ni Abram ang iya mga tinawo kag ginsalakay nila ang ila mga kaaway, kag napierdi nila ini. Ang iban nga nakapalagyo ginlagas nila hasta sa Hoba, sa aminhan^[e] sang Damascus. ¹⁶ Nabawi nila ang tanan nga pagkabutang nga gin-agaw sang mga kaaway. Nabawi man nila si Lot kag ang iya mga pagkabutang pati ang mga babayi kag ang iban pa nga mga katawhan.

Ginbendisyunan ni Melkizedek si Abram

¹⁷ Sang pagpauli na ni Abram, matapos nila nga napierdi si Kedorlaomer kag ang iya kaupod nga mga hari, ginsugata siya sang hari sang Sodom sa Kapatagan sang Shave (nga ginatawag man nga Kapatagan sang Hari). ¹⁸ Ginsugata man siya ni Melkizedek nga hari sang Salem kag pari sang Labing Mataas nga Dios. May dala si Melkizedek nga tinapay kag ilimnon. ¹⁹ Ginbendisyunan niya si Abram nga nagasiling:

Dayon ginhatag ni Abram kay Melkizedek ang ikanapulo sang tanan nga butang nga iya nakuha sa inaway.

²¹ Karon, nagsiling ang hari sang Sodom kay Abram, “Imo na lang ang tanan ko nga mga pagkabutang nga nabawi mo, pero iuli lang sa akon ang tanan ko nga mga tinawo.” ²² Pero nagsabat si Abram, “Ginasumpa ko sa atubangan sang Ginoo, ang Labing Mataas nga Dios nga amo ang naghimo sang langit kag sang duta, ²³ nga indi gid ako magkuha sang bisan ano sa imo pagkabutang, bisan hilo ukon higot sang sandalyas, agod nga indi ka makasiling nga ikaw ang nagpamanggaranon sa akon. ²⁴ Indi ako magbaton sang bisan ano para sa akon kaugalingon. Ang kabigon ko lang nga nabaton ko amo ang ginkaon sang akon mga tinawo, pero tuguti ang akon mga kaupod nga sila ni Aner, Eshcol, kag Mamre sa pagkuha sang ila parte sa mga butang nga nakuha sa inaway.”

Ang Kasugtanan sang Dios kag ni Abram

15 Pagkatapos sadto, naghambal ang Ginoo kay Abram paagi sa isa ka palanan-awon. Siling niya, “Abram, indi ka magkahadlok tungod kay apinan ko ikaw kag hatagan sang dako nga balos.” ² Pero nagsiling si Abram, “O Ginoong Dios, ano bala ang pulos sang imo balos sa akon kay hasta subong wala man ako sing bata. Ang manunubli ko amo gid lang si Eliezer nga taga-Damascus. ³ Tungod kay wala mo ako paghatagi sang bata, si Eliezer nga isa sang akon mga suluguon amo na lang ang magapanubli sang akon mga pagkabutang.” ⁴ Nagsiling ang Ginoo sa iya, “Indi si Eliezer ang magapanubli sang imo mga pagkabutang kundi ang imo gid mismo nga bata.” ⁵ Dayon gindala siya sang Ginoo sa guwa kag ginsilingan, “Tan-awa bala ang mga bituon sa langit; isipa kon maisip mo. Pareho man sina kadamo ang imo mangin kaliwat.” ⁶ Nagtuo si Abram sa Ginoo, kag tungod sang iya pagtuo ginpakamatarong siya.^[f]

⁷ Nagsiling pa gid siya kay Abram, “Ako ang Ginoo nga nagsugo sa imo sa paghalin sa Ur nga sakop sang mga Kaldeanhon^[g] agod ihatag sa imo ini nga duta nga mangin imo.” ⁸ Pero nagsiling si Abram, “O Ginoong Dios, paano ko mahibaluan nga maangkon ko ini?” ⁹ Nagsabat ang Ginoo, “Dal-i ako diri sang isa ka bakiya nga baka, isa ka babayi nga kanding, kag isa ka lalaki nga karnero, nga ang kada isa tatlo ka tuig ang edad. Kag magdala ka man sang isa ka pating kag isa ka tukmo.” ¹⁰ Gani gindala ini tanan ni Abram sa Ginoo. Dayon ginpamihak ini ni Abram kag ginplastar nga nagaatubangay ang kada pihak. Ang tukmo lang kag ang pating ang wala niya pagpihaka. ¹¹ Naghapon sa pinihak nga mga sapat ang mga pispis nga nagapangaon sang patay, pero gintabog sila ni Abram.

¹² Sang manugsalop na ang adlaw, natulugan sing mahamuok si Abram kag may dako nga kahadlok nga nag-abot sa iya. ¹³ Dayon nagsiling ang Ginoo sa iya, “Sigurado gid nga ang imo mga kaliwat mangin dumuluong sa iban nga nasyon. Mangin ulipon sila didto kag pintasan sa sulod sang 400 ka tuig. ¹⁴ Pero silutan ko ang nasyon nga magaulipon sa ila. Pagkatapos magahalin ang imo mga kaliwat sa sadto nga nasyon nga may dala nga madamo nga mga manggad. ¹⁵ Pero kon parte sa imo Abram, palawigon ko ang imo kabuhi kag mapatay ka sa katigulangon nga may kalinong. ¹⁶ Magaligad anay ang apat ka henerasyon antes makabalik ang imo mga kaliwat diri, tungod kay indi pa tuman ang pagpakasala sang mga Amornon para silutan sila kag pahalinon sa sini nga duta.”

¹⁷ Sang nakasalop na ang adlaw kag nagdulom na, hinali lang nga may nakita si Abram nga kolon nga nagaaso kag sulo nga nagadabdab, nga nagaagi sa tunga sang mga pinihak nga mga sapat. ¹⁸ Sa sina gid nga adlaw, naghimo ang Ginoo sang kasugtanan kay Abram. Siling niya, “Ihatag ko sa imo mga kaliwat ini nga duta nga halin sa suba nga dulunan sang Egipto pakadto sa dako nga suba nga amo ang Eufrates. ¹⁹ Ini nga duta amo subong ang ginaestaran sang mga Kenhanon, Keniznon, Kadmonhon, ²⁰ Hithanon, Periznon, Refaimnon, ²¹ Amornon, Canaanhon, Girgashnon, kag mga Jebusnon.”

Ang Pagpanudlo ni Jesus sa Bukid

5 Sang makita ni Jesus ang madamo nga mga tawo, nagtaklad siya sa bukid kag nagpungko didto. Nagpalapit sa iya ang iya mga sumulunod, ² kag nagpanudlo siya sa ila. Siling niya,

¹¹ “Bulahan kamo kon tungod sa inyo pagsunod sa akon ginayaguta kamo, ginahingabot, kag ginabutang-butangan sang tanan nga kalainan. ¹² Amo man ini ang ila ginhimo sang una sa mga propeta. Gani magkalipay gid kamo tungod nga mabaton ninyo ang dako nga balos sa langit.”

Asin kag Suga^(A)

¹³ “Kamo nga akon mga sumulunod pareho sang asin diri sa kalibutan. Pero kon maglain ang sabor sang asin, wala na sing may mahimo agod mapabalik pa ang iya sabor. Gani indi na mapuslan kundi ginapilak na lang kag ginatapakan sang mga tawo.

¹⁴ “Pareho kamo sang suga nga nagahatag kasanag sa mga tawo diri sa kalibutan. Kag ini makita gid pareho sang banwa nga ginpatindog sa ibabaw sang bukid nga indi matago. ¹⁵ Wala sing may nagasindi sang suga kag takluban lang dayon ini sang sulukban, kundi ginabutang ini sa tulungtungan agod masanagan ang tanan sa sulod sang balay. ¹⁶ Gani amo man ang inyo himuon. Pasigaha ninyo ang inyo suga sa mga tawo, agod makita nila ang inyo maayo nga mga binuhatan kag agod dayawon nila ang inyo Amay sa langit.”

Ang Pagpanudlo Parte sa Kasuguan

¹⁷ “Indi kamo maghunahuna nga nagkadto ako diri sa pagbaliwala sang Kasuguan ni Moises kag sang mga sinulatan sang mga propeta. Nagkadto ako diri sa pagtuman sini. ¹⁸ Sa pagkamatuod, samtang ara pa ang langit kag ang duta, wala gid sing bisan gamay nga bahin sang Kasuguan nga mabaliwala hasta wala pa matuman ang tanan.^{[d] 19} Gani ang bisan sin-o nga maglapas sang bisan labing gamay nga bahin sang Kasuguan kag magtudlo sa iban nga maglapas man, siya ang labing kubos sa mga nasakop sa paghari sang Dios. Pero ang bisan sin-o nga magtuman sang Kasuguan, kag magtudlo sini sa iban nga magtuman man, kabigon siya nga dungganon sa mga nasakop sa paghari sang Dios. ²⁰ Gani ginasugiran ko kamo nga kinahanglan ang inyo pagtuman sa kabubut-on sang Dios maglabaw pa sa pagtuman sang mga manunudlo sang Kasuguan kag sang mga Pariseo, kay kon indi, indi gid kamo masakop sa paghari sang Dios.”

Ang Pagpanudlo Parte sa Kaakig

²¹ Nagsiling pa gid si Jesus, “Nabatian ninyo nga ginsiling sang una sa aton mga katigulangan nga indi sila magpatay,^[e] kay ang bisan sin-o nga magpatay pagasilutan. ²² Pero ako nagasiling sa inyo nga ang bisan sin-o nga nagakaakig sa iya kapareho pagasilutan. Kag ang bisan sin-o nga nagapakalain sa iya kapareho sa pagsiling ‘Wala ka sing pulos,’ dal-on siya sa korte agod silutan. Kag ang bisan sin-o nga magsiling sa iya kapareho ‘Buang,’ pagasilutan siya sa nagadabadaba nga kalayo sa impyerno. ²³ Gani bisan ara ka na sa halaran nga nagadala sang imo halad sa Dios kag madumduman mo nga ang imo utod may malain nga buot sa imo, ²⁴ ibilin mo anay ang imo nga inughalad malapit sa halaran kag kadtuan mo gilayon ang imo utod kag magpakighusay sa iya. Dayon magbalik ka sa halaran kag maghalad sang imo inughalad sa Dios.

²⁵ “Kon may mag-akusar sa imo, magpakighusay ka sa iya samtang nagapakadto pa lang kamo sa korte. Kay kon didto na kamo sa korte, itugyan ka sang huwis sa pulis agod prisohon. ²⁶ Sa pagkamatuod, indi ka makaguwa kon indi mo anay mabayaran ang tanan mo nga multa.”