Old/New Testament

Si Cain kag si Abel

4 Pagkatapos sadto, naghulid si Adan sa iya asawa nga si Eva kag nagbusong siya. Sang nakabata na si Eva, nagsiling siya, “Nakaangkon ako sang bata nga lalaki paagi sa bulig sang Ginoo, gani ngalanan ko siya nga Cain.”^{[a] 2} Kag sang ulihi nagbata liwat si Eva sing lalaki kag gin-ngalanan niya nga Abel.

Sang nagdako na sila, si Abel nangin manugbantay sang mga karnero kag kanding, kag si Cain iya nangin mangunguma. ³ Isa sadto ka adlaw, naghalad si Cain sa Ginoo halin sa iya patubas. ⁴ Si Abel iya nagkuha sang kamagulangan sa iya mga kasapatan kag gin-ihaw niya, kag ginhalad ang pinakamaayo nga bahin sa Dios. Nalipay ang Ginoo kay Abel kag sa iya halad, ⁵ pero wala siya nalipay kay Cain kag sa iya halad. Kag tungod sini, nagkusmod si Cain kag puwerte gid ang iya kaakig. ⁶ Gani ginpamangkot siya sang Ginoo, “Ano bala ang naakigan mo? Ngaa nagakusmod ka? ⁷ Kon maayo lang ang imo ginahimo, kuntani malipayon ka.^[b] Pero mag-andam ka! Tungod kay kon indi maayo ang imo ginahimo, ang sala magagahom sa imo. Kay ang sala pareho sa mabangis nga sapat nga nagabantay sa imo agod tukbon ka. Gani kinahanglan daugon mo ini.”

⁸ Isa sadto ka adlaw, nagsiling si Cain kay Abel, “Dali, makadto kita sa uma.” Kag sang didto na sila, ginpatay ni Cain si Abel nga iya utod.

⁹ Dayon nagpamangkot ang Ginoo kay Cain, “Diin na bala ang imo utod?” Nagsabat si Cain, “Ambot, wala ako kahibalo. Ngaa, ako bala ang manugbantay niya?” ¹⁰ Nagsiling dayon ang Ginoo kay Cain, “Ano bala ang imo ginhimo? Ang dugo sang imo utod daw sa tingog nga nagapakitluoy nga silutan ko ang tawo nga nagpatay sa iya. ¹¹ Tungod sang imo ginhimo, ginapakamalaot ko ikaw. Sugod subong indi ka na makapanguma sa duta nga nagsuyop sang dugo sang imo utod nga imo ginpatay. ¹² Bisan magtanom ka pa, ang duta indi na magpatubas para sa imo. Kag wala ka na sing permanente nga elistaran, gani bisan diin ka na lang makadto.”

¹³ Nagsiling si Cain sa Ginoo, “Tama gid ini kabug-at nga silot para sa akon. ¹⁴ Ginatabog mo ako subong sa sini nga duta kag sa imo presensya. Wala na ako sing permanente nga elistaran, gani bisan diin na lang ako makadto. Kag kon may makakita sa akon sigurado gid nga patyon niya ako.” ¹⁵ Pero nagsiling ang Ginoo kay Cain, “Indi ina matabo sa imo! Kay nagasiling ako nga ang bisan sin-o nga magpatay sa imo, balusan ko sing pito ka pilo.” Gani ginbutangan sang Ginoo sing tanda si Cain agod indi siya pagpatyon sang bisan sin-o nga makakita sa iya. ¹⁶ Dayon nagpalayo si Cain sa Ginoo kag didto nag-estar sa lugar sang Nod,^[c] sa sidlangan dampi sang Eden.

Ang mga Kaliwat ni Cain

¹⁷ Karon, naghulid si Cain sa iya asawa. Nagbusong ang iya asawa kag nagbata sing lalaki kag gin-ngalanan nila nga Enoc. Nagtukod si Cain sang isa ka banwa kag gin-ngalanan niya nga Enoc pareho sa ngalan sang iya anak. ¹⁸ Si Enoc may anak man nga lalaki kag ang iya ngalan si Irad. Si Irad nga ini amay ni Mehuel; si Mehuel amay ni Metushael; kag si Metushael amay ni Lamec. ¹⁹ Si Lamec may duha ka asawa nga si Ada kag si Zila. ²⁰ Si Ada nagbata kay Jabal nga amo ang ginhalinan sadtong mga tawo nga nagaestar sa mga tolda, nga nagaatipan sang mga sapat. ²¹ May utod si Jabal nga lalaki nga ang ngalan si Jubal, nga amo ang ginhalinan sang tanan nga manugtukar sang arpa kag plawta. ²² Si Zila nagbata man sing lalaki nga ang ngalan si Tubal Cain. Si Tubal Cain nga ini nagapanghimo sang tanan nga klase sang galamiton halin sa salsalon kag saway. May utod siya nga babayi nga si Naama.

²³ Isa sadto ka adlaw, nagsiling si Lamec sa iya duha ka asawa,

Ang mga Kaliwat ni Set

²⁵ Naghulid liwat si Adan kay Eva, kag nagbata si Eva sing lalaki. Nagsiling siya, “Ginhatagan liwat ako sang Dios sing anak nga lalaki bilang ilis kay Abel nga ginpatay ni Cain, gani ngalanan ko siya nga Set.”^{[e] 26} Sang ulihi, si Set may anak man nga lalaki nga iya gin-ngalanan nga Enosh. Sang panahon ni Enosh, nagsugod ang mga tawo tawag sa ngalan sang Ginoo.^[f]

Ang mga Kaliwat ni Adan^(A)

5 Amo ini ang ginsulat nga estorya parte sa pamilya ni Adan.

Sang pagtuga sang Dios sa tawo, ginhimo niya siya nga kaanggid sa iya. ² Gintuga niya ang lalaki kag babayi, kag ginpakamaayo niya sila kag gintawag nga “tawo”.

³ Sang nagaedad si Adan sing 130 ka tuig, natawo ang iya anak nga kaanggid sa iya. Gin-ngalanan niya siya nga Set. ⁴ Matapos natawo si Set, nagkabuhi pa gid si Adan sing 800 ka tuig kag nadugangan pa gid ang iya kabataan. ⁵ Napatay siya sa edad nga 930.

⁶ Sang nagaedad na si Set sing 105 ka tuig, natawo ang iya anak nga lalaki nga si Enosh. ⁷ Matapos natawo si Enosh, nagkabuhi pa gid si Set sing 807 ka tuig kag nadugangan pa gid ang iya kabataan. ⁸ Napatay siya sa edad nga 912.

⁹ Sang nagaedad na si Enosh sing 90 ka tuig, natawo ang iya anak nga lalaki nga si Kenan. ¹⁰ Matapos natawo si Kenan, nagkabuhi pa gid si Enosh sing 815 ka tuig kag nadugangan pa gid ang iya kabataan. ¹¹ Napatay siya sa edad nga 905.

¹² Sang nagaedad na si Kenan sing 70 ka tuig, natawo ang iya anak nga lalaki nga si Mahalalel. ¹³ Matapos natawo si Mahalalel, nagkabuhi pa gid si Kenan sing 840 ka tuig kag nadugangan pa gid ang iya kabataan. ¹⁴ Napatay siya sa edad nga 910.

¹⁵ Sang nagaedad na si Mahalalel sing 65 ka tuig, natawo ang iya anak nga lalaki nga si Jared. ¹⁶ Matapos natawo si Jared, nagkabuhi pa gid si Mahalalel sing 830 ka tuig kag nadugangan pa gid ang iya kabataan. ¹⁷ Napatay siya sa edad nga 895.

¹⁸ Sang nagaedad na si Jared sing 162 ka tuig, natawo ang iya anak nga lalaki nga si Enoc. ¹⁹ Matapos natawo si Enoc, nagkabuhi pa gid si Jared sing 800 ka tuig kag nadugangan pa gid ang iya kabataan. ²⁰ Napatay siya sa edad nga 962.

²¹ Sang nagaedad na si Enoc sing 65 ka tuig, natawo ang iya anak nga lalaki nga si Metusela. ^22-24 Matapos natawo si Metusela, nagkabuhi pa gid si Enoc sing 300 ka tuig kag nadugangan pa gid ang iya kabataan. Sang sina nga mga tinuig malapit gid ang relasyon ni Enoc sa Dios, gani sang nagaedad na siya sing 365 ka tuig nadula siya, kay ginkuha siya sang Dios.^[g]

²⁵ Sang nagaedad na si Metusela sing 187 ka tuig, natawo ang iya anak nga lalaki nga si Lamec. ²⁶ Matapos natawo si Lamec, nagkabuhi pa gid si Metusela sing 782 ka tuig kag nadugangan pa gid ang iya kabataan. ²⁷ Napatay siya sa edad nga 969.

²⁸ Sang nagaedad na si Lamec sing 182 ka tuig, natawo ang isa niya ka anak nga lalaki. ²⁹ Nagsiling siya, “Ining akon anak makabulig sa aton nga pagpangabudlay sa duta nga ginpakamalaot sang Ginoo, gani ngalanan ko siya nga Noe.”^{[h] 30} Matapos natawo si Noe, nagkabuhi pa gid si Lamec sing 595 ka tuig kag nadugangan pa gid ang iya kabataan. ³¹ Napatay siya sa edad nga 777.

³² Halin sa edad ni Noe nga 500, natawo ang iya mga anak nga lalaki nga sila ni Shem, Ham, kag Jafet.

Ang Pagkamalaot sang Tawo

6 Sang ulihi, nagdamo ang mga tawo sa kalibutan, kag nagkalatawo man ang ila mga kabataan nga babayi. ² Nakita sang mga anak sang Dios^[i] nga ang mga babayi matahom. Gani ginpangasawa nila ang bisan sin-o nga ila naluyagan. ³ Karon nagsiling ang Ginoo, “Indi ko pagtugutan nga mabuhi ang tawo sing malawig tungod kay tawo lang sila. Gani sugod subong ang tawo magakabuhi nga indi magsobra sa 120 ka tuig.”

⁴ Sang sadto nga tiyempo, kag bisan sang ulihi, may mga kilala nga mga tawo^[j] sa kalibutan nga mga kaliwat sang mga anak sang Dios nga nagpangasawa sa matahom nga mga babayi. Ini sila mga gamhanan kag bantog nga mga tawo sang una nga tiyempo.

⁵ Sang nakita sang Ginoo nga ang ginahimo sang mga tawo sa kalibutan puro na lang kalautan, kag ang ila ginahunahuna permi malain, ⁶ naghinulsol siya nga ginhimo pa niya ang tawo sa kalibutan. Dako gid ang iya kasubo, ⁷ gani nagsiling siya, “Laglagon ko ang tanan nga tawo nga akon gintuga. Kag laglagon ko man ang tanan nga sapat sa duta pati ang mga sapat nga nagalupad, kay nagahinulsol ako nga ginhimo ko sila.” ⁸ Pero may isa ka tawo nga nakapalipay sa Ginoo. Siya amo si Noe.

Si Noe

⁹ Amo ini ang estorya parte sa pamilya ni Noe.

Si Noe matarong nga tawo. Siya lang ang nagkabuhi nga matarong sa iya nga tiyempo, kag malapit ang iya relasyon sa Dios. ¹⁰ May tatlo siya ka anak nga lalaki nga sila ni Shem, Ham, kag Jafet.

¹¹ Sa atubangan sang Dios, malaot gid ang mga tawo kag ang ila kalautan naglapta sa kalibutan. ¹² Nakita sang Dios nga malaot gid ang mga tawo sa kalibutan tungod kay ang ila ginahimo puro lang kalainan. ¹³ Gani nagsiling siya kay Noe, “Laglagon ko ang tanan nga tawo. Kay tungod sa ila, naglapta ang kalautan sa kalibutan. Laglagon ko sila kaupod sang kalibutan. ¹⁴ Gani ikaw Noe, maghimo ka sang barko^[k] halin sa maayo nga kahoy, kag himuan mo ini sang mga kuwarto. Dayon lamhitan mo sang alkitran sa sulod kag sa guwa sang barko. ¹⁵ Himua nga ang iya kalabaon 450 ka tapak, ang iya kasangkaron 75 ka tapak, kag ang iya kataason 45 ka tapak. ¹⁶ Atupan mo ang barko, kag butangan mo sang antad nga isa kag tunga ka tapak ang dingding kag ang atop. Himua nga ang barko may tatlo ka andana. Butangi man sang puwertahan sa iya kilid. ¹⁷ Kay pabahaon ko ang kalibutan agod malaglag ang tanan nga nagakabuhi. Mapatay ang tanan nga ara sa kalibutan. ¹⁸ Pero magahimo ako sang kasugtanan sa imo. Karon, magsulod ka sa barko upod ang imo asawa, mga anak, kag mga umagad. ¹⁹ Magpasulod ka man sang isa ka pares, lalaki kag babayi, sa kada klase sang mga sapat agod mabuhi sila upod sa imo. ²⁰ Duha sa kada klase sang tanan nga sapat ang magapalapit sa imo agod mabuhi—ang mga sapat nga nagalupad, ang nagalakat, kag ang nagakamang. ²¹ Magdala ka man sang tanan nga klase sang pagkaon para sa inyo kag para man sa mga sapat.” ²² Gintuman ni Noe ang tanan nga ginsugo sang Dios sa iya.

Ginsimba si Jesus sang mga Lalaki nga Halin sa Sidlangan

2 Natawo si Jesus sa Betlehem nga sakop sang Judea sang panahon nga si Herodes ang hari. May nag-abot nga mga tawo sa Jerusalem halin sa sidlangan nga nagatuon parte sa kahulugan sang mga bituon. ² Nagpamangkot sila, “Diin bala natawo ang hari sang mga Judio? Nakita namon ang iya bituon sa sidlangan, gani nagkadto kami diri sa pagsimba sa iya.”

³ Sang pagkabati sini ni Haring Herodes, indi siya mapahamtang, pati ang tanan nga tawo sa Jerusalem. ⁴ Gani ginpatawag niya ang tanan nga manugdumala nga mga pari kag mga manunudlo sang Kasuguan,^[a] kag nagpamangkot siya sa ila kon diin matawo ang Cristo. ⁵ Nagsabat sila, “Didto sa Betlehem nga sakop sang Judea, kay amo ini ang ginsulat sang isa ka propeta,

⁷ Pagkabati sadto ni Herodes, ginpatawag niya sing sekreto ang mga tawo nga naghalin sa sidlangan kag ginpamangkot sila kon san-o gid nagguwa ang bituon nga ila nakita. ⁸ Pagkatapos ginpakadto niya sila sa Betlehem. Nagsiling siya, “Lakat kamo kag pangitaa ninyo sing maayo ang bata. Kag kon makita ninyo siya, pahibalua ninyo ako, agod makakadto man ako kag makasimba sa iya.” ^9-10 Sang mahambal ini sang hari, naglakat ang mga tawo nga halin sa sidlangan. Samtang nagalakat sila nakita nila ang bituon nga ila anay nakita. Gani nalipay gid sila. Nag-una sa ila ang bituon hasta sa lugar nga sa diin nahamtang ang bata. ¹¹ Pagsulod nila sa balay, nakita nila ang bata kag ang iya iloy nga si Maria. Nagluhod sila kag nagsimba sa bata. Dayon ginbuksan nila ang ila dala, kag naghalad sila sa bata sang bulawan, insenso, kag pahamot nga mira.^[c]

¹² Pagpauli nila nag-agi sila sa lain nga dalan kay ginpaandaman sila sang Dios paagi sa damgo nga indi na sila magbalik kay Herodes.

Ang Pagpalagyo sa Egipto

¹³ Sang makahalin na ang mga tawo nga halin sa sidlangan, nagpakita ang anghel sang Ginoo kay Jose sa damgo kag nagsiling, “Bangon ka, dal-a ang bata kag ang iya iloy kag magpalagyo kamo sa Egipto. Didto lang anay kamo magpabilin hasta nga magsiling ako sa inyo nga puwede na kamo makabalik, kay pangitaon ni Herodes ang bata agod patyon siya.”

¹⁴ Gani sadto gid nga gab-i, nagbangon si Jose kag gindala niya ang mag-iloy didto sa Egipto. ¹⁵ Nagtiner sila didto hasta napatay si Herodes.

Ini natabo agod matuman ang ginsiling sang Ginoo paagi sa propeta nga nagsiling, “Gintawag ko ang akon anak halin sa Egipto.”^[d]

Ang Pagpamatay sa mga Bata

¹⁶ Sang mahibaluan ni Herodes nga gindayaan siya sang mga tawo nga halin sa sidlangan, naakig gid siya. Nagmando siya nga pamatyon ang tanan nga bata nga lalaki sa Betlehem kag sa palibot sini, nga nagaedad sang duha ka tuig paidalom. Kay suno sa iya nahibaluan sa mga tawo nga naghalin sa sidlangan, mga duha na ka tuig ang nakaligad halin sang ila pagkakita sang bituon.

¹⁷ Sa sina nga pagpamatay sa mga bata, natuman ang gintagna ni Propeta Jeremias nga nagasiling,

Ang Pagbalik halin sa Egipto

¹⁹ Sang patay na si Herodes, nagpakita ang anghel sang Ginoo kay Jose sa damgo didto sa Egipto. ²⁰ Nagsiling siya, “Bangon ka, dal-a ang bata kag ang iya iloy kag magbalik kamo sa Israel, tungod kay napatay na ang mga nagahingabot sa bata.” ²¹ Gani nagbangon si Jose kag gindala niya ang mag-iloy pabalik sa Israel.

²² Pero sang pagkabati ni Jose nga si Arkelaus amo ang nagbulos sa iya amay nga si Herodes bilang hari sa Judea, hinadlukan siya nga magpauli didto. Sang mapaandaman pa gid siya sang Dios paagi sa damgo, nagderetso siya sa probinsya sang Galilea, ²³ kag didto sila nag-estar sa banwa sang Nazaret. Gani natuman ang ginsiling sang mga propeta sang una nga tawgon ang Cristo nga Nazaretnon.