Old/New Testament

105 Clodforwch yr Arglwydd; gelwch ar ei enw: mynegwch ei weithredoedd ymysg y bobloedd. ² Cenwch iddo, canmolwch ef: ymddiddenwch am ei holl ryfeddodau ef. ³ Gorfoleddwch yn ei enw sanctaidd: llawenyched calon y rhai a geisiant yr Arglwydd. ⁴ Ceisiwch yr Arglwydd a’i nerth: ceisiwch ei wyneb ef bob amser. ⁵ Cofiwch ei ryfeddodau y rhai a wnaeth efe; ei wyrthiau, a barnedigaethau ei enau; ⁶ Chwi had Abraham ei was ef, chwi feibion Jacob ei etholedigion. ⁷ Efe yw yr Arglwydd ein Duw ni: ei farnedigaethau ef sydd trwy yr holl ddaear. ⁸ Cofiodd ei gyfamod byth, y gair a orchmynnodd efe i fil o genedlaethau: ⁹ Yr hyn a amododd efe ag Abraham, a’i lw i Isaac; ¹⁰ A’r hyn a osododd efe yn ddeddf i Jacob, ac yn gyfamod tragwyddol i Israel; ¹¹ Gan ddywedyd, I ti y rhoddaf dir Canaan, rhandir eich etifeddiaeth. ¹² Pan oeddynt ychydig o rifedi, ie, ychydig, a dieithriaid ynddi: ¹³ Pan rodient o genhedlaeth i genhedlaeth, o’r naill deyrnas at bobl arall: ¹⁴ Ni adawodd i neb eu gorthrymu; ie, ceryddodd frenhinoedd o’u plegid; ¹⁵ Gan ddywedyd, Na chyffyrddwch â’m rhai eneiniog, ac na ddrygwch fy mhroffwydi. ¹⁶ Galwodd hefyd am newyn ar y tir; a dinistriodd holl gynhaliaeth bara. ¹⁷ Anfonodd ŵr o’u blaen hwynt, Joseff, yr hwn a werthwyd yn was. ¹⁸ Cystuddiasant ei draed ef mewn gefyn: ei enaid a aeth mewn heyrn: ¹⁹ Hyd yr amser y daeth ei air ef: gair yr Arglwydd a’i profodd ef. ²⁰ Y brenin a anfonodd, ac a’i gollyngodd ef; llywodraethwr y bobl, ac a’i rhyddhaodd ef. ²¹ Gosododd ef yn arglwydd ar ei dŷ, ac yn llywydd ar ei holl gyfoeth: ²² I rwymo ei dywysogion ef wrth ei ewyllys; ac i ddysgu doethineb i’w henuriaid ef. ²³ Aeth Israel hefyd i’r Aifft; a Jacob a ymdeithiodd yn nhir Ham. ²⁴ Ac efe a gynyddodd ei bobl yn ddirfawr; ac a’u gwnaeth yn gryfach na’u gwrthwynebwyr. ²⁵ Trodd eu calon hwynt i gasáu ei bobl ef, i wneuthur yn ddichellgar â’i weision. ²⁶ Efe a anfonodd Moses ei was; ac Aaron, yr hwn a ddewisasai. ²⁷ Hwy a ddangosasant ei arwyddion ef yn eu plith hwynt, a rhyfeddodau yn nhir Ham. ²⁸ Efe a anfonodd dywyllwch, ac a dywyllodd: ac nid anufuddhasant hwy ei air ef. ²⁹ Efe a drodd eu dyfroedd yn waed, ac a laddodd eu pysgod. ³⁰ Eu tir a heigiodd lyffaint yn ystafelloedd eu brenhinoedd. ³¹ Efe a ddywedodd, a daeth cymysgbla, a llau yn eu holl fro hwynt. ³² Efe a wnaeth eu glaw hwynt yn genllysg, ac yn fflamau tân yn eu tir. ³³ Trawodd hefyd eu gwinwydd, a’u ffigyswydd; ac a ddrylliodd goed eu gwlad hwynt. ³⁴ Efe a ddywedodd, a daeth y locustiaid, a’r lindys, yn aneirif; ³⁵ Y rhai a fwytasant yr holl laswellt yn eu tir hwynt, ac a ddifasant ffrwyth eu daear hwynt. ³⁶ Trawodd hefyd bob cyntaf‐anedig yn eu tir hwynt, blaenffrwyth eu holl nerth hwynt. ³⁷ Ac a’u dug hwynt allan ag arian ac aur; ac heb un llesg yn eu llwythau. ³⁸ Llawenychodd yr Aifft pan aethant allan: canys syrthiasai eu harswyd arnynt hwy. ³⁹ Efe a daenodd gwmwl yn do, a thân i oleuo liw nos. ⁴⁰ Gofynasant, ac efe a ddug soflieir; ac a’u diwallodd â bara nefol. ⁴¹ Efe a holltodd y graig, a’r dyfroedd a ddylifodd; cerddasant ar hyd lleoedd sychion yn afonydd. ⁴² Canys efe a gofiodd ei air sanctaidd, ac Abraham ei was. ⁴³ Ac a ddug ei bobl allan mewn llawenydd; ei etholedigion mewn gorfoledd. ⁴⁴ Ac a roddes iddynt diroedd y cenhedloedd: a meddianasant lafur y bobloedd. ⁴⁵ Fel y cadwent ei ddeddfau ef, ac y cynhalient ei gyfreithiau. Molwch yr Arglwydd.

106 Molwch yr Arglwydd. Clodforwch yr Arglwydd; canys da yw: oherwydd ei drugaredd a bery yn dragywydd. ² Pwy a draetha nerthoedd yr Arglwydd? ac a fynega ei holl fawl ef? ³ Gwyn eu byd a gadwant farn, a’r hwn a wnêl gyfiawnder bob amser. ⁴ Cofia fi, Arglwydd, yn ôl dy raslonrwydd i’th bobl; ymwêl â mi â’th iachawdwriaeth. ⁵ Fel y gwelwyf ddaioni dy etholedigion, fel y llawenychwyf yn llawenydd dy genedl di, fel y gorfoleddwyf gyda’th etifeddiaeth. ⁶ Pechasom gyda’n tadau; gwnaethom gamwedd, anwireddus fuom. ⁷ Ein tadau ni ddeallasant dy ryfeddodau yn yr Aifft, ni chofiasant luosowgrwydd dy drugareddau; eithr gwrthryfelgar fuont wrth y môr, sef y môr coch. ⁸ Eto efe a’u hachubodd hwynt er mwyn ei enw, i beri adnabod ei gadernid. ⁹ Ac a geryddodd y môr coch, fel y sychodd efe: a thywysodd hwynt trwy’r dyfnder, megis trwy’r anialwch. ¹⁰ Achubodd hwynt hefyd o law eu digasog; ac a’u gwaredodd o law y gelyn. ¹¹ A’r dyfroedd a doesant eu gwrthwynebwyr; ni adawyd un ohonynt. ¹² Yna y credasant ei eiriau ef; canasant ei fawl ef. ¹³ Yn y fan yr anghofiasant ei weithredoedd ef; ni ddisgwyliasant am ei gyngor ef. ¹⁴ Eithr blysiasant yn ddirfawr yn yr anialwch; a themtiasant Dduw yn y diffeithwch. ¹⁵ Ac efe a roddes eu dymuniad iddynt; eithr efe a anfonodd gulni i’w henaid. ¹⁶ Cenfigenasant hefyd wrth Moses yn y gwersyll, ac wrth Aaron sant yr Arglwydd. ¹⁷ Y ddaear a agorodd, ac a lyncodd Dathan, ac a orchuddiodd gynulleidfa Abiram. ¹⁸ Cyneuodd tân hefyd yn eu cynulleidfa hwynt: fflam a losgodd y rhai annuwiol. ¹⁹ Llo a wnaethant yn Horeb; ac ymgrymasant i’r ddelw dawdd. ²⁰ Felly y troesant eu gogoniant i lun eidion yn pori glaswellt. ²¹ Anghofiasant Dduw eu Hachubwr, yr hwn a wnaethai bethau mawrion yn yr Aifft; ²² Pethau rhyfedd yn nhir Ham; pethau ofnadwy wrth y môr coch. ²³ Am hynny y dywedodd y dinistriai efe hwynt, oni buasai i Moses ei etholedig sefyll ar yr adwy o’i flaen ef; i droi ymaith ei lidiowgrwydd ef, rhag eu dinistrio. ²⁴ Diystyrasant hefyd y tir dymunol: ni chredasant ei air ef: ²⁵ Ond grwgnachasant yn eu pebyll; ac ni wrandawsant ar lais yr Arglwydd. ²⁶ Yna y dyrchafodd efe ei law yn eu herbyn hwynt, i’w cwympo yn yr anialwch; ²⁷ Ac i gwympo eu had ymysg y cenhedloedd; ac i’w gwasgaru yn y tiroedd. ²⁸ Ymgysylltasant hefyd â Baal‐Peor, a bwytasant ebyrth y meirw. ²⁹ Felly y digiasant ef â’u dychmygion eu hun; ac y trawodd pla yn eu mysg hwy. ³⁰ Yna y safodd Phinees, ac a iawn farnodd: a’r pla a ataliwyd. ³¹ A chyfrifwyd hyn iddo yn gyfiawnder, o genhedlaeth i genhedlaeth byth. ³² Llidiasant ef hefyd wrth ddyfroedd y gynnen; fel y bu ddrwg i Moses o’u plegid hwynt: ³³ Oherwydd cythruddo ohonynt ei ysbryd ef, fel y camddywedodd â’i wefusau. ³⁴ Ni ddinistriasant y bobloedd, am y rhai y dywedasai yr Arglwydd wrthynt: ³⁵ Eithr ymgymysgasant â’r cenhedloedd; a dysgasant eu gweithredoedd hwynt: ³⁶ A gwasanaethasant eu delwau hwynt; y rhai a fu yn fagl iddynt. ³⁷ Aberthasant hefyd eu meibion a’u merched i gythreuliaid, ³⁸ Ac a dywalltasant waed gwirion, sef gwaed eu meibion a’u merched, y rhai a aberthasant i ddelwau Canaan: a’r tir a halogwyd â gwaed. ³⁹ Felly yr ymhalogasant yn eu gweithredoedd eu hun, ac y puteiniasant gyda’u dychmygion. ⁴⁰ Am hynny y cyneuodd dig yr Arglwydd yn erbyn ei bobl, fel y ffieiddiodd efe ei etifeddiaeth. ⁴¹ Ac efe a’u rhoddes hwynt yn llaw y cenhedloedd; a’u caseion a lywodraethasant arnynt. ⁴² Eu gelynion hefyd a’u gorthrymasant; a darostyngwyd hwynt dan eu dwylo hwy. ⁴³ Llawer gwaith y gwaredodd efe hwynt; hwythau a’i digiasant ef â’u cyngor eu hun, a hwy a wanychwyd am eu hanwiredd. ⁴⁴ Eto efe a edrychodd pan oedd ing arnynt, pan glywodd eu llefain hwynt. ⁴⁵ Ac efe a gofiodd ei gyfamod â hwynt, ac a edifarhaodd yn ôl lluosowgrwydd ei drugareddau: ⁴⁶ Ac a wnaeth iddynt gael trugaredd gan y rhai oll a’u caethiwai. ⁴⁷ Achub ni, O Arglwydd ein Duw, a chynnull ni o blith y cenhedloedd, i glodfori dy enw sanctaidd, ac i orfoleddu yn dy foliant. ⁴⁸ Bendigedig fyddo Arglwydd Dduw Israel erioed ac yn dragywydd: a dyweded yr holl bobl, Amen. Molwch yr Arglwydd.

3 A myfi, frodyr, ni allwn lefaru wrthych megis wrth rai ysbrydol, ond megis rhai cnawdol, megis wrth rai bach yng Nghrist. ² Mi a roddais i chwi laeth i’w yfed, ac nid bwyd: canys hyd yn hyn nis gallech, ac nis gellwch chwaith eto yr awron, ei dderbyn. ³ Canys cnawdol ydych chwi eto: canys tra fyddo yn eich plith chwi genfigen, a chynnen, ac ymbleidio; onid ydych yn gnawdol, ac yn rhodio yn ddynol? ⁴ Canys tra dywedo un, Myfi ydwyf eiddo Paul; ac arall, Myfi wyf eiddo Apolos; onid ydych chwi yn gnawdol? ⁵ Pwy gan hynny yw Paul, a phwy Apolos, ond gweinidogion trwy y rhai y credasoch chwi, ac fel y rhoddes yr Arglwydd i bob un? ⁶ Myfi a blennais, Apolos a ddyfrhaodd; ond Duw a roddes y cynnydd. ⁷ Felly nid yw’r hwn sydd yn plannu ddim, na’r hwn sydd yn dyfrhau; ond Duw, yr hwn sydd yn rhoi’r cynnydd. ⁸ Eithr yr hwn sydd yn plannu, a’r hwn sydd yn dyfrhau, un ydynt: a phob un a dderbyn ei briod wobr ei hun, yn ôl ei lafur ei hun. ⁹ Canys cyd‐weithwyr Duw ydym ni: llafurwaith Duw, adeiladaeth Duw, ydych chwi. ¹⁰ Yn ôl y gras Duw a roddwyd i mi, megis pensaer celfydd, myfi a osodais y sylfaen, ac y mae arall yn goruwch adeiladu. Ond edryched pob un pa wedd y mae yn goruwch adeiladu. ¹¹ Canys sylfaen arall nis gall neb ei osod, heblaw’r un a osodwyd, yr hwn yw Iesu Grist. ¹² Eithr os goruwch adeilada neb ar y sylfaen hwn, aur, arian, meini gwerthfawr, coed, gwair, sofl; ¹³ Gwaith pob dyn a wneir yn amlwg: canys y dydd a’i dengys, oblegid trwy dân y datguddir ef; a’r tân a brawf waith pawb, pa fath ydyw. ¹⁴ Os gwaith neb a erys, yr hwn a oruwch adeiladodd ef, efe a dderbyn wobr. ¹⁵ Os gwaith neb a losgir, efe a gaiff golled: eithr efe ei hun a fydd cadwedig; eto felly, megis trwy dân. ¹⁶ Oni wyddoch chwi mai teml Dduw ydych, a bod Ysbryd Duw yn trigo ynoch? ¹⁷ Os llygra neb deml Dduw, Duw a lygra hwnnw: canys sanctaidd yw teml Duw, yr hon ydych chwi. ¹⁸ Na thwylled neb ei hunan. Od oes neb yn eich mysg yn tybied ei fod ei hun yn ddoeth yn y byd hwn, bydded ffôl, fel y byddo doeth. ¹⁹ Canys doethineb y byd hwn sydd ffolineb gyda Duw: oherwydd ysgrifenedig yw, Y mae efe yn dal y doethion yn eu cyfrwystra. ²⁰ A thrachefn, Y mae yr Arglwydd yn gwybod meddyliau y doethion, mai ofer ydynt. ²¹ Am hynny na orfoledded neb mewn dynion: canys pob peth sydd eiddoch chwi: ²² Pa un bynnag ai Paul, ai Apolos, ai Ceffas, ai’r byd, ai bywyd, ai angau, ai pethau presennol, ai pethau i ddyfod; y mae pob peth yn eiddoch chwi; ²³ A chwithau yn eiddo Crist; a Crist yn eiddo Duw.