Old/New Testament

8 Onid yw doethineb yn gweiddi? a deall yn llefain? ² Ym mhen lleoedd uchel, gerllaw y ffordd, lle mae llwybrau lawer, y mae hi yn sefyll. ³ Gerllaw y pyrth, ym mhen y dref, yn ymyl y drysau, y mae hi yn llefain: ⁴ Arnoch chwi, wŷr, yr wyf fi yn galw; ac at feibion dynion y mae fy llais. ⁵ Ha ynfydion, deellwch gyfrwyster; a chwi wŷr angall, byddwch o galon ddeallus. ⁶ Gwrandewch: canys myfi a draethaf i chwi bethau ardderchog; ac a agoraf fy ngwefusau ar bethau uniawn. ⁷ Canys fy ngenau a draetha wirionedd; a ffiaidd gan fy ngwefusau ddrygioni. ⁸ Holl eiriau fy ngenau ydynt gyfiawn; nid oes ynddynt na gŵyrni na thrawsedd. ⁹ Y maent hwy oll yn amlwg i’r neb a ddeallo, ac yn uniawn i’r rhai a gafodd wybodaeth. ¹⁰ Derbyniwch fy addysg, ac nid arian; a gwybodaeth o flaen aur etholedig. ¹¹ Canys gwell yw doethineb na gemau: nid oes dim dymunol cyffelyb iddi. ¹² Myfi doethineb wyf yn trigo gyda challineb: yr ydwyf yn cael allan wybodaeth cyngor. ¹³ Ofn yr Arglwydd yw casáu drygioni: balchder, ac uchder, a ffordd ddrygionus, a’r genau traws, sydd gas gennyf fi. ¹⁴ Mi biau cyngor, a gwir ddoethineb: deall ydwyf fi; mi biau nerth. ¹⁵ Trwof fi y teyrnasa brenhinoedd, ac y barna’r penaethiaid gyfiawnder. ¹⁶ Trwof fi y rheola tywysogion a phendefigion, sef holl farnwyr y ddaear. ¹⁷ Y sawl a’m carant i, a garaf finnau; a’r sawl a’m ceisiant yn fore, a’m cânt. ¹⁸ Gyda myfi y mae cyfoeth, ac anrhydedd, golud parhaus, a chyfiawnder. ¹⁹ Gwell yw fy ffrwyth i nag aur, ie, nag aur coeth; a’m cynnyrch sydd well na’r arian detholedig. ²⁰ Ar hyd ffordd cyfiawnder yr arweiniaf, ar hyd canol llwybrau barn: ²¹ I beri i’r rhai a’m carant etifeddu sylwedd: a mi a lanwaf eu trysorau. ²² Yr Arglwydd a’m meddiannodd i yn nechreuad ei ffordd, cyn ei weithredoedd erioed. ²³ Er tragwyddoldeb y’m heneiniwyd, er y dechreuad, cyn bod y ddaear. ²⁴ Pryd nad oedd dyfnder y’m cenhedlwyd, cyn bod ffynhonnau yn llawn o ddyfroedd. ²⁵ Cyn sylfaenu y mynyddoedd, o flaen y bryniau y’m cenhedlwyd: ²⁶ Cyn gwneuthur ohono ef y ddaear, na’r meysydd, nac uchder llwch y byd. ²⁷ Pan baratôdd efe y nefoedd, yr oeddwn i yno: pan osododd efe gylch ar wyneb y dyfnder: ²⁸ Pan gadarnhaodd efe y cymylau uwchben: a phan nerthodd efe ffynhonnau y dyfnder: ²⁹ Pan roddes efe ei ddeddf i’r môr, ac i’r dyfroedd, na thorrent ei orchymyn ef: pan osododd efe sylfeini y ddaear: ³⁰ Yna yr oeddwn i gydag ef megis un wedi ei feithrin gydag ef: ac yr oeddwn yn hyfrydwch iddo beunydd, yn ymlawenhau ger ei fron ef bob amser; ³¹ Ac yn llawenychu yng nghyfanheddle ei ddaear ef; a’m hyfrydwch oedd gyda meibion dynion. ³² Yr awron gan hynny, O feibion, gwrandewch arnaf; canys gwyn eu byd a gadwant fy ffyrdd i. ³³ Gwrandewch addysg, a byddwch ddoethion; nac ymwrthodwch â hi. ³⁴ Gwyn ei fyd y dyn a wrandawo arnaf, ac a wylio yn ddyfal beunydd wrth fy nrysau, gan warchod wrth byst fy mhyrth i. ³⁵ Canys y neb a’m caffo i, a gaiff fywyd, ac a feddianna ewyllys da gan yr Arglwydd. ³⁶ Ond y neb a becho yn fy erbyn, a wna gam â’i enaid ei hun: fy holl gaseion a garant angau.

9 Doethineb a adeiladodd ei thŷ, hi a naddodd ei saith golofn. ² Hi a laddodd ei hanifeiliaid; hi a gymysgodd ei gwin, ac a huliodd ei bwrdd. ³ Hi a yrrodd ei llawforynion: y mae yn llefain oddi ar fannau uchel y ddinas: ⁴ Pwy bynnag sydd annichellgar, tröed i mewn yma: ac wrth yr annoeth y mae hi yn dywedyd, ⁵ Deuwch, a bwytewch o’m bara, ac yfwch o’r gwin a gymysgais. ⁶ Ymadewch â’r rhai ffôl, a byddwch fyw; a cherddwch yn ffordd deall. ⁷ Yr hwn a geryddo watwarwr, a gaiff waradwydd iddo ei hun: a’r hwn a feio ar y drygionus, a gaiff anaf. ⁸ Na cherydda watwarwr, rhag iddo dy gasáu: cerydda y doeth, ac efe a’th gâr di. ⁹ Dyro addysg i’r doeth, ac efe fydd doethach: dysg y cyfiawn, ac efe a chwanega ei ddysgeidiaeth. ¹⁰ Dechreuad doethineb yw ofn yr Arglwydd: a gwybodaeth y sanctaidd yw deall. ¹¹ Canys trwof fi yr amlheir dy ddyddiau, ac y chwanegir blynyddoedd dy einioes. ¹² Os doeth fyddi, doeth fyddi i ti dy hun: ond os gwatwarwr fyddi, tydi dy hun a’i dygi.

¹³ Gwraig ffôl a fydd siaradus; angall yw, ac ni ŵyr ddim: ¹⁴ Canys hi a eistedd ar ddrws ei thŷ, ar fainc, yn y lleoedd uchel yn y ddinas, ¹⁵ I alw ar y neb a fyddo yn myned heibio, y rhai sydd yn cerdded eu ffyrdd yn uniawn: ¹⁶ Pwy bynnag sydd ehud, tröed yma: a phwy bynnag sydd ddisynnwyr, a hi a ddywed wrtho, ¹⁷ Dyfroedd lladrad sydd felys, a bara cudd sydd beraidd. ¹⁸ Ond ni ŵyr efe mai meirw yw y rhai sydd yno; a bod ei gwahoddwyr hi yn nyfnder uffern.

3 Ai dechrau yr ydym drachefn ein canmol ein hunain? ai rhaid i ni, megis i rai, wrth lythyrau canmoliaeth atoch chwi, neu rai canmoliaeth oddi wrthych chwi? ² Ein llythyr ni ydych chwi yn ysgrifenedig yn ein calonnau, yr hwn a ddeellir ac a ddarllenir gan bob dyn: ³ Gan fod yn eglur mai llythyr Crist ydych, wedi ei weini gennym ni, wedi ei ysgrifennu nid ag inc, ond ag Ysbryd y Duw byw; nid mewn llechau cerrig, eithr mewn llechau cnawdol y galon. ⁴ A chyfryw hyder sydd gennym trwy Grist ar Dduw: ⁵ Nid oherwydd ein bod yn ddigonol ohonom ein hunain i feddwl dim megis ohonom ein hunain; eithr ein digonedd ni sydd o Dduw; ⁶ Yr hwn hefyd a’n gwnaeth ni yn weinidogion cymwys y testament newydd; nid i’r llythyren, ond i’r ysbryd: canys y mae’r llythyren yn lladd, ond yr ysbryd sydd yn bywhau. ⁷ Ac os bu gweinidogaeth angau, mewn llythrennau wedi eu hargraffu ar gerrig, mewn gogoniant, fel na allai plant yr Israel edrych yn graff ar wyneb Moses, gan ogoniant ei wynepryd, yr hwn ogoniant a ddilewyd; ⁸ Pa fodd yn hytrach na bydd gweinidogaeth yr Ysbryd mewn gogoniant? ⁹ Canys os bu gweinidogaeth damnedigaeth yn ogoniant, mwy o lawer y mae gweinidogaeth cyfiawnder yn rhagori mewn gogoniant. ¹⁰ Canys hefyd ni ogoneddwyd yr hyn a ogoneddwyd yn y rhan hon, oherwydd y gogoniant tra rhagorol. ¹¹ Oblegid os bu yr hyn a ddileid yn ogoneddus, mwy o lawer y bydd yr hyn sydd yn aros yn ogoneddus. ¹² Am hynny gan fod gennym gyfryw obaith, yr ydym yn arfer hyfder mawr: ¹³ Ac nid megis y gosododd Moses orchudd ar ei wyneb, fel nad edrychai plant Israel yn graff ar ddiwedd yr hyn a ddileid. ¹⁴ Eithr dallwyd eu meddyliau hwynt: canys hyd y dydd heddiw y mae’r un gorchudd, wrth ddarllen yn yr hen destament, yn aros heb ei ddatguddio; yr hwn yng Nghrist a ddileir. ¹⁵ Eithr hyd y dydd heddiw, pan ddarllenir Moses, y mae’r gorchudd ar eu calon hwynt. ¹⁶ Ond pan ymchwelo at yr Arglwydd, tynnir ymaith y gorchudd. ¹⁷ Eithr yr Arglwydd yw’r Ysbryd: a lle mae Ysbryd yr Arglwydd, yno y mae rhyddid. ¹⁸ Eithr nyni oll ag wyneb agored, yn edrych ar ogoniant yr Arglwydd megis mewn drych, a newidir i’r unrhyw ddelw, o ogoniant i ogoniant, megis gan Ysbryd yr Arglwydd.