M’Cheyne Bible Reading Plan

Ang Pangabay ni Ruth kay Boaz

3 Isa ka adlaw, nagsiling si Noemi kay Ruth, “Anak, gusto ko nga makapamana ka na para sa imo kaayuhan. ² Nadumduman mo bala si Boaz nga aton paryente, nga ang iya mga suluguon nga babayi nakaupod mo sa pag-obra? Abi mo, karon sa gab-i magapahangin siya sang barley. ³ Gani magpaligo ka, magpahamot, kag isuksok ang matahom mo nga bayo. Magkadto ka dayon sa linasan, pero indi ka magpakita sa iya hasta makatapos siya kaon kag inom. ⁴ Kon matulog na gani siya, bantayan mo kon diin siya mahigda. Kag kon matulugan na siya, kadtui siya kag alsaha ang habol sa iya tiilan kag didto ka magtulog.^[a] Dayon hambalan ka niya kon ano ang imo himuon.” ⁵ Nagsabat si Ruth, “Himuon ko ang tanan mo nga ginsiling.” ⁶ Gani nagdulhog siya sa linasan agod himuon ang tanan nga ginsiling sang iya ugangan sa iya.

⁷ Sang nakatapos na si Boaz kaon kag inom, maayo gid ang iya pamatyag. Naghigda siya sa kilid sang tinumpok nga mga uyas agod magtulog. Hinay-hinay nga nagpalapit si Ruth sa iya kag gin-alsa ang habol sa iya tiilan kag naghigda didto. ⁸ Sang mga tungang gab-i na, nakabugtaw si Boaz, kag sang paghiwod^[b] niya natingala siya nga may babayi nga nagahigda sa iya tiilan. ⁹ Nagpamangkot si Boaz, “Sin-o ka?” Nagsabat siya, “Ako si Ruth. Malapit mo ako nga paryente nga dapat mo atipanon. Karon, tabuni ako sang imo bayo sa pagpakita nga pangasaw-on kag atipanon mo ako.” ¹⁰ Nagsiling si Boaz, “Day, kabay pa nga pakamaayuhon ka sang Ginoo. Ang pag-unong nga ginpakita mo subong sa imo pamilya mas sobra pa sa ginpakita mo sadto.^[c] Kay wala ka naglagas sa bataon nga lalaki, manggaranon man siya ukon imol. ¹¹ Gani indi ka magkabalaka ’day, kay himuon ko ang tanan nga ginpangabay mo. Kay nahibaluan sang tanan ko nga mga kasimanwa nga maayo ka nga babayi. ¹² Matuod nga malapit mo ako nga paryente nga may responsibilidad sa pag-atipan sa imo, pero may ara pa nga tawo nga mas malapit mo pa gid nga paryente sang sa akon. ¹³ Pabilin ka diri sa bilog nga gab-i, kag buwas sa aga tan-awon ta kon batunon niya ang iya responsibilidad sa imo. Kon magsugot siya, ti maayo; pero kon indi gani, ginasumpa ko sa buhi nga Ginoo nga batunon ko ang responsibilidad ko sa imo. Sige, diri ka lang tulog hasta mag-aga.”

¹⁴ Gani nagtulog si Ruth sa tiilan dampi ni Boaz hasta mag-aga, pero madulumdulom pa nagbangon si Ruth agod nga indi siya makilala, kay indi gusto ni Boaz nga may makahibalo nga nagkadto si Ruth sa iya didto sa linasan. ¹⁵ Nagsiling si Boaz kay Ruth, “Dal-a diri sa akon ang ginasuksok mo nga kunop kag humlada.” Ginhumlad ini ni Ruth, kag ginbubuan dayon ni Boaz sang mga anom ka kilo^[d] nga barley kag ginpapas-an kay Ruth. Kag nagbalik si Ruth^[e] sa banwa.

¹⁶ Pag-abot ni Ruth sa iya ugangan, ginpamangkot siya, “Kamusta, anak?” Ginsugiran siya dayon ni Ruth sang tanan nga ginhimo ni Boaz. ¹⁷ Kag nagsiling pa gid si Ruth, “Indi gusto ni Boaz nga magpauli ako sa imo nga wala sing dala, gani ginhatagan niya ako sining mga anom ka kilo nga barley.” ¹⁸ Nagsiling si Noemi, “Hulat ka lang, anak, hasta mahibaluan mo kon ano gid ang matabo, kay indi gid mag-untat si Boaz hasta nga mapatigayon niya subong nga adlaw ang ginpangabay mo sa iya.”

Ginpangasawa ni Boaz si Ruth

4 Karon, nagkadto si Boaz sa puwertahan sang banwa^[f] kag nagpungko didto. Sang nag-agi ang mas malapit nga paryente ni Elimelec nga ginsiling ni Boaz, nagsiling si Boaz sa iya, “Hapit anay amigo kag magpungko.” Gani nagpalapit ang tawo kag nagpungko. ² Dayon ginpatipon ni Boaz ang napulo ka manugdumala sang banwa kag ginpapungko man didto. Kag sang nagpungko na sila, ³ nagsiling si Boaz sa iya paryente, “Nagbalik na si Noemi halin sa Moab, kag gusto niya nga ibaligya ang duta sang aton paryente nga si Elimelec. ⁴ Nahunahunaan ko nga ipahibalo ini sa imo. Gani, kon gusto mo, bakla ini sa presensya sang mga manugdumala sang akon mga kasimanwa kag sang iban pa nga nagapungko diri. Pero kon indi mo gusto, siling lang, agod mahibaluan ko. Sa matuod lang, ikaw ang una nga may responsibilidad sa pagbakal sini, kag sunod lang ako.” Nagsiling ang tawo, “Sige, baklon ko ina.” ⁵ Pero nagsiling si Boaz, “Sa adlaw nga baklon mo ang duta kay Noemi, kinahanglan nga pangasaw-on mo man ang Moabnon nga balo nga si Ruth,^[g] agod nga kon may anak na kamo, magapabilin ang duta sa pamilya sang aton paryente nga napatay.”^[h]

⁶ Sang mabatian ini sang tawo, nagsiling siya, “Kon amo sina indi ko na lang pagbaklon ang duta kay basi magkaproblema pa ako sa akon kaugalingon nga duta tungod kay pati ang mangin anak namon ni Ruth may bahin na sa akon duta. Ikaw na lang ang magbakal kay indi ko mahimo ina.”

⁷ Sadto nga panahon sa Israel, para masiguro ang pagbakal sang duta ukon ang pagsaylo sang kinamatarong sa pagbakal sang duta, ubahon sang isa ka tawo ang iya sandalyas kag ihatag sa isa. Amo ini ang ginahimo sa Israel sa pagpamatuod nga sigurado na ang transaksyon.

⁸ Gani sang pagsiling sang tawo kay Boaz, “Ikaw na lang ang magbakal sang duta,” gin-uba niya dayon ang iya sandalyas kag ginhatag kay Boaz.^{[i] 9} Nagsiling dayon si Boaz sa mga manugdumala sang banwa kag sa tanan nga tawo didto, “Mga saksi kamo subong nga adlaw nga baklon ko na kay Noemi ang tanan nga kadutaan ni Elimelec, nga ginpanubli ni Kilion kag ni Mahlon. ¹⁰ Kag dugang pa gid, pangasaw-on ko si Ruth nga Moabnon, nga balo ni Mahlon, agod nga kon may anak na kami, magapabilin ang duta ni Mahlon sa iya pamilya.^[j] Kag agod indi madula ang iya kaliwat sa iya mga kasimanwa.” Dayon nagsiling si Boaz sa mga tawo, “Saksi kamo subong nga adlaw!”

¹¹ Nagsabat ang mga manugdumala sang banwa kag ang tanan nga tawo didto sa puwertahan, “Huo, mga saksi kami. Kabay pa nga ang imo pangasaw-on himuon sang Ginoo nga pareho kay Raquel kag kay Lea nga nakapamata, nga amo ang nangin katawhan sang Israel. Kabay pa nga magmanggaranon ka sa Efrata kag mangin bantog sa Betlehem. ¹² Kabay pa nga ang mga kabataan nga ihatag sang Ginoo sa imo paagi sa sini nga babayi magapabantog sa imo pamilya pareho sa pamilya ni Perez, ang anak ni Juda kay Tamar.”

Ang mga Katigulangan ni David

¹³ Gani ginpangasawa ni Boaz si Ruth, kag ginbuot sang Ginoo nga magbusong si Ruth. Sang ulihi nagbata siya sing lalaki. ¹⁴ Nagsiling ang mga babayi kay Noemi, “Dalayawon ang Ginoo! Ginhatagan ka niya subong sang apo nga magaatipan sa imo. Kabay pa nga mangin bantog siya sa Israel! ¹⁵ Pabaskugon kag atipanon niya ikaw kon tigulang ka na gid, kay anak siya sang imo umagad nga nagahigugma gid sa imo sobra pa sa paghigugma sang pito ka anak nga lalaki.”

¹⁶ Ginakuha permi ni Noemi ang bata kag ginasabak. Siya ang manug-atipan sang bata. ¹⁷ Nagsiling ang mga babayi nga kaingod ni Noemi, “May apo na si Noemi nga lalaki!” Gin-ngalanan nila ang bata nga Obed. Kag sang dako na si Obed, may anak siya nga si Jesse. Kag si Jesse amo ang amay ni David.

¹⁸ Amo ini ang mga kaliwat ni Perez hasta kay David:

Si Perez amay ni Hezron, ¹⁹ si Hezron amay ni Ram, si Ram amay ni Aminadab, ²⁰ si Aminadab amay ni Nashon, si Nashon amay ni Salmon, ²¹ si Salmon amay ni Boaz, si Boaz amay ni Obed, ²² si Obed amay ni Jesse, kag si Jesse amay ni David.

Sa Malta

28 Sang didto na kami sa takas nga luwas na sa peligro, nasapwan namon nga ang ato nga isla ginatawag Malta. ² Maayo gid sa amon ang mga pumuluyo didto. Nagdabok sila sang kalayo tungod nga nagaulan kag ginatugnawan kami. Kag samtang nagapainit-init kami, gin-abiabi nila kami. ³ Nagtipon si Pablo sang isa ka bugkos nga kahoy nga inuggatong. Pero pagbutang niya sang kahoy sa kalayo, nagguwa dayon ang dalitan nga man-og sa sadto nga gatong tungod sa init sang kalayo, kag ginkagat ang iya kamot. ⁴ Pagkakita sang mga pumuluyo didto sang man-og nga nagakabit sa kamot ni Pablo, nagsiling sila, “Sigurado gid nga kriminal ini nga tawo. Nakaluwas siya sa dagat pero indi magtugot ang dios^[a] sang katarungan nga mabuhi pa siya.” ⁵ Pero ginwaslik lang ni Pablo ang man-og didto sa kalayo kag wala man siya maano. ⁶ Nagapaabot ang mga tawo nga magbanog ang kamot ni Pablo ukon matumba siya kag mapatay. Pero madugay na ang ila hulat kag wala gid maano si Pablo. Gani nagbaylo ang ila hunahuna kag nagsiling sila, “Isa siya ka dios!”

⁷ Ang ngalan sang pangulo sang sadto nga lugar amo si Publius. Ang iya duta malapit gid lang sa amon gintakasan. Maayo ang iya pagbaton sa amon, kag sa sulod sang tatlo ka adlaw didto kami sa iya nagdayon. ⁸ Natabuan man sadto nga ang amay ni Publius nagamasakit. May hilanat siya kag ginadisenterya. Gani nagsulod si Pablo sa iya kuwarto kag nagpangamuyo. Dayon gintungtong niya ang iya kamot sa nagamasakit kag nag-ayo siya. ⁹ Tungod sa sadtong hitabo, ang tanan nga nagamasakit didto sa isla nagkaladto sa amon kag gin-ayo man sila. ¹⁰ Madamo ang ila ginhatag sa amon nga mga regalo. Kag sang magpanakayon na kami, gindul-ungan pa nila kami sang amon mga kinahanglanon didto sa sakayan.

Halin sa Malta pa-Roma

¹¹ Sa tapos sang tatlo ka bulan nga pagtiner namon sa isla sang Malta, nagsakay kami sa isa ka sakayan nga nagpalipod didto sang tigmaladlos. Ini nga sakayan halin sa Alexandria. Ang iya marka sa dulong amo ang larawan sang kapid nga dios. ¹² Paghalin namon sa Malta, nag-agi kami sa Syracuse kag tatlo kami ka adlaw didto. ¹³ Halin didto nagpanakayon^[b] kami hasta nakaabot kami sa Regium. Sang madason nga adlaw naghuyop ang habagat, kag sa sulod sang duha ka adlaw nakaabot kami sa Puteoli. ¹⁴ Didto may nakita kami nga mga kauturan kay Cristo. Nagpangabay sila sa amon nga magtiner didto sa ila sing isa ka semana. Pagkatapos nagderetso kami sa Roma. ¹⁵ Pagkabati sang mga tumuluo sa Roma nga nag-abot na kami, ginsugat nila kami sa Merkado sang Apius^[c] kag sa Tres Tabernas. Sang makita ni Pablo ang mga tumuluo nagpasalamat siya sa Dios kag nagbakod ang iya kaugalingon.

Sa Roma

¹⁶ Sang pag-abot namon sa Roma, gintugutan si Pablo sa pag-estar kon diin ang luyag niya, nga may isa ka soldado nga magabantay sa iya.

¹⁷ Pagkaligad sang tatlo ka adlaw, ginpatawag ni Pablo ang mga pangulo sang mga Judio sa Roma. Sang nagatipon sila, nagsiling siya, “Mga utod, bisan wala ako sang may nahimo nga kontra sa aton banwa ukon sa mga kinabatasan nga halin sa aton mga katigulangan, gindakop nila ako sa Jerusalem kag gin-akusar sa gobyerno sang Roma. ¹⁸ Gin-imbistigar ako sang Romanhon nga mga opisyal, kag pagkatapos nga mahibaluan nila nga wala gid ako sing may nahimo nga malain agod sentensyahan nga patyon, buy-an kuntani nila ako. ¹⁹ Pero ginbalabagan sang mga Judio, gani napilitan ako nga magdangop sa Emperador, bisan wala ako sing kaso kontra sa akon kasimanwa nga mga Israelinhon. ²⁰ Amo ini nga ginpatawag ko kamo, agod makahambal ako sa inyo, kay ginakadenahan ako subong tungod nga nagapati ako sa ginalauman sang mga Judio.”

²¹ Nagsiling sila kay Pablo, “Wala kami nakabaton sang sulat halin sa Judea parte sa imo. Ang aton kapareho nga mga Judio nga nag-abot diri halin sa Jerusalem wala man sing dala nga balita ukon malain nga inughambal kontra sa imo. ²² Pero gusto man namon nga mabatian kon ano ang imo inugsugid, kay nahibaluan namon nga bisan diin nga lugar, ginapakalain sang mga tawo ang sekta mo nga ina.”

²³ Gani nagsugtanay sila kon san-o nga adlaw sila magtipon. Pag-abot sang natalana nga adlaw, mas madamo sang sa una ang nagtipon didto sa balay nga ginadayunan ni Pablo. Halin sa aga hasta sa gab-i ang pagpanaysayon ni Pablo. Ginpamatud-an niya sa ila ang parte sa paghari sang Dios, kag ginpaathag niya sa ila ang parte kay Jesus paagi sa Kasuguan ni Moises kag sa mga sinulatan sang mga propeta agod magtuo sila sa iya. ²⁴ Ang iban nagpati sa iya ginahambal, pero ang iban wala magpati. ²⁵ Tungod nga indi sila maghilisugot, nagpalauli sila. Pero sa wala pa sila magpalauli may ginhambal pa si Pablo sa ila. Siling niya, “Wala gid nagsala ang ginsiling sang Espiritu Santo sa aton mga katigulangan paagi kay Propeta Isaias. ²⁶ Kay nagsiling siya,

²⁸ Nagsiling pa gid si Pablo, “Gusto ko man isugid sa inyo nga ang pulong sang Dios parte sa kaluwasan ginbalita na sa mga indi Judio; kag magapamati gid sila.” [²⁹ Paghambal sadto ni Pablo, nagpalauli ang mga Judio nga mainit ang ila pagbinaisay.]

³⁰ Sa sulod sang duha ka tuig nagtiner si Pablo sa balay nga iya ginaarkilahan. Kag ginbaton niya ang tanan nga nagbisita sa iya. ³¹ Gintudluan niya sila parte sa paghari sang Dios kag parte kay Ginoong Jesu-Cristo. Wala gid siya nahadlok sa iya mga pagpanudlo kag wala sing may nag-upang^[e] sa iya.

Ginhulog si Jeremias sa Buho nga Pulunduhan sang Tubig

38 Nakabati sila ni Shefatia nga anak ni Matan, si Gedalia nga anak ni Pashur, si Jehucal nga anak ni Shelemia, kag si Pashur nga anak ni Malkia sa ginsiling ni Jeremias sa mga tawo. Amo ini ang ginsiling ni Jeremias, “Nagasiling ang Ginoo nga ² ang bisan sin-o nga magpabilin sa sini nga siyudad mapatay sa inaway, gutom, kag balatian. Pero ang bisan sin-o nga magsurender sa mga taga-Babilonia^[a] indi mapatay kundi maluwas kag mabuhi. ³ Nagasiling man ang Ginoo nga sigurado gid nga maagaw ini nga siyudad sang mga taga-Babilonia kag sakupon nila ini.”

⁴ Gani ato nga mga opisyal nagsiling sa hari, “Dapat patyon ini nga tawo. Ginapaluya lang niya ang mga soldado nga nabilin sa sini nga siyudad, pati ang tanan nga tawo, tungod sang iya ginapanghambal sa ila. Wala siya nagahandom sang kaayuhan sang mga tawo kundi sang ila kalaglagan.” ⁵ Nagsabat si Haring Zedekia, “Pagusto kamo kon ano ang himuon ninyo sa iya. Indi ako makapamalabag.”

⁶ Gani ginkuha nila si Jeremias kag gintunton sa buho nga pulunduhan sang tubig didto sa lagwerta sang mga guwardya. Ini nga pulunduhan sang tubig ginapanag-iyahan ni Malkia nga anak sang hari. Wala ini sing tubig pero may lunang, kag halos nalubong didto si Jeremias.

^7-8 Pero sang mabatian ni Ebed Melec nga taga-Etiopia^[b], nga isa sa mga opisyal sang palasyo, nga ginsulod si Jeremias sa buho nga pulunduhan sang tubig, nagkadto siya sa hari didto sa palasyo. Nagapungko sadto ang hari sa Puwertahan ni Benjamin. Nagsiling siya sa hari, ⁹ “Mahal nga Hari, malain ang ginhimo sang sina nga mga tawo kay Jeremias. Ginhulog nila siya sa buho, kag mapatay gid siya didto sa gutom kon maubos na ang pagkaon sa siyudad.” ¹⁰ Dayon nagmando ang hari kay Ebed Melec, “Upda ang 30 sa akon mga tinawo kag kuhaa ninyo si Jeremias sa buho agod indi siya mapatay.”

¹¹ Gani gin-upod ni Ebed Melec ang mga tawo kag nagkadto sila sa bodega sang palasyo. Nagkuha si Ebed Melec didto sang mga lapat kag gintunton dayon nila ini upod sa lubid didto kay Jeremias sa buho. ¹² Nagsiling si Ebed Melec kay Jeremias, “Ihapin sa imo ilok ang mga lapat agod indi ka masakitan sang lubid.” Ginhimo ato ni Jeremias, ¹³ kag dayon ginbatak nila siya paguwa sa buho. Kag nagpabilin nga priso si Jeremias didto sa lagwerta sang mga guwardya.

Ginpatawag Liwat ni Haring Zedekia si Jeremias

¹⁴ Karon, ginpatawag ni Haring Zedekia si Jeremias didto sa ikatatlo nga puwertahan sang templo sang Ginoo. Nagsiling si Zedekia kay Jeremias, “May ipamangkot ako sa imo, kag gusto ko nga sugiran mo ako sing matuod.”

¹⁵ Nagsiling si Jeremias kay Zedekia, “Kon sugiran ko ikaw sing matuod, ipapatay mo ako. Bisan laygayan ko pa ikaw, indi ka gihapon magpamati sa akon.” ¹⁶ Pero nagsumpa sing sekreto si Haring Zedekia kay Jeremias. Siling niya, “Nagasumpa ako sa Ginoo nga buhi, nga naghatag sa aton sang kabuhi, nga indi ko ikaw pagpatyon ukon pag-itugyan sa gusto magpatay sa imo.”

¹⁷ Nagsiling si Jeremias kay Zedekia, “Amo ini ang ginasiling sang Ginoong Dios nga Makagagahom, ang Dios sang Israel: Kon magsurender ka sa mga opisyal sang hari sang Babilonia, maluwas mo ang imo kabuhi kag indi pagsunugon ini nga siyudad. Ikaw kag ang imo panimalay mabuhi. ¹⁸ Pero kon indi ka gani magsurender, itugyan ini nga siyudad sa mga taga-Babilonia, kag sunugon nila ini kag indi ka gid makapalagyo sa ila.” ¹⁹ Nagsiling si Haring Zedekia, “Nahadlok ako sa mga Judio nga nagadampig sa mga taga-Babilonia. Basi kon itugyan ako sang mga taga-Babilonia sa ila kag sakiton nila ako.”

²⁰ Nagsabat si Jeremias, “Indi ka pag-itugyan sa ila kon tumanon mo lang ang Ginoo. Kon sundon mo ang akon ginasiling, maluwas ang imo kabuhi, kag wala sing may matabo sa imo. ²¹ Pero kon indi ka gani magsurender, amo ini ang ginpahayag sang Ginoo sa akon nga matabo sa imo: ²² Ang tanan nga babayi nga nabilin sa imo palasyo pagadal-on sang mga opisyal sang hari sang Babilonia. Ini nga mga babayi magasiling sa imo: ‘Gintunto ka lang sang imo suod nga mga abyan. Karon nga ang imo mga tiil nagalubong sa lunang, ginbayaan ka nila.’

²³ “Ang tanan mo nga asawa kag kabataan pagabihagon sang mga taga-Babilonia. Ikaw mismo indi makapalagyo sa ila; bihagon ka sang hari sang Babilonia, kag pagasunugon ini nga siyudad.”

²⁴ Dayon nagsiling si Zedekia kay Jeremias, “Indi ka gid magpanugid sang aton gin-estoryahan agod indi ka mapatay. ²⁵ Basi kon mabalitaan sang mga opisyal nga nag-estoryahanay kita kag mamangkot sila sa imo, ‘Ano ang inyo gin-estoryahan sang hari? Kon indi ka manugid patyon ka namon.’ ²⁶ Kon matabo ini, silingon mo sila, ‘Nagpakitluoy ako sa hari nga indi niya ako pag-ibalik sa balay ni Jonatan agod mapatay didto.’ ”

²⁷ Nagkadto matuod ang mga opisyal kay Jeremias kag ginpamangkot siya. Ginsabat niya sila suno sa ginsiling sang hari sa iya. Gani wala na sila magsagi pangusisa, kay wala man sing may nakabati sang pag-estoryahanay ni Jeremias kag sang hari.

²⁸ Nagpabilin nga priso si Jeremias didto sa lagwerta sang mga guwardya hasta sang adlaw nga naagaw ang Jerusalem.

Pagsalig sa Dios

Pangamuyo para sa Bulig sang Dios