M’Cheyne Bible Reading Plan

Napildi ang mga Midianhon

8 Unya, miingon ang mga sakop sa tribo ni Efraim kang Gideon, “Nganong gihimo mo kini kanamo? Nganong wala mo kami gipauban sa dihang nakiggira kamo sa mga Midianhon?” Nagreklamo gayod sila kang Gideon. ² Apan miingon si Gideon kanila, “Unsa ra man ang akong nahimo kon itandi sa inyong nahimo? Ang gamay nga nahimo sa inyong tribo mas labaw pa kon itandi sa tanang nahimo sa among pamilya. ³ Gitugyan sa Dios kaninyo ang mga pangulo sa mga Midianhon nga si Oreb ug si Zeeb. Unsa may akong nahimo nga mahimong ikatandi sa inyong nahimo?” Sa dihang gisulti kini ni Gideon, nahupay ang ilang kasuko.

⁴ Unya mitabok si Gideon ug ang iyang 300 ka mga tawo sa Suba sa Jordan. Gipangkapoy na sila pag-ayo apan nagpadayon pa gihapon sila sa paggukod sa ilang mga kaaway. ⁵ Sa dihang miabot sila sa Sucot, mihangyo si Gideon sa mga taga-didto, “Palihog hatagi ninyog pagkaon ang akong mga sakop. Luya na sila sa kakapoy ug kagutom, ug kinahanglan pa namong gukdon ang duha ka hari sa mga Midianhon nga sila si Zeba ug Zalmuna.” ⁶ Apan mitubag ang mga opisyal sa Sucot, “Dakpa una ninyo si Zeba ug si Zalmuna ayha namo kamo hatagan ug pagkaon.” ⁷ Miingon si Gideon, “Kon mao kana, kon itugyan na sa Ginoo kanako si Zeba ug si Zalmuna, latoson ko gayod kamog tunokon nga mga sanga sa kahoy.”

⁸ Gikan didto mitungas sila si Gideon sa Penuel^[a] ug mihangyo na usab siyag pagkaon sa mga taga-didto, apan ang tubag nila sama gihapon sa tubag sa mga taga-Sucot. ⁹ Miingon si Gideon kanila, “Mobalik ako nga madaogon, ug sa akong pagbalik, lumpagon ko kining inyong tore.”

¹⁰ Si Zeba ug si Zalmuna didto na sa Karkor uban sa ilang kasundalohan. 15,000 na lang ang nahibilin sa mga sundalo nga gikan sa sidlakan. Mga 120,000 na ka mga sundalo ang nangamatay. ¹¹ Mitungas sila si Gideon agi sa dapit sa mga tawo nga nagapuyo sa tolda, sa sidlakang bahin sa Noba ug Jogbeha, ug gipakalitan nilag sulong ang ilang mga kaaway. ¹² Miikyas si Zeba ug si Zalmuna, apan gigukod sila ni Gideon ug gipangdakop, busa nangataranta ang ilang mga sundalo.

¹³ Sa dihang namauli na sila si Gideon gikan sa gira, didto sila nangagi sa Tungasanan sa Heres. ¹⁴ Nakadakop sila ug usa ka batan-ong lalaki nga taga-Sucot. Gisukit-sukit nila siya ug gilista niya ang mga ngalan sa 77 ka mga opisyal ug tigdumala sa Sucot. ¹⁵ Pagkahuman, miadto si Gideon sa mga taga-Sucot ug miingon, “Nahinumdom pa ba kamo sa dihang mihangyo ako kaninyo ug pagkaon alang sa naluyahan kong mga kauban? Gibiaybiay ninyo ako ug giingnan, ‘Dakpa una ninyo si Zeba ug Zalmuna ayha namo kamo hatagan ug pagkaon.’ Karon, tan-awa, ania na si Zeba ug si Zalmuna!” ¹⁶ Unya gidala ni Gideon ang mga tigdumala sa Sucot ug gilatos ug tunokon nga mga sanga sa kahoy aron tudloan ug leksyon. ¹⁷ Pagkahuman gilumpag niya ang tore sa Penuel ug gipamatay ang mga kalalakin-an didto.

¹⁸ Unya miingon si Gideon kang Zeba ug kang Zalmuna, “Unsay hitsura sa mga lalaki nga inyong gipamatay sa Tabor?” Mitubag sila, “Sama kanimo, morag mga anak ug hari.” ¹⁹ Miingon si Gideon, “Mga igsoon ko sila; mga anak mismo sa akong inahan. Ipanumpa ko sa buhi nga Ginoo nga kon wala pa ninyo sila patya, dili ko unta usab kamo patyon.” ²⁰ Unya miingon siya sa iyang kamagulangang anak nga si Jeter, “Patya sila!” Apan tungod kay bata pa si Jeter, nahadlok kini ug wala moibot sa iyang espada. ²¹ Miingon si Zeba ug si Zalmuna kang Gideon, “Nganong dili ikaw ang mopatay kanamo? Buluhaton kini sa usa ka hamtong.” Busa gipatay sila ni Gideon ug gipangkuha niya ang mga dekorasyon sa liog sa ilang mga kamelyo.

Naghimo si Gideon ug Efod

²² Unya miingon ang mga Israelinhon kang Gideon, “Tungod kay ikaw man ang nakaluwas kanamo gikan sa mga Midianhon, ikaw na lang ang mangulo kanamo—ikaw, unya ang imong anak, ug unya ang imong apo.” ²³ Mitubag si Gideon, “Dili ako o ang akong anak ang mangulo kaninyo kondili ang Ginoo. ²⁴ Apan mohangyo ako kaninyo nga ang matag usa mohatag kanako ug usa ka ariyos gikan sa nakuha ninyo sa mga Midianhon.” (May mga bulawan nga ariyos ang mga Midianhon kay mao kana ang ilang nabatasan ingon nga mga Ishmaelinhon.) ²⁵ Mitubag sila, “Ikalipay namo kining ihatag kanimo.” Nagbukhad sila ug panapton ug gipangbutang nila didto ang nakuha nilang mga ariyos. ²⁶ Mga 20 ka kilo ang gibug-aton sa natigom nga mga ariyos nga bulawan, walay labot ang mga dekorasyon, kuwintas, ug mga bisti nga kolor ube sa mga hari sa Midian, ug ang mga dekorasyon sa liog sa ilang mga kamelyo. ²⁷ Gikan niini naghimo si Gideon ug usa ka efod^[b] ug gibutang niya kini didto sa iyang lungsod sa Ofra. Apan gisimba kini sa mga Israelinhon ug nahimo kining hinungdan nga mitalikod sila pag-usab sa Dios. Nahimo usab kining usa ka laang alang kang Gideon ug sa iyang pamilya.

²⁸ Gipildi sa mga Israelinhon ang mga Midianhon ug nawad-an sa katakos nga makiggira kanila pag-usab. Nakaangkon ug kalinaw ang Israel sulod sa 40 ka tuig sa panahon ni Gideon.

Ang Pagkamatay ni Gideon

²⁹ Mipauli si Gideon sa iyang kaugalingong balay ug padayon nga nagpuyo didto. ³⁰ May 70 siya ka mga anak tungod kay daghan siyag mga asawa. ³¹ May asawa pa gayod siya nga nagpuyo sa Shekem ug may anak silang lalaki nga ginganlan niyag Abimelec. ³² Tigulang na si Gideon sa dihang namatay siya. Gilubong siya sa lubnganan sa iyang amahan nga si Joas didto sa Ofra, sa dapit sa mga kaliwat ni Abiezer.

³³ Human mamatay si Gideon, mitalikod sa Dios ang mga Israelinhon ug misimba pag-usab sa mga imahen ni Baal, ug gihimo nila si Baal Berit nga ilang dios. ³⁴ Gikalimtan na nila ang Ginoo nga ilang Dios nga mao ang nagluwas kanila gikan sa ilang mga kaaway sa palibot. ³⁵ Wala gayod sila magpakita ug kaayo ngadto sa pamilya ni Jerubaal (o Gideon) isip balos sa tanang kaayo nga iyang gihimo alang sa Israel.

Gilutos ni Herodes ang mga Tumutuo

12 Niadtong panahona nagsugod si Haring Herodes sa paglutos sa pipila ka mga magtutuo. ² Gipapatay niya si Santiago nga igsoon ni Juan pinaagi sa espada. ³ Sa pagkakita niya nga nalipay ang mga Judio tungod sa iyang gihimo, gipadakop usab niya si Pedro. Nahitabo kini sa panahon sa Pista sa Pan nga Walay Patubo. ⁴ Gipapriso niya si Pedro ug gipaguwardyahan sa upat ka grupo sa mga sundalo nga tag-upat-upat kada grupo. Kining upat ka grupo nagpuli-puli ug guwardya. Sumala sa plano ni Herodes, iyang husayon ang kaso ni Pedro atubangan sa publiko pagkahuman sa Pista sa Paglabay sa Anghel. ⁵ Busa gipaguwardyahan niya sa mga sundalo si Pedro didto sa prisohan. Apan hugot nga nagpadayon ang mga magtutuo sa ilang pag-ampo sa Dios alang kaniya.

Gipagawas si Pedro sa Prisohan

⁶ Nianang gabii sa wala pa ang husay sa kaso ni Pedro, natulog siya nga gigapos ug duha ka kadena sa taliwala sa duha usab ka sundalo. Ug may mga guwardya pa nga nagabantay didto sa pultahan sa prisohan. ⁷ Sa kalit lang mihayag ang sulod sa prisohan ug nagpakita ang usa ka anghel nga gisugo sa Ginoo. Gipikpik niya sa kilid si Pedro aron kini makamata, ug miingon siya, “Dali! Bangon!” Ug nangatangtang ang mga kadena nga gigapos sa mga kamot niini. ⁸ Miingon ang anghel, “Isul-ob ang imong bisti ug sandalyas.” Gituman kini ni Pedro. Ug miingon ang anghel kaniya, “Isul-ob ang imong kupo ug sunod kanako.” ⁹ Ug misunod siya sa anghel pagawas sa prisohan. Wala makahibalo si Pedro kon tinuod ba ang nanghitabo. Sa iyang pagtuo nagdamgo lang siya. ¹⁰ Gilabyan lamang nila ang una ug ang ikaduhang mga guwardya. Pag-abot nila sa puthaw nga pultahan nga nagaatubang sa siyudad, ang pultahan miabre lag iya. Ug migawas dayon sila. Paglabay nila sa usa ka kalye kalit nahanaw ang anghel. ¹¹ Didto pa lamang niya nahibaw-i nga dili diay damgo ang nahitabo kaniya. Miingon siya, “Tinuod gayod nga gipadala sa Ginoo ang iyang anghel ug giluwas niya ako sa kamot ni Herodes ug sa tanang giplano sa mga Judio nga mahitabo kanako.”

¹² Sa pagkamatngon niya nga luwas na siya, miadto siya sa balay ni Maria nga inahan ni Juan Marcos. Daghang mga tawo didto nga nagtigom ug nagaampo. ¹³ Nanuktok si Pedro sa gawas nga pultahan, ug miduol ang sulugoon nga si Roda aron tan-awon kon kinsa ang nanuktok. ¹⁴ Nailhan niya ang tingog ni Pedro ug sa iyang kalipay, imbis nga ablihan niya ang pultahan, midagan hinuon siya balik sa sulod aron sultihan ang iyang mga kauban nga si Pedro atua sa gawas. ¹⁵ Miingon sila kang Roda, “Nabuang ka na tingali!” Apan miinsister gayod si Roda nga naa gayod si Pedro. Busa miingon sila, “Tingali anghel kana ni Pedro.” ¹⁶ Apan sa gihapon si Pedro nagpadayon sa pagtuktok. Busa giablihan nila ang pultahan ug ingon sa dili gayod sila makatuo nga si Pedro gayod diay. ¹⁷ Gisinyasan sila ni Pedro nga mohilom, ug gisaysay niya kanila kon giunsa siya pagpagawas sa Ginoo gikan sa prisohan. Gisultihan niya sila nga suginlan nila si Santiago ug ang uban pang mga magtutuo. Unya migikan siya ug miadto sa laing dapit.

¹⁸ Nianang pagkabuntag nagkagubot ang mga guwardya tungod kay wala na didto si Pedro ug wala sila mahibalo kon unsa ang nahitabo kaniya. ¹⁹ Nagsugo si Herodes nga pangitaon siya, apan wala gayod nila siya makita. Busa gipaimbistigar niya ang mga guwardya ug gipapatay niya sila. Human niadto, mibiya si Herodes sa Judea. Miadto siya sa Cesarea ug didto na nanimuyo.

Ang Pagkamatay ni Herodes

²⁰ Nasuko kaayo si Haring Herodes sa mga tawo sa Tyre ug Sidon. Busa nagkauyon ang mga tawo nga makighusay sa hari tungod kay ang ilang lungsod didto man magkuhaan ug pagkaon sa lungsod sa hari. Sa sinugdanan, giamigo una nila si Blastus aron tabangan sila, tungod kay siya mao man ang sinaligan sa hari sa palasyo. Unya miadto sila sa hari aron makigkita kaniya. ²¹ Pag-abot sa adlaw nga si Herodes makigkita na sa mga taga-Tyre ug taga-Sidon, gisul-ob niya ang iyang harianong bisti ug milingkod sa iyang trono ug namulong. ²² Naninggit ang mga tawo, “Dili tawo kining nakigsulti, kondili dios!” ²³ Ug diha-diha gisilotan siya sa anghel sa Ginoo, tungod kay wala niya hatagi ug kadungganan ang Dios. Giulod siya ug namatay.

²⁴ Busa ang pulong sa Dios nagpadayon sa pagkaylap ug daghan pa gayod ang nahimong magtutuo.

²⁵ Sa laing bahin, human mahatod nila ni Barnabas ug ni Saulo ang hinabang alang sa mga magtutuo didto sa Jerusalem, namalik sila sa Antioquia. Gidala usab nila si Juan Marcos.

Gitagna ang Kapildihan sa Jerusalem

21 May gisulti ang Ginoo kang Jeremias sa dihang gipadala ni Haring Zedekia ngadto kang Jeremias si Pashur nga anak ni Malkia ug ang pari nga si Zefanias nga anak ni Maasea. Miingon sila kang Jeremias, ² “Palihog hangyoa ang Ginoo sa pagtabang kanamo, kay gisulong kami ni Nebucadnezar nga hari sa Babilonia. Basin pag maghimog milagro ang Ginoo sama sa iyang gihimo kaniadto, ug mohunong pagsulong si Nebucadnezar.”

^3-4 Apan mitubag si Jeremias, “Ingna ninyo si Zedekia nga mao kini ang gisulti sa Ginoo, ang Dios sa Israel: Dili ninyo mapuslan ang mga armas nga inyong gigamit sa pagpakig-away kang Nebucadnezar ug sa iyang mga sundalo^[a] nga naglibot sa inyong mga paril. Tigomon ko sila^[b] taliwala niining siyudad. ⁵ Ako mismo ang makig-away kaninyo pinaagi sa akong gahom, tungod sa akong labihan nga kasuko. ⁶ Hutdon kog pamatay ang tanang lumulupyo niini nga siyudad, tawo man o mananap. Mangamatay sila sa grabing balatian. ⁷ Unya, ikaw Zedekia nga hari sa Juda, ug ang imong mga opisyal, ug ang mga tawong nahibilin nga wala mangamatay sa balatian, sa gira, ug sa kagutom, itugyan ko kang Nebucadnezar nga hari sa Babilonia ug sa uban pa ninyong mga kaaway nga nagtinguha sa inyong kinabuhi. Pamatyon kamo ni Nebucadnezar sa walay kalooy. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.

⁸ “Ingna usab ninyo ang katawhan sa Jerusalem nga mao kini ang giingon sa Ginoo: Pamati! Pagpili kamo: dalan sa kinabuhi o dalan sa kamatayon. ⁹ Si bisan kinsa nga magpabilin niini nga siyudad mamatay sa gira, sa kagutom, o sa balatian. Apan ang mogawas ug motahan sa ilang kaugalingon ngadto sa mga taga-Babilonia^[c] nga nagapalibot kaninyo, mabuhi. Oo, maluwas ang iyang kinabuhi. ¹⁰ Kay nakahukom na ako nga padad-an kini nga siyudad ug kalaglagan ug dili kaayohan. Itugyan ko kini sa hari sa Babilonia ug sunogon niya kini. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.

^11-12 “Ingna usab ninyo ang mga harianong panimalay sa Juda, nga mga kaliwat ni David, nga patalinghogan nila kining gisulti sa Ginoo: Patunhaya ninyo sa kanunay ang hustisya. Tabangi ninyo ang mga gikawatan; luwasa ninyo sila sa mga nagpaantos kanila. Kay kon dili, mosilaob ang akong kasuko sama sa kalayo nga dili mapalong tungod sa inyong daotang binuhatan. ¹³ Kaaway ko kamo, mga taga-Jerusalem, kamong nagapuyo sa lig-ong dapit sa patag ibabaw sa bukid. Nanghambog kamo nga nagkanayon, ‘Dili kita maunsa dinhi! Walay makasulod sa atong lig-ong dapit.’ ¹⁴ Apan silotan ko kamo sumala sa inyong binuhatan. Sunogon ko ang inyong mga kalasangan ug mangasunog ang tanan sa palibot niini. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.”

Ang Tulumanon sa mga Katigulangan

(Mat. 15:1-9)

7 Adunay mga Pariseo ug pipila ka mga magtutudlo sa Kasugoan nga miabot gikan sa Jerusalem ug mialirong kang Jesus. ² Nakita nila nga ang uban sa iyang mga tinun-an nagakaon nga wala manghunaw. Kini supak sa tulumanon sa mga Pariseo.

³ Dili lang ang mga Pariseo kondili ang tanan usab nga mga Judio dili mokaon kon dili una sila makapanghunaw sumala sa tulumanon gikan sa ilang mga katigulangan. ⁴ Dili usab sila mokaon sa bisan unsa nga naggikan sa tindahan kon dili una sila makapanghunaw. Daghan pa gayod ang ilang mga tulumanon sama sa pagpanghugas sa mga tasa, kolon, ug tumbaga^[a] nga mga lutoanan.

⁵ Busa nangutana kang Jesus ang mga Pariseo ug ang mga magtutudlo sa Kasugoan, “Nganong ang imong mga tinun-an wala man magsunod sa mga tulumanon sa atong mga katigulangan? Nagakaon sila nga wala manghunaw.” ⁶ Gitubag sila ni Jesus, “Tinuod gayod ang giingon ni Propeta Isaias mahitungod kaninyo nga mga tigpakaaron-ingnon. Sumala sa sinulat ni Isaias, miingon ang Dios,

⁸ Gisalikway ninyo ang sugo sa Dios, ug ang mga pagtulon-an sa tawo mao ang inyong gituman.”

⁹ Miingon pa gayod si Jesus, “Maayo gayod kamo mangita ug pamaagi sa pagsalikway sa gipasunod sa Dios aron masunod ninyo ang inyong mga tulumanon. ¹⁰ Sama pananglitan niini: si Moises miingon, ‘Tahora ang imong amahan ug inahan,’^[c] ug ‘Ang mosulti ug daotan batok sa iyang amahan o inahan kinahanglan patyon.’^{[d] 11} Apan kamo nagatudlo nga kon ang tawo may ikatabang unta sa iyang mga ginikanan, ug moingon kanila, ‘korban kini’ (kon sa ato pa, ‘kini alang sa Dios’), ¹² wala na siyay obligasyon sa pagtabang kanila. ¹³ Gipakawalay pulos ninyo ang pulong sa Dios tungod sa inyong napanunod nga tulumanon. Ug daghan pa ang sama niini nga inyong gibuhat.”

Ang mga Butang nga Makapahugaw sa Tawo

(Mat. 15:10-20)

¹⁴ Gitawag pag-usab ni Jesus ang mga tawo ug giingnan niya sila, “Pamati kamong tanan kanako, ug sabta ninyo ang akong isulti. ¹⁵ Dili ang butang nga nagasulod sa tawo ang makapahugaw kaniya, kondili ang mga nagagawas kaniya.^{[e] 16} [Kinahanglan nga sabton gayod ninyo kining inyong nadunggan!]”

¹⁷ Pagkahuman mibiya siya sa mga tawo ug misulod siya sa balay. Sa dihang didto na siya sa sulod, nangutana kaniya ang iyang mga tinun-an kon unsa ang kahulogan niadtong panultihon. ¹⁸ Miingon si Jesus kanila, “Ngano, wala ba diay usab kamo makasabot? Wala ba ninyo masayri nga ang bisan unsa nga pagkaon dili makapahugaw sa tawo? ¹⁹ Kay wala man kana mosulod sa iyang kasingkasing kondili sa iyang tiyan ug mogawas ra usab sa iyang lawas.” (Sa pagsulti ni Jesus niini, iyang gipadayag nga ang tanan nga pagkaon mahimong kaonon). ²⁰ Miingon usab siya, “Ang nagagawas sa tawo mao ang makapahugaw kaniya atubangan sa Dios. ²¹ Kay gikan sa kasingkasing sa tawo ang daotan nga mga panghunahuna nga mao ang nagatukmod kaniya sa pagpakighilawas gawas sa kaminyoon, pagpangawat, pagpatay, ²² pagpanapaw, pagkahakog, paghimo sa tanang matang sa kadaotan, pagpanglimbong, pagbinastos, pagkasina, pagsulti ug daotan batok sa isigka-tawo, pagpasigarbo, ug pagbinuang. ²³ Kining tanang mga daotang binuhatan gikan sa sulod sa kasingkasing sa tawo, ug mao kini ang nakapahugaw kaniya.”

Ang Pagtuo sa Usa ka Babaye

(Mat. 15:21-28)

²⁴ Unya gikan sa probinsya sa Galilea miadto si Jesus sa mga lugar nga sakop sa Tyre [ug Sidon]. Didto midayon siya sa usa ka balay. Dili unta niya gusto nga mahibaloan sa mga tawo nga atua siya didto, apan dili gayod kini matago. ^25-26 Gani adunay babaye nga dili Judio nga nakadungog nga atua didto si Jesus. Kini nga babaye taga-Fenicia nga sakop sa Syria ug ang iyang pinulongan Griego. May anak siya nga babaye nga gigamhan sa daotang espiritu. Busa miadto dayon siya kang Jesus ug miluhod, ug nagpakilooy nga kon mahimo hinginlan niya ang daotang espiritu sa iyang anak. ²⁷ Apan miingon si Jesus kaniya pinaagi sa sambingay, “kinahanglan nga pakan-on una ang mga anak, kay dili maayo nga kuhaon ang pagkaon sa mga anak ug ihatag ngadto sa mga iro.”^{[f] 28} Mitubag ang babaye kaniya, “Husto kana Ginoo, apan bisan pa ang mga iro sa ilalom sa lamisa makakaon sa mga usik sa mga anak.” ²⁹ Unya miingon si Jesus kaniya, “Tungod sa imong tubag, makapauli ka na. Ang daotang espiritu mibiya na sa imong anak.” ³⁰ Mipauli ang babaye ug naabtan niya ang iyang anak nga nagahigda sa katre, ug ang daotang espiritu mibiya na kaniya.

Giayo ni Jesus ang Usa ka Tawo nga Bungol ug Amang

³¹ Gikan sa mga dapit nga sakop sa Tyre, miagi si Jesus sa Sidon ug sa probinsya sa Decapolis. Pagkahuman milahos siya sa Linaw sa Galilea. ³² May tawo didto nga bungol ug amang nga gidala sa mga tawo ngadto kang Jesus. Nagpakilooy sila nga ipatong niya ang iyang kamot niini nga tawo. ³³ Gilain siya ni Jesus sa kadaghanan, ug gisulod ni Jesus ang iyang mga tudlo sa mga dalunggan niini. Unya miluwa siya ug gipaghid ang laway ngadto sa dila niadtong lalaki. ³⁴ Mihangad si Jesus sa langit ug miginhawag lawom. Ug miingon kaniya, “Effata!” Ang buot ipasabot, “Maabli ka!” ³⁵ Human niadto makadungog na siya ug klaro na ang iyang pagsulti. ³⁶ Gipasidan-an ni Jesus ang mga tawo nga dili sila mosulti kang bisan kinsa mahitungod sa nahitabo. Apan bisan ug gidid-an sila misamot pa hinuon ang ilang pagpanugilon sa hitabo ngadto sa mga tawo. ³⁷ Dako gayod ang katingala sa mga tawo. Miingon sila, “Maayo ang tanan niyang gibuhat! Kay bisan ang mga bungol gihimo niya nga makadungog ug ang mga amang makasulti na!”