M’Cheyne Bible Reading Plan

Ang Pagtratar sa mga Ulipon^(A)

21 Nagsiling ang Ginoo kay Moises, “Amo ini ang mga pagsulundan nga ipatuman mo sa mga Israelinhon:

² “Kon magbakal kamo sang ulipon nga Hebreo, magaalagad siya sa inyo sa sulod sang anom ka tuig. Pero sa ikapito nga tuig, mahilway na siya sa pagkaulipon nga wala siya sing bayaran. ³ Kon sang pagbakal sa iya wala pa siya sing asawa kag sang ulihi nagpangasawa siya, siya lang ang mahilway sa ikapito nga tuig. Pero kon may asawa na siya sang pagbakal sa iya, ang iya asawa mahilway man upod sa iya. ⁴ Kon ginpaasawahan siya sang iya agalon kag nakabata sila sang iya asawa, mahilway siya, pero ang iya asawa kag mga bata magapabilin sa iya agalon.

⁵ “Pero kon magsiling ang ulipon nga ginahigugma niya ang iya agalon, ang iya asawa kag mga bata, kag indi niya gusto nga mahilway, ⁶ dal-on siya sang iya agalon sa presensya sang Dios.^[a] Kag didto sa puwertahan ukon hamba tuhugan sang iya agalon ang iya dulunggan sang inugtuhog, kag mangin ulipon siya sang iya agalon sa bug-os niya nga kabuhi.

⁷ “Kon ibaligya sang isa ka tawo ang iya anak nga babayi nga mangin ulipon, indi siya mahilway sa ikapito nga tuig pareho sa mga lalaki nga ulipon. ⁸ Kon wala malipay sa iya ang iya agalon nga nagbakal sa iya, puwede siya nga gawaron sang iya pamilya. Pero indi siya puwede nga ibaligya sang iya agalon sa mga indi Israelinhon, tungod kay ang iya agalon amo ang nagtalikod sa iya. ⁹ Kon ipaasawa sang agalon ini nga ulipon sa iya anak, kinahanglan nga kabigon niya siya bilang iya anak nga babayi. ¹⁰ Kon pangasaw-on niya mismo ini nga ulipon, kag magpangasawa pa gid siya sang iban nga babayi, kinahanglan padayunon niya ang paghatag sa sini nga ulipon sang pagkaon kag bayo, kag ang paghulid sa iya. ¹¹ Kon indi niya matuman ining tatlo ka butang, puwede maghalin ina nga babayi nga wala sing balayran.

Mga Kasuguan Parte sa mga Krimen

¹² “Ang bisan sin-o nga magsakit sang tawo kag mapatay niya ini, dapat patyon man siya. ¹³ Pero kon wala niya ini ginhungod kag gintugutan ko ini nga matabo, makapalagyo siya sa lugar nga himuon ko nga dalangpan. ¹⁴ Pero kon ginplano niya kag ginhungod ang pagpatay, patya ninyo siya bisan magpalapit pa siya sa akon halaran.

¹⁵ “Ang bisan sin-o nga magsakit^[b] sa iya amay kag iloy dapat patyon.

¹⁶ “Ang bisan sin-o nga magkidnap sang tawo dapat patyon, bisan ginbaligya na niya ang iya ginkidnap ukon wala pa.

¹⁷ “Ang bisan sin-o nga magpakamalaot sa iya amay ukon iloy dapat patyon.

¹⁸ “Halimbawa, nag-away ang duha ka tawo, kag ginsumbag sang isa ukon ginlampusan sang bato ang iya kontra kag indi na ini makabangon pero wala mapatay. ¹⁹ Kon sa ulihi makabangon siya kag makalakat-lakat, bisan nagabaston lang, ang tawo nga nagsakit sa iya indi pagsilutan. Pero kinahanglan magbayad ang tawo sa iya, sa iya panahon nga nausik tungod sa iya pagkabalda, kag kinahanglan atipanon siya sang tawo hasta mag-ayo siya.

²⁰ “Kon ginbakol sang isa ka tawo ang iya ulipon, lalaki man ukon babayi, kag napatay ini, dapat silutan siya. ²¹ Pero kon wala mapatay ang ulipon kag nakabangon ini pagkaligad sang isa ukon duha ka adlaw, ang tawo indi pagsilutan kay siya man ang tag-iya sang ulipon.

²² “Kon may nagaaway kag naigo ang isa ka babayi nga nagabusong, kag nagbata ini sa indi pa oras,^[c] pero wala man sing may malain nga natabo sa iya, ang nakaigo pabayaron suno sa kantidad nga pangayuon sang bana kag ginatugutan sang mga hukom. ²³ Pero kon grabe ang natabo sa babayi silutan ang responsable suno man sa natabo sa babayi. Kon napatay ang babayi, patyon man siya. ²⁴ Kon nabulag ang babayi, bulagon man siya. Kon nabingaw ang ngipon, bingawon man siya. Kon nabali ang kamot ukon tiil, balion man ang iya kamot ukon tiil. ²⁵ Kon napaso, pasuon man siya. Kon napilas, pilason man siya. Kag kon nabagrasan, bagrasan man siya.

²⁶ “Kon nasumbag sang agalon ang iya ulipon nga lalaki ukon babayi sa mata kag nabulag ini, hilwayon niya siya sa pagkaulipon bilang bayad sa mata nga iya ginbulag. ²⁷ Kon nabingaw niya ang ngipon sang iya ulipon nga lalaki ukon babayi, hilwayon man niya siya sa pagkaulipon bilang bayad sa ngipon nga iya ginbingaw.

²⁸ “Kon ang turo nga baka nakasungay sang tawo, lalaki ukon babayi, kag napatay ini, dapat batuhon ang baka, kag indi pagkan-on ang iya unod, pero ang tag-iya sang baka wala sing salabton. ²⁹ Pero kon ang baka naanad na nga magpanungay sang tawo kag ginpaandaman na ang tag-iya parte sini, pero ginpabay-an lang niya ang baka, kag nakapatay ini sang tawo, kinahanglan batuhon ini hasta mapatay kag ang tag-iya patyon man. ³⁰ Pero kon pabayaron ang tag-iya para mabuhi siya, kinahanglan nga bayaran niya kon pila ang ipabayad sa iya. ³¹ Amo man ini ang pagsulundan kon nakasungay ang baka sang bata, lalaki man ukon babayi. ³² Kon nakasungay ang baka sang ulipon, lalaki man ukon babayi, kinahanglan nga magbayad ang tag-iya sini sang 30 ka bilog nga pilak sa agalon sang ulipon, kag kinahanglan nga batuhon ang baka hasta mapatay.

³³ “Halimbawa, may tawo nga nagkuha sang tabon sang bubon ukon nagkutkot sang bubon kag wala niya ini pagtabuni, kag may nahulog nga baka ukon asno sa amo nga bubon, ³⁴ ang tag-iya sang bubon dapat magbayad sa tag-iya sang sapat, kag mangin iya na ang patay nga sapat.

³⁵ “Kon ang baka sang isa ka tawo nakapatay sang baka sang iya kapareho, ibaligya nila nga duha ang buhi nga baka kag tungaon ang bili sini. Tungaon man nila ang karne sang napatay nga baka. ³⁶ Pero kon ang baka nga nakapatay naanad na nga magpanungay kag ginpabay-an lang ini sang tag-iya, dapat magbayad ang tag-iya sini sang isa man ka baka sa baylo sang napatay, kag ining napatay nga baka mangin iya na.

Ang Pagkabanhaw^(A)

24 Aga pa gid sang nahauna nga adlaw sang semana, nagkadto ang mga babayi sa lulubngan nga dala ang ginpreparar nila nga pahamot. ² Pag-abot nila didto, nakita nila nga ang bato nga gintakop sa lulubngan napaligid na. ³ Nagsulod sila, pero wala nila makita ang bangkay ni Ginoong Jesus. ⁴ Sang nagapalibog sila kon ano ang natabo, hinali lang nga may nagtindog nga duha ka lalaki sa tupad nila. Ang ila mga bayo masyado kasilaw. ⁵ Hinadlukan gid ang mga babayi, gani nagduko na lang sila. Pero nagsiling ang duha ka lalaki, “Ngaa ginapangita ninyo ang buhi diri sa mga patay? Wala na siya diri. Nabanhaw siya! ⁶ Indi bala nagsiling siya sa inyo sang didto pa siya sa Galilea, ⁷ nga siya nga Anak sang Tawo kinahanglan itugyan sa mga makasasala kag ilansang sa krus, pero sa ikatlo nga adlaw mabanhaw siya?” ⁸ Kag nadumduman sang mga babayi ang ginhambal ni Jesus. ⁹ Gani nagpauli sila kag ginsugiran nila ang onse ka apostoles kag ang iban pa nga mga sumulunod. ¹⁰ Ang mga babayi nga nagsugid sa mga apostoles amo sila ni Maria nga taga-Magdala, si Juana, si Maria nga iloy ni Santiago, kag ang iban pa gid nga mga babayi. ¹¹ Pero wala nagpati ang mga apostoles, kay ang hunahuna nila nga himo-himo lang ini sang mga babayi. ¹² Pero nagdalagan si Pedro pakadto sa lulubngan. Pag-abot niya didto nagduko siya kag naglingling sa sulod, kag nakita niya nga ang mga tela nga linen nga ginputos kay Jesus amo na lang ang nabilin. Gani nagpauli siya nga natingala kon ano gid ang natabo.

Sa Dalan nga Pakadto sa Emaus^(B)

¹³ Sa sadto gid nga adlaw, may duha ka sumulunod ni Jesus nga nagalakat pakadto sa Emaus, nga mga onse ka kilometro halin sa Jerusalem. ¹⁴ Nagasugilanon sila parte sa mga nagkalatabo sa Jerusalem. ¹⁵ Sang nagasugilanon sila kag nagabaisay parte sadto nga mga butang, nagpalapit si Jesus kag nag-upod sa ila. ¹⁶ Wala sila makakilala sa iya tungod kay ginlipod ini sa ila mga panulok. ¹⁷ Nagsiling si Jesus sa ila, “Ano ang inyo ginahambalan samtang nagalakat kamo?” Nagpundo ang duha kag ang ila dagway nagapakita nga nagapangasubo sila. ¹⁸ Ang isa sa ila nga ang iya ngalan si Cleopas nagsabat, “Ikaw lang siguro ang pangayaw sa Jerusalem nga wala kahibalo kon ano ang mga nagkalatabo didto sa sining mga inadlaw.” ¹⁹ Nagpamangkot si Jesus sa ila, “Ngaa, ano bala ang natabo?” Nagsabat sila, “Parte bala kay Jesus nga taga-Nazaret. Makagagahom siya nga propeta sa panulok sang Dios kag sang mga tawo paagi sa iya mga pagpanudlo kag gamhanan nga mga hinimuan. ²⁰ Gin-akusar siya sang aton manugdumala nga mga pari kag sang iban pa gid naton nga mga manugdumala agod sentensyahan sang kamatayon. Kag ginlansang siya sa krus. ²¹ Naglaom kami nga siya amo na ang amon ginahulat nga magabawi sang aton nasyon nga Israel sa kamot sang mga taga-Roma. Ugaling ikatlo na ini subong nga adlaw halin sang ginpatay siya. ^22-23 Pero ang katingalahan pa gid, ginsugiran kami sang amon mga kaupdanan nga mga babayi nga sa ila pagkadto didto sa lulubngan ni Jesus, temprano pa gid kaina sang aga, wala nila makita ang iya bangkay. Ginsugid man nila nga may nakita sila nga mga anghel nga nagsiling sa ila nga buhi si Jesus. ²⁴ Pagkatapos, ang iban sang amon mga kaupod nagkadto man sa lulubngan, kag ang ginsugid sang mga babayi amo man ang ila nakita. Wala gid nila makita si Jesus didto.”

²⁵ Dayon nagsiling si Jesus sa ila, “Sa pagkabalingag gid sang inyo mga panghunahuna! Ngaa bala wala ninyo pagpatihi dayon ang tanan nga ginhambal sang mga propeta sa Kasulatan? ²⁶ Indi bala nga kinahanglan nga mag-antos anay ang Cristo sang mga butang nga ini sa wala pa siya mapadunggan sang Dios?” ²⁷ Kag ginpaathag sa ila ni Jesus ang tanan nga ginasiling sang Kasulatan parte sa iya, halin sa mga ginsulat ni Moises hasta sa mga ginsulat sang mga propeta.

²⁸ Pag-abot nila sa baryo nga ila kaladtuan, ginpakita ni Jesus nga daw magapadayon siya sa iya paglakat. ²⁹ Pero ginpilit gid nila nga hawiran siya. Siling nila, “Diri ka lang anay sa amon kay nagasalop na ang adlaw. Dugay-dugay gab-i na.” Gani nag-upod siya sa ila. ³⁰ Sang nagapungko na sila para magkaon, nagkuha si Jesus sang tinapay kag nagpasalamat sa Dios. Dayon ginpamihak-pihak niya kag ginhatag sa ila. ³¹ Kag ginbuksan na ang ila panulok kag nakilala nila nga si Ginoong Jesus gali ato, pero hinali lang nga nadula siya sa ila panulok. ³² Nagsiling sila, “Amo gali nga kanami gid sang aton balatyagon sang ginsaysayan niya kita sang Kasulatan samtang nagalakat kita sa dalan.”

³³ Dayon nagbalik sila sa Jerusalem kag naabtan nila ang onse ka apostoles kag ang iban pa gid nga mga sumulunod nga nagatilipon ³⁴ kag nagasiling, “Matuod gid man nga nabanhaw ang Ginoo! Nagpakita siya kay Simon.” ³⁵ Kag nagsugid man ang duha kon ano ang natabo sa ila didto sa dalan pa-Emaus kag kon paano nila nakilala si Jesus sang nagapamihak-pihak siya sang tinapay.

Nagpakita si Jesus sa Iya mga Sumulunod^(C)

³⁶ Sang nagapanugiron pa sila, hinali lang nga nagtindog si Jesus didto sa tunga nila kag nagsiling, “Kabay pa nga ang kalinong ara sa inyo.” ³⁷ Kinulbaan kag hinadlukan gid sila kay abi nila kalag ang ila nakita. ³⁸ Pero nagsiling si Jesus sa ila, “Ngaa bala natublag gid kamo? Kag ngaa bala nagapangduhaduha kamo nga ako ini? ³⁹ Tan-awa bala ninyo ang agi sang mga lansang sa akon mga kamot kag mga tiil. Hikapa ninyo ako. Indi ako kalag. Ang kalag wala sing lawas pero ako iya may lawas kag makita gid ninyo.” [⁴⁰ Pagkatapos niya hambal sini ginpakita niya sa ila ang mga pilas sa iya mga kamot kag mga tiil.] ⁴¹ Sa ila dako nga kalipay kag katingala daw indi sila makapati sang ila nakita. Kag nagpamangkot si Jesus sa ila, “May pagkaon bala kamo diri?” ⁴² Ginhatagan nila siya sang isa ka gulot nga sinugba nga isda. ⁴³ Ginkuha niya kag ginkaon samtang nagatulok sila.

⁴⁴ Pagkatapos nagsiling siya sa ila, “Amo ini ang akon ginsiling sa inyo sang nagaupdanay pa kita, nga ang tanan nga nasulat parte sa akon sa Kasuguan ni Moises, sa mga sinulatan sang mga propeta, kag sa mga salmo kinahanglan gid nga matuman.” ⁴⁵ Dayon ginbuksan ni Jesus ang ila mga hunahuna agod maintiendihan nila ang Kasulatan. ⁴⁶ Siling niya sa ila, “Nagasiling ang Kasulatan nga ang Cristo kinahanglan gid nga mag-antos kag mapatay, pero mabanhaw siya sa ikatlo nga adlaw. ⁴⁷ Kag kinahanglan nga isugid sa bug-os nga kalibutan halin sa Jerusalem nga tungod sa iya^[a] patawaron sang Dios ang mga tawo nga nagahinulsol sang ila mga sala. ⁴⁸ Kamo ang mga saksi sa sini nga mga butang. ⁴⁹ Ipadala ko sa inyo ang Espiritu Santo nga ginpromisa sang akon Amay. Pero indi kamo anay maghalin diri sa Jerusalem samtang wala pa ninyo mabaton ang gahom nga halin sa langit.”

Gindala si Jesus pa-Langit^(D)

⁵⁰ Dayon gindala sila ni Jesus sa Betania. Pag-abot nila didto ginbayaw niya ang iya mga kamot kag ginbendisyunan sila. ⁵¹ Samtang nagabendisyon siya sa ila amat-amat siya nga nagbulag sa ila kag gindala pa-langit. ⁵² Ginsimba nila siya kag nagbalik sila sa Jerusalem nga may dako nga kalipay. ⁵³ Kag permi sila didto sa templo nga nagadayaw sa Dios.

39 “Nakahibalo ka bala kon san-o nagabata ang talunon nga mga kanding? Nakabantay ka bala sang pagbata sang mga usa? ² Ginaisip mo bala ang mga binulan sang ila pagbusong hasta makabata sila? Kag nahibaluan mo bala kon san-o gid sila mabata? ³ Nagaluko sila kag nagapasakit hasta nga makabata. ⁴ Pagdako sang ila bata sa kamingawan, nagalakat ini kag wala na nagabalik. ⁵ Sin-o bala ang naghatag sang kahilwayan sa talunon nga asno? ⁶ Ako ang naghatag sa iya sang kamingawan nga iya elistaran; ginapaestar ko siya sa duta nga ginpabay-an na. ⁷ Nagapalayo siya sa magahod nga siyudad kag indi niya gusto nga antaon. ⁸ Nagalibot-libot siya sa kabukiran sa pagpangita sang iya mahalab.

⁹ “Mapaobra mo bala ang talunon nga baka? Magpabilin bala siya sa imo toril kon gab-i? ¹⁰ Mahigtan mo bala siya kag mapaarado sa imo uma? ¹¹ Makasalig ka bala sa iya kusog agod obrahon niya ang imo mabug-at nga ulobrahon? ¹² Makasalig ka bala sa iya nga tipunon niya kag hakuton ang imo patubas pakadto sa linasan?

¹³ “Katahom tulukon sang pakpak sang ostrits kon magkapay-kapay ini, pero indi ini makatupong sa katahom sang pakpak sang tulabong. ¹⁴ Ginabiyaan sang ostrits ang iya mga itlog sa duta agod mainit-initan ini. ¹⁵ Wala siya nagakabalaka nga basi matapakan ini ukon matasak sang talunon nga sapat. ¹⁶ Mapintas siya sa iya mga piso, nga daw indi ini iya. Wala siya nagakabalaka kon ang iya pinangabudlayan mangin wala sing pulos. ¹⁷ Kay wala ko siya ginhatagan sang kaalam kag pag-intiendi. ¹⁸ Pero kon magdalagan na gani siya, ginakadlawan lang niya ang kabayo kag ang nagasakay sini.

¹⁹ “Ikaw bala, Job, ang nagahatag sang kusog sa kabayo? Ikaw bala ang naghatag sang bungay-bungay sa iya liog? ²⁰ Ikaw bala ang nagapalumpat sa iya pareho sa apan kag nagapahadlok sa mga tawo sang iya pusnga? ²¹ Nagapangahig siya nga may kapagsik,^[a] nga nagapabugal sang iya kusog. Dayon nagadalagan siya pakadto sa inaway. ²² Wala siya sing may ginakahadlukan, kag wala siya nagapalagyo sa espada.^{[b] 23} Nagalinagatik kag nagaidlab ang mga armas sang nagasakay sa iya. ²⁴ Puwerte ang tap-ok sang yab-ok sa kadasig sang iya pagdalagan. Indi siya mapunggan kon magtunog na ang budyong. ²⁵ Nagahirihiri siya pagkabati niya sang tunog sang budyong. Makapanimaho siya sang inaway bisan malayo pa siya, kag mabatian niya ang mga sininggit sa inaway kag ang mga mando sang mga kumander.

²⁶ “Ikaw bala ang nagatudlo sa dapay sa paglupad kag sa pagkadto sa bagatnan? ²⁷ Ikaw bala ang nagamando sa agila sa paglupad kag sa paghimo sang iya pugad sa mataas nga lugar? ²⁸ Didto nagaestar ang agila sa pil-as; ang mataas nga mga bato amo ang iya palanaguan. ²⁹ Didto siya nagatan-aw sang iya mabiktima, kag makita niya ini bisan malayo siya. ³⁰ Kon may makita siya nga bangkay ginakadtuan niya, kag ang iya mga buto nagasuyop sang dugo sang sini nga bangkay.”

Bulig para sa mga Tumuluo

9 Indi na kinahanglan nga sulatan ko pa kamo parte sa inyo pagbulig sa mga katawhan sang Dios didto sa Judea, ² tungod kay nahibaluan ko nga gusto gid man ninyo nga magbulig. Ginapabugal ko gani kamo sa mga taga-Macedonia. Nagasiling ako sa ila nga kamo dira sa Acaya handa na nga magbulig halin pa sang nagligad nga tuig. Sang pagkabati nila sadto, natandog gid ang tagipusuon sang kalabanan sa ila sa paghatag. ³ Gani ginapauna ko dira sila ni Tito para mabuligan kamo sa pagpreparar sang inyo amot agod indi magguwa nga wala sing pulos ang akon pagpabugal parte sa inyo nga kamo handa na. ⁴ Kay basi kon may mga taga-Macedonia nga mag-upod sa akon kon magkadto na ako dira kag masapwan nila nga wala pa man gali kamo makahanda sang inyo inughatag. Kon amo ini ang matabo mahuy-an kami, kay ginpabugal namon kamo tungod kay dako ang amon pagsalig sa inyo. Kag labi nga mahuy-an kamo. ⁵ Gani naghunahuna ako nga dapat pangabayon ini nga mga utod nga mag-una dira agod sa wala pa ako mag-abot, matipon na nila ang inyo amot nga ginpromisa. Kag sa sini nga paagi magaguwa nga naghatag kamo tungod nga gusto ninyo kag indi nga napilitan lang kamo.

⁶ Dumduma ninyo ini: ang halimbawa sang aton paghatag pareho sang pagpanggas. Kon diutay ang aton binhi nga ginapanggas, diutay man ang aton pagaanihon. Pero kon madamo ang aton binhi, madamo man ang aton ani. ⁷ Ang kada isa dapat maghatag suno sa iya gusto nga ihatag. Indi nga may pagpugong ukon nga napilitan lang, kay ginahigugma sang Dios ang mga nagahatag nga malipayon. ⁸ Kag ang Dios sarang makahatag sa inyo sang sobra pa sang sa inyo mga kinahanglanon, agod indi gid kamo pagkulangon kag permi pa kamo makabulig sa iban. ⁹ Pareho sang ginasiling sang Kasulatan:

¹⁰ Kag ang Dios nga nagahatag sang binhi sa mangunguma agod may pagakaunon siya, amo man ang Dios nga magahatag sa inyo sang inyo mga kinahanglanon. Kag sa sini magadugang pa gid ang inyo pagbulig sa iban. ¹¹ Pabuganaon niya kamo sa tanan nga butang agod makabulig kamo permi sa iban. Kag madamo ang magapasalamat sa Dios tungod sang inyo ginapadala sa ila nga bulig paagi sa amon. ¹² Kay sa sining inyo paghatag, indi lang nga mabuligan ninyo ang mga kinahanglanon sang mga katawhan sang Dios sa Judea, kundi paagi man sini madamo ang magapasalamat sa Dios. ¹³ Kay ang inyo bulig nagapamatuod nga nagatuman kamo sa Maayong Balita parte kay Cristo nga inyo ginatuohan. Gani dayawon nila ang Dios; kag indi lang tungod kay nagbulig kamo sa ila kundi tungod kay nakabulig kamo sa tanan. ¹⁴ Magapangamuyo sila para sa inyo nga may dako nga paghigugma tungod sa indi matupungan nga pagpakamaayo sang Dios sa inyo. ¹⁵ Gani magpasalamat kita sa Dios tungod sa iya dulot sa aton nga indi masaysay.