M’Cheyne Bible Reading Plan

Ang Halaran nga Sunoganan sa Insenso

(Exo. 37:25-28)

30 “Pagpahimog halaran nga akasya nga sunoganan sa insenso. ² Kinahanglan nga kuwadrado kini, nga 18 ka pulgada ang gitas-on ug ang gilapdon, ug tulo ka piye ang gihabugon. May mga sungay-sungay sa mga eskina niini nga unay sa lawas sa paghimo niining halaran. ³ Pahaklapig purong bulawan ang ibabaw niini, ang upat ka kilid, ug ang mga sungay-sungay sa kada eskina. Ug paribetihi ug bulawan sa palibot. ⁴ Pabutangi ug duha ka mga singsing nga bulawan ubos sa ribeti sa isigka-kilid sa halaran, aron suksokan sa mga pangdayong niini. ⁵ Kinahanglan ang pangdayong kahoy nga akasya, ug haklapan kini ug bulawan. ⁶ Ibutang kini nga halaran atubangan sa kurtina nga nagatabon sa Kahon sa Kasugoan diin adto ako makigkita kaninyo.

⁷ “Kada buntag, inig-atiman ni Aaron sa mga suga, magsunog siya ug humot nga insenso diha sa maong halaran. ⁸ Ug sa hapon, kon pasigahon na niya ang mga suga, magsunog na usab siya. Kinahanglan himuon kini sa kanunay diha sa akong presensya bisan sa umaabot ninyo nga henerasyon. ⁹ Ayaw kamo paghalad niining maong halaran ug laing insenso o bisan unsang halad nga sinunog, o halad sa pagpasidungog, o halad nga ilimnon. ¹⁰ Kausa matag tuig, kinahanglan hinloan ni Aaron ang halaran pinaagi sa pagpahid ug dugo diha sa mga sungay-sungay sa mga eskina niini. Ang dugo nga ipahid maggikan sa halad sa paghinlo. Kinahanglan himuon kini matag tuig bisan sa umaabot ninyo nga henerasyon kay kini nga halaran balaan kaayo alang kanako.”

¹¹ Miingon ang Ginoo kang Moises, ¹² “Inig-ihap mo sa katawhan sa Israel, ang tagsa-tagsa nga maapil sa pag-ihap mobayad kanako alang sa iyang kinabuhi, aron walay katalagman nga moabot kanila samtang ginaihap sila. ¹³ Ang ibayad sa matag usa nga maapil sa pag-ihap unom ka gramo nga pilak basi sa kilohan sa salapi nga ginagamit sa mga pari. Ihatag nila kini ingon nga halad kanako. ¹⁴ Ang tanang nagpanuigon ug 20 ka tuig pataas mao ang mohatag niini kanako. ^15-16 Ang sapian dili mobayad ug sobra, ug ang pobre dili mobayad ug kulang. Gamita kini nga kuwarta alang sa buluhaton sa Tolda nga Tagboanan. Bayad kini sa mga Israelinhon alang sa ilang kinabuhi, ug pinaagi niini hinumdoman ko sila.”

Ang Palanggana nga Hugasanan

(Exo. 38:8)

¹⁷ Unya miingon ang Ginoo kang Moises, ¹⁸ “Paghimo ug bronsi nga palanggana ug tungtonganan niini nga bronsi. Ibutang kini sa tunga-tunga sa Tolda nga Tagboanan ug sa halaran, ug sudli kinig tubig. ¹⁹ Mao kini ang gamiton ni Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki sa paghugas sa ilang mga kamot ug tiil, ^20-21 sa dili pa sila mosulod sa Tolda nga Tagboanan, ug sa dili pa sila moduol sa halaran sa paghalad kanako ug halad pinaagi sa kalayo.^[a] Kinahanglan nga hugasan gayod nila ang ilang mga kamot ug tiil aron dili sila mamatay. Kini nga tulumanon kinahanglan tumanon ni Aaron ug sa iyang mga kaliwat bisan sa umaabot nga henerasyon.”

Ang Lana nga Pangdihog

²² Miingon ang Ginoo kang Moises, ²³ “Pagkuha niining labing maayong mga lamas: unom ka kilo nga mira,^[b] tulo ka kilo nga humot nga cinamon, tulo ka kilo nga humot nga calamus,^{[c] 24} unom ka kilo nga cassia (kinahanglan ang mga gibug-aton niini basi sa timbangan nga ginagamit sa mga pari), ug usa ka galon nga lana sa olibo. ²⁵ Gamita kini sa paghimo ug balaang lana nga pangdihog nga humot kaayo. ^26-28 Pahiri niining lana ang Tolda nga Tagboanan, ang Kahon sa Kasugoan, ang lamisa ug ang tanang kagamitan niini, ang butanganan sa suga ug ang tanang kagamitan niini, ang halaran nga sunoganan sa insenso, ang halaran nga sunoganan sa halad nga sinunog ug ang tanang kagamitan niini, ug ang palanggana ug tungtonganan niini. ²⁹ Ihalad kining mga butanga aron mahimo gayod kining sagrado; ug kinahanglan nga balaan usab ang nagagunit niini.

³⁰ “Dihogi usab ug lana si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki isip pagdedikar kanila, aron makaalagad sila kanako isip mga pari. ³¹ Ingna ang mga Israelinhon nga mao kini ang akong sagrado nga lana nga pangdihog hangtod sa hangtod. ³² Ayaw ninyo kinig ihaplas sa mga lawas sa ordinaryong mga tawo, ug ayaw usab kamo paghimo ug sama niini alang sa inyong kaugalingon. Balaan kini, busa balaana ninyo kini. ³³ Si bisan kinsa nga maghimog sama niini o mogamit niini kang bisan kinsa nga dili pari, dili na ninyo isipon nga usa sa inyong katawhan.”

Ang Insenso

³⁴ Miingon ang Ginoo kang Moises, “Pagkuha ug pareho kadaghanon niining humot nga mga lamas: estakte, onix, galbanom, ug purong kamangyan. ³⁵ Gamita kini sa paghimo ug humot kaayo nga insenso. Unya asini kini aron mahimo kining lunsay ug sagrado. ³⁶ Dukdoka ug pino ang uban niini ug ibutang atubangan sa Kahon sa Kasugoan diin ako makigkita kanimo didto sa Tolda nga Tagboanan. Kinahanglan nga isipon mo gayod kini nga balaan. ³⁷ Ayaw kamo paghimo niini nga insenso alang sa inyong kaugalingon. Isipa kini nga balaan alang sa Ginoo. ³⁸ Si bisan kinsa nga maghimo niini ingon nga iyang kaugalingong pahumot dili na ninyo isipon nga usa sa inyong katawhan.”

Giayo ni Jesus ang Tawong Gipanganak nga Buta

9 Samtang naglakaw sila si Jesus, may nakita silang tawo nga buta sukad pa sa iyang pagkatawo. ² Karon, gipangutana si Jesus sa iyang mga tinun-an, “Magtutudlo, kang kinsa bang sala nga natawo siya nga buta? Iya bang sala o sa iyang mga ginikanan?” ³ Miingon si Jesus, “Nabuta siya dili tungod sa iyang sala o sa sala sa iyang mga ginikanan, kondili aron makita sa mga tawo ang gahom sa Dios pinaagi sa pag-ayo kaniya. ⁴ Samtang adlaw pa kinahanglan nga buhaton nato ang gipabuhat sa Dios nga nagpadala kanako. Kay moabot ang gabii o ang panahon nga wala nay makahimo sa iyang gipabuhat. ⁵ Samtang ania pa ako sa kalibotan ako ang suga nga nagahatag ug kahayag sa mga tawo.” ⁶ Human niya kadto masulti miluwa siya sa yuta. Gisagol niya ang luwa sa yuta ug gihidhid niya kini sa mga mata sa buta. ⁷ Miingon siya sa buta, “Adto sa kaligoanan sa Siloam ug panghilam-os didto.” (Ang buot ipasabot sa Siloam “Pinadala.”) Busa miadto ang buta sa Siloam ug nanghilam-os. Pagkahuman, mibalik siya nga makakita na.

⁸ Miingon ang iyang mga silingan ug ang mga tawo nga nakakita kaniadto kaniya nga nagpakilimos, “Dili ba mao man kini ang tawo nga kaniadto nagpunay ug lingkod ug nagpakilimos?” ⁹ Miingon ang uban, “Mao kana siya!” Apan ang uban miingon, “Dili uy! Susama lang kaniyag hitsura.” Busa ang tawo na mismo ang miingon, “Ako gayod ang tawo nga inyong gi-ingon.” ¹⁰ Busa gipangutana nila siya, “Unsang pagkahitaboa nga makakita ka na man karon?” ¹¹ Miingon siya, “Ang tawo nga gitawag nilag Jesus naghimo ug lapok. Pagkahuman, gihidhid niya kini sa akong mga mata ug giingnan dayon niya ako nga moadto sa kaligoanan sa Siloam ug manghilam-os. Busa miadto ako didto ug pagkahuman nako ug panghilam-os, nakakita na ako.” ¹² Gipangutana nila siya kon asa na ang tawo nga nagaayo kaniya. Miingon siya, “Ambot, wala ako masayod.”

Gisukit-sukit sa mga Pariseo ang Tawo nga Giayo ni Jesus

¹³ Gidala dayon nila ngadto sa mga Pariseo ang maong tawo, nga buta kaniadto. ¹⁴ Adlaw kadto nga Igpapahulay sa dihang gihimo ni Jesus ang lapok sa pag-ayo niya sa buta. ¹⁵ Busa gipangutana siya pag-usab sa mga Pariseo kon giunsa nga makakita na siya. Ug gisultihan niya sila, “Gihidhiran ni Jesus ug lapok ang akong mga mata ug pagkahuman nanghilam-os ako, ug karon makakita na ako.” ¹⁶ May mga Pariseo nga nagaingon, “Ang tawo nga naghimo niini dili gikan sa Dios, tungod kay wala siya nagatuman sa kasugoan mahitungod sa Adlaw nga Igpapahulay.” Apan nagaingon ang uban, “Kon siya tawo nga makasasala dili siya makahimo ug mga milagro nga sama niini.” Busa nabahin sila.

¹⁷ Nangutana pag-usab ang mga Pariseo sa tawo nga kaniadto buta, “Ingon mo nga giayo ka niya, nan karon, unsa ang ikasulti mo mahitungod kaniya?” Miingon siya, “Alang kanako, usa siya ka propeta.” ¹⁸ Apan dili motuo ang kadagkoan sa mga Judio nga buta siya kaniadto ug karon makakita na. Busa gipatawag nila ang iyang mga ginikanan, ¹⁹ ug gipangutana nila sila, “Inyo ba kining anak? Tinuod ba gayod nga natawo siya nga buta? Nganong makakita na man siya karon?” ²⁰ Mitubag ang iyang mga ginikanan, “Tinuod nga amo siyang anak ug tinuod nga natawo siya nga buta. ²¹ Apan kon ngano nga makakita na siya ug kon kinsa ang nagaayo kaniya, kana ang wala namo mahibaloi. Pangutan-a ninyo siya kay but-an na man siya ug makatubag alang sa iyang kaugalingon.” ²² Mao kadto ang gitubag sa iyang mga ginikanan tungod kay nahadlok sila sa kadagkoan sa mga Judio. Kay kini sila nagkasabot na nga si bisan kinsa nga moila kang Jesus nga mao ang Cristo dili na nila pasudlon sa ilang sinagoga. ²³ Mao kini ang hinungdan nga ang iyang mga ginikanan miingon, “Pangutan-a ninyo siya kay but-an na man siya.”

²⁴ Busa gitawag nila pag-usab ang tawo nga kaniadto buta ug giingnan, “Isulti ang matuod mahitungod niadtong tawo, kay ang Dios nagapaminaw. Sa among kabahin, nahibaloan namo nga siya makasasala.” ²⁵ Mitubag ang tawo, “Wala ako masayod kon makasasala ba siya o dili. Basta nahibalo ako nga buta ako kaniadto apan karon makakita na.” ²⁶ Nangutana sila pag-usab, “Unsay iyang gihimo kanimo? Giunsa man niya pag-ayo ang imong mga mata?” ²⁷ Mitubag siya, “Dili ba gisultihan ko na man kamo? Apan dili kamo motuo. Nan, nganong nangutana pa man kamo pag-usab? Gusto ba usab ninyo nga mahimong iyang mga tinun-an?” ²⁸ Busa nasuko sila ug giinsulto nila siya ug giingnan, “Ikaw mao ang iyang tinun-an, apan kami mga tinun-an ni Moises. ²⁹ Nahibalo kami nga nakigsulti ang Dios kang Moises kaniadto, apan mahitungod nianang tawhana, wala gani kami masayod kon asa siya gikan!” ³⁰ Mitubag dayon ang tawo, “Katingalahan! Siya ang nagaayo kanako, unya moingon kamo nga wala kamo mahibalo kon asa siya gikan. ³¹ Nahibalo kita nga dili tubagon sa Dios ang mga makasasala. Apan tubagon niya ang mga tawo nga nagatahod kaniya ug nagatuman sa iyang kabubut-on. ³² Sukad sa pagsugod sa kalibotan wala pa gayod kita makadungog nga may tawo nga nagaayo sa mata sa usa ka tawo nga buta sukad sa iyang pagkatawo. ³³ Kon dili siya gikan sa Dios, dili unta siya makahimo ug sama niadto.” ³⁴ Mitubag ang kadagkoan sa mga Judio, “Natawo ka ug nagdako sa sala, ug karon tudloan mo kami?” Ug gidid-an nila kini sa pagsulod sa ilang mga sinagoga.

Ang Espirituhanon nga Pagkabuta

³⁵ Nabalitaan ni Jesus nga gidid-an na nila sa pagsulod sa ilang mga sinagoga ang tawo nga iyang giayo. Busa gipangita niya kini. Sa dihang nakita na niya gipangutana niya kini, “Nagatuo ka ba sa Anak sa Tawo?” ³⁶ Mitubag siya, “Sir, tug-ani ako kon kinsa siya aron makatuo ako kaniya!” ³⁷ Miingon si Jesus, “Nakita mo na siya, kay siya mismo ang nakigsulti kanimo karon.” ³⁸ Miingon ang tawo, “Ginoo, nagatuo ako kanimo!” Ug miluhod dayon siya ug misimba kang Jesus.

³⁹ Miingon si Jesus, “Mianhi ako dinhi sa kalibotan aron hukman ang mga tawo. Ang mga nagaangkon nga sila buta sa kamatuoran ayohon nako aron sila makakita. Ug ang mga nagaingon nga sila dili buta, mao hinuon ang mabuta.” ⁴⁰ Unya, may mga Pariseo didto duol kaniya nga nakadungog sa iyang gisulti. Ug nangutana sila, “Ang buot mong ipasabot nga bisan kami mga buta usab?” ⁴¹ Gitubag sila ni Jesus, “Kon giangkon ninyo nga buta kamo sa kamatuoran, wala unta kamoy sala. Apan tungod kay nagaingon man kamo nga dili kamo buta, kini nagkahulogan lang nga nagpabilin gihapon ang inyong sala.”

Dugang mga Pahimangno

6 Anak, kon moako ka nga mobayad sa utang sa ubang tawo, ² masulod ka sa kompromiso, ³ ug manubag ka ngadto sa imong gisaaran. Apan mao kini ang himoa aron makalingkawas ka sa imong obligasyon: Adtoa ang imong gisaaran ug pagpakilooy nga ipalingkawas ka niya sa maong obligasyon. ⁴ Ayaw gayod tulog-tulogi o unya-unyaa ⁵ hangtod nga makalingkawas ka niini, nga daw sa usa o sa langgam nga nakaikyas gikan sa mangangayam.

⁶ Kamong mga tapolan, obserbahi ug kat-oni ang pagkinabuhi sa mga lamigas, aron magmaalamon kamo. ⁷ Bisan walay pangulo o tigdumala nga nagsugo kanila, ⁸ nagatigom silag pagkaon sa panahon sa ting-init ug ting-ani, aron may pagkaon sila sa ting-ulan. ⁹ Kamong mga tapolan, magsige ra ba gayod mog katulog? Kanus-a man mo magmata? ¹⁰ Sige ramog tulog-tulog, hayang-hayang, ug panguyogpos, ¹¹ unya sa kalit lang moabot kaninyo ang kawad-on nga daw sa armadong tulisan.

¹² Ang mga walay pulos ug daotang mga tawo manugilon ug bakak. ¹³ Pinaagi sa ilang kidhat-kidhat ug sinyas-sinyas sa ilang mga kamot ug tiil manglimbong sila sa uban. ¹⁴ Sa ilang pagka-mangingilad, kanunay silang nagaplano sa paghimo ug daotan, ug tigpasiugda silag kagubot. ¹⁵ Busa sa kalit lang laglagon sila, ug wala gayoy makatabang kanila.

¹⁶ May pito^[a] ka matang sa tawo nga gikapungtan ug gikangil-aran sa Ginoo:

²⁰ Anak, sunda ang mga sugo ug gipanudlo sa imong ginikanan. ²¹ Itanom kini sa imong hunahuna aron dili mo gayod malimtan. ²² Maggiya kini, magtipig, ug magpahinumdom kanimo sa bisan unsay imong buhaton.^{[b] 23} Kay ang ilang mga sugo sama sa suga nga mohatag kanimog kahayag. Ug ang pagbadlong ug pagtul-id nila sa imong pamatasan makaayo ug makapataas sa imong kinabuhi. ²⁴ Ilikay ka usab niini gikan sa babayeng daotan nga makadaning manulti. ²⁵ Ayaw pagpatintal sa iyang katahom. Ayaw pagpadala sa iyang mga kidhat.^{[c] 26} Ang pagpakighilawas sa babayeng nagabaligya sa iyang dungog mabayran rag pilak, apan ang pagpakighilawas sa asawa sa uban bayran mo sa imong kinabuhi.

²⁷ Kon ipaduol mo ang kalayo sa imong dughan masunog ang imong bisti. ²⁸ Kon maglakaw ka sa baga mapaso ang imong tiil. ²⁹ Mao kana nga kon makighilawas ka sa asawa sa uban, silotan ka!

³⁰ Mahimong palabyon ang gihimo sa kawatan nga nangawat tungod kay gigutom siya, ³¹ apan kon madakpan siya, pabayron siyag pito ka pilo sa kantidad nga iyang gikawat, bisan pag mahurot ang tanan niyang butang.

³² Ang tawong nakigrelasyon sa asawa sa uban walay hustong panabot. Gidaot lang niya ang iyang kaugalingon. ³³ Sakiton siya ug maulawan hangtod sa kahangtoran. ³⁴ Ang bana nga nangabugho masuko pag-ayo, ug mobalos siya nga walay kalooy. ³⁵ Dili siya modawat ug bayad, bisan pag unsa kini kadako.

Ayaw Kamo Pagpaulipon Pag-usab sa Kasugoan

5 Gihatagan kita ni Cristo ug kagawasan aron dili na kita maulipon sa Kasugoan. Busa magmalig-on kita sa atong pagtuo ug dili na kita magpaulipon pa pag-usab.

² Hinumdomi ninyo kini, ug ako mismo, si Pablo, ang nagasulti niini kaninyo. Kon magpatuli pa kamo isip pagtuman sa Kasugoan, gibale-wala ninyo ang gibuhat ni Cristo aron maluwas kamo. ³ Ug moingon ako pag-usab nga ang mga tawo nga nagatuo nga kinahanglan nga magpatuli aron maluwas, kinahanglan nga tumanon usab nila ang tanan nga anaa sa Kasugoan. ⁴ Kon nagasalig kamo nga pakamatarungon kamo sa Dios pinaagi sa inyong pagtuman sa Kasugoan, kini nagkahulogan lang nga nahimulag kamo kang Cristo, ug wala na kamo mahilakip sa kalooy sa Dios. ⁵ Apan kita nga anaa kang Cristo nagasalig ug nagapaabot nga pakamatarungon kita pinaagi sa atong pagtuo ug sa gahom sa Espiritu Santo. ⁶ Tungod kay kon anaa na kita kang Cristo Jesus, dili na importante kon tinuli kita o dili. Ang atong pagtuo mao ang importante, ang pagtuo nga makita pinaagi sa atong paghigugma sa atong isigka-tawo.

⁷ Maayo ang inyong gibuhat kaniadto. Kinsa man ang misanta kaninyo sa pagsunod sa kamatuoran? ⁸ Dili mahimo nga ang Dios nga nagtawag kaninyo mao usab ang misanta kaninyo sa pagsunod sa kamatuoran. ⁹ Kanang mga tawo nga nahisalaag kaninyo sama sa patubo nga bisag gamay lang, makapatubo na sa tibuok nga minasang harina. ¹⁰ Apan may pagsalig gayod ako sa Ginoo nga ang akong gitudlo kaninyo mao ang inyong sundon. Ug kana nga mga tawo nga anaa diha nga nagasamok kaninyo, bisan kinsa pa kana sila, silotan sila sa Dios.

¹¹ May nagaingon nga nagatudlo kuno ako nga ang tawo kinahanglang tulion aron maluwas. Mga igsoon, ayaw kamo pagtuo niana. Tungod kay kon tinuod kana, nganong ginalutos pa nila ako? Ug kon nagatudlo ako niana, wala untay kapuslanan ang akong pagtudlo nga ang tawo maluwas pinaagi sa kamatayon ni Cristo sa krus, nga alang sa uban binuang lang. ¹² Maayo pa nga ang mga tawo nga nagasamok kaninyo pinaagi sa pagtudlo nga kinahanglan kamong magpatuli dili lamang magpatuli kondili kapnon gayod nila ang ilang kaugalingon!

¹³ Mga igsoon, gitawag kamo sa Dios aron mahimong gawasnon. Apan dili kamo maghunahuna nga gawasnon na kamo karon sa pagtuman sa inyong lawasnong kinaiya. Ang angay ninyong buhaton, maghigugmaay kamo ug magtinabangay. ¹⁴ Tungod kay ang tibuok nga Kasugoan natingob sa usa lang ka sugo: “Higugmaa ang imong isigka-tawo sama sa imong paghigugma sa imong kaugalingon.”^{[a] 15} Apan kon manggiaway kamo sama sa mabangis nga mga mananap, pagbantay kamo kay basig maguba ninyo ang pagtuo sa usag usa.

Ang Gitinguha sa Espiritu Santo Lahi kaysa Tawo

¹⁶ Ang akong buot ipasabot, sunda ninyo ang Espiritu Santo aron dili ninyo mabuhat ang daotan nga tinguha sa inyong tawhanon nga kinaiya. ¹⁷ Tungod kay ang tinguha sa atong tawhanon nga kinaiya supak sa tinguha sa Espiritu Santo, ug ang tinguha sa Espiritu Santo supak usab sa tinguha sa atong tawhanon nga kinaiya. Kining duha nagakasumpaki, busa dili nato mahimo ang atong gusto nga buhaton. ¹⁸ Ug kon nagapasakop kita sa Espiritu Santo, dili kita ilalom sa Kasugoan.

¹⁹ Ang mga tawo nga nagasunod lamang sa ilang tawhanon nga kinaiya maila gayod pinaagi sa ilang binuhatan: nagapakighilawas sila gawas sa kaminyoon, hugaw ug malaw-ay ang ilang mga binuhatan, ²⁰ nagasimba sila sa mga dios-dios, mga mambabarang, madinumtanon, palaaway, abughoan,^[b] masuk-anon, hakog, hinungdan sa pagbahin-bahin ug pagpundok-pundok, ²¹ masinahon, palahubog, mahigugmaon sa mga kalibotanon nga kalipay, ug uban pang gibuhat nila nga mahugaw. Giingnan ko na kamo kaniadto ug karon pasidan-an ko kamo pag-usab, nga ang mga tawo nga nagabuhat niini dili makapanunod sa gingharian sa Dios.

²² Apan kini ang makita sa kinabuhi sa tawo kon ang Espiritu Santo mao ang nagagahom kaniya: mahigugmaon siya, malipayon, may kalinaw, mainantuson, maayo sa iyang isigka-tawo, manggihatagon, kasaligan, ²³ buotan ug makapugong sa iyang kaugalingon. Kon mao kini ang atong buhaton dili nato malapas ang mga sugo sa Dios kanato. ²⁴ Gilansang na sa mga tawo nga iya na ni Cristo Jesus ang ilang tawhanon nga mga kinaiya ug tinguha didto sa krus. ²⁵ Ug tungod kay gihatagan na kita ug bag-o nga kinabuhi sa Espiritu Santo, kinahanglan nga mosunod kita kaniya. ²⁶ Dili kita magpasigarbo o makig-away; ug likayan nato ang pagsinahay.